POSTANOWIENIE

Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku, działając na podstawie art.14a §1 i §4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2005r., Nr 8, poz.60 z późn. zm.), po rozpatrzeniu wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), w sprawie moment zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wierzytelności nieściągalnych

stwierdza, że stanowisko przedstawione w tym wniosku jest nieprawidłowe w odniesieniu do opisanego stanu faktycznego.

UZASADNIENIE

W przedmiocie działalności spółki akcyjnej znajduje się m.in. wytwarzanie, dystrybucja i przesył energii elektrycznej. Spółka z tytułu dostaw towarów i świadczenia usług w ramach prowadzonej działalności posiada nieściągalne wierzytelności.

Spółka zgodnie z obowiązującymi przepisami dokonuje zarachowania przychodów związanych z prowadzoną działalnością, których faktycznie jeszcze nie otrzymała do przychodów należnych, natomiast w myśl art. 15 ust. 1 w związku z art. 16 ust. 1 pkt 25 ustawy zaliczeniu w koszty uzyskania przychodów podlegają wierzytelności których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 ustawy.

Na podstawie obowiązujących w Spółce regulacji uznanie wierzytelności za nieściągalne może nastąpić po wyczerpaniu wszelkich działań windykacyjnych, przewidzianych w wydanej w tym przedmiocie instrukcji. W ramach działań windykacyjnych stosuje się: monity i upomnienia, wezwania do zapłaty, monity telefoniczne, wstrzymanie, bądź ograniczenie dostarczania energii, inkasowanie należności bezpośrednio u klienta, zgłoszenie odbiorcy do rejestru dłużników niewypłacalnych, zabezpieczenia należności, porozumienia i ugody z dłużnikami, kompensaty, postępowanie sądowe i egzekucyjne, sprzedaż wierzytelności.

Rozpoczęcie windykacji należności w drodze postępowania sądowego następuje poprzez skierowanie przez Spółkę pozwu do sądu wraz z kompletem dokumentów. W przypadku, jeśli po zakończeniu postępowania sądowego dłużnik w dalszym ciągu nie reguluje swoich zobowiązań, Spółka na podstawie uzyskanego tytułu wykonawczego zaopatrzonego w klauzulę wykonalności kieruje wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego do właściwego komornika.

Egzekucja komornicza nie zawsze przynosi efekt w postaci wyegzekwowania spłaty zadłużenia. Zgodnie z art. 824 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego organ egzekucyjny umarza z urzędu w całości lub części postępowania w każdym przypadku gdy oczywiste jest, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych. Na podstawie wydanych przez właściwy organ egzekucyjny postanowień o umorzeniu postępowania egzekucyjnego w trybie art. 824 § 1 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego i po uznaniu ich za odpowiadające stanowi faktycznemu, Spółka dokonuje zaliczenia wierzytelności nieściągalnych do kosztów uzyskania przychodów.

Uznanie wierzytelności za nieściągalne następuje również na podstawie sądowych postanowień wydanych w związku z ukończeniem lub umorzeniem postępowania upadłościowego. Informację o wydaniu tego typu postanowień Spółka sporadycznie otrzymuje bezpośrednio od dłużnika, syndyka lub sądu. Co do zasady wiedzę o ich wydaniu przez sąd Spółka czerpie z treści ogłoszeń publikowanych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Wątpliwości Podatnika budzi, w jakim momencie można uznać nieściągalność wierzytelności za udokumentowaną zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i zaliczyć ją w koszty uzyskania przychodów: czy w momencie (dacie) wydania postanowienia organu egzekucyjnego / sądu czy też w momencie (dacie) otrzymania postanowienia organu egzekucyjnego / sądu, w przypadku gdy data wydania postanowienia organu egzekucyjnego / sądu dokumentującego nieściągalność wierzytelności nie jest tożsama z datą otrzymania postanowienia przez Spółkę.

Wątpliwości Podatnika budzi też, jaki należy przyjąć moment uznania nieściągalności wierzytelności za udokumentowaną, w sytuacji, gdy wiedza Podatnika o wydaniu przez sąd orzeczenia, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 2 wynika z treści ogłoszeń publikowanych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym.

