Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-1-1/4510-292/15/DW
z 8 marca 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 28 grudnia 2015 r. (data wpływu do tut. Biura 29 grudnia 2015 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych wskazanych we wniosku wydatków, z tytułu zadośćuczynienia, skapitalizowanej renty oraz renty wypłacanej comiesięcznie na pokrycie zwiększonych potrzeb związanych z leczeniem i rehabilitacją pacjenta oraz zapłaty odsetek od zasądzonych kwot – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 grudnia 2015 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych, w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych wskazanych we wniosku wydatków, z tytułu zadośćuczynienia, skapitalizowanej renty oraz renty wypłacanej comiesięcznie na pokrycie zwiększonych potrzeb związanych z leczeniem i rehabilitacją pacjenta oraz zapłaty odsetek od zasądzonych kwot.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca (dalej również jako: „Szpital”), w oparciu o przepisy ustawy o działalności leczniczej z dnia 15 kwietnia 2011 r. oraz statutu nadanego uchwałą podmiotu tworzącego, którym jest Starostwo Powiatowe, udziela świadczeń zdrowotnych w zakresie lecznictwa szpitalnego oraz ambulatoryjnej opieki medycznej. Wyrokiem Sądu Okręgowego Szpital został zobowiązany do wypłaty na rzecz pacjenta zadośćuczynienia, skapitalizowanej renty oraz renty wypłacanej comiesięcznie na pokrycie zwiększonych potrzeb związanych z leczeniem i rehabilitacją oraz zapłaty odsetek od zasądzonych kwot. Szpital posiadał zawartą umowę odpowiedzialności cywilnej jednakże zasadzone wyrokiem Sądu kwoty przekroczyły ustalony limit sumy gwarancyjnej. Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej jest wymogiem koniecznym do zawarcia umowy na finansowanie świadczeń medycznych z Narodowym Funduszem Zdrowia. W związku z tym, że ubezpieczenie nie pokryło w całości kwoty wypłaty na rzecz pacjenta, szpital ze środków własnych wypłacił część zasądzonego zadośćuczynienia, odsetek oraz comiesięcznie wypłaca rentę na rzecz pacjenta. Szpital uzyskuje środki na działalność na podstawie umów zawieranych z Narodowym Funduszem Zdrowia na wykonywanie określonych świadczeń z zakresu położnictwa, ginekologii, patologii ciąży oraz neonatologii. W ramach działalności Szpitala wykonywane są wysokospecjalistyczne świadczenia medyczne przewidziane dla jednostek o III poziomie referencyjnym z zakresu położnictwa, ginekologii i neonatologii. Jako jednostka, w której leczone są trudniejsze przypadki, Szpital ponosi zwiększone ryzyko wystąpienia niekorzystnych następstw i powikłań związanych z udzielanymi świadczeniami zdrowotnymi.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy poniesione przez Szpital na podstawie wyroku Sądu Okręgowego koszty zadośćuczynienia, skapitalizowanej renty, zasądzonych odsetek oraz comiesięcznie wypłacanej renty na pokrycie zwiększonych kosztów utrzymania, rehabilitacji i leczenia pacjenta można uznać za koszt uzyskania przychodu?

Zdaniem Wnioskodawcy, koszty poniesione z tytułu wypłaty zadośćuczynienia i skapitalizowanej renty, odsetek od tych kwot oraz comiesięcznej renty stanowią koszt uzyskania przychodów, gdyż są one ściśle związane z prowadzoną działalnością statutową, którą jest udzielanie świadczeń zdrowotnych stanowiących podstawę uzyskania środków finansowych na działalność.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Wyliczenie zawarte w tym artykule ma charakter zamknięty i nie wymienia zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, ani też renty wypłacanej pacjentowi jako wydatków, które nie mogą stanowić kosztów uzyskania przychodów. Za szkody powstałe z powodu działania lub zaniechania personelu medycznego Szpital ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka, a obowiązek wypłaty zadośćuczynienia i renty wynika wprost z przepisów prawa ( art. 430 w zw. z art. 444 i art. 445 Kodeksu cywilnego) Wydatki poniesione przez Szpital z tytułu wypłaty zasądzonych wyrokiem Sądu kwot zadośćuczynienia, skapitalizowanej renty, odsetek od tych kwot oraz wypłacanej comiesięcznie renty pozostają w związku z prowadzoną przez Szpital działalnością statutową. Poniesienie wydatków jest uzasadnionym celem, jakim jest zachowanie źródła przychodów. Wypłata ww. kwot nie została również zawarta w treści art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z czego wynika, że inne niż wymienione w ww. art. wydatki o charakterze odszkodowawczym skoro nie zostały wyłączone z kosztów podatkowych mogą stanowić koszty uzyskania przychodów na gruncie art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zważywszy na powyższe, zdaniem Wnioskodawcy, koszty poniesione na wypłatę zadośćuczynienia, skapitalizowanej renty, renty wypłacanej comiesięcznie oraz odsetek od tych kwot stanowią koszty uzyskania przychodu i związane są z działalnością statutową Szpitala.

Na poparcie swego stanowiska Wnioskodawca powołał:

• wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z 14 kwietnia 2011 r.
• interpretacje indywidualne wydane przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi 27 listopada 2012 r., Znak: IPTPB3/423-311/12-2/IR, oraz 18 lutego 2014 r., Znak: IPTPB/423-521/13-2/GG.
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu fatycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm., dalej: „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy. W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania ustawodawca wyróżnia koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami i inne niż bezpośrednio z nimi związane, których nie można wprost przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako zmierzające do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika,
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 updop, stanowić mogą koszty uzyskania przychodu, o ile pozostają w związku przyczynowo – skutkowym z osiąganymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty. Zatem do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały one prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów. Bezpośrednimi kosztami uzyskania przychodów są wydatki, które mogą przyczynić się do powstania konkretnego przychodu osiągniętego w danym momencie. Pośrednimi kosztami uzyskania przychodów są wydatki związane z całokształtem działalności podatnika i wywiązywaniem się przez niego z obowiązków nałożonych innymi przepisami prawa.

Zgodnie art. 16 ust. 1 pkt 16 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w wysokości określonej przez właściwego ministra oraz dodatkowej składki ubezpieczeniowej w przypadku stwierdzenia pogorszenia warunków pracy.

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 17 updop, kosztów uzyskania przychodu nie stanowią koszty egzekucyjne związane z niewykonaniem zobowiązań.

Stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 18 updop, do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się grzywien i kar pieniężnych orzeczonych w postępowaniu karnym, karnym skarbowym, administracyjnym i w sprawach o wykroczenia oraz odsetek od tych grzywien i kar.

Z kolei przepis art. 16 ust. 1 pkt 19 updop stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar, opłat i odszkodowań oraz odsetek od tych zobowiązań z tytułu:

• nieprzestrzegania przepisów w zakresie ochrony środowiska,
• niewykonania nakazów właściwych organów nadzoru i kontroli dotyczących uchybień w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy.
  
  

Natomiast w myśl art. 16 ust. 1 pkt 22 updop, wyłączone z kosztów uzyskania przychodów zostały kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Z powyższego wynika więc, że inne wydatki o charakterze odszkodowawczym skoro nie zostały wyłączone z kosztów podatkowych na mocy art. 16 updop mogą stanowić - co do zasady - koszt uzyskania przychodu na gruncie art. 15 ust. 1 updop.

W kontekście rozpatrywanej sprawy, wskazać należy również na uregulowania na gruncie prawa cywilnego. Zgodnie z art. 444 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 121, dalej jako: „KC”), w razie uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia naprawienie szkody obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. Na żądanie poszkodowanego zobowiązany do naprawienia szkody powinien wyłożyć z góry sumę potrzebną na koszty leczenia, a jeżeli poszkodowany stał się inwalidą, także sumę potrzebną na koszty przygotowania do innego zawodu.

Natomiast art. 444 § 2 KC stanowi, że jeżeli poszkodowany utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może on żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Stosownie do art. 445 § 1 KC, w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzającym sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca, w oparciu o przepisy ustawy o działalności leczniczej oraz statutu nadanego uchwałą podmiotu tworzącego, którym jest Starostwo Powiatowe, udziela świadczeń zdrowotnych w zakresie lecznictwa szpitalnego oraz ambulatoryjnej opieki medycznej. Wyrokiem Sądu Okręgowego Wnioskodawca został zobowiązany do wypłaty na rzecz pacjenta zadośćuczynienia, skapitalizowanej renty oraz renty wypłacanej comiesięcznie na pokrycie zwiększonych potrzeb związanych z leczeniem i rehabilitacją oraz zapłaty odsetek od zasądzonych kwot. Wnioskodawca posiadał zawartą umowę odpowiedzialności cywilnej jednakże zasadzone wyrokiem Sądu kwoty przekroczyły ustalony limit sumy gwarancyjnej. Ubezpieczenie od odpowiedzialności cywilnej jest wymogiem koniecznym do zawarcia umowy na finansowanie świadczeń medycznych z Narodowym Funduszem Zdrowia. W związku z tym, że ubezpieczenie nie pokryło w całości kwoty wypłaty na rzecz pacjenta, Wnioskodawca ze środków własnych wypłacił część zasądzonego zadośćuczynienia, odsetek oraz comiesięcznie wypłaca rentę na rzecz pacjenta. Wnioskodawca uzyskuje środki na działalność na podstawie umów zawieranych z Narodowym Funduszem Zdrowia na wykonywanie określonych świadczeń z zakresu położnictwa, ginekologii, patologii ciąży oraz neonatologii. W ramach działalności Wnioskodawcy wykonywane są wysokospecjalistyczne świadczenia medyczne przewidziane dla jednostek o III poziomie referencyjnym z zakresu położnictwa, ginekologii i neonatologii. Jako jednostka, w której leczone są trudniejsze przypadki, Wnioskodawca ponosi zwiększone ryzyko wystąpienia niekorzystnych następstw i powikłań związanych z udzielanymi świadczeniami zdrowotnymi.

Mając na uwadze powołane wyżej przepisy, a także biorąc pod uwagę specyfikę działalności Wnioskodawcy, jako szpitala, stwierdzić należy, że z powyższych uregulowań wynika, że obowiązek wypłaty na rzecz pacjenta zadośćuczynienia, skapitalizowanej renty oraz renty wypłacanej comiesięcznie na pokrycie zwiększonych potrzeb związanych z leczeniem i rehabilitacją pacjenta wynika wprost z przepisów prawa i wydatki z tego tytułu powinny zostać zakwalifikowane jako wydatki związane z ryzykiem podejmowanym przy leczeniu pacjenta, co w konsekwencji stanowi, że są to wydatki związane z funkcjonowaniem Wnioskodawcy.

Ponadto należy dodatkowo nadmienić, że Wnioskodawca - jako jednostka, której celem jest szeroko rozumiana ochrona zdrowia ludzkiego - jest zobowiązany do należytej staranności, jak i stosowania zasad etyki zawodowej.

Jak wynika z treści art. 2 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 159 ze zm.), przestrzeganie praw pacjenta określonych w ustawie jest obowiązkiem organów władzy publicznej właściwych w zakresie ochrony zdrowia, Narodowego Funduszu Zdrowia, podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych, osób wykonujących zawód medyczny oraz innych osób uczestniczących w udzielaniu świadczeń zdrowotnych.

Z kolei art. 8 ww. ustawy stanowi, że pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych w warunkach odpowiadających określonym w odrębnych przepisach wymaganiom fachowym i sanitarnym. Przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych osoby wykonujące zawód medyczny kierują się zasadami etyki zawodowej określonymi przez właściwe samorządy zawodów medycznych.

Z powyższego wynika, że Szpital ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka za szkody spowodowane działalnością personelu medycznego. W konsekwencji, przyjąć należy, że wskazane we wniosku wydatki z tytułu zadośćuczynienia, skapitalizowanej renty oraz renty wypłacanej comiesięcznie na pokrycie zwiększonych potrzeb związanych z leczeniem i rehabilitacją pacjenta, a także odsetki od tych kwot, mają związek z zachowaniem źródła przychodów Wnioskodawcy i mogą stanowić jego koszt uzyskania przychodów.

Mając powyższe na względzie stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, ul. Prosta 10, 25-366 Kielce, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.