2017.10.13 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0112-KDIL4.4012.350.2017.2.NK
z 13 października 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 28 lipca 2017 r. (data wpływu 3 sierpnia 2017 r.), uzupełnionym pismem z dnia 4 października 2017 r. (data wpływu 10 października 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla Usług Pośrednictwa Finansowego świadczonych przez Wnioskodawcę – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 3 sierpnia 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla Usług Pośrednictwa Finansowego świadczonych przez Wnioskodawcę. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 4 października 2017 r. (data wpływu 10 października 2017 r.) o doprecyzowanie pytania oraz własnego stanowiska Wnioskodawcy.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest podmiotem posiadającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zarejestrowanym jako czynny podatnik VAT. Wnioskodawca zajmuje się pośrednictwem w udzielaniu kredytów bankowych, pożyczek pozabankowych dla klientów indywidualnych, biznesu oraz kredytów hipotecznych.

Ze względu na charakter swojej działalności Wnioskodawca nawiązał współpracę z podmiotem specjalistycznym mającym siedzibę w Polsce, który zaoferował Wnioskodawcy rozszerzenie działalności o świadczenie usług pośredniczenia w zawieraniu umów pożyczkowych produktów pozabankowych, do których to podmiot specjalistyczny posiada odpowiednie umowy o współpracę z pożyczkodawcami, umożliwiające mu pośredniczenie w sprzedaży ww. produktów pozabankowych siłami własnymi i podwykonawców.

Realizując powyższy cel podmiot specjalistyczny nabywa od Wnioskodawcy usługi opisane poniżej (dalej: „Usługi Pośrednictwa Finansowego”). Z umowy zawartej z podmiotem specjalistycznym wynika, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi polegają na wykonywaniu Usługi Pośrednictwa Finansowego.

Usługi Pośrednictwa Finansowego świadczone przez Wnioskodawcę służą przeprowadzeniu procesu udzielania pożyczek (którego celem jest zawarcie umowy pożyczki pomiędzy pożyczkodawcą a Klientem), w tym: pozyskiwaniu potencjalnych Klientów w celu zawarcia przez nich umowy pożyczki z pożyczkodawcą, a przy pośrednictwie Wnioskodawcy i podmiotu specjalistycznego, przedstawieniu oferty pożyczkodawców w ofercie podmiotu specjalistycznego potencjalnemu Klientowi, poddaniu potencjalnego Klienta ocenie poprzez porównanie danych przekazanych przez Klienta z zakresem danych akceptowanych przez pożyczkodawców, a przekazanych w celu umożliwienia dokonania oceny Klienta przez podmiot specjalistyczny, wybór potencjalnych Klientów, zapobieganiu oszustwom, dostosowaniu umowy pożyczki do potrzeb Klientów poprzez wybór parametrów danej proponowanej oferty, jak również przekazania zebranych i przeprocesowanych wszystkich danych Klienta i informacji o ofercie, którą jest zainteresowany do podmiotu specjalistycznego w celu doprowadzenia do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy pożyczkodawcą a Klientem z pośrednictwem podmiotu specjalistycznego. Tym samym – mając na uwadze w szczególności funkcjonowanie współpracy między Wnioskodawcą a podmiotem specjalistycznym – na Usługi Pośrednictwa Finansowego świadczone przez Wnioskodawcę składa się kombinacja szeregu powiązanych czynności, łącznie niezbędnych do udzielania pożyczek, tj.:

pozyskiwanie Klientów w celu zawarcia przez nich umowy pożyczki z pożyczkodawcą, przy pośrednictwie podmiotu specjalistycznego, przedstawienie Klientom przez Wnioskodawcę ogólnych informacji dotyczących produktu oferowanego przez pożyczkodawcę, a będącego w dystrybucji podmiotu specjalistycznego;
selekcjonowanie potencjalnych nabywców usług pożyczkodawcy;
przeprowadzanie kompleksowego procesu weryfikacyjnego Klientów, mającego na celu dostosowanie oferty pożyczkodawcy do ich potrzeb i możliwości finansowych (bazując na ocenie możliwości finansowych danego Klienta, sugerowanej wysokości pożyczki i modelu jej spłacania);
pozyskiwanie i gromadzenie danych o potencjalnych Klientach w celu przeprowadzania wstępnej oceny zdolności kredytowej;
ocena zdolności kredytowej potencjalnych Klientów, z uwzględnieniem informacji uzyskanych w procesie weryfikacji tożsamości Klientów, zgodnie z wewnętrznymi wymaganiami pożyczkodawcy przekazanymi przez podmiot specjalistyczny;
zapewnienie i utrzymanie narzędzi pozwalających na wyeliminowanie przypadków defraudacji, wyłudzeń środków pieniężnych i prania pieniędzy przez Klientów;
dostarczanie Klientowi dokumentacji związanej z ofertą pożyczkodawcy, którą zainteresowany jest Klient, a którą to na rzecz Wnioskodawcy przekazuje podmiot specjalistyczny.

Opis procesu udzielania pożyczki na rzecz Klienta.

Na podstawie tak uzyskanych informacji – dzięki efektom prac wykonywanych przez Wnioskodawcę – ustalane są warunki, na jakich Klientowi finalnie jest udzielana pożyczka.

W przypadku decyzji o udzieleniu Klientowi pożyczki generowana jest dokumentacja niezbędna do zawarcia umowy pożyczki, która to jest podpisywana przez Klienta przy pośrednictwie podmiotu specjalistycznego.

Wnioskodawca również podejmuje szereg czynności w celu pozyskania potencjalnych pożyczkobiorców oraz doprowadzenia do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy podmiotem specjalistycznym i potencjalnym pożyczkobiorcą. Wnioskodawca podejmuje także działania marketingowe mające na celu dotarcie do potencjalnych pożyczkobiorców w sposób bezpośredni lub pośrednio poprzez zakontraktowanych agentów (podmioty niezależne).

