Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPP1/443-1638/11/ES
z 17 lutego 2012 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku sygn. akt x z dnia 31 października 2011r. (data wpływu 8 listopada 2011r.), uzupełnionym pismem z dnia 17 stycznia 2012r. (data wpływu 23 stycznia 2012r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych związanych ze sprzedażą nieruchomości należącej do dłużnika – jest:

• nieprawidłowe w zakresie zwolnienia od podatku dostawy nieruchomości,
• prawidłowe w zakresie braku obowiązku podatkowego wynikającego z art. 18 ustawy o VAT.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 8 listopada 2011r. do tut. organu wpłynął ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie skutków podatkowych związanych ze sprzedażą nieruchomości należącej do dłużnika.

Wniosek został uzupełniony pismem z dnia 17 stycznia 2012r. (data wpływu 23 stycznia 2012r.), będącym odpowiedzią na wezwanie tut. organu z dnia 11 stycznia 2012r.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W toku postępowania egzekucyjnego dokonano sprzedaży nieruchomości dłużnika niebędącego podatnikiem podatku VAT.

Ww. nieruchomość:

• oszacowano na kwotę 395.917,00 zł netto,
• obejmuje działki nr 3, 4 oraz 108/2 o powierzchni łącznej 77.776,00 m kw,
• zgodnie ze studium uwarunkowań zagospodarowania przestrzennego oznaczona jest jako tereny rolnicze,
• zabudowana jest budynkiem mieszkalnym, zabudową gospodarczą oraz obiektami budowlanymi po byłym kurniku.
  
  

Wartość nieruchomości powiększono o podatek VAT zgodnie z zarządzeniem Sądu Rejonowego z dnia 20.05.2011r., który nie zgodził się ze stanowiskiem komornika sądowego, iż nieruchomość korzysta ze zwolnienia z podatku VAT - jako dostawa nie dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia, dokonujący dostawy nie ponosił wydatków na ulepszenie i nie przekraczały one 30% wartości początkowej nieruchomości w minionych 5 latach, a dłużnik nabył nieruchomość 22 kwietnia 1988r. w ramach umowy przekazania gospodarstwa rolnego tj. przed wejściem w życie ustawy o podatku dochodowym od towarów i usług.

Pismem z dnia 20 września 2011r. nabywca nieruchomości zwrócił się do organu egzekucyjnego o wystawienie faktury VAT oraz o zwrot naliczonego podatku argumentując, iż jeśli dłużnik nie jest podatnikiem podatku VAT do ceny nieruchomości nie powinien być doliczony podatek VAT.

W uzupełnieniu Wnioskodawca wskazuje, że w skład nieruchomości wchodzą 3 działki: działka nr 3, działka nr 4, działka nr 108/2.

Działka nr 3 i 4 to działki niezabudowane, grunty rolne.

Działka nr 108/2 to działka budowlana, na której znajduje się:

• budynek mieszkalny, dwukondygnacyjny, powierzchnia zabudowy 119 m kw, rok zakończenia budowy 1980, trwale z gruntem związany,
• budynek produkcyjny, usługowy, gospodarczy dla rolnictwa - stodoła drewniana jednokondygnacyjny, powierzchnia zabudowy 102 m kw, rok zakończenia budowy 1987, trwale z gruntem związany,
• budynek produkcyjny, usługowy, gospodarczy dla rolnictwa - budynek garaży na maszyny rolnicze, obiekt murowany jednokondygnacyjny, powierzchnia zabudowy 115 m kw, lata budowy 1987, trwale z gruntem związany,
• budynek produkcyjny, usługowy, gospodarczy dla rolnictwa - budynek dwukondygnacyjny (warsztat + pomieszczenie na słomę) obiekt murowany, powierzchnia zabudowy 97 m kw, rok zakończenia budowy 1987, trwale z gruntem związany,
• budynek produkcyjny, usługowy, gospodarczy dla rolnictwa - "kurnik duży", obiekt murowany, powierzchnia zabudowy 955 m kw, rok zakończenia budowy 1973, trwale z gruntem związany,
• budynek produkcyjny, usługowy, gospodarczy dla rolnictwa - "kurnik mały", obiekt murowany, powierzchnia zabudowy 470 m kw, rok zakończenia budowy 1985, trwale z gruntem związany,
• budynek produkcyjny, usługowy, gospodarczy dla rolnictwa - budynek przy stodole drewnianej, obiekt murowany, powierzchnia zabudowy 78 m kw, rok zakończenia budowy 1978,trwale z gruntem związany,
• budynek produkcyjny, usługowy, gospodarczy dla rolnictwa - budynek socjalny przy kurniku, obiekt murowany, powierzchnia zabudowy 72 m kw, rok zakończenia budowy 1985, trwale z gruntem związany.
• budynek produkcyjny, usługowy, gospodarczy dla rolnictwa - hydrofornia, obiekt murowany, powierzchnia zabudowy 30 m kw, rok zakończenia budowy 1973, trwale z gruntem związany,
• budynek produkcyjny, usługowy, gospodarczy dla rolnictwa - kotłownia, obiekt murowany, powierzchnia zabudowy 30 m kw, rok zakończenia budowy 1973, trwale z gruntem związany.
  
