INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 01.03.2010r. (data wpływu 05.03.2010r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów (pytanie oznaczone numerem 2) - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 05.03.2010r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny/zdarzenie przyszłe.

A. S.A. (,„A.” tub „Spółka”) jest spółką publiczną notowaną na Giełdzie Papierów Wartościowych S.A. w Warszawie („GPW”). A. prowadzi działalność gospodarczą na szeroko rozumianym rynku medialnym w Polsce oraz jest nadawcą programów telewizyjnych. I.. Sp. z o.o. („I”) jest spółką zależną (w sposób pośredni) od . - A. posiada 51% (a docelowo będzie posiadać 100%) udziałów w H. B.V. („H.”) będącej właścicielem 100% udziałów w A. A.oferuje usługi telewizji nowej generacji (platforma cyfrowa ) umożliwiające widzom odbiór programów w technologii HD, nagrywanie wybranych pozycji programowych oraz zapewniającej dostęp do biblioteki filmów i programów na życzenie (tzw. video on demand). Z technicznego punktu widzenia dla korzystania przez widzów z usług świadczonych przez A. konieczne jest udostępnienie abonentom dekoderów oraz nagrywarek („Urządzenia”). Udostępniane widzom Urządzenia są i będą nabywane przez A. od producenta z Tajlandii lub Czech („Producent”) jako wewnątrz wspólnotowe nabycie towarów za pośrednictwem spółki zarejestrowanej dla celów VAT w Niemczech („Dostawca”). Zawierane przez A. z Dostawcą umowy zakupu Urządzeń przewidują obowiązek zapłaty przez A. na rzecz Dostawcy w określonym terminie tytułem ceny zakupu Urządzeń uzgodnionej kwoty w dolarach amerykańskich (USD) przeliczonej na PLN wg średniego kursu NBP z dnia potwierdzenia odbioru Urządzeń przez A.

Ponieważ cena zakupu Urządzeń przez A. jest wyrażona w USD, z jej zapłatą związane jest ryzyko kursowe dla A. - tj. ryzyko wzrostu wartości waluty amerykańskiej wobec waluty polskiej (PLN) pomiędzy datą zawarcia każdorazowej umowy kupna Urządzeń a datą odbioru Urządzeń przez A. (zgodnie z kursem na ten dzień cena w USD jest przeliczana na PLN, w której to walucie dokonywana jest płatność). Konsekwencją takiego wzrostu wartości USD wobec PLN jest faktyczny wzrost ceny zakupu Urządzeń po przeliczeniu na PLN — wzrost wartości USD oznacza bowiem konieczność wydatkowania przez A. większej kwoty PLN na zakup Urządzeń.

Jak wskazano powyżej A. jest członkiem grupy kapitałowej A. („Grupa A.”) a wynik finansowy A. (podobnie jak wynik finansowy innych spółek zależnych) jest uwzględniany na poziomie skonsolidowanym całej Grupy A. tj. w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym A.. Biorąc pod uwagę powyższe, Zarząd A., po przeprowadzeniu stosownych analiz, podjął decyzję o zabezpieczeniu oczekiwanego poziomu zysku A. w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy A. poprzez zabezpieczenie się przed opisanym powyżej ryzykiem walutowym związanym z zakupem Urządzeń przez A..

U podstaw decyzji o zabezpieczeniu ryzyka kursowego w związku z nabywaniem Urządzeń legła okoliczność, że T. jest spółką zależną, A., a wynik finansowy A. (na który wpływ ma przedmiotowe ryzyko walutowe) wywołuje bezpośredni wpływ na wynik finansowy A. na poziomie skonsolidowanym. W tym zakresie niezwykle istotną okolicznością jest fakt, iż T. jest spółką giełdową, a stabilny wynik finansowy jest kluczową informacją dla inwestorów giełdowych. Jest on parametrem mającym bezpośredni wpływ na poziom wyceny akcji Spółki oraz ocenę jakości zarządzania Spółką, co przekłada się na całościową ocenę Spółki oraz perspektyw jej rozwoju. Z kolei zachowanie wiarygodności w oczach inwestorów A. przekłada się na wycenę akcji na GPW. Tym samym zabezpieczenie opisanego powyżej ryzyka walutowego jest kluczowe z punktu widzenia interesów gospodarczych A. Dla Spółki istotna jest bowiem ocena perspektyw finansowych Spółki przez inwestorów giełdowych i poziom wyceny jej akcji na GPW (choćby w kontekście pozyskania w przyszłości finansowania w drodze emisji nowych akcji).

