Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB3/423-843/12-2/AG
z 31 grudnia 2012 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 poz. 749 ) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 03.10.2012r. (data wpływu 12.10.2012r.) w sprawie o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych odnośnie skutków podatkowych rozliczenia transakcji opcyjnych – jest prawidłowe.

Uzasadnienie

W dniu 12.10.2012r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych odnośnie skutków podatkowych rozliczenia transakcji opcyjnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Sp. z o.o. („Spółka”) jest podmiotem, w zakresie działalności którego jest m.in. działalność holdingów finansowych (inwestowanie w udziały, akcje w innych spółkach), świadczenie usług finansowych w ramach pozostałych form udzielania kredytów i leasingu finansowego. W związku z wykonywaną działalnością gospodarczą i w celu osiągnięcia (w przyszłości) przychodów, Spółka zawarła w dniu 12 lipca 2011 r. ze spółką Y Umowę Opcji na zakup akcji spółki X. Y była akcjonariuszem spółki X. Akcje spółki X miały charakter zdematerializowanych papierów wartościowych w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi i były zapisane na rachunku maklerskim prowadzonym przez dom maklerski. Spółka X jest spółką publiczną w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych z ogromnym potencjałem rozwojowym oraz planującą przejść z rynku NewConnect na GPW. Y posiadała Q sztuk akcji spółki X, co stanowiło 13% w kapitale zakładowym spółki X. Y nieodwołalnie przyznała Spółce prawo kupna od Y łącznie Q sztuk akcji spółki X („Opcja Zakupu”), za, z góry określoną w Umowie Opcji, cenę Z za jedną akcję spółki X („Cena Akcji”). W przypadku wykonania Opcji Zakupu przez Spółkę, Y była zobowiązana do sprzedaży Spółce akcji spółki X zgodnie z postanowieniami Umowy Opcji. Spółka nie była uprawniona do żądania wykonania Opcji Zakupu dla liczby akcji spółki X w niższej ilości niż Q, Spółka i Y ustaliły dzień wykonania Opcji Zakupu („Dzień Wykonania Opcji”) na dzień 5 grudnia 2011 r. W ciągu 4 dni roboczych od Dnia Wykonania Opcji, Y miała sprzedać Spółce akcje spółki X. Spółka zobowiązała się zapłacić na rzecz Y Premię Opcyjną za przyznaną jej przez Y Opcję Zakupu niezależnie, czy Opcja Zakupu zostanie przez Spółkę wykonana czy nie. Premia Opcyjna miała być płatna w terminie zapłaty za akcje spółki X, a jeżeli Opcja Zakupu nie byłaby wykonana w terminie 4 dni roboczych od Dnia Wykonania Opcji. Y miała wystawić w ciągu jednego dnia od Dnia Wykonania Opcji Spółce fakturę obejmującą wysokość Premii Opcyjnej. Premia Opcyjna wynosiła 50% wartości wynikającej z różnicy pomiędzy Ceną Akcji (Z) za jedną akcję spółki X a ceną jednej akcji spółki X na zamknięciu sesji notowań na NewConnect w dniu 5 grudnia 2011 r., wyrażoną w wartościach bezwzględnych, pomnożoną przez liczbę akcji spółki X będącej przedmiotem Opcji Zakupu. Za niewykonanie przez Spółkę Opcji Zakupu przyjęto:

1. niezłożenie w dniu 5 grudnia 2011 r. przez Spółkę Zawiadomienia o Wykonaniu Opcji,
   
2. złożenie w dniu 5 grudnia 2011 r. oświadczenia o odmowie wykonania Opcji Zakupu,
   
3. złożenie przez Spółkę Zawiadomienia o Wykonaniu Opcji dla liczby akcji spółki X niższej niż Q,
   
4. odmowa nabycia akcji spółki X.
   