  

Wg oświadczenia dłużnika pierwsze zasiedzenie miało miejsce w 1975r. przez rodziców dłużnika. Dłużnik stał się właścicielem nieruchomości w 1987r.

Działka nr 3 oraz działka nr 4 do 1995r. wykorzystano do produkcji zbóż. Zboże przeznaczono częściowo na karmę dla drobiu, częściowo zbywano.

Działka nr 108/2 częściowo wykorzystana do hodowli drobiu do 1995r. i jako budynek mieszkalny - jak wskazano wyżej.

Nieruchomość nie była nigdy wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT. Dłużnik był rolnikiem ryczałtowym od 1987r.

Działki nr 3, nr 4, nr 108/2 nigdy nie były przedmiotem pisemnej umowy najmu/dzierżawy.

Tereny działek nr 3, nr 4, nr 108/2 nie są objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, dla terenów tych obowiązujące jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, które zostało przyjęte Uchwałą Rady Gminy z dnia 10 października 2002r. zgodnie z którym działki przeznaczone są pod tereny rolnicze.

Sprzedaży nieruchomości dokonano 12 lipca 2011r. w trybie sprzedaży licytacyjnej w Sądzie Rejonowym. Postanowieniem z dnia 16 sierpnia 2011r. Sędzia Sądu Rejonowego przysądził prawo własności ww. nieruchomości na rzecz nabywcy za cenę 324.651,94 zł (kwota zawiera 23% podatku VAT).

Nabywca pismem z dnia 20 września 2011r. zatytułowanym wezwanie do zwrotu naliczonego podatku VAT zwrócił się do organu egzekucyjnego o wystawienie faktury VAT, oraz jednocześnie o zwrot naliczonego podatku argumentując, iż jeżeli dłużnik nie jest podatnikiem podatku VAT do ceny nieruchomości nie powinien być doliczony podatek VAT.

Cenę za jaką sprzedano nieruchomość stanowi 3/4 sumy oszacowania (art. 965 kpc). Jest to najniższa cena za którą nieruchomość można nabyć na pierwszej licytacji. Kwota 324.651,94 zł stanowi 3/4 kwoty wskazanej w zarządzeniu Sędziego Sądu Rejonowego czyli 3/4 ceny ustalonej przez biegłego powiększona o podatek VAT.

Powołany do oszacowania nieruchomości biegły oszacował wartość nieruchomości na kwotę 395.917,00 zł wskazując, iż wartość nie zawiera podatku VAT. Po dokonaniu opisu i oszacowania organ egzekucyjny pismem z dnia 03.01.2011r. zwrócił się do Sędziego Sądu Rejonowego celem uzgodnienia terminu 1-szej licytacji nieruchomości, przedkładając akta wraz z operatem szacunkowym sporządzonym przez biegłego.

W odpowiedzi na skierowane pismo Sędzia Sądu Rejonowego zwrócił się o wskazanie ceny wywołania jaka zostanie wskazana w obwieszczeniu o licytacji.

Pismem z dnia 17 stycznia 2011r. wskazano, iż kwota wywołania będzie wynosić 296.937,75 zł.

Na wezwanie Sędziego udzielono informacji, iż sumę oszacowania i cenę wywołania ww. nieruchomości ustalono według wskazań zawartych w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 04.11.2010r. P 44/07 i uchwały Sądu Najwyższego z 15 grudnia 2006r. III CZP 115/06.

