INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zmianami) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 3 lutego 2010 r. (data wpływu 5 lutego 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od spadków i darowizn w przedmiocie opodatkowania odziedziczonego lokalu mieszkalnego - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 lutego 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od spadków i darowizn w przedmiocie opodatkowania odziedziczonego lokalu mieszkalnego.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Dnia 30 listopada 2008 r. zmarła matka Wnioskodawcy, a w dniu 4 grudnia odbył się jej pogrzeb. W okresie od 5 do 12 grudnia spółdzielnia mieszkaniowa, zakład gazowniczy oraz Zakład Energetyczny – dla uznania praw spadkobiercy wymagały prawomocnego postanowienia Sądu Rejonowego o nabyciu spadku. Przykładowo, Spółdzielnia Mieszkaniowa pisemnie zawiadomiła Wnioskodawcę o konieczności dostarczenia postanowienia Sądu o nabyciu spadku i prawa do lokalu.

Dnia 19 grudnia 2008 r. Wnioskodawca złożył do Sądu Rejonowego wniosek o stwierdzenie nabycia spadku, tj. prawa do spółdzielczego własnościowego lokalu mieszkalnego. Po około dwóch miesiącach od dnia złożenia wniosku, tj. dnia 9 lutego 2009 r. Sąd przesłuchał strony w sprawie o nabycie spadku. Wówczas Sędzia poinformował Wnioskodawcę, że wypis z aktu notarialnego stanowiącego testament zmarłej jest nieważny, ponieważ matka sporządziła na nim odręczne dopiski i z tego też powodu decyzja została odroczona do ponownego rozpatrzenia. Sąd zobowiązał pozwanych do dostarczenia prawidłowego wypisu aktu notarialnego, stwierdzając że po dostarczeniu tego dokumentu ponownie rozpatrzy wniosek bez wzywania pozwanych, a postanowienie uprawomocni się po upływie ok. 6 miesięcy od daty decyzji sądu (miało to wynikać z powodu obowiązującej procedury, tj. poszukiwania ewentualnych, innych spadkobierców itp.). Zatem uprawomocnienie postanowienia miało nastąpić we wrześniu lub październiku 2009 r. Sędzia poinformował, że w przypadku zstępnych oraz przy tak niewielkiej powierzchni mieszkania Wnioskodawca nie będzie miał obowiązku ponoszenia żadnych opłat skarbowych.

Dnia 9 lutego 2009 r. Wnioskodawca uzyskał z archiwum biura notarialnego wypis testamentu, a następnie dostarczył ten dokument do kancelarii Sądu.

We wrześniu 2009 r. – czyli po upływie 6 miesięcy od daty rozpatrywania sprawy Wnioskodawca zadzwonił do Sądu Rejonowego i uzyskał informację, że postanowienie o nabyciu spadku jest już prawomocne i dostępne, a Wnioskodawca musi zwrócić się do Sądu o jego wydanie.

W związku z powyższym Wnioskodawca złożył wniosek do Sądu o wydanie postanowienia.

Dnia 30 października 2009 r. Wnioskodawca odebrał postanowienie Sądu, które mimo uprzednich zapewnień Sędziego o około 6 miesięcznym okresie uprawomocniania się orzeczenia, było już prawomocne 6 marca 2009 r., czyli po około 4 tygodniach od daty pierwszego przesłuchania, o czym Wnioskodawca nie wiedział, gdyż nie został o tym fakcie poinformowany.

Dnia 4 listopada 2009 r. Wnioskodawca przedłożył postanowienie Sądu w spółdzielni mieszkaniowej, a po miesiącu został przyjęty w poczet członków tej spółdzielni i od tego dnia zaczął interesować się przepisami prawa podatkowego dotyczącymi przedstawionego problemu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy na spadkobiercy, który stosownie do przepisów ustawy o podatku od spadków i darowizn zakwalifikowany został do I grupy pokrewieństwa, jako zstępny spadkodawcy, obowiązek podatkowy ciąży od dnia śmierci spadkodawcy na podstawie domniemania bycia spadkobiercą, czy też jego powstanie opiera się na dokumentach prawnych, np. na mocy postanowienia o nabyciu spadku...
2. Czy nabywca (spadkobierca), określony w art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn został zdefiniowany przez ustawodawcę...
3. Czy przedstawione fakty i załączone odpisy dokumentów mogą stanowić uprawdopodobnienie faktu późniejszego powzięcia wiadomości o nabyciu praw do mieszkania w spółdzielni mieszkaniowej.

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest udzielenie odpowiedzi w zakresie pytania pierwszego i drugiego.

W pozostałym zakresie zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy:

• W zakresie pytania 1 – jeżeli funkcjonujemy w państwie prawa, to nie możemy opierać się na domniemaniach. Każda instytucja wymaga postanowienia Sądu. Jeżeli Sąd informuje o terminie uprawomocnienia się postanowienia, to Wnioskodawca nie miał żadnych podstaw, by sądzić, że postanowienie uprawomocni się w terminie sześciokrotnie krótszym (zwłaszcza, że opinie o szybkości działania sądów sugerują, że powinno być raczej odwrotnie.

• W zakresie pytania 2 – ustawa nie definiuje nabywcy, o którym mowa w art. 4a ust. 2 ustawy o podatku od spadków i darowizn, ale daje możliwość zwolnienia z opodatkowania tym nabywcom, którzy nie wiedzieli o nabyciu spadku, nie zostali o nim poinformowani.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie pytania pierwszego i drugiego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (t. j. Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2007 r., podatkowi temu podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem dziedziczenia, zapisu, dalszego zapisu, polecenia testamentowego; darowizny, polecenia darczyńcy; zasiedzenia; nieodpłatnego zniesienia współwłasności; zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu oraz nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.

