INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki. reprezentowanej przez Pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 19 marca 2010 r. (data wpływu 25 marca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czynności udzielania pożyczki za świadczenie usług – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 25 marca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czynności udzielania pożyczki za świadczenie usług.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca planuje zawrzeć umowę pożyczki z osobą prawną będącą podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej „Pożyczkodawca”), na mocy której zaciągnie od Pożyczkodawcy jednorazową pożyczkę pieniężną.

W ramach podpisanej umowy pożyczki Wnioskodawca otrzyma od Pożyczkodawcy środki pieniężne, a jednocześnie zobowiąże się płacić okresowo odsetki od pożyczki na rzecz Pożyczkodawcy. Przedmiotowa pożyczka zostanie udzielona ze środków własnych Pożyczkodawcy na potrzeby działalności Zainteresowanego.

Obciążenia odsetkami Pożyczkodawca będzie dokumentował fakturą VAT. Pożyczkodawca zamierza zaklasyfikować udzielenie pożyczki w Grupowaniu PKWiU 65.22.10 jako „usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym, pozostałe”. Zarówno Wnioskodawca, jak i Pożyczkodawca są czynnymi podatnikami VAT. Umowa pożyczki zostanie zawarta na terytorium Polski. Pożyczkodawca nie jest udziałowcem Wnioskodawcy.

Ponadto, Zainteresowany nie wyklucza, iż w przyszłości będzie sporadycznie zaciągać kolejne pożyczki od Pożyczkodawcy – na podstawie zawartych umów pożyczki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy opisana wyżej czynność udzielenia pożyczki na rzecz Wnioskodawcy przez Pożyczkodawcę będącego polskim podatnikiem VAT stanowi świadczenie usług zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, przedmiotowa czynność zaciągnięcia pożyczki od Pożyczkodawcy będącego czynnym podatnikiem VAT będzie podlegała opodatkowaniu VAT po stronie Pożyczkodawcy i stanowi świadczenie usług na gruncie ustawy o VAT (jako usługa pośrednictwa finansowego korzysta ze zwolnienia od opodatkowania tym podatkiem, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, w związku z pozycją 3 załącznika nr 4 do tejże ustawy).

W opinii Zainteresowanego, jeżeli podatnik podatku od towarów i usług udziela innemu podmiotowi pożyczki, wykonuje on działalność usługową określoną w Grupowaniu PKWiU 65.22.10, jako „usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym”.

Stosownie bowiem do art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Natomiast art. 8 ust. 3 ustawy stanowi, iż usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji (z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki). W Grupowaniu 65.2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 kwietnia 2004 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 89, poz. 844 ze zm.) wymieniono „Usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe”.

Wobec powyższego należy uznać, iż udzielenie pożyczki spełnia niewątpliwie szeroką definicję usług zawartą w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. W przypadku udzielenia pożyczki można bowiem zidentyfikować beneficjenta świadczenia, którym jest pożyczkobiorca (w analizowanej sytuacji Wnioskodawca) mogący korzystać z kapitału udostępnionego na określony czas. Z kolei Pożyczkodawca zobowiązany jest do udostępnienia kapitału. Jednocześnie jest to usługa odpłatna, z uwagi na fakt, iż Pożyczkodawca pobiera wynagrodzenie w postaci odsetek od udostępnionego kapitału.

W konsekwencji spełniony jest warunek, iż udzielenie pożyczki ma charakter świadczenia wzajemnego, gdzie w ramach odpłatnej umowy zobowiązaniowej jedna ze stron jest bezpośrednim beneficjentem zobowiązania.

Ponadto, Pożyczkodawca udzielając pożyczek działa niewątpliwie w charakterze podatnika VAT. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT podatnikami podatku od towarów i usług są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Za działalność gospodarczą uważa się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy.

Należy podkreślić, iż częstotliwość, na którą wskazuje art. 15 ust. 2 ustawy o VAT odnosi się do całości działalności podatnika, a nie jej rodzajów. Zważywszy, iż w analizowanej sytuacji Pożyczkodawca prowadzi działalność gospodarczą w sposób częstotliwy, nie ulega wątpliwości, iż poszczególne rodzaje czynności dokonywane w ramach tej działalności (w tym np. udzielenie pożyczki) powinny podlegać VAT, nawet jeżeli dany rodzaj czynności został wykonany jednorazowo. Nie ma tu znaczenia sporadyczność czynności.