Ponadto Wnioskodawca dokonuje oceny potencjalnych pożyczkobiorców poprzez analizę cech i danych przekazanych przez potencjalnych pożyczkobiorców, na tej podstawie dokonuje selekcji i wyboru Klientów, dostosowuje warunki umowy pożyczki do indywidualnych Klientów (ustalanie z Klientem kwoty i okresu pożyczki) oraz podejmuje działania mające zapobiegać oszustwom i wyłudzeniom.

Usługi Pośrednictwa Finansowego świadczone przez Wnioskodawcę służą przeprowadzeniu pełnego procesu udzielania pożyczek (którego celem jest zawarcie umowy pożyczki pomiędzy pożyczkodawcą z pośrednictwem podmiotu specjalistycznego a Klientem), w tym: pozyskiwaniu potencjalnych Klientów w celu zawarcia przez nich umowy pożyczki z pożyczkodawcą z pośrednictwem podmiotu specjalistycznego, przedstawieniu oferty potencjalnemu Klientowi, poddaniu potencjalnego Klienta ocenie poprzez analizę cech i danych przekazanych przez Klienta z wymogami pożyczkodawców przekazanymi przez podmiot specjalistyczny, wybór potencjalnych Klientów, zapobieganiu oszustwom, dostosowaniu umowy pożyczki do potrzeb Klientów (kwota, okres pożyczki), jak również doprowadzeniu do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy pożyczkodawcą a Klientem z pośrednictwem podmiotu specjalistycznego.

W zakresie, w jakim umowa pożyczki jest negocjowalna, robi to Wnioskodawca. Umowy pożyczkowe zawierane za pośrednictwem Wnioskodawcy z pożyczkobiorcami mają charakter umów określanych na gruncie prawa cywilnego jako umowy adhezyjne. Oznacza to, że możliwości negocjacji tych umów są relatywnie wąskie. Przede wszystkim możliwość negocjacji dotyczy kwoty pożyczki oraz okresu na jaki zostanie ona udzielona. Wnioskodawca dokonuje wstępnej oceny potencjalnego pożyczkobiorcy i na podstawie tak dokonanej oceny może zaproponować wysokość kwoty pożyczki oraz okres spłaty odmienny od wnioskowanego przez potencjalnego pożyczkobiorcę, dostosowany do przyjętej polityki udzielania pożyczek.

Wynagrodzenie należne Wnioskodawcy za świadczone usługi uzależnione jest od liczby zawartych umów, w których zawarciu pośredniczył podmiot specjalistyczny, pomiędzy pożyczkodawcami a Klientami dostarczonymi przez Wnioskodawcę do podmiotu specjalistycznego, w danym okresie czasu, za jaki następuje rozliczenie pomiędzy Wnioskodawcą i podmiotem specjalnym.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w piśmie z dnia 4 października 2017 r.).

Czy w świetle przepisów ustawy o VAT, wskazane w opisie stanu faktycznego oraz zdarzeniu przyszłym Usługi Pośrednictwa Finansowego świadczone przez Wnioskodawcę podlegają zwolnieniu od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle ustawy o VAT wskazane w opisie stanu faktycznego oraz zdarzeniu przyszłym Usługi Pośrednictwa Finansowego podlegają zwolnieniu od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Jak stanowi art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej: „VAT”) podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (towarami zaś są, stosownie do art. 2 pkt 6 tej ustawy, rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii).

Z kolei przez świadczenie usług – w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT – rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi wyżej zdefiniowanej dostawy towarów.

Stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Z kolei działalność gospodarcza – na mocy ust 2 powołanego przepisu – obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

I tak, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Pojęcie usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych.

Art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodane| (Dz. U. UE L 347, str. 1, z późn. zm., dalej: „Dyrektywa 112”), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają z podatku udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

Należy przy tym podkreślić, że ani przepisy krajowe, ani też przepisy Dyrektywy 112 nie zawierają definicji pojęcia „pośrednictwo”, występującego odpowiednio w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT oraz art. 135 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 112. Sprawia to, że celem stwierdzenia, czy nabywane przez Spółkę Usługi Pośrednictwa Finansowego stanowią pośrednictwo w udzielaniu pożyczek należy w pierwszej kolejności – dla potrzeb dokonania wykładni normy prawnej wynikającej z analizowanego przepisu – zdefiniować przedmiotowe pojęcie.

W oparciu o podstawowe reguły w zakresie interpretowania przepisów w przypadku, gdy dla pojęcia zastosowanego przez ustawodawcę w danym akcie prawnym nie wyprowadzono stosownej definicji, jak również pojęcie to nie jest definiowane przez inne ustawy, których charakter może sprawiać, że posłużenie się definicją w nich zawartą będzie celowościowo właściwe z punktu widzenia dokonania poprawnej wykładni stosownego przepisu – konieczne jest odniesienie się do wykładni językowej.

Zgodnie z Wielkim słownikiem języka polskiego autorstwa PAN (http://wsjp.pl), pośrednictwo to „działalność polegająca na kojarzeniu strony sprzedającej lub oferującej coś ze stroną kupującą lub korzystającą z danej oferty”. Z kolei opierając się na internetowej wersji słownika języka polskiego (http://sjp.pwn.pl) należy stwierdzić, że pośrednictwo to „działalność osoby trzeciej mająca na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron” (znaczenie wskazane jako pierwsze), czy też „kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy” (znaczenie wskazane jako drugie). Inny słownik internetowy (http://encyklopedia.pwn.pl) w sposób bardzo zbliżony definiuje to pojęcie, uznając za pośrednictwo „umowę, w której jedna strona (pośrednik) zobowiązuje się do załatwienia stwarzania sposobności zawarcia umowy lub do pośredniczenia przy jej zawarciu”.