   

W przypadku wykonania Opcji Zakupu, wciągu 4 dni roboczych od Dnia Wykonania Opcji Strony miały podpisać umowę sprzedaży akcji spółki X („Umowa sprzedaży Akcji”). Y zobowiązała się, że w Dniu Wykonania Opcji, będzie dysponowała wszelkimi wymagalnymi zgodami na dokonanie przeniesienia własności akcji spółki X na rzecz Spółki. Y zapewniła Spółkę, że do Dnia Wykonania Opcji nie zbędzie na rzecz innego podmiotu akcji spółki X będących przedmiotem Opcji Zakupu ani nie dokona żadnych ograniczeń uniemożliwiających lub utrudniających wykonywanie jakichkolwiek praw z tych akcji spółki X. Zapłata za akcje spółki X miała nastąpić w ciągu 4 dni roboczych od dnia upływu Dnia Wykonania Opcji. Strony uzgodniły, że jeżeli Y będzie uchylała się od zawarcia umowy sprzedaży akcji spółki X będących przedmiotem Opcji Zakupu, Spółka naliczy Y karą umowną za każdy dzień opóźnienia. Strony uzgodniły także, że jeżeli Y w Dniu Wykonania Opcji nie będzie właścicielem akcji spółki X będących przedmiotem Opcji Zakupu lub w jakikolwiek sposób ograniczy pełne korzystanie z tych akcji spółki X, Spółka naliczy Y karą umowną w wysokości wartości wynikającej z różnicy pomiędzy Ceną Akcji (Z) za jedną akcję a ceną jednej akcji spółki X na zamknięciu sesji NewConnect w dniu 5 grudnia 2011 r., wyrażonej w wartościach bezwzględnych, pomnożoną przez liczbę akcji (Q). W takim wypadku Premia Opcyjna nie byłaby należna. Zapłata kar umownych miała nastąpić w terminie 14 dni od wezwania Y przez Spółkę. Spółka nie wykonała Opcji Zakupu w dniu 5 grudnia 2011 r. ani w późniejszym terminie z uwagi na bardzo niski kurs akcji spółki X w dniu 5 grudnia 2011 r., tym samym jej prawo do zakupu akcji spółki X wygasło. Niewykonanie przez Spółkę Opcji Zakupu było spowodowane tym, iż akcje spółki X były w dniu 5 grudnia 2011 r. notowane na rynku NewConnect po bardzo niskiej cenie, która utrzymywała się od dłuższego czasu i ich zakup przez Spółkę oznaczałby znaczące „,przepłacenie” przez Spółkę w stosunku do ich realnej wartości na rynku. Dla Spółki nieskorzystanie z Opcji Zakupu było finansowo korzystniejsze, a tym samym ekonomicznie uzasadnione, niż zakup akcji spółki X i poniesienie realnych strat finansowych poprzez posiadanie „przepłaconych akcji”. Niska cena akcji spółki X na NewConnect w dniu 5 grudnia 2011 r. była spowodowana pogłębiającym się konfliktem akcjonariuszy Spółki X oraz niekorzystną sytuacją na rynku giełdowym. Nieskorzystanie z Opcji Zakupu wiązało się dla Spółki z obowiązkiem poniesienia Premii Opcyjnej na rzecz Y. Zgodnie z Umową Opcji, w terminie 1 dnia po dniu 5 grudnia 2011 r. (po dniu rezygnacji z wykonania Opcji Zakupu), Y wystawiła Spółce stosowną fakturę za Premię Opcyjną. W dniu otrzymania powyższej faktury Spółka ujęła Premię Opcyjną w księgach rachunkowych, dokonując tym samym jej zaliczenia w koszty uzyskania przychodu - Premia Opcyjna została, na zasadzie memoriałowej, zaliczona jednorazowo w (grudniu) 2011 r. w koszty, zarówno rachunkowe jaki podatkowe.

W związku z wyżej opisanym stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym Spółka zadała następujące pytanie:

Czy Premia Opcyjna związana z przyznaną Spółce Opcją Zakupu, wymagalna po dniu rezygnacji po dniu rezygnacji z realizacji Opcji Zakupu, tj. po Dniu Wykonania Opcji, stanowi koszt uzyskania przychodów dla Spółki, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych („ustawa o CIT”), który winien być rozpoznany dla celów podatkowych na podstawie i w trybie art. 15 ust. 4d i 4e ustawy o CIT, tj. na zasadzie memoriałowej (w dacie poniesienia)? W związku z powyższym, czy Spółka postąpiła prawidłowo zaliczając jednorazowo Premię Opcyjną do kosztów uzyskania przychodów w dniu, na który koszt ten został ujęty w księgach rachunkowych na podstawie otrzymanej faktury, następujący po dniu 5 grudnia 2011 r., tj. po dniu rezygnacji z realizacji Opcji Zakupu?