Zdaniem Podatnika spisanie należności jako nieściągalnej w koszty uzyskania przychodów powinno następować z chwilą wydania przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego / sąd postanowienia dokumentującego nieściągalność wierzytelności. Również w sytuacji, gdy wiedza Podatnika o wydaniu przez sąd orzeczenia, o którym mowa w art. 16 ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wynika z treści ogłoszeń publikowanych w Monitorze Sądowym i Gospodarczym zdaniem Spółki należałoby uznać, że chwilą uzyskania przez Spółkę możliwości zaliczenia wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów z uwagi na jej nieściągalność nie jest dzień, w którym Spółka faktycznie uzyskuje wiedzę na temat wydania postanowienia, lecz data jego wydania.

Na tle przedstawionego we wniosku stanu faktycznego Naczelnik Pomorskiego Urzędu Skarbowego w Gdańsku stwierdza, co następuje:

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają art. 15 i 16 ustawy z 15.02.1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15.02.1992r. kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit.a ustawy z dnia 15.02.1992r. nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

Zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 15.02.1992r. za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2. postanowieniem sądu o:
   a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub
   b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub
   c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera szczególnych uregulowań w zakresie momentu zaliczenia do kosztów podatkowych nieściągalnych wierzytelności. Nie oznacza to jednak zupełnej dowolności w tym zakresie. W tym przypadku zastosowanie znajdują wskazane w art. 15 ust. 4 ustawy z dnia 15.02.1992r. ogólne zasady dotyczące momentu rozliczania kosztów. Zgodnie z tym przepisem koszty uzyskania przychodów są potrącalne tylko w tym roku podatkowym, którego dotyczą, tj. są potrącalne także koszty uzyskania poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy, lecz dotyczące przychodów roku podatkowego oraz określone co do rodzaju i kwoty koszty uzyskania, które zostały zarachowane, chociaż ich jeszcze nie poniesiono, jeżeli odnoszą się do przychodów danego roku podatkowego, chyba że ich zarachowanie nie było możliwe; w tym przypadku są one potrącalne w roku, w którym zostały poniesione.

Oznacza to, że koszty uzyskania przychodów podlegają potrąceniu tylko w roku podatkowym, którego dotyczą. Jednocześnie - jak wynika z powołanego przepisu - od zasady potrącalności kosztów uzyskania przychodów w roku podatkowym, którego dotyczą jest jeden wyjątek, tj. gdyby zarachowanie kosztu w danym roku było niemożliwe. Niemożność zarachowania kosztów w roku podatkowym, którego dotyczą musi być obiektywna, niezależna od podatnika.

W świetle powyższego w ocenie tut. Organu podatkowego, co do zasady, o chwili właściwej dla uznania nieściągalności wierzytelności za udokumentowaną winien decydować moment wydania przez organ postępowania egzekucyjnego / sąd jednego z postanowień, o których mowa w art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jeżeli jednak Podatnik wydane przez organ postępowania egzekucyjnego / sąd postanowienie dokumentujące nieściągalność wierzytelności (lub też informację o nim) otrzyma od dłużnika, syndyka lub sądu z opóźnieniem, w wyniku czego nie będzie już możliwym zarachowanie kosztu do okresu sprawozdawczego, którego koszt ten dotyczy, to Podatnik może zaliczyć nieściągalną wierzytelność do kosztów okresu, w którym otrzymał tę wiadomość. W tej sytuacji bowiem zarachowanie nieściągalnej wierzytelności do kosztów okresu, w którym postanowienie organu postępowania egzekucyjnego / sądu zostało wydane nie było możliwe z przyczyn niezależnych od Podatnika.

Przedstawione wyżej zasady dotyczą również przypadku, gdy wiedzę o dacie wydania przez sąd postanowień, o których mowa w art. 16 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 15.02.1992r. Podatnik czerpie z Monitora Sądowego i Gospodarczego. Również w tym przypadku nie zachodzi konieczność korygowania deklaracji podatkowej CIT-2, przykładowo w sytuacji, gdy Spółka z bieżącego Monitora Sądowego i Gospodarczego uzyskała informację o postanowieniu o ukończenia postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku sprzed dwu miesięcy.

Reasumując w ocenie tut. Organu podatkowego nieprawidłowe jest stanowisko Podatnika, iż w każdym przypadku spisanie należności jako nieściągalnej w koszty uzyskania przychodów powinno następować z chwilą wydania przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego / sąd postanowienia dokumentującego nieściągalność wierzytelności.