W celu zabezpieczenia ryzyka kursowego mającego wpływ na skonsolidowany wynik finansowy A. zawierała w przeszłości oraz może zawierać w przyszłości z niektórymi bankami (np. z D. S.A.) („Bank”) transakcje terminowe forward („Transakcja FORWARD”). Transakcja FORWARD stanowi rodzaj pochodnego instrumentu finansowego, w ramach którego A. uzgadnia z Bankiem, że w z góry określonym terminie („Data Rozliczenia”) nabędzie od Banku określoną kwotę USD (odpowiadającą całości lub części ceny zakupu Urządzeń — zabezpieczenie może mieć charakter całkowity lub częściowy) („Waluta Bazowa”) w zamian za określoną kwotę PLN („Waluta Kwotowana”) obliczoną według z góry przyjętego w umowie kursu wymiany USD/PLN („Kurs Terminowy”), przy czym rozliczenie Transakcji FORWARD może odbywać się poprzez faktyczne nabycie Waluty Bazowej lub mieć charakter nierzeczywisty (o czym mowa poniżej).

Zasady rozliczania Transakcji FORWARD są następujące:

1. W przypadku gdy w Dacie Rozliczenia rzeczywisty rynkowy kurs wymiany USD/PLN istniejący w tej dacie („Kurs Spot”) będzie wyższy od Kursu Terminowego przewidzianego w umowie zawartej z Bankiem, Spółka będzie miała możliwość nabycia uzgodnionej kwoty USD — Waluty Bazowej w zamian za jej równowartość w PLN ustaloną według Kursu Terminowego, a więc według kursu wymiany korzystniejszego dla Spółki (niższego) niż rzeczywisty kurs rynkowy (Kurs Spot).
2. W przypadku gdy w Dacie Realizacji Kurs Spot będzie niższy od Kursu Terminowego przewidzianego w umowie zawartej z Bankiem, Spółka będzie zobowiązana do nabycia od Banku uzgodnionej USD — Waluty Bazowej w zamian za jej równowartość w PLN ustaloną według Kursu Terminowego, a więc według kursu wymiany mniej korzystnego dla Spółki (wyższego) niż rzeczywisty kurs rynkowy (Kurs Sopot).
   
   

Należy przy tym wskazać, iż rozliczenia pomiędzy A. a Bankiem z tytułu Transakcji FORWARD mogą przybierać w praktyce postać tzw. rozliczenia rzeczywistego (tj. poprzez faktyczne nabycie Waluty Bazowej) lub rozliczenia nierzeczywistego. Rozliczenie nierzeczywiste polega na tym, iż Spółka faktycznie nie nabywa od Banku określonej w umowie kwoty USD Waluty Bazowej, lecz w zależności od wartości Kursu Spot w Dacie Realizacji:

1. otrzymuje od Banku kwotę w PLN będącą różnicą między Kursem Spot a Kursem Terminowym przemnożoną przez kwotę USD — Waluty Bazowej (gdy Kurs Spot w Dacie Realizacji jest wyższy niż Kurs Terminowy); lub
2. płaci na rzecz Banku kwotę w PLN będącą różnicą między Kursem Terminowym a Kursem Spot przemnożoną przez kwotę USD — Waluty Bazowej (gdy Kurs Spot w Dacie Realizacji jest niższy niż Kurs Terminowy).
   
   

Niniejszy wniosek dotyczy sytuacji, w której Spółka zawiera Transakcje FORWARD przewidujące rozliczenie nierzeczywiste.

W przypadku rozliczenia nierzeczywistego, gdy:

1. Kurs Spot w Dacie Realizacji jest wyższy niż Kurs Terminowy — poziom wydatków związanych z nabyciem Urządzeń jest wyższy od oczekiwanego w momencie zawarcia umowy zakupu Urządzeń, co rekompensowane jest jednak na poziomie skonsolidowanym (w całości lub w części) przez kwotę rozliczenia otrzymywaną przez T. od Banku z tytułu rozliczenia Transakcji FORWARD;
2. Kurs Spot w Dacie Realizacji jest niższy niż Kurs Terminowy — poziom wydatków związanych z nabyciem Urządzeń jest co prawda niższy od oczekiwanego w momencie zawarcia umowy zakupu Urządzeń, ale faktyczny koszt na poziomie skonsolidowanym wynika z Kursu Terminowego, gdyż niższy koszt nabycia Urządzeń niwelowany („kompensowany”) jest przez wydatki A. związane z zapłatą kwoty rozliczenia Transakcji FORWARD na rzecz Banku.
   
   

W obu opisanych powyżej przypadkach zawarta Transakcja FORWARD pozwoli zrealizować wynikający z umowy zakupu Urządzeń poziom wydatków w PLN (ceny zakupu Urządzeń) na poziomie wynikającym z góry ustalonego Kursu Terminowego i tym samym uniknąć istniejącego ryzyka walutowego (na poziomie skonsolidowanym).

Zatem podejmując decyzję o zabezpieczeniu wyniku finansowego Grupy A. na poziomie skonsolidowanym przed omawianym ryzykiem walutowym poprzez zawieranie Transakcji FORWARD, Zarząd A. dążył do uzyskania przez Spółkę przychodów z Transakcji FORWARD, które przyniosłyby Spółce dodatkowe zyski w przypadku zwiększonego poziomu kosztów nabycia Urządzeń. Decyzja ta obarczona jest oczywiście ryzykiem poniesienia straty na Transakcji FORWARO (w takiej sytuacji na poziomie skonsolidowanym strata jest rekompensowana niższymi kosztami nabycia Urządzeń przez A.).

