Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Spółka udzieliła swojej pracownicy pożyczkę z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Po śmierci ww. pracownika pozostała część niespłaconej pożyczki została umorzona przez Spółkę. W związku z tym, że zmarła nie była zamężna i nie miała dzieci, jedyną osobą, która ma prawo do renty rodzinnej jest jej matka.

W związku z tak przedstawionym stanem faktycznym Spółka stoi na stanowisku, że umorzona pożyczka jest przychodem ze stosunku pracy jedynie dla osoby, u której nastąpiło przysporzenie majątku z tego tytułu. Wartość umorzonej pożyczki, która została udzielona zmarłemu pracownikowi, nie jest dziedzicznym prawem majątkowym wynikającym ze stosunku pracy i nie przechodzi na spadkobierców zmarłego pracownika. Wobec czego nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego nie podziela stanowiska Spółki i wyjaśnia:

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 26.07.1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.-dalej: updf) za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wpłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za nie wykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości (art. 720 § 1 ustawy z dnia 23.04.1964r. Kodeks cywilny /Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.-dalej: KC/). W związku z powyższym co do zasady, środki pieniężne pochodzące z otrzymanej pożyczki nie stanowią przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym, ponieważ pożyczkobiorca jest zobowiązany do zwrotu kwoty pożyczki w określonym terminie, tj. otrzymanie pożyczki jest obojętne podatkowo.

Przychód po stronie pożyczkobiorcy pojawia się w momencie, kiedy dochodzi do umorzenia pożyczki lub jej części. W przypadku umorzenia pożyczki za życia pracownika (pożyczkobiorcy), wartość umorzonej kwoty stanowi przychód pracownika, o którym mowa w art. 12 ust. 1 updf.

Spółka błędnie twierdzi, że w przypadku umorzenia pożyczki, która została udzielona zmarłemu pracownikowi, wartość tego świadczenia nie jest dziedzicznym prawem majątkowym wynikającym ze stosunku pracy i nie przechodzi na spadkobierców zmarłego pracownika.

Wartość umorzonej pożyczki (po śmierci pracownika – pożyczkobiorcy), stanowi podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych przychód spadkobierców, którzy przejęli obowiązki dłużnika. Zgodnie z art. 922 § 1 KC prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na spadkobierców. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy (art. 924 KC) i w tym momencie spadkobierca nabywa spadek (art. 925 KC). W związku z powyższym niespłacone świadczenie (otrzymana pożyczka) zaciągnięte przez spadkodawcę (zmarłaego pracownika) stanowi dług spadkowy. Długi pracownika wobec pracodawcy (niespłacona pożyczka) nie stanowią praw majątkowych lecz obowiązki majątkowe, i jako długi spadkowe podlegają rygorom dziedziczenia ustalonym w Kodeksie cywilnym.

Powyższy przychód spadkobiercy jest kwalifikowany do przychodów z innych źródeł, o których mowa w art. 20 ust.1 updf. W myśl tego przepisu za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 updf, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14 updf, dopłaty, nagrody i nne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 updf oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Od ww. przychodu zakład pracy zmarłego pracownika (pożyczkodawca) nie ma obowiązku poboru zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. Natomiast podmiot umarzający pożyczkę jest zobowiązany, zgodnie z art. 42a updf do sporządzenia informacji według ustalonego wzoru (PIT-8C), w której wykaże wartość umorzonej kwoty pożyczki udzielonej zmarłemu pracownikowi. Informację tę Spółka jest zobowiązana przekazać podatnikowi (spadkobiercy zmarłego pracownika) oraz jednocześnie złożyć w urzędzie skarbowym właściwym według miejsca zamieszkania podatnika – w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego. Natomist spadkobierca, na którego wystawiona została informacja PIT-8C w swoim zeznaniu rocznym uwzględnia kwotę przychodu wynikającą z informacji PIT-8C.

Reasumując, w przedstawionym przez Spółkę stanie faktycznym na Spółce nie ciążą obowiązki płatnika ale obowiązki wynikające z art. 42a updf.