Stanowisko Wnioskodawcy:

Opcja Zakupu, za którą Spółka obowiązana była ponieść Premię Opcyjną, jest pochodnym instrumentem finansowym w rozumieniu ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz. U. z 2000 r., nr 54, poz. 654, ze zm.). Zgodnie z art. 16 ust. 1b ustawy o CIT, który zawiera definicję pochodnych instrumentów finansowych, za pochodne instrumenty finansowe uważa się prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny dewizowej lub papierów wartościowych, albo od wysokości stóp procentowych lub indeksów, a w szczególności opcje i kontrakty terminowe. W przypadku Opcji Zakupu jej cena zależna jest od instrumentu bazowego jakim są akcje spółki X.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, definiującym ogólną zasadę określania kosztów uzyskania przychodów, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów określonych w art. 16 ust 1 ustawy o CIT. Z przytoczonego przepisu wynika, że spełnienie następujących warunków, umożliwia zaliczenie danego kosztu do kosztu uzyskania przychodów w sytuacji gdy:

1. koszt został poniesiony przez podatnika i
   
2. pozostaje on w związku z prowadzoną działalnością i
   
3. został poniesiony w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła i
   
4. koszt ten nie jest objęty katalogiem z art. 16 ust 1 ustawy o CIT.
   
   

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego, poprzez zawarcie Umowy Opcji Spółka spodziewała się nabyć w przyszłości (po Dniu Wykonania Opcji) akcje spółki X, o ile, po pierwsze i przede wszystkim, ustalona w Umowie Opcji Cena Akcji okazałaby się odpowiednio korzystniejsza niż aktualna w dniu Wykonania Opcji cena rynkowa tych akcji, po drugie, istniały, w Dniu Wykonania Opcji, racjonalne i uzasadnione ekonomicznie przesłanki wzrostu rynkowej ceny akcji spółki X w krótkim i/lub długim terminie.

Zawarcie Umowy Opcji, a w jej rezultacie, ewentualne, tj. uzależnione w szczególności od ceny rynkowej akcji spółki X w Dniu Wykonania Opcji, nabycie akcji spółki X, stanowiło uzasadnione działanie Spółki, podporządkowane przyjętym przez Spółkę regułom i strategii rozwoju, racjonalnie zmierzające do osiągnięcia założonych celów - osiągania przychodów i dywersyfikacji źródeł przychodu. W tym wypadku, Spółka, poprzez podjęcie inwestycji w akcje spółki X oczekiwała w przyszłości zwrotu z tej inwestycji w postaci dywidendy i/lub, w przypadku osiągnięcia satysfakcjonującego poziomu/ wzrostu ceny rynkowej akcji spółki X, uzyskania przychodu i realizacji zysku ze sprzedaży tych akcji.

Choć w założeniu inwestycja w akcje spółki X miała mieć charakter inwestycji długoterminowej (w ramach budowania holdingu finansowego i osiągania przychodów z dywidend), o finalnym charakterze tej inwestycji, tak jak w przypadku każdej tego typu inwestycji, decydowałaby ostatecznie wypadkowa szeregu czynników, w szczególności, bieżąca sytuacja ekonomiczna i polityka strategiczna Spółki, bieżące warunki rynkowe, aktualna wartość rynkowa akcji spółki X i przewidywania co do jej zmiany w krótkim i długim terminie, jak również perspektywy rozwojowe spółki X. W przypadku, gdyby w Dniu Wykonania Opcji rynkowa cena akcji spółki X przewyższała wartość akcji spółki X nabytych po Cenie Akcji, powiększonej o Premię Opcyjną, niewykluczone byłoby, że Spółka mogłaby podjąć decyzję o zbyciu akcji spółki X na rynku giełdowym i w ten sposób, w krótkim terminie, osiągnąć przychód i zrealizować zysk. Reasumując, zawarcie Umowy Opcji, w rezultacie której wystąpił obowiązek poniesienia Premii Opcyjnej, zostało dokonanie w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, w celu osiągnięcia, w przyszłości, przychodu z dywidend i/lub ze zbycia akcji spółki X. Decyzja Spółki o niewykonaniu Opcji Zakupu była decyzją racjonalną, uzasadnioną ekonomicznie, finansowo korzystniejszą, chroniącą Spółkę przed poniesieniem (wyższych niż wartość Premii Opcyjnej) strat finansowych poprzez posiadanie „przepłaconych” akcji, co do których istniało uzasadnione ryzyko dalszej deprecjacji wynikające z pogłębiającego się konfliktu akcjonariuszy Spółki X oraz niekorzystnej sytuacji na rynku giełdowym,