W przeszłości Spółka otrzymywała od Banku określoną kwotę środków pieniężnych w PLN z tytułu rozliczenia Transakcji FORWARD (osiągała zyski z tytułu rozliczenia), jak również ponosiła straty z tytułu rozliczenia. Podobnie może być w przyszłości.

Należy także wskazać, że ze względu na okoliczność, iż Kurs Terminowy jest każdorazowo ukształtowany na rynkowych warunkach, Spółka w momencie zawarcia Transakcji FORWARD nie ponosi żadnych wydatków z tytułu zawarcia przedmiotowej transakcji na rzecz Banku (takich jak prowizja itp.).

Mając na względzie przedstawiony powyżej stan faktyczny/zdarzenie przyszłe zadano następujące pytania:

1. W którym momencie, w przypadku rozliczenia nierzeczywistego Transakcji FORWARD, kwota w PLN płacona przez Bank na rzecz Spółki będzie stanowić przychód Spółki zgodnie z art. 12 ust. 3 i ust. 3e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych...
2. W którym momencie kwota w PLN płacona przez Spółkę na rzecz Banku będzie stanowić koszt uzyskania przychodów Spółki zgodnie z art. 15 ust. 1 i ust. 4-4e tej ustawy...
   
   

Przedmiotowa interpretacja indywidualna przepisów prawa podatkowego dotyczy pytania numer 2. W zakresie pytania numer 1 zostanie wydane odrębne rozstrzygniecie.

Stanowisko Spółki (odnośnie pytania numer 2).

Jeżeli przy rozliczeniu nierzeczywistym Transakcji FORWARD w Dacie Realizacji Kurs Spot będzie niższy od Kursu Terminowego, wówczas kwota w PLN płacona przez nią na rzecz Banku będzie stanowić koszt uzyskania przychodów w dniu jej poniesienia, tj. w dniu w którym wydatek ten zostanie ujęty w księgach Spółki jako koszt uzyskania przychodów.

Charakter związku z przychodem

Po pierwsze należy stwierdzić, iż w niniejszej sprawie nie powinny zachodzić jakiekolwiek wątpliwości, że wydatki ponoszone przez A. na rzecz Banku z tytułu nierzeczywistego rozliczenia Transakcji FORWARD stanowią koszty uzyskania przychodów Spółki w rozumieniu art. 15 ust. 1 updop. Zgodnie z tym przepisem kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

W tym kontekście należy wskazać na okoliczność, iż powodem zawierania przez Spółkę Transakcji FORWARD była konieczność zabezpieczenia jej wyniku finansowego na poziomie skonsolidowanym przed ryzykiem kursowym (walutowym) związanym z zakupem Urządzeń przez A. w zamian za cenę określoną w USD (przeliczaną na PLN wg średniego kursu NBP z dnia potwierdzenia odbioru Urządzeń przez A.). Ponieważ T. jest spółką zależną A., poziom osiągniętego przez A. wyniku finansowego (który może różnie kształtować się z uwagi na występowanie wspomnianego ryzyka walutowego) wywołuje bezpośredni wpływ na wynik finansowy samego A. na poziomie skonsolidowanym.

Okoliczność ta jest w przypadku A. tym bardziej istotna, iż A. jest spółką giełdową., której akcje są przedmiotem publicznego obrotu na GPW. Jak bowiem wskazano w opisie stanu faktycznego niezwykłe istotną kwestią z punktu widzenia funkcjonowania Spółki na rynku giełdowym oraz postrzegania jej przez inwestorów giełdowych jest posiadanie przez Spółkę stabilnego wyniku finansowego, co stanowi parametr mający bezpośredni wpływ na poziom wyceny akcji Spółki oraz ocenę jakości zarządzania Spółką., a także przekłada się na całościową ocenę Spółki oraz perspektyw jej rozwoju. Z kolei zachowanie wiarygodności w oczach inwestorów A. przekłada się na wycenę akcji na GPW. Tym samym zabezpieczenie opisanego powyżej ryzyka walutowego jest kluczowe z punktu widzenia interesów gospodarczych A.. Ponadto zabezpieczenie skonsolidowanego wyniku finansowego na potrzeby oceny jej perspektyw finansowych przez inwestorów giełdowych i poziomu wyceny jej akcji na GPW pozostaje istotne dla Spółki także w kontekście możliwości pozyskiwania w przyszłości finansowania jej działalności gospodarczej w drodze emisji nowych akcji lub w drodze finansowania dłużnego w postaci emisji obligacji czy też kredytu bankowego.