Dnia 14 lutego 2011r. Sędzia Sądu Rejonowego wezwał komornika do ustalenia cen określonych w art. 953 § 1 pkt 3 kpc według wskazań Sądu Najwyższego zawartych w uchwale z 15 grudnia 2006r. III CZP 115/06. W odpowiedzi ponownie wskazano, iż w przypadku wyznaczenia terminu 1-szej licytacji nieruchomości, kwota wywołania ww. nieruchomości będzie wynosić 296.937,75 zł

Na udzieloną odpowiedź, Sędzia Sądu Rejonowego wezwał komornika do uzasadnienia decyzji o ustaleniu ceny oszacowania nieruchomości bez cenotwórczego podatku VAT. Stosownie do treści wezwania udzielono informacji, że dostawa nieruchomości w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług korzysta ze zwolnienia w myśl 43 ww. ustawy - dostawa nie jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia, dokonujący dostawy nie ponosił wydatków na ulepszenie i nie przekraczały one 30% wartości początkowej nieruchomości w minionych 5 latach. Dłużnik nabył nieruchomość 22 kwietnia 1988r. w ramach umowy przekazania gospodarstwa rolnego tj. przed wejściem w życie ustawy o podatku od towarów i usług (k.298).

Po udzieleniu niniejszych wyjaśnień Sędzia Sądu Rejonowego zarządził by cenę ustaloną przez biegłego powiększyć o należny podatek VAT i zobowiązał komornika do przedstawienia projektu obwieszczenia. Mając na względzie treść art. 759 § 2 kpc, w wykonaniu zarządzenia sędziego sądu, pismem z dnia 6 czerwca 2011r. przedstawiono projekt obwieszczenia o terminie 1-szej licytacji nieruchomości.

Wnioskodawca wskazuję, iż wartość nieruchomości powiększono o podatek VAT zgodnie z zarządzeniem Sędziego Sądu Rejonowego z dnia 20.05.2011r., który nie zgodził się ze stanowiskiem komornika sądowego, iż nieruchomość korzysta ze zwolnienia z podatku VAT - jako dostawa nie dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia, dokonujący dostawy nie ponosił wydatków na ulepszenie i nie przekraczały one 30% wartości początkowej nieruchomości w minionych 5 latach, a dłużnik nabył nieruchomość 22 kwietnia 1988r. w ramach umowy przekazania gospodarstwa rolnego tj. przed wejściem w życie ustawy o podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym Wnioskodawca uważa, że do ceny nieruchomości wskazanej przez biegłego niesłusznie doliczono podatek VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy sprzedaż nieruchomości powoduje powstanie obowiązku określonego w art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towaru i usług?

Zdaniem Wnioskodawcy, nieruchomość korzysta ze zwolnienia z podatku VAT- jako dostawa nie dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia, dokonujący dostawy nie ponosił wydatków na ulepszenie i nie przekraczały one 30% wartości początkowej nieruchomości w minionych 5 latach, a dłużnik nabył nieruchomość 22 kwietnia 1988r. w ramach umowy przekazania gospodarstwa rolnego tj. przed wejściem w życie ustawy o podatku od towarów i usług.

Sprzedaż nieruchomości nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w myśl art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towaru i usług wobec dostawy dokonywanej w trybie egzekucji towarów będących własnością dłużnika.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za:

• nieprawidłowe w zakresie zwolnienia od podatku dostawy nieruchomości,
• prawidłowe w zakresie braku obowiązku podatkowego wynikającego z art. 18 ustawy o VAT.
  
  

Stosownie do art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011r. Nr 177 poz. 1054), zwanej dalej ustawą o VAT, organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002r. Nr 110, poz. 968, ze zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Zatem w celu oceny czy dokonana w trybie egzekucji sprzedaż nieruchomości przez komornika powoduje powstanie obowiązku podatkowego w myśl art. 18 ustawy o podatku od towarów i usług, należy ocenić, czy do zapłaty podatku VAT od dostawy przedmiotowej nieruchomości zobowiązany byłby dłużnik.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy o VAT są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez dostawę towarów – stosownie do przepisu art. 7 ust. 1 ustawy o VAT – należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zgodnie z art. 45 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 Nr 16 poz. 93 ze zm.), rzeczami w rozumieniu niniejszego kodeksu są tylko przedmioty materialne. W myśl art. 46 Kodeksu cywilnego, nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.

