INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedstawione we wniosku z dnia 08 lutego 2008 r. (data wpływu 11.02.2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieściągalnych wierzytelności – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 lutego 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieściągalnych wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Podatnik współpracował w latach 2002 - 2004 z kontrahentem, na rzecz którego świadczył usługi pośrednictwa w sprzedaży biletów lotniczych. W momencie zakończenia współpracy należności od kontrahenta z tytułu wykonanych usług wynosiły około 3 mln zł. Należności te są udokumentowane fakturami, które stanowiły dla podatnika podstawę wykazania przychodu podatkowego. Po zakończeniu współpracy podatnik podjął kroki zmierzające do wyegzekwowania należności, jednak nieskuteczność tych działań spowodowała konieczność dochodzenia należności przed sądem. Z uwagi na wysokie koszty wpisu sądowego oraz przypuszczenia dotyczące niewypłacalności dłużnika zdecydowano się na dochodzenie kwoty częściowej, przy czym należność jako całość nie uległa do chwili obecnej przedawnieniu. W trakcie trwania postępowania sądowego w sprawie o zapłatę podatnik, po analizie stanu majątkowego dłużnika, zgłosił wniosek o ogłoszenie jego upadłości. Na mocy postanowienia Sądu Rejonowego w Poznaniu z dnia 17.09.2007 r. w sprawie o sygn. akt (…), wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika został oddalony z uwagi na toczące się równolegle postępowanie przed sądem w sprawie o zapłatę części należności (sygn. akt (…)), w trakcie którego wierzytelność podatnika została określona jako „sporna”, co kwestionuje prawo podatnika do złożenia wniosku o upadłość. Jednocześnie w drugiej części uzasadnienia odrzucenia wniosku o upadłość (strony 7-9 postanowienia z dnia 17.09.2007 r.), Sąd stwierdza, że dłużnik praktycznie nie posiada majątku i że „majątek dłużnika nie wystarcza nawet na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego” (strona 9 postanowienia). W dniu 08.11.2007 r. Sąd Rejonowy w Poznaniu oddalił powództwo podatnika w sprawie o zapłatę (sygn. akt (…)) z uwagi na fakt, iż dochodzona częściowa należność jest jedynie wycinkiem skomplikowanego systemu rozliczeń pomiędzy podmiotami w latach 2002 - 2004 i sąd nie jest w stanie stwierdzić bez dogłębnej analizy całości rozliczeń pomiędzy stronami, czy należność z tytułu faktury będącej podstawą sprawy o zapłatę nie została rozliczona np. w drodze kompensaty, jak to sugerował dłużnik. Po otrzymaniu wspomnianego wyroku podatnik nie zdecydował się na rozszerzenie powództwa o zapłatę do całości, z uwagi na wysokie koszty wpisu sądowego i potwierdzoną przez Sąd Upadłościowy niewypłacalność dłużnika.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy na podstawie zapisu art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych i art. 16 ust. 2 pkt 2 lit. a tej ustawy, Podatnik może odpisać przedmiotową należność jako nieściągalną i zakwalifikować jej wartość w koszty podatkowe, w części stanowiącej uprzednio przychód podatkowy...

Zdaniem Wnioskodawcy, przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych umożliwiają odpisanie przedmiotowej należności jako nieściągalnej i zaliczenie jej w koszty podatkowe. Na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 2 lit. a dokumentem potwierdzającym nieściągalność należności jest m.in. postanowienie sądu o „oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania”. Co prawda, Sąd Rejonowy w Poznaniu w postanowieniu z dnia 17.09.2007 r. nie wskazuje niewypłacalności jako jedynego powodu odrzucenia wniosku podatnika, roztrząsając w pierwszej części uzasadnienia kwestie formalne dotyczące możliwości złożenia wniosku o upadłość przez dłużnika, którego wierzytelność jest przedmiotem innego postępowania i w efekcie jest wierzytelnością „sporną”, jednakże w sposób oczywisty stwierdza w drugiej części uzasadnienia (między innymi na podstawie opinii wyznaczonego przez sąd tymczasowego nadzorcy sądowego), że „majątek dłużnika nie wystarcza nawet na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego”. W świetle zapisów niniejszego postanowienia i przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, należność podatnika została udokumentowana jako nieściągalna.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Wydatki ponoszone przez podatników podlegają więc zaliczeniu do kosztów podatkowych, jeżeli zostały poniesione w celu osiągnięcia przychodów, czyli ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na osiągane przez podatnika przychody oraz mają one związek z prowadzoną działalnością.