Spółka pragnie dodatkowo podkreślić, iż zawieranie Transakcji FORWARD i w związku z tym ponoszenie wydatków na rzecz Banku w sytuacji, gdy w Dacie Realizacji Kurs Spot będzie niższy niż Kurs Terminowy, odznacza się racjonalnością. Z podstawowych założeń ekonomicznych będących przyczyną zawierania Transakcji FORWARD wynika, iż niezależnie od wyniku rozliczenia w Dacie Realizacji (tj. tego czy Kurs Spot będzie wyższy lub niższy od Kursu Terminowego) pozwalają one z góry ustalić koszt nabycia Urządzeń (w sprawozdaniach skonsolidowanych) na poziomie wynikającym z przeliczenia ceny zakupu Urządzenie w USD po Kursie Terminowym i tym samym uniknąć ryzyka walutowego - tj. ryzyka poniesienia wyższych kosztów.

W sytuacji bowiem, gdy w Dacie Realizacji Kurs Spot jest wyższy niż Kurs Terminowy poziom wydatków związanych z nabyciem Urządzeń jest wyższy od oczekiwanego w momencie zawarcia umowy zakupu Urządzeń, poniesienie wyższego kosztu nabycia Urządzeń jest rekompensowane (na poziomie skonsolidowanym) przez kwotę płatności otrzymywanej przez T. od Banku stanowiącą przychód A.. Natomiast w sytuacji gdy Kurs Spot jest niższy niż Kurs Terminowy T. jest co prawda zobowiązany do poniesienia wydatku na rzecz Banku stanowiącego koszt uzyskania przychodów T., jednakże wydatek ten jest niwelowany („kompensowany”) na poziomie skonsolidowanym poprzez fakt, iż koszt nabycia Urządzeń jest niższy od oczekiwanego w momencie zawarcia umowy zakupu Urządzeń.

Przedstawione powyżej argumenty w sposób jednoznaczny potwierdzają, że zawieranie przez A. Transakcji FORWARD oraz ponoszenie wydatków na rzecz Banku z tytułu rozliczenia (gdy w Dacie Rozliczenia Kurs Spot jest niższy o Kursu Terminowego) jest działaniem racjonalnym oraz pozostaje w bezpośrednim i ścisłym związku z działalnością gospodarczą T. i całokształtem funkcjonowania T. na rynku w charakterze przedsiębiorcy, a tym samym także jest (w sposób pośredni) związane z osiąganymi przez A. przychodami. Należy również wskazać, że niezależnie od opisanego powyżej kontekstu i uwarunkowań biznesowych, zawieranie przez A. Transakcji FORWARD (a tym samym także ponoszenie wydatków z rozliczenia tych transakcji) ma bezpośrednio na celu osiągnięcie przez T. przychodów z ich rozliczenia. A. zawiera bowiem Transakcje FORWARD w celu uzyskania przychodów z ich rozliczenia, które przyniosłyby Spółce dodatkowe wpływy w przypadku zwiększonego poziomu kosztów nabycia Urządzeń.

W związku z faktem, iż zawarcie Transakcji FORWARD ma na celu uzyskanie przez Spółkę przychodu z tytułu rozliczenia tej transakcji, gdy w Dacie Realizacji Kurs Spot będzie wyższy niż Kurs Terminowy (sytuacja taka występowała w przeszłości), należy stwierdzić, że działalność Spółki w tym zakresie pozostaje również w ścisłym i bezpośrednim związku z przychodami w postaci płatności, które mogą być dokonywane na jej rzecz przez Bank z rozliczenia Transakcji FORWARD.

Podsumowując powyższe argumenty należy stwierdzić, iż wydatki ponoszone przez A. na rzecz Banku z tytułu nierzeczywistego rozliczenia Transakcji FORWARD, gdy Kurs Spot jest niższy od Kursu Terminowego, stanowią koszty uzyskania przychodów Spółki w rozumieniu art. 15 ust. 1 updop. Należy wskazać, iż prezentowane przez Spółkę stanowisko znajduje potwierdzenie w orzecznictwie organów podatkowych oraz sądów administracyjnych. W tym zakresie należy wskazać na cytowany powyżej wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 4 czerwca 2009 r., sygn. akt ISA/Wr 327/09, w którym odnosząc się do przedmiotowej kwestii stwierdzono, iż „Istotne jest też, że rozliczenie opcji i kontraktów terminowych jest efektywne podatkowo. Powoduje to, że w przypadku wystąpienia ujemnego wyniku transakcji należy go potraktować jako koszt podatkowy, a w przypadku dodatniego, jako przychód podatkowy.”