Pojęcia „podatnik” i „działalność gospodarcza”, na potrzeby podatku od towarów i usług, zostały zdefioniowane w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Podatnikami - według zapisu art. 15 ust. 1 ustawy - są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel i rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, zgodnie z ust. 2 tego artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Definiując w art. 15 ust. 1 ww. ustawy pojęcie podatnika, ustawodawca uwzględnił definicję zawartą w art. 4 ust. 1 Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977r. w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich, dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej (77/388/EWG) (Dz. Urz. UE L 145 ze zm.) [obecnie kwestia ta unormowana jest w art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 ze zm.)], który stanowi, że „podatnik” oznacza każdą osobę prowadzącą niezależnie od miejsca zamieszkania, działalność gospodarczą określoną w ustępie 2, bez względu na cel, czy rezultaty tej działalności.

Ustęp 2 cyt. artykułu stanowił, że działalność gospodarcza, o której mowa w ustępie 1, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców i osób świadczących usługi, w tym działalność górniczą i rolniczą oraz działalność w ramach wolnych zawodów. Za działalność gospodarczą uznaje się również wykorzystywanie majątku rzeczowego i wartości niematerialnych i prawnych w celu uzyskiwania z tego tytułu stałego dochodu.

Zarówno z brzmienia ww. przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady, jak i art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o podatku od towarów wynika, że warunkiem niezbędnym do uznania danego podmiotu za podatnika podatku od towarów i usług jest ustalenie, czy działa on niezależnie jako producent, handlowiec, usługodawca, pozyskujący zasoby naturalne, rolnik czy wykonujący wolny zawód.

Definicja zawarta w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, jest pojęciem szerszym od definicji zawartej w art. 4 ust. 2 Szóstej Dyrektywy, przewidując, iż w odniesieniu do wszystkich kategorii osób wymienionych w tym przepisie, z działalnością gospodarczą mamy do czynienia również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar jej wykonywania w sposób częstotliwy, czego nie zawiera definicja zawarta w art. 4 ust. 2 Szóstej Dyrektywy. Stwierdzić jednakże należy, iż jest to formuła wykorzystująca możliwość stworzoną dla państw członkowskich w art. 4 ust. 3 Szóstej Dyrektywy (art. 12 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE), w myśl którego państwa członkowskie mogą uznać za podatnika jakąkolwiek osobę, która przeprowadza sporadycznie transakcje związane z działalnością wymienioną w ustępie 2, w szczególności dokonuje dostawy gruntów budowlanych.

Jednocześnie w świetle powołanych regulacji dopuszczalne jest uznanie przez państwo członkowskie za podatnika osoby, która dokonała okazjonalnej dostawy terenów budowlanych, w warunkach wskazujących, że czynność ta nie była związana z zaspokajaniem potrzeb osobistych tej osoby.

Przez działalność rolniczą - w myśl art. 2 ust. 15 ustawy o podatku od towarów i usług - rozumie się, produkcję roślinną i zwierzęcą, w tym również produkcję materiału siewnego, szkółkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcję warzywniczą, gruntową, szklarniową i pod folią, produkcję roślin ozdobnych, grzybów uprawnych i sadowniczą, chów, hodowlę i produkcję materiału zarodowego zwierząt, ptactwa i owadów użytkowych, produkcję zwierzęcą typu przemysłowego lub fermowego oraz chów i hodowlę ryb i innych organizmów żyjących w wodzie, a także uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybów i ich grzybni, uprawy roślin "in vitro", fermową hodowlę i chów drobiu rzeźnego i nieśnego, wylęgarnie drobiu, hodowlę i chów zwierząt futerkowych i laboratoryjnych, chów i hodowlę dżdżownic, entomofagów i jedwabników, prowadzenie pasiek oraz chów i hodowlę innych zwierząt poza gospodarstwem rolnym oraz sprzedaż produktów gospodarki leśnej i łowieckiej, z wyjątkiem drewna okrągłego z drzew tropikalnych (PKWiU 02.20.13.0) oraz bambusa (PKWiU ex 01.29.30.0), a także świadczenie usług rolniczych.

Dyspozycja art. 2 pkt 20 ww. ustawy określa, iż pod pojęciem produktów rolnych należy rozumieć towary wymienione w załączniku nr 2 do ustawy oraz towary wytworzone z nich przez rolnika ryczałtowego z produktów pochodzących z jego własnej działalności rolniczej przy użyciu środków zwykle używanych w gospodarstwie rolnym, leśnym i rybackim.