Innymi słowy należy stwierdzić, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, której celem jest osiągnięcie przychodów, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów.

Jednakże rozpatrując kwestię kosztów podatkowych w oparciu o przepis art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy jednak mieć na uwadze postanowienia art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2. Stosownie do art. 16 ust. 2 tej ustawy, za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2. postanowieniem sądu o:

   a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub
   b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub
   c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Z przedstawionego przez Spółkę stanu faktycznego , wynika, iż posiada ona wierzytelność, która udokumentowana jest wystawionymi fakturami, które stanowiły podstawę wykazania przychodu podatkowego. Należność powyższa nie uległa przedawnieniu. Spółka podejmowała kroki w celu wyegzekwowania tejże należności, jednakże działania te nie przyniosły oczekiwanych skutków. Z uwagi na wysokie koszty wpisu sądowego, Spółka zdecydowała się na częściowe jej dochodzenie przed sądem. Sąd jednak oddalił to powództwo, jak to wskazała Spółka: „z uwagi na fakt, iż dochodzona częściowa należność jest jedynie wycinkiem skomplikowanego systemu rozliczeń pomiędzy podmiotami w latach 2002 - 2004 i sąd nie jest w stanie stwierdzić bez dogłębnej analizy całości rozliczeń pomiędzy stronami czy należność z tytułu faktury będącej podstawą sprawy o zapłatę nie została rozliczona np. w drodze kompensaty, jak to sugerował dłużnik.” W międzyczasie Spółka zgłosiła wniosek o ogłoszenie upadłości swojego dłużnika. Sąd Rejonowy XV Wydział Gospodarczy dla spraw Upadłościowych i Naprawczych oddalił wniosek.

Z powyższego wynika, iż pierwszy z warunków Spółka spełniła. Bowiem tylko wierzytelność w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych może być podstawą do określenia skutków w zakresie możliwości uznania jej za koszt uzyskania przychodów. Jedynie na marginesie, z uwagi na to, że Spółka tej kwestii nie poruszyła, zwraca się uwagę, że skoro podatek od towarów i usług nie stanowi przychodu należnego, to jego wartość nie może stanowić kosztu uzyskania przychodu w myśl art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) ww. ustawy.

Drugim warunkiem, od którego zależy możliwość zaliczenia nieściągalnej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów jest odpowiednie udokumentowanie owej nieściągalności. Jednym z dowodów jest, stosownie do art. 16 ust. 2 pkt 2 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, postanowienie sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

Zgodnie z treścią art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. Nr 60, poz. 535 ze zm.), wniosek o ogłoszenie upadłości może zgłosić dłużnik lub każdy z jego wierzycieli.

Z powyższego przepisu wynika, że jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości składa podmiot, który twierdzi, że jest wierzycielem dłużnika to okoliczność ta powinna zostać udowodniona. Ponadto stosownie do postanowień art. 24 ww. ustawy, jeżeli wniosek o ogłoszenie upadłości zgłasza wierzyciel, powinien on uprawdopodobnić swoją wierzytelność. W przedmiotowej sprawie wymóg ten nie został spełniony, albowiem wierzytelność Spółki została określona jako sporna, co wynika z postanowienia Sądu Rejonowego w Poznaniu z dnia 08.11.2007 r. (sygn. akt (...)) w sprawie o zapłatę części należności, jak również z postanowienia Sądu Rejonowego z dnia 17.09.2007 r. (sygn. akt (...)), który oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości.

W świetle powyższego, stwierdzić należy, iż skoro wierzytelność opisana przez Spółkę jest sporna, to postanowienie Sądu o oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości, w którym wprawdzie, w części II uzasadnienia, stwierdzono, że „majątek dłużnika nie wystarcza nawet na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego” nie może być dowodem na udokumentowanie wierzytelności w myśl art. 16 ust. 2 pkt 2 lit. a w związku z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Reasumując powyższe wyjaśnienia, należy stwierdzić, że opisana przez Spółkę wierzytelność nie może zostać zakwalifikowana jako koszt uzyskania przychodów.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.