Analogiczny pogląd odnośnie możliwości zaliczenia wydatków ponoszonych przez podatnika z tytułu rozliczenia instrumentów forward do kosztów uzyskania przychodów podatnika zestal zaprezentowany przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji prawa podatkowego z dnia 19 marca 2009 r., nr ITPB3/423-735a/08/MT: „Odnosząc powyższe do analizowanego stanu faktycznego, należy podkreślić, że — jak wskazał Wnioskodawca celem przedmiotowej umowy było zabezpieczenie się przed ryzykiem kursowym. Miało to związek z realizacją płatności w walucie euro, dokonywanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej Wydatki związane z tą transakcją spełniają zatem przesłankę celowości z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Okoliczności przedstawione przez Spółkę wskazują że rozliczenie z bankiem ma charakter nierzeczywisty, tzn. bez dostawy instrumentu bazowego, a jedynie poprzez wyrównanie różnicy pomiędzy kursem waluty z dnia rozliczenia a kursem rynkowym. W przypadku takiej transakcji, pomiędzy stronami przekazywana jest wyłącznie różnica między ceną zakontraktowaną a ceną rzeczywistą instrumentu bazowego w momencie rozliczenia kontraktu. Także dla celów podatkowych — z uwagi na brak innych przepływów środków pieniężnych między stronami — istotny jest ostateczny wynik finansowy z tej transakcji, tj. fakt osiągnięcia zysku albo straty na danym kontrakcie. W konsekwencji w przypadku, gdy w wyniku rozliczenia transakcji terminowej, Spółka ponosi stratę finansową, to — stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych — stanowi ona koszt uzyskania przychodów.” (analogiczne pogląd został wypowiedziany przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji prawa podatkowego z dnia 2 czerwca 2009 r., nr IPPB3/423-172/09-4/AG).

Moment zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów:

Przechodząc natomiast do kwestii dotyczącej momentu rozpoznania kosztów uzyskania przychodów należy stwierdzić, iż kwestia ta może być rozpatrywana w kontekście potencjalnego uznania ponoszonych przez A. wydatków z tytułu rozliczenia Transakcji FORWARD za:

• koszty bezpośrednio związane z przychodami, lub
• koszty pośrednio związane z przychodami Spółki.
  
  

Nie rozstrzygając powyższej kwestii należy stwierdzić, iż niezależnie od sposobu kwalifikacji wydatki z rozliczenia Transakcji FORWARD powinny zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów Spółki w dacie ich faktycznego poniesienia (w rozumieniu art. 15 ust. 4e updop).

W przypadku uznania przedmiotowych wydatków za koszty bezpośrednie zastosowanie znalazłby przepis art. 15 ust. 4 updop, w świetle którego datą zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów będzie dzień ich poniesienia jako dzień, w którym A. mógłby uzyskać przychód z tytułu rozliczenia Transakcji FORWARD, gdyby Kurs Spot był wyższy od Kursu Terminowego (jak zostało wskazane w uzasadnieniu do pytania nr 1).

Jeżeli natomiast uznać, że przedmiotowe wydatki stanowią koszty pośrednie, wówczas data zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów powinna zostać określona zgodnie z art. 15 ust. 4d updop. Przepis ten stanowi, iż koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami (czyli tzw. koszty pośrednie), są potrącane w dacie ich poniesienia, przy czym jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. Mając na uwadze, iż ponoszone przez A. wydatki nie odnoszą się do jakiegokolwiek okresu rozliczeniowego przekraczającego rok podatkowy należałoby zatem stwierdzić, iż momentem zaliczenia przedmiotowych wydatków do kategorii kosztów uzyskania przychodów będzie również dzień ich poniesienia przez Spółkę.

W powyższym zakresie należy dodatkowo wskazać, iż w niniejszej sprawie nie znajdzie zastosowania przepis art. 16 ust 1 pkt 8b updop, wedle którego nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia o ile wydatki te, stosownie do art. 16g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Pomimo, iż ww. przepis znajduje się w art. 16 ust. 1 updop, który zawiera wyliczenie wydatków nie stanowiących kosztów uzyskania przychodów, przepis ten stanowi dc facto uzupełnienie ogólnych zasad rozliczania kosztów uzyskania przychodów w czasie, albowiem odracza on zaliczenie do kosztów podatkowych wydatków zwianych z nabyciem instrumentów pochodnych do czasu do momentu wskazanego w tym przepisie, tj. do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia.

Powyższe oznacza, iż przepis art. 16 ust 1 pkt 8b dotyczy takich sytuacji, gdy podatnik zawierając transakcję dotyczącą pochodnych instrumentów finansowych ponosi w dacie zawarcia transakcji określone wydatki na rzecz drugiej strony (np. premia czy prowizja z tytułu nabycia instrumentu). W takim przypadku ustawodawca określa, iż faktycznie poniesiony wydatek nie może zostać zaliczony przez podatnika do kosztów uzyskania przychodów w dacie poniesienia, ale dopiero w późniejszej dacie realizacji praw wynikających z nabytego instrumentu pochodnego (lub dacie rezygnacji z realizacji praw wynikających z instrumentu albo jego odpłatnego zbycia).

Pomimo zatem, iż zawierane przez Spółkę Transakcje FORWARD zasadniczo spełniają definicję „pochodnych instrumentów finansowych”, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8b updop i art. 16 ust 1b updop, norma prawna wynikająca z art. 16 ust ł pkt 8b updop nie może znaleźć zastosowania w przedmiotowej sprawie, albowiem jak wskazano w opisie stanu faktycznego Spółka w momencie zawarcia każdorazowej transakcji FORWARD nie ponosi na rzecz Banku żadnych płatności z tytułu samego faktu zawarcia transakcji. Ewentualne poniesienie przez Spółkę wydatku następuje dopiero z tytułu i w momencie (nierzeczywistego) rozliczenia Transakcji FORWARD.