Kwestię potrącalności kosztów regulują przepisy art. 15 ust. 4-4h ustawy o CIT. W odniesieniu do kosztów związanych z nabyciem instrumentów pochodnych należy mieć dodatkowo na uwadze zapisy art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o CIT. Przepis ten stanowi, że do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te, stosownie do art. 16g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych. Powołany przepis wprowadza jednak tylko i wyłącznie ograniczenie czasowe co do początkowego momentu, od którego podatnik uprawniony jest do rozpoznania kosztów z powyższego tytułu. Wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów wydatków, o których mowa w tym przepisie ograniczone jest tym, czy wydatki te nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych. Jeżeli nie powiększają wartości początkowej środka trwałego to wydatków związanych nabyciem pochodnych instrumentów finansowych: do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów,

• do czasu rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów,
  
• do czasu ich odpłatnego zbycia, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów. Wydatki te będą stanowiły koszt uzyskania przychodów w chwili realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia.
  
  

Odnosząc się do stanu faktycznego objętego niniejszym wnioskiem, przytoczony wyżej przepis art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o CIT nie może stanowić podstawy do rozstrzygnięcia w zakresie momentu potrącalności poniesionego (zaksięgowanego) kosztu Premii Opcyjnej. Przepis ten dotyczy bowiem wydatków poniesionych przed realizacją lub rezygnacją z realizacji instrumentów pochodnych, a takie wydatki nie zostały przez Spółkę poniesione. Ograniczenie przewidziane w powyższym przepisie wpływa wyłącznie na datę potrącenia kosztu nabycia instrumentu pochodnego, który to koszt został zapłacony (wydatkowany) przy zawarciu kontraktu, a zatem przed realizacją lub rezygnacją z realizacji praw wynikających z instrumentów pochodnych. Powyższe ograniczenie nie dotyczy zatem Premii Opcyjnej, skoro jej wydatkowanie miało nastąpić dopiero po realizacji/rezygnacji z realizacji praw wynikających z Opcji Zakupu. W przypadku Premii Opcyjnej, która stała się należna dopiero po dniu 5 grudnia 2011 r., moment jej zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów określany winien być w rezultacie w oparciu o art. 15 ust. 4-4e ustawy o CIT. W tym miejscu Spółka pragnie podkreślić, że powyższe tezy potwierdza orzecznictwo sądowe, w szczególności wyrok NSA z 1.02.2011 r. sygn. II FSK 1725/09.

Rozwiązania prawne przyjęte w art. 15 ust 4-4a ustawy o CIT, dotyczące potrącalności kosztów w czasie, pozwalają na wyróżnienie kosztów bezpośrednio związanych z uzyskaniem przychodu oraz, jako odrębnej kategorii kosztów pośrednio związanych przychodem. Jeśli uzyskanie konkretnego przychodu wprost zależy od poniesienia danego kosztu, koszt ten będzie można rozliczyć dopiero w momencie wystąpienia przychodu koszt bezpośredni. W przeciwnym wypadku mamy do czynienia z kosztem pośrednim. W myśl art. 15 ust 4d ustawy o CIT, koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. Stosownie natomiast do treści przepisu art. 15 ust 4e ustawy o CIT, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. W przepisie art. 15 ust. 4e ustawy o CIT wprowadzono zatem zapis, na podstawie którego koszt rozliczany jest podatkowo na zasadzie memoriałowej. Z uwagi ze Premii Opcyjnej, należnej w wyniku rezygnacji z wykonania Opcji Zakupu, nie można przyznać charakteru kosztu bezpośredniego w rozumieniu art. 15 ust 4 ustawy o CIT, stanowi ona koszt pośredni potrącalny jednorazowo w dacie poniesienia tj. ujęcia w ewidencji księgowej Spółki (art. 15 ust. 4d ustawy o CIT).

Reasumując w ocenie Spółki, koszt Premii Opcyjnej wynikający z wystawionej przez Y, po dniu rezygnacji z prawa wykonania Opcji Zakupu (po dniu 5 grudnia 2011 r.), faktury może być, w oparciu o art. 15 ust. 4d i 4e ustawy o CIT, zaliczony przez Spółkę jednorazowo do kosztów uzyskania przychodu tego miesiąca, w którym Spółka ujęła (zaksięgowała) koszt Premii Opcyjnej w księgach rachunkowych na podstawie otrzymanej faktury, czyli w grudniu 2011 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej w tym zakresie oceny stanowiska wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.