INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 31.08.2009r. (data wpływu 14.09.2009r.), uzupełnione pismem z dnia 12.10.2009r. (data wpływu 14.10.2009r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 14.09.2009r. wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania odszkodowania. Wniosek zawierał braki w przedstawionym we wniosku stanie faktycznym (brak dokumentu - odpowiednio wypisu z Krajowego Rejestru Sądowego - oryginału lub kopii poświadczonej za zgodność z oryginałem przez osoby do tego uprawnione), z którego wynika umocowanie dla Pana x – Członka Zarządu oraz Pani x – Prokurenta do działania w imieniu Spółki. W związku z powyższym tut. organ podatkowy pismem z dnia 06.10.2009r., znak IPPP3/443-775/09-2/MM wezwał Wnioskodawcę do uzupełnienia wniosku o powyższe braki. Wniosek został uzupełniony w terminie prawidłowym.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Spółka S.A. (dalej: Leasingodawca, Wnioskodawca), zawiera z kontrahentami (dalej: Leasingobiorcami) umowę leasingu. Prawa i obowiązki stron, warunki używania, utrzymania i naprawy przedmiotu leasingu oraz konsekwencje utraty lub uszkodzenia przedmiotu leasingu, a także świadczenia odszkodowawcze zostały uregulowane w „Ogólnych warunkach leasingu” (dalej: OWL).

W zaistniałym stanie faktycznym Leasingodawca wypowiedział z winy Leasingobiorcy umowę leasingu, przedmiot leasingu wrócił do Leasingodawcy. W sytuacji, gdy Leasingobiorca dopuszcza się zwłoki w zapłacie, co najmniej jednej raty lub przez co najmniej jeden miesiąc zalega z uiszczeniem innych opłat wówczas Leaslngodawca uprawniony jest do wypowiedzenia umowy leasingu (pkt 9.1 OWL). Wskutek wypowiedzenia umowy leasingu z w/w powodu Leasingodawca uprawniony jest do roszczenia o naprawienie szkody poniesionej na skutek wypowiedzenia. Ponadto Leasingodawca może żądać od Leasingobiorcy zobowiązanego do naprawienia szkody zapłaty kwoty składającej się z sumy uwzględnionych opłat za resztę podstawowego okresu umowy leasingu lub kalkulacyjnego okresu leasingu w tym za wartość końcową o ile Leasingobiorca zobowiązał się do wykupu przedmiotu leasingu. Przy obliczeniu szkody Leasingodawca uwzględni korzyści poniesione przez niego wskutek przedwczesnego wypowiedzenia umowy leasingu, w szczególności zaś z tytułu odsetek (pkt 9.2 OWL). Zgodnie z OWL Leasingodawca występuje do Leasingobiorcy z żądaniem naprawienia szkody. Kwota otrzymana od Leasingobiorcy tytułem naprawienia szkody nie stanowi dla Leasingodawcy wynagrodzenia jest ona traktowana, jako odszkodowanie. Żądanie poza formą pisemną miało także formę faktury VAT. Do wartości odszkodowania Leasingodawca nalicza podatek wg stawki 22%.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy zapłata przez Leasingobiorcę kwoty tytułem naprawienia szkody wynikającej z pkt 9.2 OWL podlega opodatkowaniu podatkiem VAT...
2. W sytuacji, gdy kwota z tytułu naprawienia szkody nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT właściwe będzie jej ujęcie przez Leasingodawcę na nocie księgowej...
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

W myśl przepisów art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004r. (dalej ustawa o VAT) opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Na równi z dostawą towarów przepis art. 7 ust. 1 ustawy o VAT traktuje wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione. zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT świadczenie usług to każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie posiadającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

• przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej,
• zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji,
• świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
  
  

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu stanowi co do zasady usługę w rozumieniu przepisów ustawy o VAT.

Konieczne jest mimo wszystko, aby zostały spełnione dwa warunki łącznie:

1. W następstwie zobowiązania, w wyniku którego usługa jest świadczona, druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;
2. Świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy;
   
   

W przypadku zaistnienia okoliczności przewidzianych w OWL w pkt 9.1, w tym m.in. zwłoki Leasingobiorcy w zapłacie co najmniej jednej raty lub przez co najmniej miesiąc zwłoki w zapłacie innych opłat, Leasingodawca ma prawo do wypowiedzenia umowy w wyniku wypowiedzenia umowy leasingu przez Wnioskodawcę z winy kontrahenta, Leasingodawca ma prawo zgodnie z OWL żądać uiszczenia pewnej kwoty tytułem naprawienia szkód.

Zdaniem Wnioskodawcy otrzymane świadczenie tytułem naprawienia szkody stanowi odszkodowanie. Pojęcie odszkodowania nie zostało zdefiniowane w ustawie o VAT, zgodnie z art. 361 ustawy kodeks cywilny z dnia 23 kwietnia 1964 roku (dalej: k.c.), zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność za normalne następstwa działania lub zaniechania, z których wynikła szkoda.