Tym samym w niniejszej sprawie wyłączną podstawą prawną określającą moment zaliczenia przez Spółkę przedmiotowych wydatków do kosztów uzyskania przychodów jest przepis art. 15 ust 4 lub ust. 4d oraz ust 4e updop. Co istotne należy wskazać, iż stanowisko, wedle którego opisane powyżej wydatki powinny zastać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia przez A., jest prezentowane także w orzecznictwie sądowym — w szczególności w przywoływanym już w treści niniejszego wniosku wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 4 czerwca 2009 r., sygn. akt 1 SA/Wr 327/09, jednoznacznie stwierdzono, że „Jeśli natomiast chodzi o koszty uzyskania przychodów z tytułu realizacji instrumentów pochodnych (ujemny wynik z transakcji), należy zauważyć, że kwestię potrącalności kosztów podatkowych w czasie reguluje przede wszystkim art. 15 ust. 4 i następne u.p.d.o.p. Według stanu prawnego obowiązującego od 1 stycznia 2007 r., zgodnie z art. 15 ust. 4d u.p.d.o.p. koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącane w dacie ich poniesienia.

Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. Natomiast art. 16 ust. 1 pkt 8b u.p.d.o.p., na który powołuje się organ przy ustalaniu momentu potrącenia kosztów uzyskania przychodów z tytułu realizacji praw z instrumentów pochodnych, wprowadza jedynie ograniczenie czasowe co do początkowego momentu, od którego podatnik uprawniony jest do rozpoznania kosztów z powyższego tytułu. Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 8b nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia (..). Norma ta sianowi uzupełnienie ogólnych zasad potrącalności kosztów, przewidzianych w art. 15 ust. 4 i następne u.p.d.o.p. Wobec powyższego należy uznać, że Spółka jest uprawniona do potrącenia kosztów wynikających z rozliczenia instrumentu pochodnego (ujemny wynik z transakcji) w ducie poniesienia wydatku, zgodnie z art. 15 ust. 4d u-p4o.p. Ograniczenie wynikające z art. 16 ust. 1b u.p.d.o.p. nie dotyczy tej sytuacji, skoro poniesienie wydatku nie następuje wcześniej niż realizacja praw wynikających z instrumentu pochodnego. (..) Przy ustalaniu daty potrącenia kosztów należy mieć również na względzie art. 15 ust 4e u.p.d.o.p., zgodnie z którym za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku).”

Na tle przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenie przyszłego, stwierdzam, co następuje.

Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005r. Nr 183, poz. 1538 ze zm.) instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są finansowe kontrakty terminowe oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie, umowy forward dotyczące stóp procentowych, swapy akcyjne, swapy na stopy procentowe, swapy walutowe.

W doktrynie prawa finansowego za pochodny instrument finansowy uważa się taki instrument, którego wartość zależy od wartości innego instrumentu (pierwotnego), na który ten pochodny instrument został wystawiony.

Definicję pochodnych instrumentów finansowych dla celów podatkowych zawiera art. 16 ust. 1b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.). Przepis ten stanowi, iż za pochodne instrumenty finansowe uważa się prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny dewizowej lub papierów wartościowych, albo od wysokości stóp procentowych lub indeksów, a w szczególności opcje i kontrakty terminowe.

W praktyce obrotu instrumentami pochodnymi występują:

• transakcje rzeczywiste, w których następuje faktyczne przeniesienie prawa własności ze sprzedającego na kupującego w drodze fizycznego dostarczenia instrumentu bazowego kupującemu przez sprzedającego, w określonym terminie i miejscu w zamian za ekwiwalent pieniężny;
• transakcje nierzeczywiste, w których nie następuje fizyczna dostawa instrumentu bazowego, natomiast realizacja transakcji jest dokonywana poprzez rozliczenie między stronami różnicy pomiędzy terminowym a bieżącym kursem waluty.
  
  

W stanie faktycznym/zdarzeniu przyszłym przedstawionym przez Spółkę wskazano, iż Spółka poniosła/będzie ponosić w wydatki w postaci ujemnego wyniku rozliczenia nierzeczywistego zawieranych z bankami Transakcji FORWARD (kwoty płaconej na rzecz Banku), gdy w Dacie Realizacji Kurs Spot będzie niższy od Kursu Terminowego.

Istotą sprawy jest rozstrzygniecie, w jakim momencie powyższe wydatki stanowią koszt uzyskania przychodów Spółki (pytanie postawione przez wnioskodawcę).

W ocenie organu wydającego interpretację indywidualną, podstawową kwestią której rozstrzygniecie ma wpływ na określenie momentu zaliczenia przedmiotowych wydatków do kosztów podatkowych Spółki jest dokonanie oceny, czy wydatki te można w ogóle zakwalifikować, jako koszty uzyskania przychodu Spółki.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, według którego kosztami uzyskania przychodów, są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Koszty poniesione w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień poniesienia kosztu.

