2016.12.09 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/4512-677/16-4/AS
z 9 grudnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 16 sierpnia 2016 r. (data wpływu 22 sierpnia 2016 r.), uzupełnionego pismem z dnia 21 listopada 2016 r. (data wpływu 24 listopada 2016 r.) w odpowiedzi na wezwanie z dnia 28 października 2016 r. (skutecznie doręczone 16 listopada 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do zwolnienia z podatku VAT usług pośrednictwa, których przedmiotem są instrumenty finansowe lub udziały – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 sierpnia 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do zwolnienia z podatku VAT usług pośrednictwa , których przedmiotem są instrumenty finansowe lub udziały.

Wniosek uzupełniono pismem z dnia 21 listopada 2016 r. (data wpływu 24 listopada 2016 r.) w odpowiedzi na wezwanie z dnia 28 października 2016 r. (skutecznie doręczone 16 listopada 2016 r.)

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest czynnym płatnikiem VAT. Zawierając umowy z osobami fizycznymi oraz prawnymi (zwanymi dalej „Klientami" lub „Klientem"), świadczy usługi na terenie Rzeczypospolitej Polskiej:

Których przedmiotem są instrumenty finansowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538, z późn. zm.) w tym akcje, obligacje i certyfikaty inwestycyjne, oraz udziały w innych spółkach.
W szczególności zaś usługi pośrednictwa instrumentów finansowych, w tym pozyskiwanie finansowania poprzez ich emisję oraz usługi pośrednictwa w nabywaniu/zbywaniu/obejmowaniu udziałów w innych spółkach, przy czym przedmiotem nabywania/zbywania/obejmowania mogą być wszystkie udziały albo ich część.

Wnioskodawca zamierza świadczyć opisane powyżej usługi również w przyszłości.

A) Usługa pośrednictwa instrumentów finansowych dotyczy w wypadku Wnioskodawcy w szczególności akcji, obligacji lub certyfikatów inwestycyjnych i obejmują wiele działań szczegółowych, niezbędnych do zrealizowania celu zasadniczego, w szczególności czynności takie jak („Czynności A”):

Przygotowanie prospektu emisyjnego w określonym zakresie, alternatywnie propozycji nabycia (w przypadku obligacji), innego rodzaju dokumentu ofertowego, oferty lub ogłoszenia, stosownie do okoliczności prawnych i faktycznych.
Przygotowanie wzorów uchwał i dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia emisji i oferty instrumentów finansowych.
Uczestnictwo w procedurze przed organami państwa i podmiotami o zbliżonym funkcjonalnie charakterze, choć mającym status spółek prawa handlowego: przed Komisją Nadzoru Finansowego, procedurze przed GPW, procedurze przez KDPW.
Koordynacja czynności związanych z oferowaniem, koordynacja czynności związanych z dopuszczeniem i wprowadzeniem instrumentów finansowych do notowań na rynku zorganizowanym (GPW),
Poszukiwanie i wskazywanie potencjalnych inwestorów zainteresowanych objęciem/nabyciem instrumentów finansowych emitowanych przez danego Emitenta,
Informowanie potencjalnych inwestorów o charakterze prowadzonej przez emitenta działalności, w zakresie niezbędnym do realizacji transakcji,
Informowanie potencjalnych Klientów o ofercie emitenta/sprzedającego w zakresie instrumentów finansowych.

B) Usługa pośrednictwa, którego przedmiotem są udziały w innych spółkach obejmuje wiele działań szczegółowych, analogicznych jak dla czynności wskazanych w lit. A), niezbędnych do zrealizowania celu zasadniczego, a w szczególności zidentyfikowania ostatecznego nabywcy oraz doprowadzenie do zawarcia transakcji, takich jak („Czynności B”):

Wsparcie w zakresie aktualnej wyceny przedmiotu transakcji (udziałów).
Organizacja oraz nadzór nad przeprowadzeniem badania due dilligence danej spółki.
Opracowanie strategii odnoszącej się do skutecznego marketingu związanego z przedmiotem transakcji.
Przygotowanie i dystrybucja materiałów promocyjnych oraz sprzedażowych (broszury i memorandum sprzedaży).
Wyszukiwanie i wskazywania potencjalnych Inwestorów zainteresowanych nabyciem/objęciem udziałów w danej spółce.
Przygotowanie wzorów uchwał i dokumentów niezbędnych do doprowadzenia do zawarcia transakcji.
Uczestnictwo w negocjacjach dotyczących warunków transakcji z preferowanym Inwestorem oraz wsparcie Klienta w procesie negocjacyjnym, w celu osiągnięcia korzystnej ceny.
Przygotowania dokumentacji związanej z rozliczeniem transakcji.

Wszelkie Czynności A lub B podejmowane w ramach realizacji Umowy przez Wnioskodawcę mają przy tym na celu wyłącznie doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy potencjalnym inwestorem a Klientem (emitentem lub sprzedającym) odpowiednio na objęcie/nabycie instrumentów finansowych emitenta lub objęcie/nabycie/zbycie udziałów w innych spółkach, tj. są ciągiem czynności pośrednictwa. Każde z tych działań realizowanych odrębnie nie stanowiłoby celu samego w sobie.

Przy czym w umowie z Klientem, wynagrodzenie naliczane przez Spółkę może być na zasadzie stałej kwoty, jak również pobierane może być wynagrodzenie zmienne „od sukcesu” tj. od spełnienia określonych parametrów emisji (sprzedaży), tj. w szczególności wielkości pozyskanego kapitału (np. poprzez emisję lub sprzedaż instrumentów finansowych lub udziałów), od uzyskanych parametrów cenowych, terminów itp. - czyli finalnego efektu zespołu Czynności A lub B. Stała kwota wynagrodzenia może być przy tym wypłacana w określonych umownie transzach, choć nadal w całym funkcjonalnym kompleksie Czynności A lub B.

Niezależnie jednak od wyszczególnienia w umowie różnych elementów składowych (Czynności A lub B), wszystkie realizowane Czynności A lub B mają z punktu widzenia Klienta jeden cel ekonomiczny: doprowadzenie do pozyskania kapitału dla Klienta poprzez emisję lub sprzedaż instrumentów finansowych lub udziałów, zaś czynności realizowane po drodze są równocześnie: niezbędne do realizacji celu zasadniczego i nie służą innemu celowi gospodarczemu.

W określonych, specyficznych sytuacjach, może nastąpić podział zadań wyszczególnionych w zestawie Czynności A lub B - tj. część tych czynności będzie wykonywana przez podmiot trzeci m.in. z uwagi na posiadane kompetencje (również formalne) określonych podmiotów - np. sporządzenie prospektu emisyjnego i jego złożenie do KNF wymaga współpracy firmy inwestycyjnej (obligatoryjne pośrednictwo wynikające z art. 28 ust 1 Ustawy z 29 lipca 2005 o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych ...), biegłego rewidenta (zgodnie z wymogami m.in. zał. 1 pkt 20.1 Rozporządzenia (WE) nr 809/2004 z 29 kwietnia 2004), doradcy prawnego i doradcy finansowego, lub jak również zlecona Wnioskodawcy przez podmiot trzeci nie będący bezpośrednio emitentem lub podmiotem zainteresowanym nabyciem/zbyciem/objęciem udziałów w innej spółce.

Czynności A lub B mogą być prowadzone zarówno na rzecz emitenta instrumentów finansowych lub podmiotu sprzedającego/nabywającego/obejmującego udziały w innej spółce, jak również na rzecz podmiotu nie będącego emitentem instrumentów lub podmiotem sprzedającym/nabywającym/obejmującym udziały w innej spółce, lecz mającym interes ekonomiczny w zlecaniu Czynności A lub B Wnioskodawcy i usługa taka jest świadczona na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie - np. przez emitenta lub właściciela względnie przyszłego właściciela instrumentów finansowych lub udziałów (inwestora). Typowym przykładem może być zlecanie przeprowadzenia emisji akcji wraz z wprowadzeniem akcji do obrotu na rynku zorganizowanym przez akcjonariusza kontrolującego spółkę, w drodze sporządzenia prospektu emisyjnego, jak również zlecanie zbycia akcji - również w formie oferty publicznej w oparciu o prospekt emisyjny, jak również zbycie udziałów utworzonych w wyniku podwyższenia kapitału innej spółki.