Biorąc pod uwagę powyższe definicje słownikowe, w ocenie Wnioskodawcy, za istotę pośrednictwa należy przyjąć podejmowanie jakichkolwiek działań (a więc – co znamienne – bez względu na ich charakter) przyczyniających się do zawarcia transakcji pomiędzy sprzedawcą a nabywcą.

Analiza pojęcia „pośrednictwo” była również przedmiotem orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”).

W wyroku z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 CSC Financial Services Ltd. TSUE dokonał analizy usługi świadczonej przez centrum obsługi telefonicznej (call centre). Wnioski płynące z tego orzeczenia, ze względu na ich naturę, mają bez wątpienia znaczenie również dla zdarzenia przyszłego będącego przedmiotem niniejszego wniosku. Otóż TSUE uznał, że pośrednictwo nie oznacza jedynie dostawy usługi materialnej, technicznej lub administracyjnej, która nie zmienia sytuacji prawnej lub finansowej. W skład takiej usługi powinno bowiem wchodzić zwłaszcza podejmowanie działań o charakterze negocjacji (a więc dostosowywania oferty dla potrzeb konkretnego klienta). Zdaniem TSUE, celem pośrednictwa jest bowiem uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę.

Na tezy wynikające z powyższego wyroku powołał się również TSUE w wyroku z dnia 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde. Według TSUE, działalność pośrednictwa stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarty umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Wyrok ten potwierdza, że na działalność pośrednictwa mogą składać się różne odrębne usługi, które mieszczą się w pojęciu „pośrednictwa w sprawie kredytów”. Co więcej, w wyroku tym podkreślono, że z zasady neutralności podatkowej wynika, że podmioty gospodarcze powinny mieć możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który z czysto gospodarczego punktu widzenia byłby dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając się na to, że dokonane przez nie czynności nie będą objęte zwolnieniem z opodatkowania podatkiem VAT.

Z kolei w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassemes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania) TSUE podkreślił, że zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem. Tym samym usługa finansowa świadczona przez podmiot trzeci nie traci przymiotu takiej usługi.

W tym miejscu należy zauważyć, że z treść art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT wyraźnie wynika, że intencją ustawodawcy było objecie zwolnieniem usług udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych, zarówno tych wykonywanych przez banki lub inne instytucje finansowe, jak również świadczonych przez inne podmioty pośredniczące w ich udzielaniu. Wymienione zwolnienie ma charakter stricte przedmiotowy, tj. przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest jedynie rodzaj świadczonej usługi, a nie charakter czy formalny status podmiotu, który ją świadczy. Opierając się na wyżej wskazanych orzeczeniach TSUE wydanych w sprawach C‑235/00, C-453/05 oraz C-2/95, zdaniem Wnioskodawcy, aby uznać daną usługę za usługę pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, konieczne jest wystąpienie następujących okoliczności z nią związanych:

usługa ta jest świadczona za wynagrodzeniem na rzecz strony transakcji finansowej;
z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej, usługa ta stanowi element usługi finansowej;
celem świadczenia tej usługi jest dążenie do zawarcia umowy przez stronę transakcji finansowej (przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści takiej umowy);
usługa taka nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową, tj. np. nie może to być wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej.

W ocenie Wnioskodawcy, Usługa Pośrednictwa Finansowego spełnia wszystkie ww. kryteria. W szczególności:

jest świadczona za wynagrodzeniem na rzecz Spółki, a wiec strony transakcji finansowej;
z punktu widzenia nabywcy usług finansowych (czyli Klientów) Usługi Pośrednictwa Finansowego stanowią element usługi finansowej;
celem Usługi Pośrednictwa Finansowego jest niewątpliwie dążenie do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy Spółką a Klientami (przy czym Pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy pożyczki, rentowności tej umowy ani innych aspektów z nią związanych);
Usługa Pośrednictwa Finansowego w swej istocie polega na aktywnym działaniu Pośrednika, tj. prowadzenia strony internetowej, podejmowania ustalonych działań oraz udostępniania Spółce funkcjonalności umożliwiających zawarcie umów pożyczki pomiędzy Spółką a Klientami (działalność Pośrednika nie ogranicza się wyłącznie do udostępniania informacji stronom transakcji finansowej).

Orzeczenia sądów administracyjnych/interpretacje podatkowe w przedmiocie usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych.

Poniżej Wnioskodawca dodatkowo wskazuje na argumentację zawartą w wybranych orzeczeniach sądów administracyjnych, czy też indywidualnych interpretacjach przepisów polskiego prawa podatkowego, które mogą posłużyć za punkt odniesienia dla sprawy będącej przedmiotem wniosku.

Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: „NSA”) w wyroku z dnia 26 czerwca 2013 r. (sygn. akt I FSK 922/12) wypowiedział się odnośnie do istotnych kryteriów usług o charakterze pośrednictwa finansowego. Usługi te polegały na udostępnieniu w prowadzonych przez spółkę internetowym pasażu finansowym informacji o ofercie produktowej instytucji finansowych. Osoba odwiedzająca stronę internetową miała możliwość wypełnienia formularza kontaktu, czy też wniosku o produkt. Zdaniem NSA: „Celem świadczonych przez skarżącą usług jest skojarzenie dwóch stron i doprowadzenie do zawarcia umowy między użytkownikiem a instytucją finansową. Skoro bowiem użytkownik po zapoznaniu się z przedstawioną przez skarżącą ofertą instytucji finansowych może wybrać odpowiedni dla niego produkt i go zakupić lub zgłosić zainteresowanie nim, to stworzona zostaje możliwość nawiązania kontaktu z instytucją finansową i nabycia jej produktu. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, takim działaniem spółka spełnia wynikający z powołanych wyżej orzeczeń TSUE warunek uczynienia wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę a sama spółka jako pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem uznać należy, że w przedstawionym stanie faktycznym spółka świadczy usługi pośrednictwa finansowego korzystające ze zwolnienia z opodatkowania VAT”.