Podatnik ma prawo do odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, iż nie zostały one wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy podatkowej oraz gdy wykaże ich związek z prowadzoną działalnością, a ich poczynienie ma lub może mieć wpływ na możliwość powstania przychodu (zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów). Przepis ten konstytuuje więc zasadę, stosownie do której pomiędzy kosztem podatkowym oraz przychodami podatników musi wystąpić związek przyczynowo-skutkowy, tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu. Podatnik nie musi wprawdzie przyporządkować poniesionych kosztów do konkretnego przychodu, ale wszelkie podjęte przez niego działania, w tym poniesione koszty, powinny zmierzać do osiągnięcia przychodu. Zwrot „w celu” użyty w ww. przepisie oznacza, że nie wszystkie wydatki ponoszone przez podatnika w związku z prowadzoną działalnością podlegają odliczeniu od podstawy opodatkowania, tj. pomniejszają dochód do opodatkowania.

W konsekwencji, zaliczając określony wydatek w poczet kosztów uzyskania przychodów, podatnik podatku dochodowego od osób prawnych obowiązany jest do wykazania związku pomiędzy poniesieniem kosztów a uzyskaniem przychodów (zachowaniem, zabezpieczeniem źródła przychodów), zgodnie z dyspozycją art. 15 ust. 1 ww. ustawy podatkowej. Nie wystarczy w tym przypadku samo subiektywne przekonanie podatnika o wpływie poniesionego wydatku na osiągnięcie przychodów. Podatnik bowiem musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej oraz generowania przychodów.

Przy czym kosztami uzyskania przychodów są zarówno koszty bezpośrednio, jak i pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami, dotyczące całokształtu działalności podatnika, związane z funkcjonowaniem firmy, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów, a także w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, tak aby to źródło przyniosło (przynosiło) przychody także w przyszłości. A więc, kosztem uzyskania przychodów są zarówno wydatki, których poniesienie bezpośrednio przekłada się na uzyskanie konkretnych przychodów, jak i te, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia.

Co jednak istotne w niniejszej sprawie, jeżeli określone wydatki w sposób jednoznaczny wiążą się z osiągnięciem konkretnego rodzaju przychodu / źródłem przychodów, to zaliczenie ich do kosztów uzyskania przychodów oceniane musi być w kontekście tego przychodu, którym wydatki te są bezpośrednio związane.

Zauważyć należy, że z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego wynika, iż Zarząd T. podjął decyzję o zabezpieczeniu oczekiwanego poziomu zysku T. w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy T. poprzez zabezpieczenie się przed ryzykiem walutowym związanym z zakupem Urządzeń (dekoderów oraz nagrywarek) przez spółkę zależną – I. Sp. z o.o., będącą członkiem grupy kapitałowej T.. Wynik finansowy I. Sp. z o.o. (podobnie jak wynik finansowy innych spółek zależnych) jest bowiem uwzględniany na poziomie skonsolidowanym całej Grupy T., tj. w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym T..

Wydatki Spółki, w postaci ujemnego wyniku nierzeczywistej transakcji FORWARD, stanowią wydatki ponoszone przez Spółkę, ale bezpośrednio związane z przychodami I. Sp. z o.o. z tytułu świadczonych przez I. Sp. z o.o. usług telewizji nowej generacji (platforma cyfrowa”), do czego niezbędny był i będzie zakup przez I Sp. z o.o. Urządzeń (obarczony ryzykiem kursowym).

Zawarte/zawierane w przyszłości przez Spółkę Transakcje terminowe FORWARD zabezpieczają/będą zabezpieczać zatem operacje gospodarcze (umowy zakupu Urządzeń) innego podmiotu (I. Sp. z o.o.), a nie operacje gospodarcze Spółki.

Okoliczność ta ma podstawowe znaczenie dla prawidłowej podatkowej klasyfikacji wydatków, jako kosztów uzyskani przychodów. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jako warunek zaliczenia wydatku do kosztów uzyskania przychodów wymieniają związek z przychodami konkretnego podatnika (art. 15 ust. 1 tej ustawy).

W ocenie organu wydatki będące przedmiotem zapytania, związane są wprost (bezpośrednio) z działalnością, a co za tym idzie i przychodami osiąganymi przez I Sp. z o.o. (zależną w sposób pośredni od wnioskodawcy), będącą odrębnym podmiotem (podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych), a zatem nie mogą one zgodnie z regułą zawartą w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, stanowić kosztów podatkowych Spółki.

Braku związku powyższych wydatków z przychodami Spółki nie zmienia również okoliczność, iż poniesienie tych kosztów przez Spółkę jest umotywowane zabezpieczeniem oczekiwanego poziomu zysku A. w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym Grupy A., na który bezpośrednio wpływ wywiera wynik finansowy I. Sp. z o.o. (zależny od przedmiotowego ryzyka walutowego). Zysk wykazywany w skonsolidowanym sprawozdaniu finansowym grupy nie jest bowiem kategorią podatkową, w szczególności nie zwiększa przychodów podatkowych Spółki, co mogłoby uzasadniać zaliczenie przedmiotowych wydatków do kosztów podatkowych. Jedynie bowiem zysk wykazany w jednostkowym sprawozdaniu finansowym Spółki ma wpływ na jej dochód podatkowy, przy zastrzeżeniu uregulowań ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dotyczących przychodów i kosztów podatkowych.

Natomiast wskazana jako uzasadnienie dla ponoszenia przez Spółkę przedmiotowych wydatków - ocena perspektyw finansowych Spółki przez inwestorów giełdowych i poziom wyceny jej akcji na GPW (choćby w kontekście pozyskania w przyszłości finansowania w drodze emisji nowych akcji) - odnosi się na gruncie podatkowym ewentualnie do przychodów otrzymywanych przez podatnika na powiększenie kapitału zakładowego, wyłączonych z przychodów podatkowych (art. 12 ust. 4 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, z którymi to przychodami wiążące się wydatki nie stanowią kosztów podatkowych (jako nie poniesione w celu uzyskania przychodów).

Odnosząc się natomiast do argumentu Spółki, iż, cyt.: „niezależnie od opisanego powyżej kontekstu i uwarunkowań biznesowych, zawieranie przez A. Transakcji FORWARD (a tym samym także ponoszenie wydatków z rozliczenia tych transakcji) ma bezpośrednio na celu osiągnięcie przez T. przychodów z ich rozliczenia, T. zawiera bowiem Transakcje FORWARD w celu uzyskania przychodów z ich rozliczenia, które przyniosłyby Spółce dodatkowe wpływy w przypadku zwiększonego poziomu kosztów nabycia Urządzeń. W związku z faktem, iż zawarcie Transakcji FORWARD ma na celu uzyskanie przez Spółkę przychodu z tytułu rozliczenia tej transakcji, gdy w Dacie Realizacji Kurs Spot będzie wyższy niż Kurs Terminowy (sytuacja taka występowała w przeszłości), należy stwierdzić, że działalność Spółki w tym zakresie pozostaje również w ścisłym i bezpośrednim związku z przychodami w postaci płatności, które mogą być dokonywane na jej rzecz przez Bank z rozliczenia Transakcji FORWARD”, organ zauważa, że Spółka błędnie łączy wydatki w postaci ujemnego wyniku nierzeczywistej transakcji FORWARD z przychodami podatkowymi w postaci dodatniego wyniku rozliczenia tej transakcji nierzeczywistej FORWARD – jako celu poniesienia tych wydatków (o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Ujemny oraz dodatni wynik takiej transakcji stanowią w swej istocie rozliczenie transakcji instrumentu pochodnego (terminowej transakcji FORWARD). Jest to więc alternatywny efekt (strata lub zysk na transakcji) rozliczenia różnic pomiędzy ceną umowną a ceną rzeczywistą instrumentu bazowego w dniu wykonania umowy (dacie realizacji). Nie można mówić zatem, iż w takiej sytuacji koszt w postaci ujemnego wyniku transakcji (straty) jest ponoszony w celu uzyskania dodatniego wyniku na takiej transakcji (zysku). Jedynie w odniesieniu do ewentualnego kosztu nabycia instrumentu pochodnego (np. prowizji) można mówić, że jest on sam w sobie poniesiony w celu osiągnięcia przychodu podatkowego w postaci zysku z takiej transakcji.

Reasumując wydatki Spółki w postaci ujemnego wyniku rozliczenia nierzeczywistego zawieranych z bankami Transakcji FORWARD (kwoty płaconej na rzecz Banku), gdy w Dacie Realizacji Kurs Spot jest/będzie niższy od Kursu Terminowego, jako nie przyczyniające się do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów Spółki, nie stanowią kosztu podatkowego.

Jednocześnie, z uwagi na fakt, iż w ocenie organu przedmiotowe wydatki, nie stanowią kosztu uzyskania przychodów, odpowiedź na pytanie w zakresie momentu uznania ich za koszt podatkowy jest bezprzedmiotowa.

Odnosząc się do powołanych we wniosku interpretacji organów podatkowych oraz wyroku WSA we Wrocławiu, organ stwierdza, że nie stanowią źródła prawa i co do zasady wiążą strony postępowania w konkretnej, indywidualnej sprawie, nie rozciągając swojego oddziaływania na inne choćby podobne lub zbieżne sprawy. Na mocy art. 87 ust. 1 ustawy z dnia 2 kwietnia 1997 r. – Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) źródłami powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Jednocześnie organ zauważa, że kwestie opisane w powołanych interpretacjach, dotyczą stanów faktycznych odmiennych od przedstawionego przez Spółkę, przede wszystkim jednak wydatki, będące przedmiotem tych interpretacji, bezpośrednio związane były z przychodami podatnika, a nie innego podmiotu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego uznaje się, w zakresie pytania numer 2, za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego – stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.