Czynności, które miałyby podlegać zwolnieniu z VAT nie obejmują działań o charakterze administracyjnym, związanych z zarządzaniem instrumentami finansowymi lub udziałami, doradczych i związanych z przechowywaniem instrumentów finansowych lub udziałów. Stanowią integralną całość lub element niezbędny kompleksowego procesu dotyczącego emisji instrumentów finansowych (alternatywnie zbycia) lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów, w ich wyniku dochodzi do zmiany sytuacji finansowej lub prawnej strony operacji, przy czym nie dotyczy to praw i udziałów odzwierciedlających:

tytuł prawny do towarów,
tytuł własności nieruchomości,
prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości,
udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części,
prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane przez dostaję towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy wszystkie Czynności A lub B wykonywane w całości przez Wnioskodawcę, w ramach jednej umowy usług finansowych, prowadzące finalnie do pozyskania kapitału przez Klienta w drodze emisji instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce są w całości zwolnione z VAT, jeżeli czynności te stanowią ciąg działań zmierzających finalnie do emisji instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce?
Czy Czynności A lub B wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach jednej umowy usług finansowych, prowadzące finalnie do emisji instrumentów lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce, są w całości zwolnione z VAT, jeżeli czynności te stanowią ciąg działań zmierzających finalnie do emisji instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce, również w przypadku wykonywania części odpowiednio Czynności A lub B przez podmiot trzeci lub na jego zlecenie?
Czy Czynności A lub B wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach jednej umowy usług finansowych, prowadzące finalnie do emisji instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce, są w całości zwolnione z VAT, jeżeli czynności te stanowią ciąg działań zmierzających finalnie do emisji instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce, również w przypadku wykonywania odpowiednio Czynności A lub B na rzecz podmiotu nie będącego emitentem instrumentów finansowych lub podmiotem zainteresowanym zbyciem/nabyciem/objęciem udziałów w innej spółce, lecz mającym interes ekonomiczny w zleceniu tych czynności Wnioskodawcy?
Czy Czynności A lub B wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach jednej umowy usług finansowych, prowadzące finalnie do zbycia instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęcia instrumentów finansowych lub udziałów w innej spółce są w całości zwolnione z VAT, jeżeli czynności te stanowią ciąg działań zmierzających finalnie do zbycia instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęcia instrumentów finansowych lub udziałów w innej spółce, również w przypadku wykonywania odpowiednio Czynności A lub B na rzecz podmiotu nie będącego emitentem instrumentów finansowych lub udziałów lecz mającym interes ekonomiczny w zleceniu tych czynności Wnioskodawcy w szczególności będącym podmiotem zainteresowanym zbyciem/nabyciem/objęciem instrumentów finansowych lub udziałów w innej spółce,?
Czy zwolnieniu z VAT podlegają Czynności B Wnioskodawcy, które w wyniku ich podjęcia doprowadzą do zawarcia transakcji sprzedaży 100% udziałów w innej spółce, a więc de facto transakcji sprzedaży całości przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) Kodeksu cywilnego ?
Czy zwolnieniu z VAT podlegają czynności pośrednictwa, których przedmiotem są instrumenty finansowe lub udziały w innych spółkach, w wyniku których Wnioskodawca nabyłby/objąłby instrumenty finansowe lub udziały będące przedmiotem tego pośrednictwa a tym samym stałby się stroną transakcji objętej pośrednictwem?

Stanowisko Wnioskodawcy

Z przedmiotowego zwolnienia z podatku od towarów i usług (VAT) skorzystać mogą podmioty wykonujące działalność opisaną w art. 43 ust. 1 pkt 7 oraz art. 43 ust. 1 pkt 41 a więc odpowiednio:

instrumenty finansowe

usługi pośrednictwa

Jak już wspomniano w części wniosku opisującej stan faktyczny, działalność Wnioskodawcy dąży do kojarzenia podmiotów poszukujących finansowania z podmiotami udzielającymi tego finansowania niezależnie od podmiotowości prawnej stron oraz do emisji instrumentów finansowych i/lub ich wprowadzania do obrotu zorganizowanego.

Przy czym w przedmiotowym przypadku chodzi o czynności wymienione w pkt (ii).

W celu określenia zakresu stosowania art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, należy odwołać się do definicji „instrumentów finansowych” określonej w art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Zgodnie z przywołaną definicją, instrumentami finansowymi są m. in. papiery wartościowe. Zgodnie z art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, przez papiery wartościowe rozumie się natomiast „akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 1 5 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego”.

W świetle powyższego należy podkreślić, iż obligacje, akcje i certyfikaty inwestycyjne są instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, wprost wymienionymi w ustawie. W konsekwencji, świadczenie usług, których przedmiotem są obligacje emitowane przez Emitenta, jak również usług pośrednictwa w tym zakresie, powinno być objęte zwolnieniem z VAT, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Dla potrzeb analizy Ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług („Ustawa VAT”) znaczenie pojęcia „pośrednictwo” należy ustalać na podstawie jego wykładni językowej. Ustawa VAT nie definiuje pojęcia „pośrednictwo”, zatem przy określaniu zakresu przedmiotowego tego pojęcia należy odnieść się do wykładni językowej tegoż określenia. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Uniwersalny słownik języka polskiego PWN), przez pojęcie „pośrednictwo” należy rozumieć: działalność osoby trzeciej mająca na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron, kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych (tak wyrok WSA w Warszawie z dnia sygn. akt III SA/Wa 3484/11).

Analogiczną definicję pośrednictwa można znaleźć w bogatym orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej („Trybunał” lub „TSUE”). Przykładowo, w uzasadnieniu wyroku Commissioners of Customs & Excise v. CSC Financial Services Ltd. (wyrok TSUE z dnia 13 grudnia 2001 r., C-235/00), która to spółka świadczyła usługi typu call center na rzecz instytucji finansowych, Trybunał podjął się próby konstruowania definicji samego pośrednictwa. Zgodnie z uzasadnieniem, pośrednikiem jest więc podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie. W skład usługi wchodzić może zwłaszcza prowadzenie negocjacji. Celem pośrednictwa jest zaś uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę.

Ponadto, Trybunał w uzasadnieniu wyroku Volker Ludwig v. Finanzamt Luckenwalde (wyrok TSUE z dnia 21 czerwca 2007 r., C-453/05) stwierdził, że „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści ww. umowy.”

Warto tu dodatkowo odnieść się do utrwalającej się interpretacji prawnej, w tym wyroku z dnia 18 grudnia 2012 r. gdzie NSA doszedł do wniosku, iż literalne brzmienie art. 43 ust. 13 ustawy o VAT pozwala na nieco szerszą, niż wynika to z orzecznictwa Trybunału, wykładnię dotyczącą zakresu zwolnienia dla usług pomocniczych. Zgodnie bowiem z literalnym brzmieniem analizowanego przepisu ustawy o VAT usługa korzystająca ze zwolnienia to taki element usługi finansowej, który stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej. Wydaje się zatem, że polski ustawodawca posługuje się zupełnie innymi kryteriami niż te, które sformułował w orzecznictwie Trybunał. Czym innym jest bowiem posiadanie przez dany element usługi zwolnionej jej istotnych i specyficznych cech (tak jak chce tego TSUE), a co innego oznacza stanowienie elementu usługi zwolnionej, właściwego i niezbędnego do jej świadczenia (zgodnie z polską ustawą o VAT). Element posiadający istotne i specyficzne cechy usługi zwolnionej to taki element usługi zwolnionej, który realizuje jej zasadnicze funkcje, stanowiące o istocie usługi finansowej korzystającej ze zwolnienia. Natomiast wg Słownika języka polskiego "właściwy" to "taki, jaki być powinien, spełniający konieczne warunki, odpowiedni, stosowny, należyty (Mały słownik języka polskiego, red, E. Sobol, Warszawa 197, s. 1028). Sformułowanie "właściwe do świadczenia usług" użyte w art. 43 ust. 13 ustawy o VAT należy więc interpretować w ten sposób, że zwolnione z VAT są takie części usługi zwolnionej, które są charakterystyczne, typowe i zarazem niezbędne do jej świadczenia, a niekoniecznie muszą posiadać istotne i specyficzne cechy usługi zwolnionej, której są częścią (S. Majerowski, op. Cit., s. 268).