Co wymaga szczególnego podkreślenia, w ocenie NSA, nieuprawnione było uznanie przez organ podatkowy, że w przedmiotowej sprawie rola spółki ograniczała się do stworzenia tzw. hostingu internetowego a więc do czynności stricte technicznych. Poniżej Wnioskodawca wskazuje na fragment powołanego wyroku jako że argumentacja w nim przedstawiona dotyczy usług polegających na wykonaniu prac na stronie internetowej:

(…) podejmowane przez spółkę działania to nie tylko czynność udostępniania (oddania do dyspozycji) przestrzeni na stronie internetowej, ale również stworzenie instytucjom finansowym możliwości przedstawienia ich oferty, możliwość jej przeglądania i zapoznania się przez osoby zainteresowane, a także możliwość uzyskania kontaktu z doradcą instytucji finansowej, czy otrzymania wniosku i zawarcia umowy na zakup danego produktu.

Spółka nie tylko oddaje przestrzeń na stronie internetowej, ale również zapewnia narzędzia stwarzające możliwość przeglądania oferty, nawiązania kontaktu, pobrania wniosku, a w rezultacie tego zawarcie umowy i nabycie produktu. Poza samym przekazywaniem informacji skarżąca tworzy bądź nabywa narzędzia, a następnie udostępnia je w celu nawiązania kontaktu i zawarcia umowy.

Zgodzić się należy ze skarżącą, że świadczone przez nią usługi me mają wyłącznie charakteru czynności faktycznych związanych z umową Nie jest to jedynie pasywne udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej. Spółka wychodzi poza czynności udostępniania na stronie internetowej informacji o produktach finansowych. Wyposażając stronę internetową w specjalne narzędzia, rozszerza zakres czynności, które wykonuje. Dzięki tym narzędziom spółka umożliwia zawarcie między użytkownikiem a instytucją finansową umowy i rozpoczęcie świadczenia określonej usługi finansowej”.

Zdaniem NSA, natura usług wykonywanych w powyższej sprawie spełnia przesłanki wynikające z orzeczeń TSUE w tym przedmiocie (które to orzeczenia zostały wskazane we wcześniejszej części wniosku), a przede wszystkim warunek polegający na uczynieniu wszystkiego co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, nie mając przy tym żadnego interesu w zakresie treści takiej umowy NSA orzekł, że w przedstawionym stanie faktycznym spółka świadczy usługi pośrednictwa finansowego korzystające ze zwolnienia z opodatkowania VAT.

W tym miejscu Wnioskodawca zauważa, że finalnym efektem usług świadczonych w sprawie będącej przedmiotem powyższego orzeczenia NSA był – w porównaniu z Usługami Pośrednictwa Finansowego nabywanymi przez Spółkę – stosunkowo wąski zakres czynności mających na celu zawarcie umowy pomiędzy instytucją finansową a finalnym nabywcą Usługi te (tj. będące przedmiotem orzeczenia NSA) polegały bowiem na stworzeniu hostingu internetowego, jak również skonstruowaniu narzędzi pozwalających na zapoznanie się z ofertą i nawiązanie kontaktu z instytucją finansową.

Z kolei efektem Usług Pośrednictwa Finansowego nabywanych przez Spółkę jest bardzo zaawansowany mechanizm, którego zadaniem jest wykonywanie w sposób automatyczny szeregu czynności, które w tradycyjnym modelu świadczenia usług pośrednictwa finansowego zapewnia odpowiednio wyszkolony personel. Jak to zostało opisane w zdarzeniu przyszłym, składa się na niego możliwość pozyskiwania Klientów (poprzez prezentowanie oferty Spółki szerokiej gamie potencjalnych nabywców usług Spółki w sieci Internet), przedstawianie Klientom oferty, ocena zdolności kredytowej Klienta, przeprowadzanie kompleksowego procesu weryfikacyjnego Klientów, jak również dostosowanie oferty do potrzeb i możliwości finansowych Klientów oraz finalnie doprowadzenie do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy Klientem i Spółką. Skoro więc NSA orzekł w przedmiotowym wyroku, że opisane usługi kwalifikują się do zwolnienia od podatku od towarów i usług, to zdaniem Wnioskodawcy, tym bardziej usługi Pośrednika wykonywane na rzecz Wnioskodawcy powinny podlegać zwolnieniu od podatku VAT (jako czynności w jeszcze szerszym stopniu nakierowane na uczynienie wszystkiego co możliwe, by w pierwszej kolejności zidentyfikować Klientów a następnie doprowadzić do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy Spółką a Klientem).

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (dalej: „WSA”) w prawomocnym wyroku z dnia 18 kwietnia 2012 r. (sygn. akt I SA/Wr 189/12) przedstawił stanowisko analogiczne do zajętego przez NSA, uznając, że usługa pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych „charakteryzuje się tym, że pomiędzy instytucją finansową (pożyczkową) a klientem (zainteresowanym otrzymaniem pożyczki) pojawia się podmiot trzeci (pośrednik), który – pełniąc rolę „czynnika spajającego” – uczestniczy w opisanym wyżej procesie udzielania pożyczek. Rola pośrednika nie w każdym przypadku ogranicza się do „kojarzenia” podmiotów zainteresowanych udzieleniem i otrzymaniem pożyczki”.

W orzeczeniu tym WSA również zauważył, że wobec braku definicji legalnej pojęcia „pośrednictwa” należy interpretować je przez pryzmat języka potocznego. W związku z tym wskazał na definicję zawartą w słowniku języka polskiego, a ponadto odwołał się do poglądów wyrażonych w orzeczeniach TSUE w sprawach C-453/05 i C-235/00 (które to orzeczenia zostały przedstawione we wcześniejszej części niniejszego wniosku). Wnioskodawca ponownie podkreśla, że jak już zostało to uargumentowane, Usługi Pośrednictwa Finansowego odpowiadają wszystkim kryteriom wypracowanym przez TSUE, od których spełnienia TSUE uzależnia możliwość uznania danego świadczenia za czynność pośrednictwa finansowego zwolnioną od VAT.

