INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 roku w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 28 kwietnia 2008 r. (data wpływu 5 maja 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie dokumentowania nieściągalności wierzytelności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 maja 2008 r. złożono ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie dokumentowania nieściągalności wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Na podstawie wniosku o wszczęcie egzekucji z dnia 3 czerwca 2004 r., złożonego przez Spółkę, komornik sądowy prowadził przeciwko dłużnikom postępowanie egzekucyjne mające na celu wyegzekwowanie należności objętych nakazem zapłaty sądu rejonowego. Postępowanie egzekucyjne było prowadzone w szczególności z rachunku bankowego, ruchomości, wierzytelności oraz nieruchomości. W toku egzekucji z nieruchomości wyznaczono dwa terminy licytacji, jednakże żadna z nich nie doszła do skutku. Pismem z dnia 6 listopada 2006 r. komornik poinformował wierzycieli, iż:

• dwukrotna egzekucja z nieruchomości okazała się bezskuteczna,

• dłużnicy nie prowadzą działalności,

• jedynie jeden z dłużników uzyskuje dochód z wynagrodzenia za pracę, jednak z uwagi na ilość wierzycieli i wysokość zadłużenia, z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych.

Postanowieniem z dnia 25 stycznia 2008 r. komornik umorzył postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużnikom z uwagi na bezskuteczność egzekucji. W uzasadnieniu komornik wskazał, iż w toku czynności egzekucyjnych ustalono, że egzekucja okazała się bezskuteczna. Zdaniem Spółki postanowienie komornika odpowiada stanowi faktycznemu.

Przedmiotowa wierzytelność została uprzednio zarachowana przez Wnioskodawcę jako przychody należne na podstawie art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W związku z powyższym Wnioskodawca zadał pytanie.

Czy w opisanym stanie faktycznym wierzytelność przysługująca Spółce, stwierdzona nakazem zapłaty sądu rejonowego, może być uznana za nieściągalną i zaliczona do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) w związku z art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) ustawy podatkowej, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

Zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy podatkowej, za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego.

W ocenie Spółki, na gruncie stanu faktycznego niniejszej sprawy, spełnione są przesłanki zaliczenia wierzytelności przysługującej Spółce, stwierdzonej nakazem zapłaty sądu rejonowego, do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) w związku z art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy podatkowej.

Przedmiotowa wierzytelność została uprzednio zarachowana jako przychody należne, zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy podatkowej, zaś jej nieściągalność została udokumentowana postanowieniem właściwego organu egzekucyjnego (komornika sądowego) o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z uwagi na jego bezskuteczność. Jako podstawę umorzenia egzekucji komornik wskazał przepis art. 824 § 1 pkt 3 kpc, zgodnie z którym postępowanie umarza się w całości lub w części z urzędu jeśli jest oczywiste, że z egzekucji nie uzyska się sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych. Również w piśmie z dnia 6 listopada 2006 r. komornik informował wierzycieli, iż dotychczasowa egzekucja okazała się bezskuteczna.

Zdaniem Spółki, w tej sytuacji należy uznać, iż przedmiotowa wierzytelność jest nieściągalna, a nieściągalność wierzytelności została udokumentowana zgodnie z art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy podatkowej. W ocenie wierzyciela postanowienie komornika z dnia 25 stycznia 2008 r. o umorzeniu postępowania egzekucyjnego jest postanowieniem o nieściągalności w rozumieniu art. 16 ust. 2 pkt 1 ustawy podatkowej, bowiem z jego treści wynika, iż przyczyną umorzenia postępowania była bezskuteczność egzekucji. Spółka uważa to postanowienie za odpowiadające stanowi faktycznemu.

W ocenie Wnioskodawcy, nie stanowi przeszkody dla uznania wierzytelności za nieściągalną stwierdzenie istnienia majątku dłużnika, z którego egzekucji nie można uzyskać sumy wyższej od kosztów egzekucyjnych. Również nieskorzystanie przez wierzyciela z możliwości przejęcia nieruchomości na własność po drugiej bezskutecznej licytacji (art. 985 § 1 kpc) nie stoi na przeszkodzie przyjęciu nieściągalności wierzytelności. Przejęcie nieruchomości na własność stanowi instytucję o charakterze wyjątkowym i jest uprawnieniem wierzyciela, z którego nie musi on skorzystać, w szczególności wówczas, jeżeli przejęcie nieruchomości jest całkowicie nieracjonalne z ekonomicznego punktu widzenia oraz z punktu widzenia profilu działalności gospodarczej prowadzonej przez wierzyciela. Podstawowym sposobem zaspokojenia wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym z nieruchomości jest udział w podziale sumy uzyskanej z jej zbycia.

W niniejszej sprawie egzekucja prowadzona była nie tylko z nieruchomości, ale również z szeregu innych składników majątku dłużników (ruchomości, wierzytelności, rachunek bankowy). Z postanowienia komornika z dnia 25 stycznia 2008 r. wynika zatem bezskuteczność egzekucji z całego majątku dłużników, a nie tylko z nieruchomości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654, ze zm.) – dalej: ustawa, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Z treści art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) ustawy wynika natomiast, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

Jak stanowi art. 12 ust. 3 ustawy, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Z kolei przepis art. 16 ust. 2 ustawy stanowi, iż za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2. postanowieniem sądu o:
   
   
   1. oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub
   2. umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub
   3. ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
      
      
3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wierzytelności odpisanych jako przedawnione – art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy.

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania stwierdzić należy, iż ustawodawca uzależnił możliwość zakwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów określonej wierzytelności od spełnienia konkretnych warunków. Co do zasady bowiem wierzytelności odpisane jako nieściągalne nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów.

Przede wszystkim, wierzytelności określone jako nieściągalne muszą być wcześniej zarachowane jako przychody należne zgodnie z art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wierzytelności te powinny być również odpisane jako nieściągalne (powinien być dokonany odpowiedni zapis w ewidencji prowadzonej zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy). Ponadto wierzytelności określone jako nieściągalne, w celu zakwalifikowania ich do kosztów uzyskania przychodów, powinny zostać udokumentowane w sposób wskazany w art. 16 ust. 2 ustawy. Jakikolwiek inny dokument niż wymieniony w tymże przepisie ustawy, nie może udokumentować faktu nieściągalności wierzytelności.

Dodatkowo, wierzytelności których nieściągalność została udokumentowana mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów wyłącznie do daty przedawnienia tych wierzytelności.

Ponieważ w prawie cywilnym nie występuje pojęcie „postanowienia o nieściągalności”, zatem dla celów podatkowych musi to być takie postanowienie, z treści którego jednoznacznie wynika, że dłużnik nie ma majątku, z którego mogłaby być egzekwowana wierzytelność. „Postanowieniem o nieściągalności” będzie więc m.in. postanowienie, w którym stwierdzono niemożność egzekucji z powodu braku majątku dłużnika.

Reasumując, w opisanym stanie faktycznym wierzytelność przysługująca Spółce spełnia warunki uznania jej za nieściągalną i zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów, jednakże zaliczenie wierzytelności do kosztów podatkowych będzie możliwe dopiero po uprzednim dokonaniu jej odpisania w ewidencji rachunkowej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie jej wydania.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej, powoduje, iż interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.