Należy wskazać, że spadek jest instytucją regulowaną przepisami zawartymi w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zmianami). W myśl art. 922 § 1 tej ustawy przez spadek należy rozumieć przejście praw i obowiązków majątkowych zmarłego z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób.

Zgodnie z art. 924 ww. ustawy, spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy, natomiast stosownie do przepisu art. 925 tej ustawy spadkobierca nabywa spadek z chwilą otwarcia spadku.

Prawomocne orzeczenie sądu ma natomiast charakter deklaratoryjny i stwierdza jedynie nabycie spadku przez spadkobiercę (art. 1025 § kodeksu cywilnego). Zaś powołanie do spadku – jak stanowi art. 926 Kodeksu cywilnego – wynika z ustawy albo z testamentu.

Stosownie do art. 5 ustawy o podatku od spadków i darowizn, obowiązek podatkowy ciąży na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych, a powstaje on, zgodnie z dyspozycją art. 6 ust. 1 pkt 1, przy nabyciu w drodze dziedziczenia, z chwilą przyjęcia spadku.

Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 4 tej ustawy, jeżeli nabycie niezgłoszone do opodatkowania stwierdzono następnie pismem, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą sporządzenia pisma; jeżeli pismem takim jest orzeczenie sądu, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia. W przypadku gdy nabycie nie zostało zgłoszone do opodatkowania, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powołania się przez podatnika przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej na fakt nabycia.

Ustawą z dnia 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn oraz ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. z 2006 r. Nr 222, poz. 1629) wprowadzono w ustawie o podatku od spadków i darowizn art. 4a ust. 1 pkt 1, zgodnie z którym zwalnia się od podatku nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych przez małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę, jeżeli zgłoszą nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego powstałego na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2-8 i ust. 2, a w przypadku nabycia w drodze dziedziczenia w terminie 6 miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, z zastrzeżeniem ust. 2 i 4.

Z ww. zacytowanego art. 4a ust. 1 pkt 1 wynika, że podstawowym warunkiem dla skorzystania ze zwolnienia jest zgłoszenie faktu nabycia majątku naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego. Zgłoszenie powinno zostać złożone w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego. Wyjątkiem jest nabycie w drodze dziedziczenia - ustawowego lub testamentowego - w tym wypadku termin 6 miesięcy liczy się od uprawomocnienia postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Oznacza to, że podatnik, po upływie określonego w tym przepisie terminu, nie może skutecznie domagać się ukształtowania stosunku prawnego, w którym nabędzie prawo do zwolnienia z podatku

Niedopełnienie bowiem obowiązku zgłoszenia, o którym mowa w art. art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków od darowizn - jeśli nie ma zastosowania wyjątek z przepisu art. 4a ust. 2 i 4 - skutkuje utratą prawa do zwolnienia. Konsekwencją jest opodatkowanie nabycia majątku według zasad ogólnych, tj. właściwych dla I grupy podatkowej, z uwzględnieniem stawek podatków właściwych dla tej grupy nabywców (art. 15 ust. 1) i kwoty wolnej określonej w art. 9 ust. 1 pkt 1.

Natomiast zgodnie z art. 4a ust. 2 ww. ustawy, jeżeli nabywca dowiedział się o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych po upływie terminów, o których mowa w ust. 1 pkt 1, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosuje się, gdy nabywca zgłosi te rzeczy lub prawa majątkowe naczelnikowi urzędu skarbowego nie później niż w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o ich nabyciu, oraz uprawdopodobni fakt późniejszego powzięcia wiadomości o ich nabyciu.

Początek biegu wskazanego w ww. przepisie ustalany jest według daty dowiedzenia się o tytule powołania do spadku. Stąd też np. dla spadkobiercy ustawowego będzie to co do zasady data, w której dowiedział się o śmierci spadkodawcy, o ile w tej dacie wiedział o łączącym go ze zmarłym pokrewieństwie uzasadniającym powołanie do dziedziczenia w pierwszej kolejności (art. 931 kodeksu cywilnego).

Nabywcę, o którym mowa w zacytowanym wyżej przepisie ustawodawca pośrednio zdefiniował w art. 1 ust. 1 oraz art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. W art. 1 ust. 1 wskazał bowiem, iż podatkowi od spadków i darowizn, podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, m. in. tytułem dziedziczenia, a zatem nabywcą tym jest osoba fizyczna, która w sposób wskazany w tej ustawie nabyła własność rzeczy lub praw majątkowych i należy do osób bliskich spadkodawcy wymienionych enumeratywnie w powołanym art. 4a ust. 1 ww. ustawy.

W przedstawionym we wniosku stanie faktycznym podał Pan, że matka zmarła w dniu 30 listopada 2008 r. Jak wynika z przepisów prawa cywilnego przytoczonych wyżej, dzień ten jest dniem otwarcia spadku, a co za tym idzie, jest to data, w której nabył Pan masę spadkową pozostawioną przez zmarłą. Natomiast w dniu 6 marca 2009 r. uprawomocniło się postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 13 lutego 2009 r. o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłej. Zatem datą nabycia majątku w drodze dziedziczenia jest data otwarcia spadku, czyli data śmierci spadkodawcy, natomiast obowiązek podatkowy powstał z datą uprawomocnienia się postanowienia o nabyciu spadku.

Wobec powyższego zgodnie z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn, aby uzyskać zwolnienie z opodatkowania, należało zgłosić fakt nabycia spadku najpóźniej w dniu 6 września 2009 r.

Przekroczenie powyższego terminu, za wyjątkiem przewidzianym w art. 4a ust. 2, skutkuje – zgodnie z art. 4a ust. 3 ustawy – opodatkowaniem na zasadach określonych dla nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zmianami).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20.