Z regulacji art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 15 listopada 1984r. o podatku rolnym (t. j. Dz. U. z 2006r. Nr 136, poz. 969 ze zm.) wynika, że za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów, o których mowa w art. 1, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Rolnik, w świetle ustawy o podatku od towarów i usług, posiada status podatnika prowadzącego działalność gospodarczą (działalność rolniczą). Jednakże korzysta on ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy, zgodnie z którym zwalnia się od podatku dostawę produktów rolnych pochodzących z własnej działalności rolniczej, dokonywaną przez rolnika ryczałtowego oraz świadczenie usług rolniczych przez rolnika ryczałtowego.

Stawka podatku, zgodnie z przepisem art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2 -12, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011r. do dnia 31 grudnia 2013r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%. Jednakże w treści ustawy o VAT, jak i przepisów wykonawczych do niej przewidziano opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, zastosowanie obniżonej stawki podatku lub zwolnienia od podatku od towarów i usług możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ww. ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę.

Opodatkowaniu podlegają zatem dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe, zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku dostawy gruntów niezabudowanych opodatkowane są tylko te, których przedmiotem są tereny budowlane lub przeznaczonymi pod zabudowę. Natomiast dostawy gruntów niezabudowanych, będących np. gruntami rolnymi, czy leśnymi, które nie są przeznaczone pod zabudowę, są zwolnione od podatku od towarów i usług.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

1. dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,
2. pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.
   
   

Ponadto zgodnie z art. 2 pkt 14 ustawy o VAT przez pierwsze zasiedlenie rozumie się oddanie do użytkowania, w wykonaniu czynności podlegających opodatkowaniu, pierwszemu nabywcy lub użytkownikowi budynków, budowli lub ich części, po ich:

1. wybudowaniu lub
2. ulepszeniu, jeżeli wydatki poniesione na ulepszenie, w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, stanowiły co najmniej 30% wartości początkowej.
   
   

Stosownie natomiast do art. 43 ust. 1 pkt 10a cyt. ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części nieobjętą zwolnieniem, o którym mowa w pkt 10, pod warunkiem, że:

1. w stosunku do tych obiektów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego,
2. dokonujący ich dostawy nie ponosił wydatków na ich ulepszenie, w stosunku do których miał prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a jeżeli ponosił takie wydatki, to były one niższe niż 30% wartości początkowej tych obiektów.
   
   

Jak stanowi przepis art. 43 ust. 7a ustawy o VAT, warunku, o którym mowa w ust. 1 pkt 10a lit. b, nie stosuje się, jeżeli budynki, budowle lub ich części w stanie ulepszonym były wykorzystywane przez podatnika do czynności opodatkowanych przez co najmniej 5 lat.

Ze złożonego wniosku wynika, że w toku postępowania egzekucyjnego w dniu 12 lipca 2011r. komornik dokonał sprzedaży licytacyjnej nieruchomości dłużnika, który wszedł w jej posiadanie w dniu 22 kwietnia 1988r. w ramach umowy przekazania gospodarstwa rolnego. W skład nieruchomości wchodzą 2 działki niezabudowane (do 1995r. wykorzystywane do produkcji zbóż, które przeznaczano częściowo na karmę dla drobiu, częściowo zbywano) oraz 1 działka budowlana, na której znajduje się budynek mieszkalny oraz budynki produkcyjne, usługowe i gospodarcze dla rolnictwa (wykorzystywane do hodowli drobiu do 1995r.). Nie ponoszono wydatków na ulepszenie nieruchomości. Tereny działek nie są objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, dla terenów tych obowiązujące jest studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego, zgodnie z którym działki przeznaczone są pod tereny rolnicze. Działki nigdy nie były przedmiotem pisemnej umowy najmu/dzierżawy. Nieruchomość nie była nigdy wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT. Dłużnik był rolnikiem ryczałtowym od 1987r., nie jest podatnikiem VAT.

Należy zauważyć, że oceny przedstawionej we wniosku sytuacji należy dokonać mając na uwadze nie tylko obowiązujące w tym zakresie przepisy prawne, ale również wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 15 września 2011r. w sprawach połączonych Jarosław Słaby (C 180/10) i Emilian Kuć, Halina Jeziorska-Kuć (C 181/10), w których zawarto analizę art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług w kontekście odpowiednich przepisów prawa Unii Europejskiej – art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

Zgodnie z ww. orzeczeniem, osoby fizycznej, która prowadziła działalność rolniczą na gruncie nabytym ze zwolnieniem z podatku od wartości dodanej i przekształconym wskutek zmiany planu zagospodarowania przestrzennego niezależnej od woli tej osoby w grunt przeznaczony pod zabudowę nie można uznać za podatnika podatku od wartości dodanej w rozumieniu art. 9 ust. 1 i art. 12 ust. 1 dyrektywy 2006/112, zmienionej dyrektywą 2006/138, kiedy dokonuje ona sprzedaży tego gruntu, jeżeli sprzedaż ta następuje w ramach zarządu majątkiem prywatnym.

Natomiast jeżeli osoba ta w celu dokonania tej sprzedaży podejmuje aktywne działania w zakresie obrotu nieruchomościami angażując środki podobne do wykorzystywanych przez producentów, handlowców i usługodawców w rozumieniu art. 9 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2006/112, zmienionej dyrektywą 2006/138, należy uznać ją za podmiot prowadzący „działalność gospodarczą” w rozumieniu tego przepisu, a więc za podatnika podatku od wartości dodanej.

Należy wskazać, że takie aktywne działania, o których mowa powyżej mogą polegać np. na uzbrojeniu terenu albo działaniach marketingowych. Działania takie nie należą do zakresu zwykłego zarządu majątkiem prywatnym, w związku z czym w takiej sytuacji dostawy terenu budowlanego nie można uznać za czynność związaną ze zwykłym wykonywaniem prawa własności.

We wskazanym orzeczeniu TSUE wyraził także zdanie, że okoliczność, iż osoba dokonująca dostawy jest rolnikiem ryczałtowym jest w tym zakresie bez znaczenia.

Mając na uwadze powyższe oraz treść powołanych regulacji, stwierdzić należy, że mimo, iż grunty spełniają definicję towarów wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, z okoliczności niniejszej sprawy nie wynika, aby dokonując sprzedaży działek wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, dłużnik działał w charakterze handlowca. Nie można bowiem stwierdzić, że nabył on działki w celu dalszej odsprzedaży, ponieważ przedmiotowa nieruchomość została mu przekazana przez rodziców w ramach umowy przekazania gospodarstwa rolnego i była przez wiele lat wykorzystywana przez dłużnika do produkcji zbóż i hodowli drobiu. Przy nabyciu przedmiotowej nieruchomości dłużnikowi nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego. Dłużnik był rolnikiem ryczałtowym, a nieruchomość nie była nigdy wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej opodatkowanej podatkiem VAT, nie była też przedmiotem najmu ani dzierżawy.

Ponadto należy zauważyć, że dłużnikowi nie można przypisać szczególnie aktywnego charakteru działań związanych ze sprzedażą nieruchomości, który jest typowy dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie obrotu nieruchomościami, ponieważ należąca do dłużnika nieruchomość została zbyta w trybie sprzedaży licytacyjnej przez komornika w toku postępowania egzekucyjnego. Oczywistym jest zatem w tej sytuacji brak przesłanek świadczących o takiej aktywności dłużnika w przedmiocie zbycia przedmiotowej nieruchomości, która byłaby porównywana do działań podmiotów zajmujących się profesjonalnie tego rodzaju obrotem (brak przesłanek zawodowego, stałego i zorganizowanego charakteru takiej działalności).

W takim przypadku mamy do czynienia z czynnościami mieszczącymi się w ramach zarządu majątkiem prywatnym, niemających cech działalności gospodarczej ponieważ sprzedaż nieruchomości w przedmiotowym przypadku nie jest działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług. W konsekwencji sprzedając nieruchomość, o której mowa we wniosku dłużnik korzysta z przysługującego prawa do rozporządzania własnym majątkiem. Zatem ww. czynność sprzedaży oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług zastosowania nie mają.

Reasumując uznać należy, że sprzedaż ww. nieruchomości nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż brak jest normatywnych przesłanek, aby uznać dłużnika za podatnika tego podatku.

Wyjaśnić jednocześnie należy, że nie można utożsamiać czynności zwolnionych z opodatkowania z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu. Zwolnieniem od podatku objęta jest bowiem taka czynność, która co do zasady podlega opodatkowaniu, tj. podlega regulacjom ustawy o VAT lecz ustawodawca zwolnił ją od podatku. Nie podlega natomiast opodatkowaniu taka czynność, która w ogóle jest wyłączona z regulacji w zakresie podatku VAT.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, że nieruchomość korzysta ze zwolnienia z podatku VAT, należało uznać za nieprawidłowe.

Stosownie do powołanego już art. 18 ustawy o VAT, organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002r. Nr 110, poz. 968, ze zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Zgodnie z art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r., Nr 8, poz. 60 ze zm.), płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Egzekucja z nieruchomości, zgodnie z art. 921 § 1 ustawy z dnia 17 listopada 1964r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 ze zm.), należy do komornika sądowego, w którego okręgu nieruchomość jest położona.

Ponadto w myśl § 23 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360) organy egzekucyjne, określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005r. Nr 229, poz. 1954, ze zm.), oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 listopada 1964r. - Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296, ze zm.), w przypadku sprzedaży towarów, wystawiają w imieniu dłużnika i na jego rachunek faktury potwierdzające dokonanie sprzedaży tych towarów.

Fakturę wystawia się, jeżeli na dłużniku spoczywa obowiązek podatkowy związany ze sprzedażą towarów.

W przypadku więc sprzedaży nieruchomości należącej do majątku dłużnika przez komornika sądowego wykonującego czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów ustawy Kodeks postępowania cywilnego, zobowiązanym do obliczenia, pobrania i wpłacenia podatku organowi podatkowemu będzie właśnie komornik sądowy jako płatnik.

Z powołanych wyżej przepisów wynika zatem, że komornik sądowy wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów ustawy Kodeks postępowania cywilnego jest zobowiązany do odprowadzenia do urzędu skarbowego podatku VAT w sytuacji gdy zobowiązanym do tego byłby dłużnik.

Jak wskazano w niniejszej interpretacji, czynność sprzedaży nieruchomości, o której mowa we wniosku oznacza działanie w sferze prywatnej, do której unormowania ustawy o podatku od towarów i usług zastosowania nie mają. Sprzedaż ww. nieruchomości nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż brak jest normatywnych przesłanek, aby uznać dłużnika za podatnika tego podatku.

Mając zatem na uwadze ww. rozstrzygnięcie zawarte w niniejszej interpretacji i obowiązujące w tym zakresie przepisy prawne stwierdzić należy, iż Wnioskodawca (komornik sądowy) nie będzie płatnikiem podatku VAT z tytułu dostawy przedmiotowej nieruchomości, nie będzie zatem zobowiązanym do obliczenia i pobrania od podatnika (dłużnika) podatku oraz wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Mając powyższe na uwadze, stanowisko Wnioskodawcy, iż sprzedaż przedmiotowej nieruchomości nie powoduje powstania obowiązku podatkowego w myśl art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towaru i usług wobec dostawy dokonywanej w trybie egzekucji towarów będących własnością dłużnika, należało uznać za prawidłowe.

Należy w tym miejscu zwrócić uwagę na pewną nieścisłość w przedstawionym stanie faktycznym, mianowicie raz Wnioskodawca wskazał, że dłużnik nabył nieruchomość 22 kwietnia 1988r., a raz wskazuje, że dłużnik stał się właścicielem nieruchomości w 1987r. Kwestia ta pozostaje jednak w tej konkretnej sprawie bez znaczenia dla skutków podatkowych sprzedaży przedmiotowej nieruchomości.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zaznaczyć należy, że niniejsza interpretacja indywidualna traci ważność w przypadku zmiany któregokolwiek z elementów przedstawionego stanu faktycznego lub zmiany stanu prawnego.

Ponadto w zakresie wskazania czy nabywcy nieruchomości należy się zwrot kwoty doliczonego do sumy oszacowania podatku VAT, zostanie wydane odrębne rozstrzygniecie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Zgodnie z przepisem § 1 pkt 1 rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 28 sierpnia 2008r. w sprawie przekazania rozpoznawania innym wojewódzkim sądom administracyjnym niektórych spraw z zakresu działania ministra właściwego do spraw finansów publicznych, Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (Dz. U. Nr 163, poz. 1016) skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.