Naprawienie szkody obejmuje straty, które poszkodowany poniósł oraz korzyści, które mógłby osiągnąć gdyby mu szkody nie wyrządzono. Otrzymana przez Wnioskodawcę kwota nie stanowi zapłaty za świadczenie usług bądź też za dostawę towarów, wynika ona z nienależytego wywiązania się z warunków umowy leasingu. Ma na celu zgodnie z OWL naprawić szkodę jaka powstała na skutek wypowiedzenia umowy leasingu. Nie można jej potraktować jako wynagrodzenie za świadczoną usługę, ponieważ kwota należna Leasingodawcy na podstawie OWL wynika z niedotrzymania warunków umowy (zaleganie z opłatami przez Leasingobiorcę), wypłata świadczenia na rzecz wnioskodawcy nie stanowi płatności w zamian za wzajemne świadczenie i nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 1 kwietnia 2008 roku (III SA/WA 2166/07), nie można uznać, iż zapłata przez kontrahenta na rzecz strony odszkodowania stanowi przekazanie na jej rzecz towaru czy też wynagrodzenia za świadczone przez nią usługi. Istotą odszkodowania nie jest płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie, nie można uznać odszkodowania za wynagrodzenia z tytułu jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Konsekwencją nieuznania odszkodowania za wynagrodzenie za świadczenie usług jest stwierdzenie, że podatnik nie realizuje żadnego obrotu podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Nieosiągnięcie obrotu skutkuje brakiem obowiązku rozliczenia podatku VAT z tytułu otrzymanego odszkodowania. Ze względu na fakt, że zarówno odszkodowanie jak i kary umowne nie będą się bezpośrednio wiązać z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego do takiego zadośćuczynienia, tym samym nie jest możliwe opodatkowanie ich podatkiem VAT.

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawcy w tak zaistniałym stanie faktycznym błędem jest doliczenie do kwoty odszkodowania podatku VAT wg stawki 22% oraz wystawienie w celu ewidencjonowania otrzymanego świadczenia faktury VAT. Stojąc na stanowisku, że otrzymane od Leasingobiorcy świadczenie tytułem naprawienia szkód powstałych na skutek wypowiedzenia umowy nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, należy stwierdzić, że w stosunku ewidencjonowania otrzymanego świadczenia nie mają zastosowania przepisy ustawy o VAT, odszkodowanie takie powinno być udokumentowane za pomocą noty księgowej. Jest to uniwersalny dokument księgowy służący dokumentowaniu transakcji, dla których nie przewidziano odrębnych formularzy.

Nota księgowa jest dokumentem wystawianym w rozrachunkach z kontrahentami właśnie w sytuacji, gdy nie mają zastosowania przepisy ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwana dalej „ustawa o VAT”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu.

W związku z powyższym uznać należy, iż pojęcie świadczenia – składającego się na istotę usługi – należy interpretować zgodnie z jego cywilistycznym rozumieniem. Zatem przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, iż usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności.

Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Mając powyższe na uwadze, aby ustalić zasady opodatkowania danej czynności dokonywanej w zamian za odszkodowanie, niezbędne jest rozstrzygnięcie, czy czynności te skutkują uzyskaniem bezpośrednich korzyści przez wypłacającego.

Zagadnienie kar umownych regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Art. 483 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, iż można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna).

Przepis art. 483 Kodeksu cywilnego jest bezwzględnie obowiązującym przepisem prawa. Kary umowne mogą być wyłącznie sankcją za niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie zobowiązań. Odstąpienie od umowy stanowi realizację uprawnień związanych z określonymi wypadkami niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań z umów wzajemnych i skuteczne odstąpienie od umowy stanowi w pewnym sensie potwierdzenie, że istotnie miał miejsce przypadek niewykonania lub nienależytego wykonania umowy przez drugą stronę. Zastrzeżenie kary umownej na wypadek odstąpienia od umowy można zatem traktować jako formę uproszczenia redakcji warunków umowy, która pozwala na przyjęcie przez strony, że wypadki niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, które uprawniają stronę do odstąpienia od umowy, stanowią jednocześnie podstawę do domagania się zapłaty kary umownej.

Z opisanego we wniosku stanu faktycznego wynika, ze Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie zawierania z kontrahentami umów leasingu. Zgodnie z ogólnymi warunkami leasingu (dalej: OWL) Wnioskodawca ma uprawnienie do wypowiedzenia kontrahentowi umowy leasingu w sytuacji, gdy Leasingobiorca dopuszcza się zwłoki zapłacie co najmniej jednej raty lub przez co najmniej jeden miesiąc zalega z uiszczeniem innych opłat. Z opisu stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca wypowiedział z winy Leasingobiorcy umowę leasingu i wystąpił przeciwko niemu z powództwem cywilnym o zapłatę odszkodowania z tytułu przedwczesnego rozwiązania w/w umowy. Wątpliwości Wnioskodawcy sprowadzają się do tego czy kwota uzyskana od Leasingobiorcy tytułem odszkodowania za naprawienie szkody wynikająca z zapisów OWL podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy prawa podatkowego tut. Organ podatkowy stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe. Otrzymana przez Wnioskodawcę kwota odszkodowania z tytułu nienależytego wykonania umowy leasingu nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność (dostawa towarów czy też usługa) podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia. Wynagrodzenie musi być należne za wykonanie tego świadczenia. Z opisanego stanu faktycznego nie wynika, aby zachodził związek przyczynowy pomiędzy świadczoną usługą a otrzymaniem wynagrodzenia za tę usługę, bowiem uzyskana przez Wnioskodawcę kwota odszkodowania nie powodowała bezpośredniej korzyści ze strony Leasingobiorcy, czyli podmiotu wypłacającego odszkodowanie.

W związku z powyższym tut. Organ podatkowy stwierdza, że otrzymana kwota odszkodowania powinna być udokumentowana dokumentem innym niż faktura VAT, przewidzianym w przepisach ustawy o rachunkowości np. notą księgową.

Reasumując należy stwierdzić, iż zapłata przez Leasingobiorcę kwoty tytułem naprawienia szkody za przedwczesne rozwiązanie umowy leasingowej nie mieści się w katalogu czynności wymienionych art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług i jako takie nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem.

Jednocześnie tut. Organ podatkowy informuje, iż w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych sprawa zostanie rozpatrzona odrębnie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.