Potwierdzeniem powyższego jest chociażby fakt, iż zgodnie z art. 90 ust. 6 ustawy o VAT sporadyczne transakcje w zakresie pośrednictwa finansowego mogą zostać pominięte przy obliczaniu obrotu podatnika dla proporcji rozliczania podatku naliczonego. Oznacza to, iż również czynności sporadyczne (w tym wykonywane jednorazowo) podlegają opodatkowaniu VAT. Gdyby czynności sporadyczne wykonywane przez podatnika VAT nie podlegały opodatkowaniu VAT, wówczas ustawodawca nie wprowadzałby dodatkowego zastrzeżenia, iż tego rodzaju czynności mogą zostać pominięte przy liczeniu proporcji VAT.

Przyjęcie odmiennej tezy oznaczałoby, iż wyłączona spod opodatkowania byłaby każda czynność wykonywana raz na kilka lat, czy też jednorazowo – na przykład sprzedaż wycofanego z użytkowania składnika majątku, czy też wykonanie usługi przez podmiot zajmujący się na co dzień dostawą towarów. W praktyce mogłoby to doprowadzić do naruszenia zasady neutralności podatku VAT i zasad równej konkurencji (podatnik VAT prowadzący działalność w zakresie świadczenia usług transportu mógłby np. dokonać jednorazowej czynności sprzedaży mebli, nienaliczając w przypadku tej dostawy VAT należnego, z uwagi na fakt, iż czynność ta miała charakter sporadyczny).

Należy ponadto zwrócić uwagę na treść przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Mianowicie zgodnie z art. 9 Dyrektywy, podatnikiem jest każda osoba wykonująca samodzielnie i niezależnie od miejsca zamieszkania działalność gospodarczą bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu. Powyższe przepisy wskazują, iż niezależnie od częstotliwości wykonania danej czynności, czynność ta podlega opodatkowaniu jeśli podmiot wykorzystuje w sposób ciągły w celach zarobkowych swój majątek. W przedmiotowej sytuacji Pożyczkodawca będzie przeznaczać środki finansowe pozyskane w wyniku prowadzonej działalności gospodarczej w celu uzyskania odpowiedniej stopy zwrotu od użyczonego kapitału. Tym samym, należy uznać, iż przesłanki uznania Pożyczkodawcy za podatnika z tego tytułu zostaną spełnione. Powyższą interpretację przepisów Dyrektywy przedstawił również WSA w Warszawie w wyroku z dnia 13 lipca 2007 r. (sygn. III SA/Wa 3554/06), stwierdzając, iż „podatnikiem podatku VAT jest podmiot wykorzystujący majątek rzeczowy (pieniądze) w celu uzyskiwania z tego tytułu stałego dochodu (odsetek w ratach)”.

Dodatkowo Wnioskodawca pragnie wskazać, iż zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy o VAT czynności określone w ust. 1 podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa. Zatem dla opodatkowania podatkiem od towarów i usług określonej czynności nie ma znaczenia, czy jej rodzaj został wymieniony w umowie spółki Pożyczkodawcy w ramach jej zakresu przedmiotowego.

Stanowisko Spółki potwierdzają liczne interpretacje organów podatkowych, a także stanowisko doktryny prawa podatkowego (np. reprezentowane przez Janusza Zubrzyckiego w „Leksykonie VAT”, wyd. Unimex, Wrocław 2008, str. 732-734).

I tak przykładowo, Naczelnik Urzędu Skarbowego Kraków-Śródmieście w piśmie z dnia 26 czerwca 2007 r. (sygn. PM/436-3/07/MS) stwierdził, że „udzielanie pożyczek przez podmiot w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą, należy do jego płaszczyzny zawodowej i rodzi obowiązek w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie znajdują się w jego zakresie przedmiotowym”.

Identyczne stanowiska zostały również przedstawione przez:

1. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w decyzji z dnia 13 marca 2009 r. (sygn. IBPBII/1/436-43/08/MZ),
2. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w decyzji z dnia 6 marca 2009 r. (sygn. IPPP2/443 -42/09-4/SAP),
3. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w decyzji z dnia 11 lutego 2009 r. (sygn. IPPB2/436 -426/08-4/AF),
4. Dyrektora lzby Skarbowej w Warszawie w decyzji z dnia 24 października 2008 r. (sygn. IPPP2/443-1244/08-2/BM),
5. Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy w decyzji z dnia 31 grudnia 2008 r. (sygn. ITPP1/443-925/08/BS),
6. Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w decyzji z dnia 15 grudnia 2008 r. (sygn. ILPB2/436 -96/08-2/AJ).

Reasumując, Zainteresowany uważa, że przedmiotowa czynność jednorazowego lub kilkurazowego zaciągnięcia pożyczki od Pożyczkodawcy będącego czynnym podatnikiem VAT podlega opodatkowaniu VAT po stronie Pożyczkodawcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do dyspozycji przepisu art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

W powyższym przepisie przyjęto zatem generalną zasadę, że usługami są wszelkie odpłatne świadczenia, niebędące dostawą towarów. Stąd też stwierdzić należy, iż definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług, transakcji wykonywanych przez podatników w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Określeniem „usługi” w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług objęto obszerny krąg czynności, obejmujący swym zakresem zarówno czynności określone przez stosowne klasyfikacje statystyczne, jak i cały szereg innych świadczeń, które nie są ujęte w tych klasyfikacjach.

Przez świadczenie usług należy więc rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Zatem opodatkowanym świadczeniem usług jest każda transakcja podatnika w ramach jego działalności gospodarczej, która nie została wymieniona jako dostawa towarów, przy czym do uznania czynności za usługę konieczne jest istnienie odbiorcy usługi. Zwrócić należy uwagę, iż pod rządami cyt. ustawy o podatku od towarów i usług, w odniesieniu do każdej płatności pieniężnej rozpatrywać należy, czy nie stanowi ona otrzymanego wynagrodzenia za jakieś świadczenia wykonane przez dany podmiot. Jeśli można zidentyfikować takie świadczenia, to wówczas otrzymaną płatność należałoby potraktować jako wynagrodzenie za usługę. W przypadku więc, gdy podmiot płacący uzyskuje korzyść z pewnego rodzaju sytuacji, zobowiązanie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT jako świadczenie usługi.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że Wnioskodawca planuje zawrzeć umowę pożyczki z Pożyczkodawcą – osobą prawną będącą podatnikiem podatku od towarów i usług, na mocy której zaciągnie od Pożyczkodawcy jednorazową pożyczkę pieniężną.

W ramach podpisanej umowy pożyczki Wnioskodawca otrzyma od Pożyczkodawcy środki pieniężne, a jednocześnie zobowiąże się płacić okresowo odsetki od pożyczki na rzecz Pożyczkodawcy. Przedmiotowa pożyczka zostanie udzielona ze środków własnych Pożyczkodawcy na potrzeby działalności Zainteresowanego.

Obciążenia odsetkami Pożyczkodawca będzie dokumentował fakturą VAT. Pożyczkodawca zamierza zaklasyfikować udzielenie pożyczki w Grupowaniu PKWiU 65.22.10 jako „usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym, pozostałe”. Zarówno Wnioskodawca, jak i Pożyczkodawca są czynnymi podatnikami VAT. Umowa pożyczki zostanie zawarta na terytorium Polski. Pożyczkodawca nie jest udziałowcem Wnioskodawcy.

Ponadto, Zainteresowany nie wyklucza, iż w przyszłości będzie sporadycznie zaciągać kolejne pożyczki od Pożyczkodawcy – na podstawie zawartych umów pożyczki.

W przedmiotowej sprawie Wnioskodawca odnosi więc korzyść w postaci otrzymanej pożyczki w zamian za którą płaci Pożyczkodawcy wynagrodzenie (odsetki).

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 720 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Zatem, udzielenie pożyczek stanowi świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych świadczone poza systemem bankowym zaliczane są do grupy usług pośrednictwa finansowego, sklasyfikowanego w sekcji J dział 65 PKWiU, a tego rodzaju działalność mieści się w definicji działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Wobec powyższego udzielanie pożyczek podlega regulacjom zawartym w ustawie o podatku od towarów i usług.

Biorąc powyższe pod uwagę opisana czynność udzielenia pożyczki na rzecz Wnioskodawcy przez Pożyczkodawcę będącego podatnikiem podatku od towarów i usług stanowi świadczenie usług zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i podlega opodatkowaniu tym podatkiem na ogólnych zasadach, stosownie do przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Podkreślić należy, że analiza prawidłowości dokonanej przez Wnioskodawcę we wniosku klasyfikacji czynności do właściwego grupowania statystycznego, nie mieści się w ramach określonych przepisem art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.), zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego.

Zatem, Minister Finansów nie jest uprawniony do oceny stanowiska przedstawionego przez Zainteresowanego w zakresie klasyfikacji statystycznej czynności będącej przedmiotem wniosku.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto, tut. Organ informuje, iż w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.