Sąd podzielając poglądy z wyroku 1 FSK 339/12, co do spornych i w tej sprawie przepisów uważa, że uznane za czynności techniczne przez organ podatkowy usługi transmisji plików, przesył plików z danymi o operacjach, sporządzanie raportów (które mają umożliwić prawidłowe przetworzenie, autoryzację i rozliczenie transakcji kartami płatniczymi) są charakterystyczne, typowe i niezbędne do świadczenia usług zwolnionych - transakcji płatniczych. A zatem podlegają one zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 w zw. z art. 43 ust. 13 ustawy o VAT.

Trzeba też w związku z tym zwrócić uwagę, iż zgodnie z Interpretacją Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie IPPP1/4512-773/15-3/BS częścią składową czynności pośrednictwa mających na celu realizację umowy i umożliwienie zbycia akcji są również czynności takie jak:

Badanie due diligence (bez czynności technicznych).

Analiza i przygotowanie procesu pozyskania Inwestora.

Przeprowadzenie transakcji (podjęcie i realizację zasadniczych działań oraz finalizację transakcji sprzedaży akcji i obejmuje m.in. takie czynności, jak: koordynacja i zarządzanie przeglądami due diligence, zebranie ofert i ich analiza, przygotowanie wzoru umowy inwestycyjnej, udział w negocjacjach, wsparcie Sprzedających w aspektach niezbędnych dla sukcesu transakcji do momentu zapłaty ceny, przygotowanie kalkulacji dot. wyliczenia ceny, udział w przygotowaniu optymalnej struktury transakcji).

Wyżej przytoczoną interpretację IPPP1/4512-773/15-3/BS, w ocenie Wnioskodawcy można również przez analogię odnieść do czynności pośrednictwa mających na celu realizacje umowy i umożliwienie nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innych spółkach.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 pkt 40a) ustawy VAT zwolnieniu od podatku podlegają usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:

spółkach,
innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną

z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

Należy przy tym podkreślić, iż na gruncie prawa wspólnotowego, powyższe kwestie regulują przepisy art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 ze zm.). Jak bowiem wynika z zapisu art. 135 ust. 1 Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają, między innymi, transakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje inne papiery wartościowe, z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw lub papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2.

W świetle zatem przepisów Dyrektywy 2006/112/WE (art. 135 ust. 1 lit. f), transakcje (z wyłączeniem przechowywania i zarządzania), których przedmiotem są udziały (w tym także sprzedaż, pośrednictwo w sprzedaży) powinny podlegać zwolnieniu z VAT. Stanowisko to zostało także potwierdzone w orzecznictwie ETS, np. w wyroku z 29 października 2009 w sprawie C29/08. ETS stwierdził, że do zakresu stosowania szóstej dyrektywy należą usługi związane z udziałami/akcjami chociaż zwolnione są z podatku VAT na podstawie art. 13 część B lit. d) pkt 5 tej dyrektywy, w szczególności transakcje dotyczące akcji, udziałów w spółkach lub stowarzyszeniach, obligacji i innych papierów wartościowych polegające na uzyskiwaniu stałego dochodu z działalności przekraczającej ramy samego nabywania i sprzedaży papierów wartościowych. A zatem na gruncie prawa unijnego nabycie/zbycie/objęcie udziałów jest zwolnione z opodatkowania podatkiem VAT.

Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT „zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538, z późn. zm.), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie”. Wskazać należy, że zgodnie z brzmieniem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy VAT, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu ustawy VAT. Ustawodawca w art. 41 ust. 1 ustawy VAT zawarł generalną zasadę dotyczącą stawki opodatkowania towarów i usług podatkiem od towarów i usług, zgodnie z którą stawka podatku wynosi 23%. Od tej reguły przewidziano jednak szereg wyjątków w postaci zwolnień z podatku VAT.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT zwolnione z opodatkowania są usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie o obrocie, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie. W świetle powołanego przepisu należy uznać, że dwa rodzaje usług podlegają zwolnieniu z podatku VAT: usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe (z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów oraz zarządzania nimi) oraz usługi pośrednictwa w zakresie instrumentów finansowych. W myśl art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy VAT przedmiotowe zwolnienie nie ma zastosowania do usług doradztwa oraz usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających tytuł prawny do towarów, tytuł własności nieruchomości, prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości, udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części jak również praw majątkowych, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Zgodnie z art. 43 ust. 13-14 w związku z art. 43 ust. I pkt 40a i pkt 41 ustawy VAT zwolnienie od podatku stosuje się również do usługi stanowiącej element usługi, której przedmiotem są instrumenty finansowe lub udziały, która sama stanowi odrębną całość (jest właściwa oraz niezbędna do świadczenia tej usługi, z wyjątkiem usług stanowiących element usług pośrednictwa w zakresie instrumentów finansowych lub udziałów).

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy przedmiotowa usługa, jako kompleks Czynności A lub B, podlega w każdym wypadku zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a lub pkt 41 ustawy VAT, jako usługa kompleksowa której poszczególne czynności stanowią integralną całość lub element niezbędny procesu dotyczącego emisji (alternatywnie zbycia) instrumentów finansowych lub udziałów, które objęte są ww. zwolnieniem. W związku z tym, usługa polegająca na zorganizowaniu i przeprowadzeniu wprowadzenia instrumentów finansowych do obrotu zorganizowanego i/lub ich sprzedaży w drodze oferty niepublicznej, jak również zorganizowaniu i przeprowadzeniu transakcji nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce stanowi usługę wskazaną w powyższych przepisach, tj. usługę, której przedmiotem są instrumenty finansowe, zgodnie z definicją zawartą w art. 2 Ustawy o obrocie instrumentami finansowymi), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi oraz pośrednictwa w tym zakresie lub usługę pośrednictwa, której przedmiotem są udziały w innych spółkach, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi oraz pośrednictwa w tym zakresie.

Ponadto, zdaniem Wnioskodawcy ww. czynności stanowiące integralną całość lub element niezbędny procesu dotyczącego emisji instrumentów finansowych lub procesu dotyczącego nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innych spółkach są zwolnione z podatku od towarów i usług (VAT) gdyż:

Głównym przeznaczeniem czynności pomocniczych jest doprowadzenie do emisji instrumentów finansowych lub zawarcia transakcji, której przedmiotem są udziały. Wnioskodawca powołuje się na art. 43 ust. 1 pkt 7 ustawy o VAT oraz art. 43 ust. 1 pkt 40a i pkt 41 ustawy o VAT. Jednocześnie zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ust 1 Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. 2005 Nr 183 poz. 1538) instrumentami finansowymi są papiery wartościowe a zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt a) ww. ustawy papierami wartościowymi są akcje, obligacje i certyfikaty inwestycyjne. Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a i pkt 41 ustawy VAT, nie jest uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi. Sam zakres usług jest bardzo szeroki, jedynym bowiem kryterium przedmiotowego zwolnienia jest świadczenie usług, których przedmiotem są udziały lub instrumenty finansowe (a także usług pośrednictwa w tym zakresie). W efekcie wszystkie usługi, dotyczące obrotu udziałami jak i instrumentami finansowymi (m.in. akcjami spółki akcyjnej i komandytowo-akcyjnej) oraz pośrednictwa w tym zakresie, korzystają odpowiednio ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a i 41 ustawy VAT.
Świadczona usługa jest kompleksowa, a czynności pomocnicze stanowią integralną całość lub też stanowią niezbędną część całości procesu dotyczącego emisji instrumentów finansowych lub zbycia/nabycia/objęcia udziałów. Stanowisko poparte jest przez interpretacje organów podatkowych w tym m.in. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 24.6.2011 r. (sygn. IPPP2/443-428/11-3/MM), w której stwierdzono: „Aby móc wskazać, iż dana usługa jest usługą złożoną (kompleksową), winna składać się z różnych świadczeń, których realizacja prowadzi jednak do jednego celu. Na usługę złożoną składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu - do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne świadczenia pomocnicze. Natomiast usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać usługi głównej bez usługi pomocniczej.”

W praktyce obrotu gospodarczego często występują bowiem sytuacje, gdy przedmiotem świadczenia jest usługa kompleksowa (zwana inaczej świadczeniem złożonym) składająca się z usługi głównej (zasadniczej) oraz usług pomocniczych. W sytuacji, gdy usługa zasadnicza i usługa pomocnicza są odmiennie traktowane na gruncie podatku VAT to powstaje wówczas kwestia do rozstrzygnięcia, czy wszystkie świadczenia składające się na usługę kompleksową traktować dla celów podatku VAT tak jak usługę zasadniczą, czy też osobno traktować usługę zasadniczą oraz usługi pomocnicze. W związku z tym, że ustawa VAT stanowi implementację unijnych dyrektyw dotyczących podatku VAT, w szczególności Dyrektywy 2006/112, krajowe organy podatkowe oraz sądy przy wykładni przepisów ustawy VAT zobowiązane są uwzględniać orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dalej także TS UE dotyczące podatku VAT. TS UE stoi na stanowisku, że w sytuacji, w której dwie lub więcej czynności dokonane przez podatnika na rzecz nabywcy są tak ściśle ze sobą związane, że obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te czynności stanowią jednolite świadczenie do celów stosowania podatku VAT. W tym kontekście, tytułem przykładu powołać można wyrok z 25 lutego 1999r. w sprawie C-349/96 Card Protection Plan, gdzie TS UE wskazał że „w celu ustalenia, dla celów VAT, czy świadczenie usług obejmujące kilka części składowych należy traktować jako jedno świadczenie, czy też jako dwa lub więcej świadczeń wycenianych odrębnie, należy przede wszystkim wziąć pod uwagę treść przepisu artykułu 2(1) VI Dyrektywy obecnie art. 2 pkt 1 Dyrektywy 2006/112, zgodnie z którym każde świadczenie usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne oraz fakt, że świadczenie obejmujące z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę nie powinno być sztucznie dzielone, co mogłoby prowadzić do nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu podatku VAT”. Ponadto Trybunał wskazał, że „pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą w stosunku do usługi zasadniczej, jeśli nie stanowi ona dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykorzystania usługi zasadniczej”. Podobne poglądy TS UE zaprezentował w wyroku z 27.10.2005r. w sprawie C-41/04 Levob Verzekeringen i OV Bank. Stanowisko wyrażone przez TS UE jest akceptowane przez krajowe organy podatkowe, które uznają, że „w przypadku, gdy wykonywana czynność stanowi dla klienta całość, nie należy jej rozbijać na poszczególne elementy składowe, lecz traktować jako jedno świadczenie, zgodnie z elementem, który nadaje całemu świadczeniu charakter dominujący. Jeśli więc wykonywanych jest więcej czynności, a są one ze sobą ściśle powiązane oraz stanowią całość pod względem ekonomicznym i gospodarczym, to wówczas dla potrzeb VAT należy potraktować je jako jedną czynność opodatkowaną. Skutkiem powyższego, świadczenie pomocnicze, co do zasady dzieli los prawny świadczenia głównego, w szczególności w zakresie momentu powstania obowiązku podatkowego, miejsca świadczenia oraz stawki podatku od towarów i usług" (tak interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 kwietnia 2009 r. (nr IPPP2/443-83/09-2/AS). Podobne stanowisko zajmują sądy administracyjne, w szczególności NSA, uznając, że w przypadku usług kompleksowych z uwagi na kompleksowy charakter takich czynności mający doprowadzić do uzyskania określonego efektu gospodarczego, do opodatkowania takich świadczeń należy przyjmować jednolitą stawkę podatku od towarów i usług, biorąc pod uwagę charakter usługi zasadniczej, które stanowi cel działalności wykonywanej przez podatnika (przykładowo wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 lipca 2006r, sygn. akt 1 FSK 945/05; z dnia 24 lutego 2010 r., sygn. akt 1 FSK 51/09; z dnia 16 czerwca 2010r. sygn. akt FSK 1064/09 dotyczące opodatkowania usług budowlano-montażowych powiązanych z dostawą materiałów budowlanych; wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 17 czerwca 2010 r., sygn. akt I FSK 966/09 i 1 FSK 1068/09 dotyczące opodatkowania dostawy towaru w postaci przeniesienia własności lokalu mieszkalnego wraz z prawem do korzystania z miejsca postojowego w hali garażowej; wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 września 2010 r., sygn. akt I FSK 779/10 dotyczący dostawy sprzętu medycznego wraz z towarzyszącymi usługami instalacyjnymi). Ponadto, warto przypomnieć wyrok Sądu Najwyższego z 21 maja 2002r. (sygn. III RN 66/01), w którym stwierdzono: „Podział jednorodnej, kompleksowej usługi na dwa odrębne rodzaje jest podziałem sztucznym i nie może stanowić podstawy do podziału kwoty należnej za tę usługę na dwie części, z czego każda jest objęta inną stawką VAT.

Istotnym na gruncie niniejszej sprawy jest zagadnienie usługi kompleksowej. Co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową, obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.

Aby móc wskazać, iż dana usługa jest usługą złożoną (kompleksową), winna składać się z różnych świadczeń, których realizacja prowadzi jednak do jednego celu. Na usługę złożoną składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu - do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne świadczenia pomocnicze. Natomiast usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać usługi głównej bez usługi pomocniczej.

W analizowanym przypadku istota świadczenia Wnioskodawcy sprowadza się do usługi pośrednictwa instrumentów finansowych. Zasadniczym celem jest pozyskanie kapitału dla Klienta. Mamy do czynienia ze świadczeniem złożonym, jednak wszystkie czynności prowadzą do realizacji usługi zasadniczej i są dla niej niezbędne. Pośrednictwo instrumentów finansowych lub udziałów składa się z szeregu odpowiednio Czynności A lub B. Czynności te byłyby jednak gospodarczo niecelowe w oderwaniu od całego zbioru różnorodnych czynności wykonywanych dla Klienta 1 przez Klienta a dotyczących przeprowadzenia oferty i związanego z tym pośrednictwa dotyczącego instrumentów finansowych. Kontrahent ten nie jest bowiem zainteresowany wyłącznie usługą przygotowania dokumentu ofertowego (np. prospektu emisyjnego), podjęciem uchwał, przygotowaniem wzorów dokumentów i podobnymi czynnościami samymi w sobie, ale tylko takim przeprowadzeniem całego procesu związanego z oferowaniem instrumentów finansowych, które doprowadzi do pozyskania kapitału. Równocześnie czynności muszą być realizowane w określonym reżimie prawnym i z określoną celowością działań. Nie jest na przykład możliwe przeprowadzenie oferty instrumentów finansowych bez wcześniejszego podjęcia uchwał organu stanowiącego czy sporządzenia dokumentu oferty wymaganego prawem lub okolicznościami - np. prospektu emisyjnego w wypadku oferty publicznej czy propozycji nabycia w przypadku obligacji albo udziałów

Wszystkie te okoliczności pozwalają na uznanie, że poszczególne Czynności A lub B są tylko częścią szerszej usługi pośrednictwa instrumentów finansowych lub udziałów i stanowią świadczenie pomocnicze, bez którego pośrednictwo instrumentów finansowych lub udziałów nie mogłoby zostać zrealizowane, zaś samo świadczenie pomocnicze byłoby pozbawione racji bytu. Dla Klienta jej poszczególne działania, w tym przygotowania wzorów uchwał, czy prospektu emisyjnego, nie mają bowiem od strony gospodarczej waloru przydatności, który występuje wyłącznie w odniesieniu do kompleksowej usługi, sprowadzającej się do pozyskania kapitału. W rezultacie, świadczeniu w postaci przygotowania prospektu emisyjnego czy wzorów uchwał należy przypisać znaczenie pomocnicze, gdyż nie stanowi ono dla kontrahenta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do wykonania lub lepszego wykonania usługi zasadniczej. W konsekwencji, biorąc pod uwagę powyżej przytoczone argumenty, do ustalenia konsekwencji podatkowych dla podanych Czynności należy zastosować reguły odnoszące się do usługi głównej (zasadniczej) czyli czynności niewątpliwie zwolnionej z VAT. Powyższych wniosków nie podważa okoliczność, że wynagrodzenie z poszczególnych komponentów Usługi Oferowania może zostać określone odrębnie. W świetle przywołanych poglądów judykatury ustalenie wynagrodzenia za poszczególne czynności nie stanowi bowiem przesłanki wykluczającej uznanie, że przedmiotem świadczenia jest usługa kompleksowa (świadczenie złożone) (podobnie jest np. w przypadku usługi najmu lokalu i obciążaniu najemcy kosztami mediów).

Wśród tych, które stanowią niezbędny element procesu pozyskiwania kapitału są m.in.:

Przygotowanie prospektu emisyjnego, alternatywnego dokumentu ofertowego, ogłoszenia lub oferty. W świetle obowiązujących przepisów prawa lub/i w sensie funkcjonalnym, co do zasady nie jest możliwym wykonywanie pośrednictwa w zakresie instrumentów finansowych, bez przygotowania właściwego materiału związanego z ofertą (przedstawienia oferty objęcia lub nabycia instrumentów finansowych). W myśl art. 7 ust. 1 Ustawy o ofercie publicznej „oferta publiczna lub dopuszczenia papierów wartościowych do obrotu na rynku regulowanym wymaga sporządzenia prospektu emisyjnego, zatwierdzenia go przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz udostępnienia go do publicznej wiadomości". W myśl Art. 34 ust 1. Ustawy o obligacjach „W przypadku emisji obligacji zgodnie z art. 33 pkt 2 emitent udostępnia propozycję nabycia” oraz ust 2 „Emitent udostępnia propozycję nabycia również w przypadku emisji obligacji zgodnie z art. 33 pkt 1, jeżeli przepisy ustawy o ofercie publicznej nie wymagają udostępnienia prospektu emisyjnego albo memorandum informacyjnego.” W myśl art. 434 i 440 Ksh subskrypcja akcji wymaga oferty w formie ogłoszenia. Art. 434 § i Ksh: „Akcje, co do których akcjonariuszom służy prawo poboru, zarząd powinien zaoferować w drodze ogłoszenia". Art. 440 § 1 Ksh: Jeżeli objęcie akcji nowej emisji ma nastąpić w trybie subskrypcji otwartej, ogłoszenie wzywające do zapisywania się na akcje powinno zawierać dane określone w art. 434 § 2 pkt 1-7 i 9, a także:...". Zgodnie zaś z Art. 66 § 1 Kodeksu cywilnego: „Oświadczenie drugiej stronie woli zawarcia umowy stanowi ofertę, jeżeli określa istotne postanowienia tej umowy."

Zgodnie z utrwalającą się interpretacją, ze zwolnienia korzystają m.in. czynności takie jak: „przygotowanie prospektu emisyjnego w określonym zakresie, uczestnictwa w procedurze przed Komisją Nadzoru Finansowego, koordynacji czynności składających się na przyjęcie akcji do Krajowego Depozytu papierów wartościowych S.A. oraz dopuszczenia wprowadzenia akcji do notowań na Giełdzie Papierów Wartościowych” - interpretacja z 24 czerwca 2011 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPP2/443-428/11-3/MM. Przy czym w sposób oczywisty fakt podziału zadań pomiędzy poszczególne, wyspecjalizowane podmioty nie może mieć decydującego wpływu na ocenę, czy chodzi o usługę zwolnioną z VAT. Potwierdzone jest to również w przytoczonej interpretacji, dotyczącej sporządzenia prospektu emisyjnego, który to prospekt, zarówno z przyczyn formalnych (np. udział firmy inwestycyjnej czy biegłego rewidenta), jak i rynkowych kompetencji (np. udział doradcy prawnego) musi być zawsze sporządzany przez kilka podmiotów.
Przygotowanie wzorów uchwał i dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia emisji i oferty instrumentów finansowych oraz ustanowienia nowych udziałów lub nabycia/zbycia istniejących. W każdym przypadku do emisji instrumentów finansowych lub ustanowienia nowych udziałów niezbędna jest uchwała organu stanowiącego. Niezbędne jest również podjęcie uchwały przydziałowej. Niezbędne jest również przygotowanie wzorów dokumentów (np. akcji lub obligacji).
Prowadzenia postępowania przed różnymi instytucjami i podmiotami w zakresie gdy jest to niezbędne do realizacji procesu pozyskiwania kapitału. Typowymi przykładami może być postępowanie przed KNF, KDPW czy GPW. Takie podejście również znajduje potwierdzenie w utrwalającej się interpretacji prawnej: „przygotowanie prospektu emisyjnego w określonym zakresie, uczestnictwa w procedurze przed Komisją Nadzoru Finansowego, koordynacji czynności składających się na przyjęcie akcji do Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A. oraz dopuszczenia wprowadzenia akcji do notowań na Giełdzie Papierów Wartościowych" - interpretacja z 24 listopada 2011 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPP2/443-428/11-3/MM.
Koordynacja czynności związanych z oferowaniem, koordynacja czynności związanych z dopuszczeniem i wprowadzeniem instrumentów finansowych do notowań na rynku zorganizowanym (GPW). Gdy w grę zaangażowanych jest kilka podmiotów, dla realizacji celu niezbędna jest koordynacja procesu. Tym samym koordynacja działań zarówno zespołu doradców, jak i działania samego emitenta jest niezbędna. Warto przypomnieć, iż koordynacji czynności składających się na przyjęcie akcji do Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych S.A. oraz dopuszczenia wprowadzenia akcji do notowań na Giełdzie Papierów Wartościowych była wspomniana jako niezbędny element pośrednictwa w interpretacji z 24 czerwca 2011 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPP2/443-428/11-3/MM.
Poszukiwanie i wskazywanie potencjalnych inwestorów zainteresowanych objęciem/nabyciem instrumentów finansowych emitowanych przez danego Emitenta lub objęciem/nabyciem/zbyciem udziałów w innej spółce. Poszukiwanie i wskazywanie potencjalnych inwestorów mieści się w samej istocie instytucji pośrednictwa i bez wskazania, poprzedzonego poszukiwaniem, nie jest możliwe wykonanie czynności pośrednictwa.
Informowanie potencjalnych inwestorów o charakterze prowadzonej przez emitenta działalności. Przekazywanie tego typu informacji inwestorom może wynikać zarówno z regulacji prawnych jak i celowości działań. Jest oczywiste, że podjęcie decyzji inwestycyjnej przez inwestora o objęciu/nabyciu instrumentów lub objęciu /nabyciu udziałów w innej spółce wymaga dostarczeniu mu informacji o charakterze prowadzonej przez emitenta lub tę spółkę działalności. A zatem jest to niezbędny składnik procesu pośrednictwa, jak również działania takie nie służą żadnemu innemu celowi. Obowiązek taki wynika również z przepisów prawa. W przypadku oferty publicznej, w ramach tego obowiązku, konieczne jest nie tylko sporządzenie prospektu emisyjnego, ale również przekazywanie informacji inwestorom, w różnych formach. Dotyczy to samej publikacji prospektu (nie tylko jego sporządzenia) - zgodnie z art. 46 Ustawy o ofercie, jak również późniejsze, bieżące informowanie inwestorów w różnych formach: aneksu do memorandum (art. 38a ust. 3 i art. 42a ust. 3 Ustawy o ofercie ), aneks do prospektu (art. 51 ust 5 Ustawy o ofercie), komunikatów bieżących (art. 56 Ustawy o ofercie) - co stanowi konieczny element całego procesu. Również ustawa o obligacjach nakłada na emitenta szereg obowiązków dotyczących informowania inwestorów - m.in. w formie udostępniania propozycji nabycia (art. 34 ust 1 Ustawy o obligacjach) oraz dodatkowe informacje wskazane w art. 35 Ustawy o obligacjach.
Informowanie potencjalnych klientów o ofercie emitenta/sprzedającego w zakresie instrumentów finansowych lub udziałów.

Przy czym wszystkie czynności ujęte w puntach f-g) są wprost usługami pośrednictwa instrumentów finansowych lub udziałów, co wynika z logiki procesu. Jest to również potwierdzone w interpretacji z 15 kwietnia 2015 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPP1/4512-201/15-4/EK. Jako wprost usługi pośrednictwa instrumentów finansowych korzystają z przedmiotowego zwolnienia z podatku VAT. Również w interpretacji indywidualnej z dnia 25 czerwca 2013 roku (sygn. ITPP2/443-351/13/AK) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy potwierdził prawo do zwolnienia od opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT w przypadku usług polegających na podejmowaniu czynności mających na celu znalezienie podmiotów zainteresowanych zawarciem transakcji nabycia instrumentów finansowych w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, tj. kojarzeniu dwóch lub więcej podmiotów w celu doprowadzenia do zawarcia umowy. W interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 24 października 2013 roku (sygn. IPTPP2/443-681/13-2/JN), organ stwierdził natomiast, że: „Mając na uwadze powyższy opis sprawy, powołane przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE należy stwierdzić, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi na rzecz Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych, których przedmiotem będą instrumenty finansowe, a celem ich będzie dążenie do zawarcia umowy pomiędzy stronami, to jest pomiędzy Towarzystwem a podmiotami zainteresowanymi nabyciem lub objęciem Certyfikatów inwestycyjnych, mieszczą się w zakresie pojęcia „pośrednictwa”.

Przy tym powyższe zwolnienia mają charakter przedmiotowy, tj. zależą od charakteru wykonywanych czynności, nie zaś od tego przez jaki pomiot są one wykonywane ani na rzecz jakiego podmiotu. Potwierdza to np. interpretacja Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 22 lipca 2013 r. (ITPP2/443-422/13/EK), zgodnie z którą ze zwolnienia będą korzystać usługi świadczone przez podmiot niemający statusu, przykładowo ubezpieczyciela, banku, czy brokera, jeżeli usługi wykonywane przez te podmioty można uznać za usługi pośrednictwa w świadczeniu usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 37-41 Ustawy. Wśród wydanych interpretacji znajdujemy również takie, które oceniają zakres pojęcia "pośrednictwo". 1 tak, pośrednikiem może być podatnik, który wyszukuje inwestorów, którzy finansowaliby klientów przedsiębiorcy, wysyła do nich oferty, umawia spotkania w celu zaprezentowania warunków umowy między potencjalnym inwestorem a klientem (interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 23 maja 2011 r., ILPP2/443-353/11-4/MN).

Pośrednikiem (w zakresie udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych) może też być podmiot, który na zlecenie przedsiębiorcy gromadzi dokumentację na potrzeby uzyskania przez niego kredytu bankowego (interpretacja Izby Skarbowej w Katowicach z 1 kwietnia 2011 r., IBPP3/443-964/10/1K). Pośrednikiem (w zakresie usług mających za przedmiot instrumenty finansowe) będzie też podmiot przeprowadzający publiczną ofertę oraz wprowadzający akcje do obrotu giełdowego. Korzysta ze zwolnienia, gdyż zalicza się je do usług pośrednictwa finansowego, których przedmiotem są instrumenty finansowe (interpretacja Izby Skarbowej w Warszawie z 25 marca 2011 r., IPPP1-443-13/11-2/AS).

Odnosząc się do pytania nr 5 Wnioskodawcy, w sprawie zwolnienia z VAT Czynności B Wnioskodawcy, które doprowadzą do zawarcia transakcji sprzedaży 100% udziałów w innej spółce, a więc tym samym transakcji sprzedaży całości przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) Kodeksu cywilnego, w ocenie Wnioskodawcy należy tutaj zwrócić uwagę na przepis art. 6 pkt 1 ustawy VAT, który odnosi się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części i stanowi, że przepisów ustawy VAT nie stosuje się do takich transakcji. Zatem, przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, stanowiące całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym, w wyniku transakcji sprzedaży jego 100% udziałów, równoważnej do zbycia tego całego przedsiębiorstwa, obejmującego szereg składników materialnych i niematerialnych, powiązanych ze sobą funkcjonalnie i pozwalających na prowadzenie działalności gospodarczej, należy zrównać z przekazaniem całości przedsiębiorstwa tej spółki, co w konsekwencji oznacza, że Wnioskodawca nie będzie świadczyć usług pośrednictwa, których przedmiotem są udziały, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy VAT, gdyż w sytuacji, gdy przedmiotem transakcji było 100% udziałów w spółce - Wnioskodawca pośredniczył, de facto w sprzedaży przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) Kodeksu cywilnego. Zatem, należy stwierdzić, że art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy VAT nie znajduje zastosowania w niniejszej sytuacji, przez co usługa pośrednictwa świadczona przez Wnioskodawcę, nie korzystałyby ze zwolnienia od podatku.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż:

Wszystkie Czynności wykonywane w całości przez Wnioskodawcę, w ramach jednej umowy usług finansowych, prowadzące finalnie do pozyskania kapitału przez Klienta w drodze emisji instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce, są w całości zwolnione z VAT, jeżeli czynności te stanowią ciąg działań zmierzających finalnie do emisji instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów.
Czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach jednej umowy usług finansowych, prowadzące finalnie do emisji instrumentów lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce, są w całości zwolnione z VAT, jeżeli Czynności te stanowią ciąg działań zmierzających finalnie do emisji instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęci a udziałów w innej spółce, również w przypadku wykonywania części czynności przez podmiot trzeci.
Czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach jednej umowy usług finansowych, prowadzące finalnie do emisji instrumentów, są w całości zwolnione z VAT, jeżeli Czynności te stanowią ciąg działań zmierzających finalnie do emisji instrumentów finansowych, również w przypadku wykonywania Czynności na rzecz podmiotu nie będącego emitentem instrumentów finansowych lub podmiotem zainteresowanym zbyciem/nabyciem/objęciem udziałów w innej spółce, lecz mającym interes ekonomiczny w zleceniu tych czynności Wnioskodawcy.
Czynności wykonywane przez Wnioskodawcę w ramach jednej umowy usług finansowych, prowadzące finalnie do zbycia instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce, są w całości zwolnione z VAT, jeżeli czynności te stanowią ciąg działań zmierzających finalnie do zbycia instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce, również w przypadku wykonywania czynności na rzecz podmiotu nie będącego emitentem instrumentów finansowych, lecz mającym interes ekonomiczny w zleceniu Czynności w szczególności będącym podmiotem zainteresowanym zbyciem/nabyciem/objęciem instrumentów finansowych lub udziałów w innej spółce.
Zwolnieniu z VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy nie podlegają czynności pośrednictwa Wnioskodawcy podjęte w celu zbycia 100% udziałów w innej spółce tj. czynności pośrednictwa przy zawarciu transakcji równoważnej do zbycia całego przedsiębiorstwa pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym.
Zwolnieniu z VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy nie podlegają czynności pośrednictwa Wnioskodawcy, których przedmiotem są instrumenty finansowe lub udziały w innej spółce, w wyniku których Wnioskodawca ostatecznie nabyłby/objąłby te instrumenty lub udziały będące przedmiotem tego pośrednictwa a tym samym stałby się stroną transakcji objętej tym pośrednictwem.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2016 r., poz. 710, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają:

odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
eksport towarów;
import towarów na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Przez towary, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy, należy rozumieć rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii. Natomiast art. 7 ust. 1 ustawy stanowi, że przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…). W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Przy czym, na mocy art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Ponadto zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, przewidziane zostały zwolnienia od podatku oraz obniżone stawki.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a zwolnione od podatku są usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:

spółkach,
innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną

– z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.

Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy, nie jest uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi. Sam zakres usług jest bardzo szeroki, jedynym bowiem kryterium przedmiotowego zwolnienia jest świadczenie usług, których przedmiotem są udziały (a także usługi pośrednictwa w tym zakresie). W efekcie wszystkie usługi dotyczące obrotu udziałami oraz pośrednictwa w tym zakresie korzystają ze zwolnienia na podstawie ww. art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622 i Nr 131, poz. 763), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Ustawodawca zakreślając ramy przedmiotowe art. 43 ust. 1 pkt 41 odwołał się do definicji zawartych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi. Zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 1 tej ustawy instrumentami finansowymi są papiery wartościowe. Z przepisu art. 3 pkt 1 lit. a) ww. ustawy wynika, że ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych – rozumie się przez to akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego.