W ocenie Spółki, Minister Finansów podziela argumentację zaprezentowaną w wyżej wskazanych wyrokach sądów administracyjnych, co wynika m.in. z interpretacji indywidualnych wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 21 stycznia 2015 r., sygn. IPPP3/443-1064/14-3/IG oraz IPPP3/443-1065/14-3/KT, a także z dnia 28 lipca 2016 r., sygn. IPPP1/4512-392/16-4/KR i z dnia 10 sierpnia 2016 r., sygn. IPPP1/4512-509/16-2/JL. Wynika to również z interpretacji indywidualnych wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 11 maja 2016 r., sygn. IBPP2/4512-133/15/KO oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 27 czerwca 2016 r., sygn. ITPP1/4512-341/16/MS.

Ze stanów faktycznych tych spraw wynika, że czynności podejmowane przez wnioskodawców polegały na zapewnianiu kompleksowej obsługi w zakresie pozyskiwania klientów usługobiorcy oraz obsługi części procesu udzielania pożyczki. Spółki przy tym nie wykluczyły, że zapewnią usługobiorcy platformę informatyczną (m.in. stronę internetową) służącą do obsługi procesu udzielania pożyczki, pozyskiwania klientów lub oferowania im produktów usługobiorcy. W wydanych interpretacjach Minister Finansów wskazał w szczególności, że:

ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, nie dokonując jego zawężenia wyłącznie do określonej grupy podmiotów;
pojęcie pośrednictwa powinno być rozpatrywane z perspektywy wyżej wskazanych orzeczeń TSUE;
świadczenie usług w postaci zapewnienia funkcjonowania platformy informatycznej (m.in. strony internetowej), służącej do obsługi procesu udzielania pożyczki, pozyskiwania klientów lub oferowania im produktów, nie powoduje, że świadczone usługi nie mogą korzystać z omawianego zwolnienia.

Usługi nabywane przez Spółkę jako usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych.

W ocenie Wnioskodawcy, nabywane przez niego Usługi Pośrednictwa Finansowego spełniają wszelkie wskazywane przez sądy administracyjne/organy podatkowe przesłanki do uznania ich za usługi zwolnione od VAT, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Mając to na uwadze. Wnioskodawca w szczególności ponownie podkreśla, że:

Usługi Pośrednictwa Finansowego są świadczone za wynagrodzeniem i na rzecz strony transakcji finansowej (czyli Spółki);
z punktu widzenia nabywcy usług finansowych (czyli Klientów), Usługi Pośrednictwa Finansowego stanowią element usługi finansowej;
celem świadczenia Usługi Pośrednictwa Finansowego jest dążenie do zawarcia umów przez strony transakcji finansowej (Spółkę i Klientów);
Usługi Pośrednictwa Finansowego nie mają wyłącznie charakteru wykonywania czynności faktycznych związanych z umową, tj. nie polegają jedynie na udostępnianiu informacji stronom transakcji finansowej, lecz na aktywnych działaniach zmierzających do zawarcia umów pożyczkowych (począwszy od zapewnienia platformy i oprogramowania niezbędnego do oferowania pożyczek on-line, prezentowania oferty potencjalnym klientom, weryfikowania danych wprowadzonych przez użytkownika strony internetowej, przeprowadzania oceny zdolności kredytowej klientów, a skończywszy na przedstawieniu oferty dostosowanej do konkretnych potrzeb potencjalnego klienta i zautomatyzowanym wysyłaniu umów pożyczki).

Co szczególnie istotne pomimo że Usługi Pośrednictwa Finansowego będące de facto jedynie owocem pracy specjalistów (jako że nie polegają na podejmowaniu przez nich czynności „w czasie rzeczywistym”) w praktyce będą wykonywane automatycznie, ich efektowność z punktu widzenia Spółki wielokrotnie przewyższa podobnego rodzaju działania, które mogłyby być wykonywane przez pracowników. Oczywistą przyczyną decydowania się przez podmioty gospodarcze na stosowanie tego rodzaju rozwiązań są zmieniające się warunki gospodarcze.

Biorąc pod uwagę, że art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT stanowi zwolnienie przedmiotowe, a więc zwolnienie warunkowane wykonywaniem danego rodzaju usługi – i to bez względu na podmiot i sposób, w jaki się ją wykonuje – a na dodatek fakt, że zwolnienie to stanowi implementację treści zawartej w Dyrektywie 112, zdaniem Wnioskodawcy, ograniczenie stosowania go jedynie do czynności wykonywanych przez strony umowy pożyczki stanowiłoby interpretację contra legem. Pośrednictwo z natury swej rzeczy, wykonywane jest przez podmiot, który nie jest stroną umowy, w której zawarciu pośredniczy, niemniej ustawodawca w treści art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, umożliwił zwolnienie od VAT m.in. usług pośrednictwa w zawieraniu umów pożyczki. Podejście takie jest tym bardziej uzasadnione, że zadaniem przepisów prawa (w szczególności na poziomie europejskim) jest tworzenie norm mających zastosowanie w wielu stanach faktycznych, w tym również stanach faktycznych różniących się od siebie formą wykonywania pewnych czynności bezpośrednio uzależnioną od rozwiązań najbardziej odpowiadających aktualnym uwarunkowaniom biznesowym.

Ponadto w piśmie z dnia 4 października 2017 r. – stanowiącym odpowiedź na wezwanie tut. Organu – Zainteresowany wskazał, że: „Wnioskodawca pragnie wyjaśnić, że we wskazanym zakresie mowa jest o usługach wykonywanych przez Spółkę – Wnioskodawca. W związku z powyższym w uzasadnieniu własnego stanowiska powinna być mowa co następuje: ″W tym miejscu Wnioskodawca pragnie zauważyć, że finalnym efektem usług świadczonych w sprawie będącej przedmiotem powyższego orzeczenia NSA był – w porównaniu z Usługami Pośrednictwa Finansowego wykonywanymi przez Spółkę – stosunkowo wąski zakres czynności mających na celu zawarcie umowy pomiędzy instytucją finansową a finalnym nabywcą.... Z kolei efektem Usług Pośrednictwa Finansowego wykonywanych przez Spółkę jest bardzo zaawansowany mechanizm, którego zadaniem jest wykonywanie w sposób automatyczny szeregu czynności, które w tradycyjnym modelu świadczenia usług pośrednictwa finansowego zapewnia odpowiednio wyszkolony personel…″

Uzupełniając stanowisko Wnioskodawcy należy wskazać następujące informacje:
1. Działania podejmowane przez Pośrednika w celu pozyskania potencjalnych pożyczkobiorców: Wnioskodawca jako Pośrednik podejmuje szereg czynności w celu pozyskania potencjalnych pożyczkobiorców oraz doprowadzenia do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy Wnioskodawcą i potencjalnym pożyczkobiorcą. Pośrednik zapewnia i utrzymuje domenę internetową oraz specjalny system operacyjny umożliwiający sprzedaż pożyczek on-line, które są jedynym dostępnym dla potencjalnych pożyczkobiorców kanałem zawarcia umowy pożyczki. Pośrednik podejmuje również działania marketingowe mające na celu dotarcie do potencjalnych pożyczkobiorców w sposób bezpośredni lub pośrednio poprzez zakontraktowanych agentów (podmioty niezależne). Pośrednik poprzez stronę internetową dokonuje przedstawienia oferty produktowej oraz jej warunków potencjalnym pożyczkobiorcom.
  Ponadto Pośrednik dokonuje oceny potencjalnych pożyczkobiorców poprzez system punktacji kredytowej, na tej podstawie dokonuje selekcji i wyboru Klientów, dostosowuje warunki umowy pożyczki do indywidualnych Klientów (kwota, okres pożyczki) oraz podejmuje działania mające zapobiegać oszustwom i wyłudzeniom.
2. Rola Pośrednika w doprowadzeniu do zawarcia umowy pożyczki: Usługi Pośrednictwa Finansowego świadczone przez Pośrednika służą przeprowadzeniu pełnego procesu udzielania pożyczek (którego celem jest zawarcie umowy pożyczki pomiędzy Wnioskodawcą a Klientem), w tym: pozyskiwaniu potencjalnych Klientów w celu zawarcia przez nich umowy pożyczki z Wnioskodawcą, przedstawieniu oferty potencjalnemu Klientowi, poddaniu potencjalnego Klienta ocenie poprzez system punktacji kredytowej, wybór potencjalnych Klientów, zapobieganiu oszustwom, dostosowaniu umowy pożyczki do potrzeb Klientów (kwota, okres pożyczki), jak również doprowadzeniu do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy Wnioskodawcą a Klientem.
  Zawarcie umowy pożyczki następuje na odległość. Pośrednik dostarcza pożyczkobiorcy na trwałym nośniku (w formie pliku – umożliwiającego zapisanie na komputerze Pożyczkobiorcy) formularz informacyjny oraz wzór ramowej umowy pożyczki na adres poczty elektronicznej Pożyczkobiorcy. Następnie Pożyczkobiorca dokonuje potwierdzenia treści zawieranej umowy. Po zawarciu umowy pożyczki Pośrednik przesyła na adres e-mail Pożyczkobiorcy na trwałym nośniku (w formie pliku – umożliwiającego zapisanie na komputerze Pożyczkobiorcy) między innymi potwierdzenie zawarcia umowy pożyczki.
  Wnioskodawca podkreśla, że jego rola w procesie zawarcia umowy pożyczki jest ograniczona do minimum i w przypadku braku wątpliwości, co do tożsamości pożyczkobiorcy oraz jego zdolności kredytowej, sprowadza się do zaakceptowania warunków (ustalonych/ wynegocjowanych przez Pośrednika z Pożyczkobiorcą) umowy pożyczki przez pracownika Wnioskodawcy.
3. Negocjowanie przez Pośrednika warunków umowy pożyczkowej: W zakresie, w jakim umowa pożyczki jest negocjowalna, robi to Pośrednik. Umowy pożyczkowe zawierane przez Wnioskodawcę z pożyczkobiorcami mają charakter umów określanych na gruncie prawa cywilnego jako umowy adhezyjne. Oznacza to, że możliwości negocjacji tych umów są relatywnie wąskie. Przede wszystkim możliwość negocjacji dotyczy kwoty pożyczki oraz okresu na jaki zostanie ona udzielona. Potencjalny pożyczkobiorca poprzez system operacyjny udostępniany na stronie internetowej Pośrednika wnioskuje o wybraną przez siebie kwotę pożyczki i czas na jaki ma być zawarta. Pośrednik dokonuje oceny scoringowej potencjalnego pożyczkobiorcy i na podstawie tak dokonanej oceny może zaproponować wysokość kwoty pożyczki oraz okres spłaty odmienny od wnioskowanego przez potencjalnego pożyczkobiorcę, dostosowany do przyjętej polityki udzielania pożyczek”.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Z cytowanych wyżej przepisów ustawy wynika, że przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu niebędące dostawą towarów.

Z uwagi na powyższe unormowania, pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.

W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

W świetle art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast w oparciu o art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki podatku albo zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Jak wynika z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W myśl art. 43 ust. 15 ustawy – w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 lipca 2017 r. – zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady. Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE Rady, Państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

Z treści powołanego wyżej art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, stanowiącego implementację regulacji unijnych w tym zakresie, wyraźnie wynika, że intencją ustawodawcy było objęcie zwolnieniem usług udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych, zarówno tych wykonywanych przez banki, jak również świadczonych przez inne podmioty pośredniczące w ich udzielaniu. Należy stwierdzić, że wymienione zwolnienie ma charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi – cechy, które ją wyróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianego zwolnienia wyłącznie do określonej grupy podmiotów.

Pogląd taki potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassernes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania), w którym Trybunał stwierdził, że: „zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem”. Można zatem stwierdzić, że wg TSUE usługa finansowa świadczona przez podmiot trzeci nie traci przymiotu takiej usługi.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest podmiotem posiadającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zarejestrowanym jako czynny podatnik VAT. Wnioskodawca zajmuje się pośrednictwem w udzielaniu kredytów bankowych, pożyczek pozabankowych dla klientów indywidualnych, biznesu oraz kredytów hipotecznych. Ze względu na charakter swojej działalności Wnioskodawca nawiązał współpracę z podmiotem specjalistycznym mającym siedzibę w Polsce, który zaoferował Wnioskodawcy rozszerzenie działalności o świadczenie usług pośredniczenia w zawieraniu umów pożyczkowych produktów pozabankowych, do których to podmiot specjalistyczny posiada odpowiednie umowy o współpracę z pożyczkodawcami, umożliwiające mu pośredniczenie w sprzedaży ww. produktów pozabankowych siłami własnymi i podwykonawców. Realizując powyższy cel podmiot specjalistyczny nabywa od Wnioskodawcy usługi opisane poniżej (dalej: „Usługi Pośrednictwa Finansowego”). Z umowy zawartej z podmiotem specjalistycznym wynika, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi polegają na wykonywaniu Usługi Pośrednictwa Finansowego. Usługi Pośrednictwa Finansowego świadczone przez Wnioskodawcę służą przeprowadzeniu procesu udzielania pożyczek (którego celem jest zawarcie umowy pożyczki pomiędzy pożyczkodawcą a Klientem), w tym: pozyskiwaniu potencjalnych Klientów w celu zawarcia przez nich umowy pożyczki z pożyczkodawcą, a przy pośrednictwie Wnioskodawcy i podmiotu specjalistycznego, przedstawieniu oferty pożyczkodawców w ofercie podmiotu specjalistycznego potencjalnemu Klientowi, poddaniu potencjalnego Klienta ocenie poprzez porównanie danych przekazanych przez Klienta z zakresem danych akceptowanych przez pożyczkodawców, a przekazanych w celu umożliwienia dokonania oceny Klienta przez podmiot specjalistyczny, wybór potencjalnych Klientów, zapobieganiu oszustwom, dostosowaniu umowy pożyczki do potrzeb Klientów poprzez wybór parametrów danej proponowanej oferty, jak również przekazania zebranych i przeprocesowanych wszystkich danych Klienta i informacji o ofercie, którą jest zainteresowany do podmiotu specjalistycznego w celu doprowadzenia do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy pożyczkodawcą a Klientem z pośrednictwem podmiotu specjalistycznego. Tym samym – mając na uwadze w szczególności funkcjonowanie współpracy między Wnioskodawcą a podmiotem specjalistycznym – na Usługi Pośrednictwa Finansowego świadczone przez Wnioskodawcę składa się kombinacja szeregu powiązanych czynności, łącznie niezbędnych do udzielania pożyczek, tj.:

pozyskiwanie Klientów w celu zawarcia przez nich umowy pożyczki z pożyczkodawcą, przy pośrednictwie podmiotu specjalistycznego, przedstawienie Klientom przez Wnioskodawcę ogólnych informacji dotyczących produktu oferowanego przez pożyczkodawcę, a będącego w dystrybucji podmiotu specjalistycznego;
selekcjonowanie potencjalnych nabywców usług pożyczkodawcy;
przeprowadzanie kompleksowego procesu weryfikacyjnego Klientów, mającego na celu dostosowanie oferty pożyczkodawcy do ich potrzeb i możliwości finansowych (bazując na ocenie możliwości finansowych danego Klienta, sugerowanej wysokości pożyczki i modelu jej spłacania);
pozyskiwanie i gromadzenie danych o potencjalnych Klientach w celu przeprowadzania wstępnej oceny zdolności kredytowej;
ocena zdolności kredytowej potencjalnych Klientów, z uwzględnieniem informacji uzyskanych w procesie weryfikacji tożsamości Klientów, zgodnie z wewnętrznymi wymaganiami pożyczkodawcy przekazanymi przez podmiot specjalistyczny;
zapewnienie i utrzymanie narzędzi pozwalających na wyeliminowanie przypadków defraudacji, wyłudzeń środków pieniężnych i prania pieniędzy przez Klientów;
dostarczanie Klientowi dokumentacji związanej z ofertą pożyczkodawcy, którą zainteresowany jest Klient, a którą to na rzecz Wnioskodawcy przekazuje podmiot specjalistyczny.

Gromadzenie danych o potencjalnych Klientach w celu przeprowadzenia ostatecznej oceny zdolności kredytowej na podstawie wypełnionych przez Klientów formularzy polega na wysyłaniu zapytań do wewnętrznych baz (zaprojektowanych przez pożyczkodawcę, a udostępnionych do weryfikacji Klientów podmiotowi specjalistycznemu) oraz zewnętrznych baz (Biuro Informacji Kredytowej, Rejestr Dłużników itp., do których zapytania kierowane są przez pożyczkodawcę, poprzez przekazanie danych Klienta przez podmiot specjalistyczny i Wnioskodawcę, i stanowią element wykonywanej przez niego Usługi Pośrednictwa Finansowego), zawierających dane o historii kredytowej konsumentów oraz inne istotne informacje potrzebne w procesie oceny zdolności kredytowej. Na podstawie tak uzyskanych informacji – dzięki efektom prac wykonywanych przez Wnioskodawcę – ustalane są warunki, na jakich Klientowi finalnie jest udzielana pożyczka. W przypadku decyzji o udzieleniu Klientowi pożyczki generowana jest dokumentacja niezbędna do zawarcia umowy pożyczki, która to jest podpisywana przez Klienta przy pośrednictwie podmiotu specjalistycznego. Wnioskodawca również podejmuje szereg czynności w celu pozyskania potencjalnych pożyczkobiorców oraz doprowadzenia do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy podmiotem specjalistycznym i potencjalnym pożyczkobiorcą. Wnioskodawca podejmuje także działania marketingowe mające na celu dotarcie do potencjalnych pożyczkobiorców w sposób bezpośredni lub pośrednio poprzez zakontraktowanych agentów (podmioty niezależne). Ponadto Wnioskodawca dokonuje oceny potencjalnych pożyczkobiorców poprzez analizę cech i danych przekazanych przez potencjalnych pożyczkobiorców, na tej podstawie dokonuje selekcji i wyboru Klientów, dostosowuje warunki umowy pożyczki do indywidualnych Klientów (ustalanie z Klientem kwoty i okresu pożyczki) oraz podejmuje działania mające zapobiegać oszustwom i wyłudzeniom. Usługi Pośrednictwa Finansowego świadczone przez Wnioskodawcę służą przeprowadzeniu pełnego procesu udzielania pożyczek (którego celem jest zawarcie umowy pożyczki pomiędzy pożyczkodawcą z pośrednictwem podmiotu specjalistycznego a Klientem), w tym: pozyskiwaniu potencjalnych Klientów w celu zawarcia przez nich umowy pożyczki z pożyczkodawcą z pośrednictwem podmiotu specjalistycznego, przedstawieniu oferty potencjalnemu Klientowi, poddaniu potencjalnego Klienta ocenie poprzez analizę cech i danych przekazanych przez Klienta z wymogami pożyczkodawców przekazanymi przez podmiot specjalistyczny, wybór potencjalnych Klientów, zapobieganiu oszustwom, dostosowaniu umowy pożyczki do potrzeb Klientów (kwota, okres pożyczki), jak również doprowadzeniu do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy pożyczkodawcą a Klientem z pośrednictwem podmiotu specjalistycznego. W zakresie, w jakim umowa pożyczki jest negocjowalna, robi to Wnioskodawca. Umowy pożyczkowe zawierane za pośrednictwem Wnioskodawcy z pożyczkobiorcami mają charakter umów określanych na gruncie prawa cywilnego jako umowy adhezyjne. Oznacza to, że możliwości negocjacji tych umów są relatywnie wąskie. Przede wszystkim możliwość negocjacji dotyczy kwoty pożyczki oraz okresu na jaki zostanie ona udzielona. Wnioskodawca dokonuje wstępnej oceny potencjalnego pożyczkobiorcy i na podstawie tak dokonanej oceny może zaproponować wysokość kwoty pożyczki oraz okres spłaty odmienny od wnioskowanego przez potencjalnego pożyczkobiorcę, dostosowany do przyjętej polityki udzielania pożyczek. Wynagrodzenie należne Wnioskodawcy za świadczone usługi uzależnione jest od liczby zawartych umów, w których zawarciu pośredniczył podmiot specjalistyczny, pomiędzy pożyczkodawcami a Klientami dostarczonymi przez Wnioskodawcę do podmiotu specjalistycznego, w danym okresie czasu, za jaki następuje rozliczenie pomiędzy Wnioskodawcą i podmiotem specjalnym.

Wątpliwości Wnioskodawcy w analizowanej sprawie dotyczą wskazania, czy Usługi Pośrednictwa Finansowego świadczone przez Wnioskodawcę podlegają zwolnieniu od VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „pośrednictwa” w świadczeniu usług finansowych. Natomiast zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., strona internetowa – www.sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo rozumie się „działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron; kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy”.

Pośrednictwo obejmuje zatem czynności dokonywane w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w wyniku których dochodzi do zawarcia transakcji między tym przedsiębiorcą a podmiotem trzecim. Działanie „w imieniu” oznacza działanie z czyjegoś upoważnienia, w zastępstwie kogoś, natomiast działanie na czyjąś korzyść oznacza działanie dla kogoś, dla czyjegoś dobra.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa”, warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w której TSUE stwierdził, że: „(…) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Natomiast w wyroku z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. Trybunał orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Zatem zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:

usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie,
z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej,
celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym, pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy),
usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

W konsekwencji, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności:

wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy,
uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę,
prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji,
nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.

Nie oznacza to, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest, aby wywoływały skutek lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest, aby skutek tych czynności znalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.

Z uwagi na powołane przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE w kontekście przedstawionych okoliczności sprawy należy stwierdzić należy, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi spełniają definicję usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych, określonych w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy. Efektem działań podejmowanych przez Zainteresowanego jest doprowadzenie do skojarzenia klienta z instytucją finansową w celu zawarcia umowy pożyczkowej, uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę. Opisane usługi nie mają wyłącznie charakteru wykonywania czynności administracyjnych związanych z umową.

Biorąc zatem pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, że usługi świadczone przez Wnioskodawcę przedstawione w opisie sprawy, będą korzystać ze zwolnienia od podatku VAT, w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, bowiem będą stanowić usługi pośrednictwa.

Podsumowując należy stwierdzić, że wskazane w opisie zdarzenia przyszłego Usługi Pośrednictwa Finansowego świadczone przez Wnioskodawcę korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w odniesieniu do możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla Usług Pośrednictwa Finansowego świadczonych przez Wnioskodawcę należało uznać za prawidłowe.

Podkreślić należy, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w stanowisku Wnioskodawcy, które nie zostały objęte pytaniem – nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności kwestii zwolnienia od podatku nabywania usług pośrednictwa finansowego oraz udzielania pożyczek.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin