Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/4512-509/16-2/JL
z 10 sierpnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 23 czerwca 2016 r. (data wpływu 28 czerwca 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 czerwca 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

X. jest podmiotem posiadającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny. Przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest, między innymi, świadczenie zaawansowanych technologicznie usług z zakresu pośrednictwa finansowego. Mając na względzie aktualne uwarunkowania biznesowe, będące wynikiem zmieniających się potrzeb konsumenckich, Wnioskodawca planuje pośredniczyć w zawieraniu umów o pożyczki pieniężne udzielane osobom fizycznym spełniającym określone kryteria (dalej: „Klient”/„Klienci”) przy wykorzystaniu sieci bankomatów Wnioskodawcy. Zdaniem Wnioskodawcy, rozwiązanie takie, wpisujące się swoim charakterem w obserwowany trend ogólnoświatowy, niosłoby za sobą szereg korzyści - zarówno dla Klientów, jak i pożyczkodawcy. Z punktu widzenia Klientów polegałyby one m.in. na oszczędności czasu związanego z otrzymaniem pożyczki, czy też większej dostępności i prostocie takiego procesu. Z kolei z punktu widzenia pożyczkodawcy polegałyby one m.in. na oszczędności w zakresie kosztów funkcjonowania oraz skróceniu kanałów dystrybucji.

Realizując powyższy cel Wnioskodawca planuje nawiązać współpracę z wyspecjalizowanym podmiotem udzielającym pożyczek pieniężnych konsumentom posiadającym siedzibę w Polsce (dalej: „Pożyczkodawca”). W ramach takiej współpracy Wnioskodawca wykonywałby na rzecz Pożyczkodawcy dwie opisane niżej grupy zasadniczych czynności, tj.:

• Czynności polegające na pośredniczeniu w zawieraniu umów pożyczek pieniężnych, które polegałyby na świadczeniu szeregu funkcjonalnie powiązanych czynności, łącznie niezbędnych i nakierowanych na doprowadzenie do zawarcia umowy pożyczki pieniężnej (dalej: „Usługi Pośrednictwa Finansowego”).
  
• Czynności polegające na przekazywaniu tzw. leadów sprzedażowych (dalej: „Sprzedaż Leadów”).
  
  

Powyższe czynności byłyby wykonywane na mocy umowy zawartej pomiędzy X. a Pożyczkodawcą odnoszącej się zarówno do Usług Pośrednictwa Finansowego, jak i Sprzedaży Leadów. Z perspektywy Klienta wyżej wskazane czynności byłyby wykonywane jedynie przez Pożyczkodawcę.

Usługi Pośrednictwa Finansowego w zakresie pożyczek pieniężnych

Świadczone przez Wnioskodawcę Usługi Pośrednictwa Finansowego służyłyby przeprowadzaniu pełnego procesu udzielania pożyczek pieniężnych, którego celem będzie zawarcie umowy pożyczki pieniężnej pomiędzy Pożyczkodawcą a Klientem. Proces ten polegałby w szczególności na (i) pozyskiwaniu potencjalnych klientów w celu zawarcia przez nich umowy pożyczki z pożyczkodawcą (ii) przedstawieniu Klientom warunków zawarcia takiej umowy oraz (iii) finalnym doprowadzaniu do zawierania umowy pożyczki pomiędzy Pożyczkodawcą a Klientami, z następującym zaraz po zawarciu umowy wypłaceniem środków pieniężnych Klientom, praktycznie w ciągu kilku lub kilkunastu minut od odwiedzenia przez Klienta stanowiska bankomatowego Wnioskodawcy.

Opis procesu udzielania pożyczki pieniężnej na rzecz Klienta

Na wskazany powyżej pełny proces zawierania umów pożyczek pieniężnych za pośrednictwem Wnioskodawcy składałyby się, w szczególności, następujące czynności, tj.:

• pozyskiwanie Klientów w celu zawarcia przez nich umowy pożyczki z pożyczkodawcą, przedstawianie Klientom ogólnych informacji dotyczących produktu finansowego oferowanego przez Pożyczkodawcę;
  
• przedstawianie Klientom zainteresowanym pożyczką pieniężną stosownych formularzy wymaganych do złożenia i rozpatrzenia wniosku o udzielenie pożyczki pieniężnej oraz jej udzielenia;
  
• pomoc w wypełnianiu wniosku o pożyczkę i zapewnienie poprawności i kompletności jego wypełnienia;
  
• przeprowadzanie procesu dotyczącego weryfikacji Klientów, mającego na celu przede wszystkim (i) dostosowanie oferty Pożyczkodawcy do ich potrzeb i możliwości finansowych oraz (ii) zapobieganie możliwym w tym zakresie oszustwom; proces ten, niezbędny do efektywnego zawierania umów pożyczek przez Pożyczkodawcę, polegałby na weryfikacji autentyczności dokumentu Klienta o charakterze identyfikacyjnym (np. w postaci dowodu osobistego);
  
• przeprowadzanie czynności z zakresu wstępnej oceny zdolności kredytowej Klientów poprzez kierowanie określonych zapytań do Klienta;
  
• przedstawianie oferty pożyczki pieniężnej (m.in. jej sugerowanej wysokości oraz modelu spłacania);
  
• przeprowadzanie negocjacji w przedmiocie warunków oferowanego produktu finansowego Pożyczkodawcy (poprzez proponowanie uwzględniających potrzeby Klienta warunków alternatywnych);
  
• prezentowanie Klientowi dokumentów potrzebnych do zawarcia umowy pożyczki pieniężnej; skutkiem zaakceptowania przez Klienta warunków w nich wskazanych będzie dochodziło do formalnego zawarcia umowy pożyczki pieniężnej pomiędzy Klientem a Pożyczkodawcą; w takim przypadku Wnioskodawca dokona za pomocą bankomatu wypłaty należnych Klientowi środków pieniężnych.
  
  

Środki pieniężne przeznaczone na wypłaty pożyczek będą gwarantowane przez Pożyczkodawcę (X. nie będzie angażował własnych środków pieniężnych w realizację opisywanego przedsięwzięcia). Wnioskodawca będzie zapewniał po swojej stronie dodatkowe wsparcie specjalisty, udzielającego pomocy i wyjaśnień osobom zainteresowanym zawarciem umowy pożyczki. W szczególności, następowałoby to w przypadku wątpliwości po stronie Klienta co do prawidłowego wypełnienia formularza (mogącej się pojawić na każdym z etapów procesu udzielania przez Pożyczkodawcę pożyczki pieniężnej), czy też chęci przedyskutowania zaproponowanych warunków umownych. Klient będzie miał możliwość nawiązania połączenia telefonicznego ze specjalistą X. i otrzymania potrzebnego wsparcia.

Jak wynika z powyższego, istotą opisanych czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę będzie pośrednictwo w zawieraniu umów pożyczek pomiędzy Pożyczkodawcą a Klientami (przy czym Wnioskodawca nie ma żadnego interesu co do treści umowy), polegające w szczególności na przedstawianiu Klientom produktów pożyczkowych Pożyczkodawcy wraz z ich odpowiednim modyfikowaniem dla ich zindywidualizowanych potrzeb (będących wynikiem podejmowanych działań o charakterze negocjacyjnym).

W celu świadczenia Usług Pośrednictwa Finansowego na rzecz Pożyczkodawcy, Wnioskodawca zapewni i utrzyma niezbędne zaplecze techniczne i personalne, pozwalające na wykonanie wszelkich wymienionych wyżej czynności.

Z perspektywy Klientów pożyczkodawcą zawsze jest i będzie Pożyczkodawca, i wszelkie czynności wykonywane przez Wnioskodawcę jako Pośrednika będą odbierane tak, jakby były wykonywane przez Pożyczkodawcę.

W wyniku świadczenia Usług Pośrednictwa Finansowego Wnioskodawca będzie otrzymywał od Pożyczkodawcy określone wynagrodzenie, zależne od udzielonych za jego pośrednictwem pożyczek pieniężnych.

Sprzedaż Leadów

W wyniku świadczenia opisanych wyżej Usług Pośrednictwa Finansowego w praktyce będzie mogło dochodzić do sytuacji, w których Klient - pomimo wstępnego wyrażenia zainteresowania i przekazania stosownych danych na swój temat - nie będzie decydował się na zawarcie umowy pożyczki pieniężnej przy użyciu bankomatu Wnioskodawcy. W takich sytuacjach Pożyczkodawca (dysponując potrzebnymi w tym celu zgodami Klienta) będzie dalej kontaktował się z Klientem bezpośrednio celem doprowadzenia do zawarcia w późniejszym okresie umowy pożyczki pieniężnej.

Wynagrodzenie otrzymywane przez Wnioskodawcę z tytułu Sprzedaży Leadów nie jest objęte przedmiotem zapytania przyporządkowanego do opisanego zdarzenia przyszłego. Informacja na ich temat ma za zadanie wyłącznie w pełny sposób opisać okoliczności towarzyszące faktycznemu przedmiotowi zapytania Wnioskodawcy, tj. świadczonym przez Wnioskodawcę przedstawionym powyżej Usługom Pośrednictwa Finansowego.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w świetle ustawy o VAT wskazane w opisie zdarzenia przyszłego Usługi Pośrednictwa Finansowego świadczone przez Wnioskodawcę będą podlegały zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle ustawy o VAT wskazane w opisie zdarzenia przyszłego Usługi Pośrednictwa Finansowego świadczone przez Wnioskodawcę będą podlegały zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska wnioskodawcy

Odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju jako czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług

Jak stanowi art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (towarami zaś są, stosownie do art. 2 pkt 6 tej ustawy, rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii). Z kolei przez świadczenie usług - w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi wyżej zdefiniowanej dostawy towarów.

Stawka VAT właściwa dla Usług Pośrednictwa Finansowego

Stawka podatku, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2- 12C, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże, w myśl art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednocześnie, przepisy ustawy o VAT oraz rozporządzeń wykonawczych wydanych na jej podstawie przewidują dla niektórych towarów i usług stawki obniżone lub zwolnienie od podatku.

I tak, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Pojęcie usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych

Art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej Dz. U. UE L 347, str. 1, z późn. zm. (dalej: „Dyrektywa 112”), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają z podatku udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

Należy przy tym podkreślić, że ani przepisy krajowe, ani też przepisy Dyrektywy 112 nie zawierają definicji pojęcia „pośrednictwo”, występującego odpowiednio w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT oraz art. 135 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 112. Sprawia to, że celem stwierdzenia, czy świadczone przez X. Usługi Pośrednictwa Finansowego stanowią pośrednictwo w udzielaniu pożyczek należy w pierwszej kolejności - dla potrzeb dokonania wykładni normy prawnej wynikającej z analizowanego przepisu - zdefiniować przedmiotowe pojęcie.

W oparciu o podstawowe reguły w zakresie interpretowania przepisów - w przypadku, gdy dla pojęcia zastosowanego przez ustawodawcę w danym akcie prawnym nie wprowadzono stosownej definicji, jak również pojęcie to nie jest definiowane przez inne ustawy, których charakter może sprawiać, że posłużenie się definicją w nich zawartą będzie celowościowo właściwe z punktu widzenia dokonania poprawnej wykładni stosownego przepisu - konieczne jest odniesienie się do wykładni językowej.

Zgodnie z Wielkim słownikiem języka polskiego autorstwa PAN, pośrednictwo to „działalność polegająca na kojarzeniu strony sprzedającej lub oferującej coś ze stroną kupującą lub korzystającą z danej oferty”. Z kolei opierając się na internetowej wersji słownika języka polskiego należy stwierdzić, że pośrednictwo to „działalność osoby trzeciej mająca na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron” (znaczenie wskazane jako pierwsze), czy też „kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy” (znaczenie wskazane jako drugie). Inny słownik internetowy w sposób bardzo zbliżony definiuje to pojęcie, uznając za pośrednictwo „umowę, w której jedna strona (pośrednik) zobowiązuje się do załatwienia stwarzania sposobności zawarcia umowy lub do pośredniczenia przy jej zawarciu”.

Biorąc pod uwagę powyższe definicje słownikowe, w ocenie Wnioskodawcy za istotę pośrednictwa należy przyjąć podejmowanie jakichkolwiek działań (a więc - co znamienne - bez względu na ich charakter) przyczyniających się do zawarcia transakcji pomiędzy sprzedawcą a nabywcą.

Analiza pojęcia „pośrednictwo” była również przedmiotem orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”).

W wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. TSUE dokonał analizy usługi świadczonej przez centrum obsługi telefonicznej (call center) - znaczenie terminu „negocjacje” odnosi się do] „(...) działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy. Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków dot. zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem (...)”.

Wnioski płynące z tego orzeczenia, ze względu na ich naturę, mają bez wątpienia znaczenie również dla zdarzenia przyszłego będącego przedmiotem niniejszego wniosku. Otóż TSUE uznał, że pośrednictwo nie oznacza jedynie dostawy usługi materialnej, technicznej lub administracyjnej, która nie zmienia sytuacji prawnej lub finansowej. W skład takiej usługi powinno bowiem wchodzić zwłaszcza podejmowanie działań o charakterze negocjacji (a więc dostosowywania oferty dla potrzeb konkretnego klienta). Zdaniem TSUE, celem pośrednictwa jest bowiem uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę.

Na tezy wynikające z powyższego wyroku powołał się również TSUE w wyroku z 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde „(...) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową (...)”.

Według TSUE, działalność pośrednictwa stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Wyrok ten potwierdza, że na działalność pośrednictwa mogą składać się różne odrębne usługi, które mieszczą się w pojęciu „pośrednictwa w sprawie kredytów”. Co więcej, w wyroku tym podkreślono, że z zasady neutralności podatkowej wynika, że podmioty gospodarcze powinny mieć możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który z czysto gospodarczego punktu widzenia byłby dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając się na to, że dokonane przez nie czynności nie będą objęte zwolnieniem z opodatkowania podatkiem VAT.

Z kolei w wyroku z 5 czerwca 1997 r, w sprawie C-2/95 pomiędzy Sparekassemes Datacenter (SDC) a Skatteministeriet (Dania) TSUE podkreślił, że „zwolnienie dotyczące usług finansowych nie jest uzależnione od tego, czy usługa jest wykonywana przez instytucję, która wstępuje w prawny związek z końcowym odbiorcą. Fakt, że dana transakcja jest wykonywana przez osobę trzecią, ale z punktu widzenia końcowego odbiorcy wydaje się być usługą wykonywaną przez bank, nie wyklucza objęcia jej zwolnieniem”. Tym samym, usługa finansowa świadczona przez podmiot trzeci nie traci przymiotu takiej usługi.

W tym miejscu należy zauważyć, że z treści art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT wyraźnie wynika, że intencją ustawodawcy było objęcie zwolnieniem usług udzielania kredytów i pożyczek pieniężnych zarówno tych wykonywanych przez banki lub inne instytucje finansowe, jak również świadczonych przez inne podmioty pośredniczące w ich udzielaniu. Wymienione zwolnienie ma charakter stricte przedmiotowy, tj. przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest jedynie rodzaj świadczonej usługi, a nie charakter czy formalny status podmiotu, który ją świadczy.

Opierając się zarówno na brzmieniu przepisów ustawy o VAT, jak i na wyżej wskazanych orzeczeniach TSUE, wydanych w sprawach C-235/00, C-453/05 oraz C-2/95, zdaniem Wnioskodawcy, aby uznać daną usługę za usługę pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, konieczne jest wystąpienie następujących okoliczności z nią związanych:

• usługa ta jest świadczona za wynagrodzeniem na rzecz strony transakcji finansowej,
  
• z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej, usługa ta stanowi element usługi finansowej,
  
• celem świadczenia tej usługi jest dążenie do zawarcia umowy przez stronę transakcji finansowej (przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści takiej umowy),
  
• usługa taka nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową, tj, np, nie może to być wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej.
  
  

W ocenie Wnioskodawcy, Usługa Pośrednictwa Finansowego spełnia wszystkie ww. kryteria. W szczególności:

• jest świadczona za wynagrodzeniem na rzecz Pożyczkodawcy przez X., a więc strony transakcji finansowej,
  
• z punktu widzenia nabywcy usług finansowych (czyli Klientów), Usługi Pośrednictwa Finansowego stanowią element usługi finansowej,
  
• celem Usługi Pośrednictwa Finansowego jest niewątpliwie dążenie do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy Pożyczkodawcą a Klientem (przy czym Wnioskodawca nie ma żadnego interesu co do treści umowy pożyczki, rentowności tej umowy ani innych aspektów z nią związanych),
  
• Usługa Pośrednictwa Finansowego w swej istocie polega na aktywnym działaniu Wnioskodawcy, tj. podejmowaniu ustalonych działań umożliwiających zawarcie umów pożyczki pomiędzy Pożyczkodawcą a Klientem (działalność X. nie ogranicza się wyłącznie do udostępniania informacji stronom transakcji finansowej).
  
  
  

Orzeczenia sadów administracyjnych/interpretacje podatkowe w przedmiocie usług pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych

Poniżej Wnioskodawca dodatkowo wskazuje na argumentację zawartą w wybranych orzeczeniach sądów administracyjnych, czy też indywidualnych interpretacjach przepisów polskiego prawa podatkowego, które powinny posłużyć za punkt odniesienia dla sprawy będącej przedmiotem wniosku.

Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: „NSA”) w wyroku z 26 czerwca 2013 r. (sygn. I FSK 922/12) wypowiedział się odnośnie do istotnych kryteriów usług o charakterze pośrednictwa finansowego. Usługi te polegały na udostępnieniu w prowadzonych przez spółkę internetowym pasażu finansowym informacji o ofercie produktowej instytucji finansowych. Osoba odwiedzająca stronę internetową miała możliwość wypełnienia formularza kontaktu, czy też wniosku o produkt. Zdaniem NSA: „(...) Celem świadczonych przez skarżącą usług jest skojarzenie dwóch stron i doprowadzenie do zawarcia umowy między użytkownikiem a instytucją finansową. Skoro bowiem użytkownik po zapoznaniu się z przedstawioną przez skarżącą ofertą instytucji finansowych może wybrać odpowiedni dla niego produkt i go zakupić lub zgłosić zainteresowanie nim, to stworzona zostaje możliwość nawiązania kontaktu z instytucją finansową i nabycia jej produktu. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, takim działaniem spółka spełnia wynikający z powołanych wyżej orzeczeń TSUE warunek uczynienia wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sama spółka jako pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem uznać należy, że w przedstawionym stanie faktycznym spółka świadczy usługi pośrednictwa finansowego korzystające ze zwolnienia z opodatkowania VAT”.

Co wymaga szczególnego podkreślenia, w ocenie NSA nieuprawnione było uznanie przez organ podatkowy, że w przedmiotowej sprawie rola spółki ograniczała się do stworzenia tzw. hostingu internetowego, a więc do czynności stricte technicznych. Poniżej Wnioskodawca wskazuje na fragment powołanego wyroku, jako że argumentacja w nim przedstawiona dotyczy usług polegających na wykonaniu prac na stronie internetowej: „(...) podejmowane przez spółkę działania to nie tylko czynność udostępniania (oddania do dyspozycji) przestrzeni na stronie internetowej, ale również, stworzenie instytucjom finansowym możliwości przedstawienia ich oferty, możliwość jej przeglądania i zapoznania się przez osoby zainteresowane, a także możliwość uzyskania kontaktu z doradcą instytucji finansowej, czy otrzymania wniosku i zawarcia umowy na zakup danego produktu. Spółka nie tylko oddaje przestrzeń na stronie internetowej, ale również zapewnia narzędzia stwarzające możliwość przeglądania oferty, nawiązania kontaktu, pobrania wniosku, a w rezultacie tego zawarcie umowy i nabycie produktu. Poza samym przekazywaniem informacji skarżąca tworzy bądź nabywa narzędzia, a następnie udostępnia je w celu nawiązania kontaktu i zawarcia umowy. Zgodzić się należy ze skarżącą, że świadczone przez nią usługi nie mają wyłącznie charakteru czynności faktycznych związanych z umową. Nie jest to jedynie pasywne udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej. Spółka wychodzi poza czynności udostępniania na stronie internetowej informacji o produktach finansowych. Wyposażając stronę internetową w specjalne narzędzia, rozszerza zakres czynności, które wykonuje. Dzięki tym narzędziom spółka umożliwia zawarcie między użytkownikiem, a instytucją finansową umowy i rozpoczęcie świadczenia określonej usługi finansowej”.

Zdaniem NSA, natura usług wykonywanych w powyższej sprawie spełnia przesłanki wynikające z orzeczeń TSUE w tym przedmiocie (które to orzeczenia zostały wskazane we wcześniejszej części wniosku), a przede wszystkim warunek polegający na uczynieniu wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowy, nie mając przy tym żadnego interesu w zakresie treści takiej umowy. NSA orzekł, że w przedstawionym stanie faktycznym spółka świadczy usługi pośrednictwa finansowego korzystające ze zwolnienia z opodatkowania VAT.

W tym miejscu Wnioskodawca pragnie zauważyć, że finalnym efektem usług świadczonych w sprawie będącej przedmiotem powyższego orzeczenia NSA był - w porównaniu z Usługami Pośrednictwa Finansowego świadczonymi przez X. - stosunkowo wąski zakres czynności mających na celu zawarcie umowy pomiędzy instytucją finansową a finalnym nabywcą. Usługi te (tj. będące przedmiotem orzeczenia NSA) polegały bowiem na stworzeniu hostingu internetowego, jak również skonstruowaniu narzędzi pozwalających na zapoznanie się z ofertą i nawiązanie kontaktu z instytucją finansową. Z kolei efektem Usług Pośrednictwa Finansowego świadczonych przez Wnioskodawcę jest bardzo zaawansowany mechanizm, którego zadaniem jest wykonywanie szeregu czynności, które w tradycyjnym modelu świadczenia usług pośrednictwa finansowego zapewnia odpowiednio wyszkolony personel. Jak to zostało wskazane w opisie zdarzenia przyszłego, składa się na niego możliwość pozyskiwania Klientów, przedstawianie Klientom oferty, wstępna ocena zdolności kredytowej Klienta, weryfikacja Klientów, jak również dostosowanie oferty do potrzeb i możliwości finansowych Klientów oraz finalnie doprowadzenie do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy Pożyczkodawcą i Klientem wraz z wypłatą środków pieniężnych w imieniu Pożyczkodawcy. Skoro więc NSA orzekł w przedmiotowym wyroku, że opisane usługi kwalifikują się do zwolnienia od podatku od towarów i usług, to zdaniem Wnioskodawcy, tym bardziej usługi X. wykonywane na rzecz Pożyczkodawcy powinny podlegać zwolnieniu od podatku VAT (jako czynności w jeszcze szerszym stopniu nakierowane na uczynienie wszystkiego, co możliwe, by w pierwszej kolejności zidentyfikować Klientów, a następnie ich pozyskać i doprowadzić do zawarcia umowy pożyczki pomiędzy Pożyczkodawcą a Klientem).

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu (dalej: „WSA”) w prawomocnym wyroku z 18 kwietnia 2012 r. (sygn. I SA/Wr 189/12) przedstawił stanowisko analogiczne do zajętego przez NSA, uznając, że usługa pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych „charakteryzuje się tym, że pomiędzy instytucją finansową (pożyczkową) a klientem (zainteresowanym otrzymaniem pożyczki) pojawia się podmiot trzeci (pośrednik), który - pełniąc rolę „czynnika spajającego” - uczestniczy w opisanym wyżej procesie udzielania pożyczek. Rola pośrednika nie w każdym przypadku ogranicza się do „kojarzenia” podmiotów zainteresowanych udzieleniem i otrzymaniem pożyczki”.

W orzeczeniu tym WSA również zauważył, że wobec braku definicji legalnej pojęcia „pośrednictwa” należy interpretować je przez pryzmat języka potocznego. W związku z tym wskazał na definicję zawartą w słowniku języka polskiego, a ponadto odwołał się do poglądów wyrażonych w orzeczeniach TSUE w sprawach C-453/05 i C-235/00 (które to orzeczenia zostały przedstawione we wcześniejszej części niniejszego wniosku). Wnioskodawca ponownie podkreśla, iż jak już zostało to uargumentowane, Usługi Pośrednictwa Finansowego odpowiadają wszystkim kryteriom wypracowanym przez TSUE, od których spełnienia TSUE uzależnia możliwość uznania danego świadczenia za czynność pośrednictwa finansowego zwolnioną od VAT.

W ocenie Wnioskodawcy, Minister Finansów podziela argumentację zaprezentowaną w wyżej wskazanych wyrokach sądów administracyjnych, co wynika m.in. z interpretacji indywidualnych wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie 21 stycznia 2015 r. (sygn. IPPP3/443- 1064/14-3/IG oraz IPPP3/443-1065/14-3/KT). Ze stanów faktycznych tych spraw wynika, że czynności podejmowane przez wnioskodawców polegały na zapewnianiu kompleksowej obsługi w zakresie pozyskiwania klientów usługobiorcy oraz obsługi części procesu udzielania pożyczki. Spółki przy tym nie wykluczyły, że zapewnią usługobiorcy platformę informatyczną służącą do obsługi procesu udzielania pożyczki, pozyskiwania klientów lub oferowania im produktów usługobiorcy.

Podobne stanowisko zostało przedstawione w interpretacji indywidualnej wydanej 9 maja 2016 r. przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie (IPPP1/4512-319/16-2/MP).

W wydanych interpretacjach Minister Finansów wskazał w szczególności, że:

• ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, nie dokonując jego zawężenia wyłącznie do określonej grupy podmiotów,
  
• pojęcie pośrednictwa powinno być rozpatrywane z perspektywy wyżej wskazanych orzeczeń TSUE,
  
• świadczenie usług w postaci zapewnienia funkcjonowania platformy informatycznej, służącej do obsługi procesu udzielania pożyczki, pozyskiwania klientów lub oferowania im produktów, nie powoduje, że świadczone usługi nie mogą korzystać z omawianego zwolnienia.
  
  

Usługi świadczone przez Wnioskodawcę jako usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania pożyczek pieniężnych

W ocenie Wnioskodawcy świadczone przez niego Usługi Pośrednictwa Finansowego spełniają wszelkie wskazywane przez sądy administracyjne/organy podatkowe przesłanki do uznania ich za usługi zwolnione z VAT, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT. Mając to na uwadze, Wnioskodawca w szczególności ponownie podkreśla, że:

• Usługi Pośrednictwa Finansowego są świadczone za wynagrodzeniem i na rzecz strony transakcji finansowej (czyli Pożyczkodawcy),
  
• z punktu widzenia nabywcy usług finansowych (czyli Klientów), Usługi Pośrednictwa Finansowego stanowią element usługi finansowej,
  
• celem świadczenia Usługi Pośrednictwa Finansowego jest dążenie do zawarcia umów przez strony transakcji finansowej (Pożyczkodawcę i Klientów),
  
• w razie potrzeby, w ramach świadczenia Usług Pośrednictwa Finansowego Wnioskodawca przeprowadza dodatkowe negocjacje w przedmiocie warunków oferowanego produktu finansowego Pożyczkodawcy, a ponadto zapewnia po swojej stronie wsparcie osoby udzielającego Klientom potrzebnych wyjaśnień.
  
  

Jak wynika z powyższego, Usługi Pośrednictwa Finansowego nie mają wyłącznie charakteru wykonywania czynności faktycznych związanych z umową, tj. nie polegają jedynie na udostępnianiu informacji stronom transakcji finansowej, lecz na aktywnych działaniach zmierzających do zawarcia umów pożyczkowych (począwszy od zapewnienia infrastruktury i oprogramowania niezbędnego do oferowania pożyczek za pomocą sieci bankomatów, prezentowania oferty potencjalnym klientom, weryfikowania danych wprowadzonych przez użytkownika strony internetowej, przeprowadzania wstępnej oceny zdolności kredytowej klientów, a skończywszy na przedstawieniu oferty dostosowanej do konkretnych potrzeb potencjalnego klienta, doprowadzeniu do finalnego zawarcia umowy pożyczki pieniężnej i wypłaty środków pieniężnych Klientom w imieniu Pożyczkodawcy).

Dodatkowo, biorąc pod uwagę, że art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT stanowi zwolnienie przedmiotowe, a więc zwolnienie warunkowane wykonywaniem danego rodzaju usługi - i to bez względu na podmiot i sposób, w jaki się ją wykonuje - jak również fakt, że zwolnienie to stanowi implementację treści zawartej w Dyrektywie 112, zdaniem Wnioskodawcy, ograniczanie stosowania go jedynie do czynności wykonywanych przez strony umowy pożyczki stanowiłoby interpretację contra legem. Pośrednictwo, z natury swej rzeczy, wykonywane jest przez podmiot, który nie jest stroną umowy, w której zawarciu pośredniczy, niemniej ustawodawca w treści art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT umożliwił zwolnienie od VAT m.in. usług pośrednictwa w zawieraniu umów pożyczki. Podejście takie jest tym bardziej uzasadnione, że zadaniem przepisów prawa (w szczególności na poziomie europejskim) jest tworzenie norm mających zastosowanie w wielu stanach faktycznych, w tym również stanach faktycznych różniących się od siebie formą wykonywania pewnych czynności, bezpośrednio uzależnioną od rozwiązań najbardziej odpowiadających aktualnym uwarunkowaniom biznesowym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcie naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydana w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.