Stosownie do art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przy czym, w myśl art. art. 43 ust. 14 ustawy, przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Ponadto, jak wynika z przepisu art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Należy również wskazać, że na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy, zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

tytuł prawny do towarów;
tytuł własności nieruchomości;
prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Z przedstawionych okoliczności sprawy wynika, że Wnioskodawca będący czynnym podatnikiem VAT, świadczy usługi:

Których przedmiotem są instrumenty finansowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538, z późn. zm.) w tym akcje, obligacje i certyfikaty inwestycyjne, oraz udziały w innych spółkach.
W szczególności zaś usługi pośrednictwa instrumentów finansowych, w tym pozyskiwanie finansowania poprzez ich emisję oraz usługi pośrednictwa w nabywaniu/zbywaniu/obejmowaniu udziałów w innych spółkach, przy czym przedmiotem nabywania/zbywania/obejmowania mogą być wszystkie udziały albo ich część.

Usługa pośrednictwa instrumentów finansowych dotyczy w wypadku Wnioskodawcy w szczególności akcji, obligacji lub certyfikatów inwestycyjnych i obejmują wiele działań szczegółowych, niezbędnych do zrealizowania celu zasadniczego, w szczególności czynności takie jak („Czynności A”): przygotowanie prospektu emisyjnego w określonym zakresie, alternatywnie propozycji nabycia (w przypadku obligacji), innego rodzaju dokumentu ofertowego, oferty lub ogłoszenia, stosownie do okoliczności prawnych i faktycznych; przygotowanie wzorów uchwał i dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia emisji i oferty instrumentów finansowych; uczestnictwo w procedurze przed organami państwa i podmiotami o zbliżonym funkcjonalnie charakterze, choć mającym status spółek prawa handlowego: przed Komisją Nadzoru Finansowego, procedurze przed GPW, procedurze przez KDPW; koordynacja czynności związanych z oferowaniem, koordynacja czynności związanych z dopuszczeniem i wprowadzeniem instrumentów finansowych do notowań na rynku zorganizowanym (GPW); poszukiwanie i wskazywanie potencjalnych inwestorów zainteresowanych objęciem/nabyciem instrumentów finansowych emitowanych przez danego Emitenta; informowanie potencjalnych inwestorów o charakterze prowadzonej przez emitenta działalności, w zakresie niezbędnym do realizacji transakcji; informowanie potencjalnych Klientów o ofercie emitenta/sprzedającego w zakresie instrumentów finansowych.
Usługa pośrednictwa, którego przedmiotem są udziały w innych spółkach obejmuje wiele działań szczegółowych, niezbędnych do zrealizowania celu zasadniczego, a w szczególności zidentyfikowania ostatecznego nabywcy oraz doprowadzenie do zawarcia transakcji, takich jak („Czynności B”): wsparcie w zakresie aktualnej wyceny przedmiotu transakcji (udziałów); organizacja oraz nadzór na przeprowadzeniem badania due dilligence danej spółki; opracowanie strategii odnoszącej się do skutecznego marketingu związanego z przedmiotem transakcji; przygotowanie i dystrybucja materiałów promocyjnych oraz sprzedażowych (broszury i memorandum sprzedaży); wyszukiwanie i wskazywania potencjalnych Inwestorów zainteresowanych nabyciem/objęciem udziałów w danej spółce; przygotowanie wzorów uchwał i dokumentów niezbędnych do doprowadzenia do zawarcia transakcji; uczestnictwo w negocjacjach dotyczących warunków transakcji z preferowanym Inwestorem oraz wsparcie Klienta w procesie negocjacyjnym, w celu osiągnięcia korzystnej ceny; przygotowania dokumentacji związanej z rozliczeniem transakcji.

W określonych, specyficznych sytuacjach, może nastąpić podział zadań wyszczególnionych w zestawie Czynności A lub B – tj. część Czynności będzie wykonywana przez podmiot trzeci m.in. z uwagi na posiadane kompetencje (również formalne) określonych podmiotów – np. sporządzenie prospektu emisyjnego i jego złożenie do KNF wymaga współpracy firmy inwestycyjnej, biegłego rewidenta , doradcy prawnego i doradcy finansowego.

W umowie z Klientem, wynagrodzenie naliczane przez Spółkę może być na zasadzie stałej kwoty, jak również, pobierane jest wynagrodzenie zmienne „od sukcesu” tj. od spełnienia określonych parametrów emisji (sprzedaży), tj. w szczególności wielkości pozyskanego kapitału (np. poprzez emisję lub sprzedaż instrumentów finansowych lub udziałów), od uzyskanych parametrów cenowych, terminów itp. – czyli finalnego efektu zespołu Czynności A lub B. Stała kwota wynagrodzenia może być przy tym wypłacana w określonych umownie transzach, choć nadal w całym funkcjonalnym kompleksie Czynności A lub B.

Czynności mogą być prowadzone zarówno na rzecz emitenta instrumentów finansowych lub podmiotu sprzedającego/nabywającego/obejmującego udziały w innej spółce, jak również na rzecz podmiotu nie będącego emitentem instrumentów lub podmiotem sprzedającym/nabywającym/obejmującym udziały w innej spółce, lecz mającym interes ekonomiczny w zlecaniu Czynności Wnioskodawcy i usługa taka jest świadczona na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie - np. przez emitenta lub właściciela względnie przyszłego właściciela instrumentów finansowych lub udziałów (inwestora). Czynności, które miałyby podlegać zwolnieniu z VAT nie obejmują działań o charakterze administracyjnym, związanych z zarządzaniem instrumentami finansowymi lub udziałami, doradczych i związanych z przechowywaniem instrumentów finansowych (alternatywnie zbycia) lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów, w ich wyniku dochodzi do zmiany sytuacji finansowej lub prawnej strony operacji, przy czym nie dotyczy to praw i udziałów odzwierciedlających:

tytuł prawny do towarów,
tytuł własności nieruchomości,
prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania prawo do korzystania z nieruchomości,
udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części,
prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń i które mogą być zrealizowane przez dostawę towarów lub świadczenie usług innych ze zwolnione z podatku.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” na potrzeby zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 40a i 41 ustawy o podatku od towarów i usług, należy odnieść się do definicji zawartej w Słowniku języka polskiego PWN, zgodnie z którym przez pośrednictwo rozumie się „działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron, kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy”.

Zatem pośrednictwo obejmuje czynności dokonywane w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w wyniku których dochodzi od zawarcia transakcji między tym przedsiębiorcą a podmiotem trzecim. Działanie w imieniu oznacza działanie z czyjegoś upoważnienia, w zastępstwie kogoś, natomiast działanie na czyjąś korzyść oznacza działanie dla kogoś, czyjegoś dobra.

Warto również w zakresie zdefiniowania pojęcia „pośrednictwo” odwołać się do orzecznictwa TSUE. W wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, TSUE stwierdził, że: „(…) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Z kolei w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. TSUE wskazał, że znaczenia słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy. Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków dot. zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem”.

Zatem, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:

usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie,

z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej,

celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym, pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy),

usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

Z uwagi na przedstawiony opis sprawy, powołane przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE należy stwierdzić, że opisane usługi, wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz emitenta instrumentów finansowych lub podmiotu zainteresowanego zbyciem/nabyciem/objęciem udziałów w innej spółce, jak również na rzecz podmiotu niebędącego emitentem instrumentów lub udziałów, lecz mającego interes ekonomiczny w zlecaniu czynności Wnioskodawcy, prowadzące do finalnie do zbycia instrumentów finansowych (czynności A) lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce (czynności B), stanowią usługi pośrednictwa.

