INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 03 lutego 2010r. (data wpływu do tut. Biura – 05 lutego 2010r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie prawa do skorzystania z ulgi z tytułu wychowywania dzieci za lata 2007 i 2008 – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 05 lutego 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie prawa do skorzystania z ulgi z tytułu wychowywania dzieci za lata 2007 i 2008.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest rodzicem dwójki dzieci z małżeństwa z Panią X. Rozwód został orzeczony 26 października 2008r. Do czasu rozwodu wnioskodawca sprawował opiekę nad małoletnią córką, a żona nad małoletnim synem. W latach 2007 i 2008r. wnioskodawca skorzystał z przysługującej mu ulgi na córkę. Żona w tym czasie nie zarabiała i nie rozliczała się z urzędem skarbowym, więc nie skorzystała z ulgi na syna. Po rozwodzie pełne prawa do syna otrzymała matka żony na zasadzie rodziny zastępczej. Syn mieszkał przez cały ten czas u matki żony.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy wnioskodawca może skorzystać z ulgi na syna - zważywszy, na fakt, iż żona nie mogła dokonać odliczenia ulgi (za lata 2007 i 2008) - celem przekazania tejże ulgi byłej żonie i jej matce, gdyż żona cały czas nie pracuje, a jej matka utrzymuje się z emerytury...

Zdaniem wnioskodawcy fakt, że syn nie mieszkał z nim dyskwalifikuje go z możliwości skorzystania z ulgi. Nie mniej są to pieniądze, których żona nie byłaby w stanie otrzymać przez wzgląd na trudną sytuację materialną. Wnioskodawca dodatkowo zaznacza, iż ma jeszcze od czego odpisać ulgę i w ten sposób może pomóc byłej żonie.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam co następuje:

Ulga na dzieci w 2007r.

Zgodnie z art. 27f ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176, ze zm.) w brzmieniu obowiązującym i mającym zastosowanie w 2007r., podatnik wychowujący w roku podatkowym dzieci własne lub przysposobione ma prawo odliczyć rocznie od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne określoną kwotę stanowiącą iloczyn liczby wychowywanych dzieci i dwukrotności kwoty zmniejszającej podatek tj. 1145,08 zł na jedno dziecko po zmianach wprowadzonych ustawą z 05 września 2007r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. Nr 191, poz. 1361).

Aby móc skorzystać z ulgi należy zatem:

• osiągać dochody opodatkowane według skali podatkowej,
• wychowywać w roku podatkowym dzieci własne lub przysposobione,
• wykazać podatek (po odliczeniu składki na ubezpieczenia zdrowotne).
  
  

Oznacza to, że z ulgi mogą skorzystać podatnicy, którzy osiągają dochody opodatkowane według skali podatkowej. Do ulgi mają prawo również podatnicy opodatkowani zryczałtowanym podatkiem dochodowym lub podatnicy osiągający dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej, czy też z działów specjalnych produkcji rolnej opodatkowanych 19% podatkiem liniowym pod warunkiem, iż uzyskają w roku podatkowym także dochody opodatkowane według skali, np. zasiłek chorobowy, dochody z najmu, emeryturę.

Uprawnienie do przedmiotowej ulgi w 2007r., zgodnie z art. 6 ust. 4 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym w 2007r. związane jest z wychowywaniem przez podatnika:

1. dzieci małoletnich;
2. dzieci, bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek pielęgnacyjny;
3. dzieci do ukończenia 25 lat uczących się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty lub w przepisach - Prawo o szkolnictwie wyższym, jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskały dochodów, z wyjątkiem dochodów wolnych od podatku dochodowego, renty rodzinnej oraz dochodów w wysokości nie powodującej obowiązku zapłaty podatku.
   
   

Stosownie do art. 27f ust. 3 ww. ustawy odliczenie kwoty, o której mowa w art. 27f ust. 2, dotyczy łącznie obojga rodziców, z zastrzeżeniem ust. 4, a kwotę tę odlicza się od podatku jednego z rodziców lub od podatku obojga. Rodzice mogą zatem podzielić kwotę ulgi według proporcji przyjętych przez siebie, tak aby móc realnie skorzystać z odliczenia, oczywiście do wysokości podatku wykazanego przez siebie.

W przypadku rodziców, w stosunku do których orzeczone zostały rozwód albo separacja, odliczenie przysługuje jednemu z nich, u którego dzieci faktycznie zamieszkują, o ile spełnione są warunki określone w ust. 1 (art. 27 ust. 4 ww. ustawy).

Podkreślenia wymaga fakt, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym z ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Co do przesłanki „wychowywania dzieci” należy stwierdzić – wobec braku szczegółowego określenia tegoż pojęcia w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych – iż w myśl art. 87 ustawy z dnia 25 lutego 1964r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. z 1964 Nr 9, poz. 59 ze zm.) rodzice i dzieci obowiązani są wspierać się wzajemnie. Natomiast art. 95 § 1 Kodeksu stanowi, iż władza rodzicielska obejmuje w szczególności obowiązek i prawo rodziców do wykonywania pieczy nad osobą i majątkiem dziecka oraz do wychowania dziecka; natomiast wygasa ona z dniem uzyskania pełnoletności przez dziecko (art. 92). Zatem wychowanie dziecka jest jednym z atrybutów władzy rodzicielskiej. Niemniej jednak, doktryna prawa zajęła stanowisko, w świetle którego wzajemne wspieranie się rodziców i dzieci – jako obowiązek wynikający z art. 87 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – jest niezależne od sprawowania lub niesprawowania władzy rodzicielskiej nad dzieckiem.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż w roku podatkowym 2007 pozostawał Pan w związku małżeńskim z matką swoich dzieci (rozwód został orzeczony dopiero 26 października 2008r.) Do czasu rozwodu małżonkowie mieszkali osobno sprawując jednocześnie oddzielną opiekę nad dziećmi. Wnioskodawca sprawował opiekę nad małoletnią córką, a żona nad małoletnim synem. W latach 2007 i 2008 wnioskodawca skorzystał z przysługującej mu ulgi na córkę, która z nim zamieszkiwała. Żona w tym czasie nie zarabiała i nie rozliczała się z urzędem skarbowym, więc nie skorzystała z ulgi na syna, który z nią mieszkał. Po rozwodzie pełne prawa do syna otrzymała matka żony na zasadzie rodziny zastępczej. Z wniosku nie wynika, aby ograniczono bądź odebrano Panu władzę rodzicielską wobec syna, jak również nie wynika fakt czy brał Pan czynny udział w wychowywaniu syna, który mieszkał u matki lub w jakiś inny sposób się do tego przyczyniał, czy też wychowywanie to całkowicie pozostawił Pan żonie.

Przytoczone regulacje ustawowe wskazują wyraźnie, iż podstawowym kryterium skorzystania z prawa do odliczenia ulgi jest wychowanie dziecka przez podatnika w danym roku podatkowym, pod warunkiem, że istnieje między dzieckiem a podatnikiem więź prawna wynikająca z bycia biologicznym rodzicem lub stosunku przysposobienia. Ulga dotyczy zawsze obojga rodziców, niezależnie od tego czy są małżeństwem, z tym, że w przypadku małżonków rozwiedzionych ulga przysługuje wyłącznie temu, u którego dzieci faktycznie zamieszkują.

Biorąc pod uwagę, że w 2007r. pozostawali Państwo w związku małżeńskim i osobno sprawowali Państwo opiekę nad dziećmi uznać należy, że w przedstawionym stanie faktycznym zarówno Panu, jak i jego żonie przysługuje prawo do ulgi za 2007r. ale tylko na dzieci, które w rzeczywistości były przez niech wychowywane. W związku z tym, jeżeli w 2007r. brał Pan czynny udział w wychowywaniu syna (fakt, iż dziecko w tym czasie z Panem nie zamieszkiwało, nie ma znaczenia dla zastosowania przedmiotowej ulgi) lub w jakiś inny sposób się do tego przyczyniał, wówczas można uznać, iż był Pan uprawniony do odliczenia ulgi za 2007r. na syna. Podkreślić bowiem jeszcze raz należy, że w przypadku kiedy rodzice dziecka pozostają w związku małżeńskim – dla skorzystania z przedmiotowej ulgi nie ma znaczenia, z którym z nich dziecko zamieszkuje. Uzależnienie prawa do skorzystania z ulgi od faktu zamieszkiwania z dzieckiem dotyczy wyłącznie rodziców wymienionych w art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. rodziców rozwiedzionych lub pozostających w separacji.

Zatem w sytuacji, gdy wnioskodawca w jakimś stopniu przyczynił się do wychowania syna wówczas należy uznać, iż zarówno wnioskodawcy jak i jego żonie przysługuje prawo do skorzystania z ulgi za 2007r. z tytułu wychowywania dzieci – syna. Kwota ulgi przysługująca małżonkom nie może przekroczyć sumy na jedno dziecko w 2007r. tj. 1 145,08 zł., a na dwoje 2 290,16 zł (2 dzieci x 1 145,08 zł). W tej sytuacji małżonkowie biorąc pod uwagę, które z nich wychowywuje dzieci, muszą zdecydować współnie, jaką część tej kwoty każdy z nich odliczy w swoim zeznaniu rocznym. Jak zaznacza wcześniej wnioskodawca, żona w tym czasie nie zarabiała i nie rozliczała się z fiskusem. Nie ma przy tym przeszkód aby małżonkowie zdecydowali, iż ulgę odliczy tylko jeden z nich w pełnej kwocie, o ile oczywiście wychowuje dzieci. Decyzja taka zależy jednak wyłącznie od zgodnej woli rodziców.

Ulga na dzieci w 2008r.

Stosownie do treści art. 27f ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych od podatku dochodowego, od podatku dochodowego obliczonego zgodnie z art. 27, pomniejszonego o kwotę składki, o której mowa w art. 27b, podatnik ma prawo odliczyć rocznie kwotę, obliczoną zgodnie z ust. 2, jeżeli w roku podatkowym wychowywał własne lub przysposobione dzieci, o których mowa w art. 6 ust. 4.

Mając zatem na uwadze treść art. 6 ust. 4 ww. ustawy, w brzmieniu wprowadzonym ustawą z dnia 06 listopada 2008r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1316) w art. 1 pkt 1 lit. b), które to brzmienie – zgodnie z art. 14 tej ustawy – ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od 01 stycznia 2008r., stwierdzić należy, iż uprawnienie do ulgi związane jest z wychowywaniem przez podatnika dzieci:

1. małoletnich,
2. bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną,
3. do ukończenia 25 roku życia uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświatowy lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie, jeżeli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b w łącznej wysokości przekraczającej kwotę stanowiącą iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki podatku, określonych w pierwszym przedziale skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ust. 1, z wyjątkiem renty rodzinnej.
   
   

Podkreślenia wymaga, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich ustawowych przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Aby móc skorzystać z ulgi, o której mowa w art. 27f ww. ustawy należy więc m.in.:

• wychowywać w roku podatkowym dzieci własne lub przysposobione m.in. dzieci do ukończenia 25 roku życia, uczące się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym jeżeli w roku podatkowym dzieci te nie uzyskiwały dochodów podlegających opodatkowaniu z wyjątkiem renty rodzinnej oraz dochodów określonych w art. 6 ust. 4 ww. ustawy,
• osiągać dochody opodatkowane według skali podatkowej określonej w art. 27 ww. ustawy,
• wykazać podatek (po odliczeniu składki na ubezpieczenia zdrowotne).
  
  

Stosownie do art. 27f ust. 2 ww. ustawy odliczeniu podlega kwota stanowiąca iloczyn liczby wychowywanych dzieci i dwukrotności kwoty zmniejszającej podatek (tj. w 2008r. 1173,70 zł za cały rok), określonej w pierwszym przedziale skali, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis art. 27f ust. 3 ww. ustawy stanowi, iż odliczenie kwoty ww. ulgi, dotyczy łącznie obojga rodziców, z zastrzeżeniem ust. 4, a kwotę tę odlicza się od podatku jednego z rodziców lub od podatku obojga.

Zgodnie z ust. 4 ww. art. 27f cyt. ustawy w przypadku rodziców, w stosunku do których orzeczone zostały rozwód albo separacja, odliczenie przysługuje jednemu z nich, u którego dzieci faktycznie zamieszkują, o ile spełnione są warunki określone w ust. 1.

Rodzice mogą zatem podzielić kwotę ulgi według proporcji przyjętych przez siebie tak, aby móc realnie skorzystać z odliczenia, do wysokości podatku wykazanego przez siebie.

Podkreślenia wymaga fakt, iż korzystanie z każdej preferencji podatkowej, w tym z ulgi przewidzianej w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, uzależnione jest od spełnienia wszystkich przesłanek wymaganych do jej zastosowania.

Podstawowym kryterium skorzystania z prawa do odliczenia ulgi jest wychowanie dziecka przez podatnika w danym roku podatkowym. Przesłanka „wychowywania dzieci” została uregulowana w Kodeksie rodzinny i opiekuńczy jak przedstawiono powyżej (omawiając ulgę za 2007r.).

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż w roku podatkowym 2008r. do października pozostawał Pan w związku małżeńskim z matką swoich dzieci (rozwód został orzeczony dopiero 26 października 2008r.) Do czasu rozwodu małżonkowie mieszkali osobno sprawując jednocześnie oddzielną opiekę nad dziećmi. Wnioskodawca sprawował opiekę nad małoletnią córką, a żona nad małoletnim synem. W latach 2007 i 2008r. wnioskodawca skorzystał z przysługującej mu ulgi na córkę, która z nim zamieszkiwała. Żona w tym czasie nie zarabiała i nie rozliczała się z urzędem skarbowym, więc nie skorzystała z ulgi na syna w 2008r., który z nią mieszkał. Po rozwodzie pełne prawa do syna otrzymała matka żony na zasadzie rodziny zastępczej. Z wniosku nie wynika, aby ograniczono bądź odebrano Panu władzę rodzicielską wobec syna, jak również nie wynika fakt czy brał Pan czynny udział w wychowywaniu syna, który mieszkał w tym czasie u matki lub w jakiś inny sposób się do tego przyczyniał, czy też wychowywanie to całkowicie pozostawił Pan żonie.

Przytoczone regulacje ustawowe wskazują wyraźnie, iż podstawowym kryterium skorzystania z prawa do odliczenia ulgi jest wychowanie dziecka przez podatnika w danym roku podatkowym, pod warunkiem, że istnieje między dzieckiem a podatnikiem więź prawna wynikająca z bycia biologicznym rodzicem lub stosunku przysposobienia. Ulga dotyczy zawsze obojga rodziców, niezależnie od tego czy są małżeństwem, z tym, że w przypadku małżonków rozwiedzionych ulga przysługuje wyłącznie temu, u którego dzieci faktycznie zamieszkują.

Biorąc pod uwagę, że do października 2008r. pozostawali Państwo w związku małżeńskim i osobno sprawowali Państwo opiekę nad dziećmi uznać należy, że w przedstawionym stanie faktycznym zarówno Panu, jak i jego żonie przysługuje prawo do ulgi za 2008r. ale tylko na dzieci, które w rzeczywistości były przez niech wychowywane. W związku z tym, jeżeli do dnia, w którym Państwo zgodnie z prawem stali się małżonkami rozwiedzionymi, brał Pan w 2008r. czynny udział w wychowywaniu syna (fakt, że dziecko do dnia ustania więzi małżeńskiej z Panem nie zamieszkiwało, nie ma znaczenia dla zastosowania przedmiotowej ulgi) lub w jakiś inny sposób się do tego przyczyniał, wówczas można uznać, iż był Pan uprawniony do odliczenia ulgi za 2008r. na syna, ale tylko proporcjonalnie za okres, do dnia ustania małżeństwa. Podkreślić bowiem należy – na co już wyżej zwrócono uwagę, iż w przypadku kiedy rodzice dziecka pozostają w związku małżeńskim – dla skorzystania z przedmiotowej ulgi nie ma znaczenia, z którym z nich dziecko zamieszkuje. Uzależnienie prawa do skorzystania z ulgi od faktu zamieszkiwania z dzieckiem dotyczy wyłącznie rodziców wymienionych w art. 27f ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. rodziców rozwiedzionych lub pozostających w separacji.

Zatem w sytuacji gdy wnioskodawca w jakimś stopniu przyczynił się do wychowania syna wówczas należy uznać, iż zarówno wnioskodawcy jak i jego żonie przysługuje prawo do skorzystania z ulgi za 2008r. z tytułu wychowywania dzieci – syna. Kwota ulgi przysługująca małżonkom nie może przekroczyć sumy na jedno dziecko w 2008r. tj. 1 173,70 zł., a na dwoje 2 347,40 zł (2 dzieci x 1 173,70 zł). W tej sytuacji małżonkowie biorąc pod uwagę, które z nich wychowywuje dzieci, muszą zdecydować współnie, jaką część tej kwoty każdy z nich odliczy w swoim zeznaniu rocznym. Jak zaznacza wcześniej wnioskodawca, żona w tym czasie nie zarabiała i nie rozliczała się z fiskusem. W takiej sytuacji nie ma przeszkód, aby za okres, kiedy małżonkowie pozostawali w związku małżeńskim ulgę odliczył tylko jeden z małżonków, ale tylko w kwocie proporcjonalnej przypadającej na ten okres, o ile oczywiście wychowuje dzieci. Decyzja taka zależy jednak wyłącznie od zgodnej woli rodziców.

Reasumując, fakt, iż zamieszkiwali Państwo osobno i osobno opiekowali się swoimi dziećmi nie wyklucza Pana z możliwości odliczenia ulgi na syn pomimo, iż zamieszkiwał on w tym czasie z matką. Warunkiem podstawowym do skorzystania z ulgi w trakcie trwania związku małżeńskiego pomiędzy Panem i jego żoną jest to kto wychowuje dziecko bądź w jakimś innym stopniu się do tego wychowywania przyczyniał.

Jednocześnie tutejszy organ zastrzega, iż rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie, czy dziecko jest faktycznie wychowywane przez rodzica; stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Wobec powyższego, stanowisko wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.