Zgodnie z art. 5a pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) w brzmieniu obowiązującym od 01.01.2007 r. działalność gospodarcza albo pozarolnicza działalność gospodarcza - oznacza działalność zarobkową:

a) wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,

b) polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin za złóż,

c) polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

- prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1, pkt 2 i 4-9 ustawy o podatku dochodowym, tj. ze stosunku pracy, ze stosunku służbowego, z pracy nakładczej, członkowstwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej, emerytury, alimentów, zasiłków z ubezpieczenia społecznego, stypendiów, działalności wykonywanej osobiście, działów specjalnych produkcji rolnej, nieruchomości, najmu, kapitałów pieniężnych i praw majątkowych, odpłatnego zbycia nieruchomości, zbycia prawa wieczystego użytkowania i sprzedaży rzeczy.

Ta definicja określa działalność gospodarczą jako działalność prowadzoną w sposób zorganizowany i ciągły, choć niekoniecznie zarejestrowaną w ewidencji działalności gospodarczej, jeżeli przychody ustawa podatkowa zalicza do przychodów z działalności gospodarczej. Od 1 stycznia 2007 r. wprowadzono jednak wyłączenie tj. stosownie do art. 5b ust. 1 w/w ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za pozarolniczą działalność gospodarczą nie uznaje się czynności, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

1) odpowiedzialność wobec osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie, z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych, ponosi zlecający wykonanie tych czynności,

2) są one wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności,

3) wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalności.

W świetle wyżej powołanego przepisu, tylko w przypadku, gdy powyższe warunki zostaną spełnione łącznie, to na gruncie przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność powinien być traktowany bądź jako zleceniobiorca wykonujący działalność osobiście, bądź jako pracownik.

Z istoty prowadzenia działalności gospodarczej wynika, że osoba prowadząca taką działalność (w tym również osoba samozatrudniona) prowadzi ją na własny rachunek i na własne ryzyko. Ryzyko gospodarcze jakie wiąże się z prowadzeniem działalności gospodarczej, jest jednak innym ryzykiem od ryzyka jakie ponosi pracownik w ramach stosunku pracy. Ryzyko gospodarcze związane z działalnością gospodarczą to np. ryzyko inwestycyjne czyli prawdopodobieństwo nie uzyskania przewidywanych (względnie oczekiwanych) wyników ekonomiczno-finansowych związanych z tą działalnością lub też podejmowanym przedsięwzięciem. Występowanie ryzyka gospodarczego jest konsekwencją istniejącej w gospodarce rynkowej wolności oraz szerokiego zakresu swobód, jakie ona za sobą ponosi.

W ramach stosunku pracy natomiast, pracownik, jeśli wykonywał starannie swoje obowiązki, ma prawo do wynagrodzenia, chociażby rezultat pracy był nieudany, a zatem nie ponosi ryzyka gospodarczego. W takiej sytuacji ryzyko ponosi zawsze pracodawca.

Biorąc pod uwagę procedury stosowane w przypadku umowy o pracę czy działalności gospodarczej można wymienić najbarcziej istotne różnice:

Umowa o pracę

- zatrudniony jest podporządkowany pracodawcy, wykonuje pracę pod jego nadzorem,

- o godzinach pracy decyduje pracodawca,

- o miejscu pracy decyduje pracodawca,

- pracownik musi wykonywać pracę osobiście,

- konsekwencje błędów pracownika ponosi pracodawca,

- pracodawca odpowiada za prawidłowe rozliczenie zaliczek na podatek pracownika.

Przedsiębiorca

- wykonawca świadczy usługi samodzielnie, nie musi stosować się do poleceń kontrahenta,

- wykonawca sam decyduje, ile czasu przeznacza na swoje usługi,

- nie można narzucić go wykonawcy,

- wykonanie usługi można powierzyć innej osobie,

- przedsiębiorca prowadzi działalność na własne ryzyko,

- przedsiębiorca sam oblicza swój podatek.

Reasumując to firma i sam przedsiębiorca podpisując odpowiednią umowę (kontrakt) i ustalając jej realicację decydują w interpretowanym przypadku, czy jest to umowa o pracę, czy jest to pozarolnicza działalność gospodarcza.