Zakres czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach umowy wskazuje, że całokształt obowiązków Wnioskodawcy jest ukierunkowany na kojarzenie stron umowy i doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy potencjalnym inwestorem a klientem (emitentem lub sprzedającym) odpowiednio na objęcie/nabycie instrumentów finansowych emitenta lub objęcie/nabycie/zbycie udziałów w innych spółkach. Obowiązki wchodzące w zakres działań Wnioskodawcy mają na celu uczynienie wszystkiego ce niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę. Zatem stwierdzić należy, że usługi te mieszczą się w zakresie „pośrednictwa”.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca realizuje w ramach jednej umowy cały kompleks zadań zmierzający do emisji/zbycia papierów wartościowych lub udziałów. Opisane czynności nie stanowią jedynie działań cząstkowych o charakterze administracyjnym bądź formalnym związanych z umową pośrednictwa. Zatem uregulowania, o których mowa w art. 43 ust. 13-14 ustawy nie mają zastosowania w sprawie.

Ponadto z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że omawiane czynności nie obejmują przechowywania, zarządzania instrumentami finansowymi oraz usług doradztwa, jak również czynności wymienionych w art. 43 ust. 16 ustawy.

W konsekwencji opisane usługi mające na celu doprowadzenie do zawarcia umowy pomiędzy potencjalnym inwestorem a klientem (emitentem lub sprzedającym) odpowiednio na objęcie/nabycie instrumentów finansowych lub objęcie/nabycie/zbycie udziałów w innych spółkach, spełniają przesłanki wynikające z art. art. 43 ust. 1 pkt 40a lub 43 ust. 1 pkt 41 ustawy i korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Tym samym odpowiadając na pytania Wnioskodawcy:

ad. 1 i 2

Opisane usługi (czynności A lub B) wykonywane w ramach jednej umowy przez Wnioskodawcę w całości, jak również w przypadku korzystania przez Wnioskodawcę z usług podwykonawców (podmioty trzecie), prowadzące do pozyskania kapitału przez klienta w drodze emisji instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce, spełniają przesłanki wynikające odpowiednio z art. 43 ust. 1 pkt 40a lub art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy i korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług;

ad. 3 i 4

Opisane usługi (czynności A lub B) wykonywane w ramach jednej umowy przez Wnioskodawcę, prowadzące do emisji instrumentów finansowych lub nabycia/zbycia/objęcia udziałów w innej spółce, również w przypadku wykonywania czynności na rzecz podmiotu nie będącego emitentem instrumentów finansowych lub podmiotem zainteresowanym zbyciem/nabyciem/objęciem udziałów w spółce, lecz mającym interes ekonomiczny w zleceniu czynności Wnioskodawcy, spełniają przesłanki wynikające z 43 ust. 1 pkt 40a lub art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy i korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

ad. 6

W odniesieniu do wątpliwości Wnioskodawcy dotyczących zwolnienia z VAT czynności pośrednictwa, których przedmiotem są instrumenty finansowe lub udziały w innych spółkach, w wyniku których Wnioskodawca nabyłby/objąłby instrumenty finansowe lub udziały będące przedmiotem tego pośrednictwa wskazać należy, że działalność pośrednictwa dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek strony umowy dotyczącej produktu finansowego.

Powinna to być usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma zatem na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności, które umożliwiłyby zawarcie przez obie strony umowy, przy czym pośrednik nie realizuje w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu.

Wobec tego, czynności, w wyniku których Wnioskodawca nabyłby/objąłby instrumenty finansowe lub udziały, a zatem stałby się stroną transakcji, nie stanowią usług pośrednictwa, podlegających zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a i pkt 41 ustawy.

ad. 5

Przechodząc z kolei do wątpliwości Wnioskodawcy, dotyczących zwolnienia z VAT czynności B, w wyniku których dochodzi do zawarcia transakcji sprzedaży 100% udziałów w innej spółce, tj. sprzedaży całości przedsiębiorstwa rozumieniu art. 55(1) Kodeksu cywilnego należy zwrócić uwagę na przepis art. 6 pkt 1 ustawy, zgodnie z którym przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Ponieważ przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „przedsiębiorstwa”, dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2016 r. poz. 380).

Zgodnie z art. 55(1) Kodeksu cywilnego, przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych, przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części (nazwa przedsiębiorstwa);
własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów, oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości lub ruchomości;
prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych;
wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne;
koncesje, licencje i zezwolenia;
patenty i inne prawa własności przemysłowej;
majątkowe prawa autorskie i majątkowe prawa pokrewne;
tajemnice przedsiębiorstwa;
księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Ponadto art. 55(2) Kodeksu cywilnego stanowi, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Zatem, przedsiębiorstwo, jako przedmiot zbycia, musi stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, że można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Należy zauważyć, że w wyroku w sprawie C-29/08 Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej stwierdził, że przekazanie całości aktywów w ten sposób, że oznacza ono przekazanie przedsiębiorstwa, które obejmuje składniki materialne i niematerialne, łącznie składające się na przedsiębiorstwo, nie oznacza tylko zwykłego zbycia towarów takiego jak sprzedaż zapasów produktów. Dalej Trybunał wyraził pogląd, że ponieważ Królestwo Szwecji skorzystało z przewidzianej w przepisach dyrektywy możliwości uznania, że przekazanie całości aktywów nie mieści się w zakresie stosowania szóstej dyrektywy, zbycie udziałów prowadzące do przekazania całości aktywów nie stanowi działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. Podsumowując tę kwestię, TSUE wskazał, że w zakresie, w jakim zbycie akcji można zrównać z przekazaniem całości lub części przedsiębiorstwa w rozumieniu VI dyrektywy bądź dyrektywy 2006/112 oraz pod warunkiem, że zainteresowane państwo członkowskie skorzystało z możliwości przewidzianej w tych przepisach, transakcja ta nie stanowi działalności gospodarczej podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

A zatem zgodzić należy się z Wnioskodawcą, że w przypadku transakcji sprzedaży 100% udziałów w innej spółce, w ramach której zbyto całe przedsiębiorstwo, obejmujące szereg składników materialnych i niematerialnych, powiązanych ze sobą funkcjonalnie i pozwalających na prowadzenie działalności gospodarczej, mamy do czynienia z transakcją zbycia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 (1) Kodeksu cywilnego.

Oznacza to, że przedmiotem usług pośrednictwa świadczonych przez Spółkę będzie w tym przypadku transakcja sprzedaży przedsiębiorstwa. Wnioskodawca nie świadczy usług pośrednictwa, których przedmiotem są udziały - o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy - bowiem w sytuacji, gdy przedmiotem transakcji jest 100% udziałów w spółce – Wnioskodawca pośredniczy de facto w sprzedaży przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) Kodeksu cywilnego.

W konsekwencji należy stwierdzić, że art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy nie znajduje zastosowania w przypadku sprzedaży 100% udziałów, a tym samym - na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług - usługi pośrednictwa w sprzedaży przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55 (1) Kodeksu cywilnego nie korzystają ze zwolnienia od podatku, o którym mowa w ww. przepisie, jako usługi dotyczące sprzedaży udziałów.

Opisane usługi pośrednictwa w sprzedaży przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55(1) Kodeksu cywilnego podlegają opodatkowaniu podstawową stawką podatku w wysokości 23%, stosownie do art. 41 ust. 1 ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Zauważyć należy, że zgodnie z art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa minister właściwy do spraw finansów publicznych, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretacje przepisów prawa podatkowego (interpretacje indywidualną). A zatem wniosek o wydanie interpretacji może być złożony tylko w indywidualnej sprawie zainteresowanego. Z tych też względów - z uwagi na indywidualny charakter interpretacji przepisów prawa podatkowego - zaznacza się, że niniejsza interpretacja indywidualna dotyczy prawa do zastosowania zwolnienia wyłącznie w przypadku usług świadczonych przez Wnioskodawcę, nie zaś usług wykonywanych przez podwykonawców Wnioskodawcy tj. podmioty trzecie. W konsekwencji regulacje zawarte w art. 14k-14n ustawy Ordynacja podatkowa nie będą miały zastosowania dla podmiotów trzecich.

Zaznaczyć również należy, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest od wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Wnioskodawca ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualne wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, kiedy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku wydana interpretacja traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57 a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin