INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112 poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, przedstawione we wniosku z dnia 1 lutego 2011r. (data wpływu do tut. Biura 10 lutego 2011r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia źródła przychodów, do jakiego należy zaliczyć przychód z odszkodowania wypłaconego wynajmującemu przez Urząd Miasta w związku z niedostarczeniem lokalu socjalnego osobie, co do której orzeczono nakaz eksmisji – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 lutego 2011r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie, dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia źródła przychodów, do jakiego należy zaliczyć przychód z odszkodowania wypłaconego wynajmującemu przez Urząd Miasta w związku z niedostarczeniem lokalu socjalnego osobie, co do której orzeczono nakaz eksmisji.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawczyni, aktualnie osiąga przychody z tytułu wynajmu lokali, stanowiących majątek własny. Od lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku lokal, którego dotyczy otrzymane przez Wnioskodawczynię odszkodowanie (od Urzędu Miasta), był zajmowany na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale. Stosownie do obowiązujących przepisów najemca otrzymał trzyletnie wypowiedzenie umowy najmu ze skutkiem na dzień 31 maja 2006r. Po tym terminie najemca nie zwolnił zajmowanego lokalu, zatem Wnioskodawczyni złożyła pozew o eksmisję. Wyrok orzekający eksmisję zapadł w dniu 26 stycznia 2007r. i otrzymał klauzule wykonalności w dniu 8 maja 2008r. Wyrok w sprawie eksmisji nałożył na Urząd Miasta obowiązek dostarczenia lokalu socjalnego, a wobec jego niedostarczenia w terminie, Urząd przejął na siebie konieczność uregulowania należności z tytułu korzystania z lokalu będącego własnością Wnioskodawczyni. Najemca opuścił zajmowany lokal we wrześniu 2009r. i przez cały czas nie płacił czynszu. W 2009r. na mocy prawomocnych wyroków sądowych Wnioskodawczyni otrzymała od Urzędu Miasta odszkodowanie w wysokości 25.130,00 zł, za niedostarczenie lokalu socjalnego. Przychód ten został przez Wnioskodawczynię uwzględniony w bieżących przychodach z najmu, jak też rozliczony w zeznaniu rocznym za 2009r. Odszkodowanie to, zgodne jest z art. 18 ust. 5 ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2001r. Nr 71, poz. 733 ze zm.) jest wypłacane z tytułu niedostarczenia przez Gminę lokalu socjalnego osobom uprawnionym do niego na mocy prawomocnego wyroku sądowego. Po terminowym złożeniu rozliczenia podatkowego za rok 2009, w dniu 18 maja 2010r. Wnioskodawczyni otrzymała z Urzędu Miasta informację sporządzoną na formularzu PIT-8C o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych, z wykazaną kwotą odszkodowania. Urząd Miasta, opierając się na interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 22 marca 2010r. Znak IBPBII/1/415-999/09/MK w sprawie skutków podatkowych wypłaty osobom fizycznym odszkodowań z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego osobie uprawnionej na mocy wyroku sadowego, stoi na stanowisko, że odszkodowanie to podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako przychód z innych źródeł.

Jak wskazuje Wnioskodawczyni, przedmiotem ww. interpretacji były następujące pytania:

• czy podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych odszkodowanie wypłacane osobom fizycznym przez Urząd Miasta z tytułu jak wyżej...
• czy na Urzędzie Miasta ciąży obowiązek pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od ww. odszkodowania...
  
  

Jak wynika z powyższych pytań, kwestia sporna dotyczyła samego faktu opodatkowania przedmiotowego odszkodowania, a jedynie na marginesie (jednocześnie wskazać należy…) stwierdzono, iż wypłacona kwota odszkodowania stanowi przychód z innych źródeł.

Zgodnie z powyższą interpretacją i wezwaniem Urzędu Skarbowego, Wnioskodawczyni dokonała stosownej korekty zeznania podatkowego za 2009r., przenosząc przychód z odszkodowania z najmu do przychodu z innych źródeł.

O ile sam fakt opodatkowani nie budzi wątpliwości Wnioskodawczyni (jako, że rozliczyła je w pierwotnie złożonej deklaracji), to nie może się zgodzić na zakwalifikowanie otrzymanego odszkodowania, jako przychodu z innych źródeł.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytania:

Czy wypłacone osobie fizycznej przez Urząd Miasta odszkodowanie z tytułu niedostarczenia przez Gminę lokalu socjalnego osobie eksmitowanej stanowi przychód z innych źródeł, czy przychód ze źródła, z którym jest nierozerwalnie związany tzn. z najmem lokali...

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000r., nr 14, poz. 176 ze zm. – zwanej dalej ustawą pdof), najem jest samoistnym i odrębnym źródłem przychodów. Zgodnie z ww. przepisem, źródłami przychodów są „najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą.

Najem, jak wynika z definicji Kodeksu cywilnego, charakteryzuje się odpłatnością głównie pod postacią czynszu płaconego przez najemcę wynajmującemu. Przepisy podatkowe nie ograniczają w tym względzie przychodów z najmu wyłącznie do czynszu. Art. 11 ust. 1 ustawy pdof stanowi, że przychodami ze źródła przychodów są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Przedmiotowe odszkodowanie, według Wnioskodawczyni, spełnia powyższe kryteria, a przede wszystkim jest nierozerwalnie związane ze źródłem przychodu, na podstawie którego mogło w ogóle powstać. Odszkodowanie ma rekompensować czynsz, jaki powinien być płacony przez najemcę lokalu z orzeczoną eksmisją, a który nie został w rzeczywistości zapłacony. Obowiązek jego zapłacenia pod postacią odszkodowania przejęła na siebie Gmina z tytułu niedostarczenia lokalu socjalnego osobie eksmitowanej, która korzysta w tym czasie z lokalu będącego własnością wynajmującego. Odszkodowanie to tylko kwestia nazewnictwa, od strony wynajmującego jest to po prostu odpłatność za oddanie najemcy rzeczy do używania co rzeczywiście miało miejsce przez cały okres do opuszczenia lokalu przez najemcę. Nie jest też istotne z punktu widzenia wynajmującego, kto na podstawie odrębnych przepisów faktycznie opłaca stosowne wynagrodzenie (czynsz), a jedynie sam fakt otrzymania odpłatności za świadczoną usługę najmu. Za okres, za który wpłacono odszkodowanie istniał w dalszym ciągu stosunek najmu, gdyż najemca faktycznie używał oddany mu lokal, a uzyskany przychód pozostawał z nim w ścisłym związku przyczynowo-skutkowym.

Umieszczenie w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy pdof, jako ostatniego ze źródeł przychodów „innych źródeł” wskazuje wyraźnie, że do innych źródeł można zaliczyć tylko takie przychody, których nie da się przyporządkować do źródeł wymienionych w pkt 1-8 tego ustępu.

Nie zmienia tego również, zdaniem Wnioskodawczyni, otwarty katalog przychodów z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 ustawy pdof (uważa się w szczególności), gdyż choćby przez analogię, odszkodowania wypłacane przez różne instytucje osobom prowadzącym działalność gospodarczą stanowią przychód z tej działalności, a nie przychód z innych źródeł. Nie można więc dowolnie kwalifikować przychodów do przychodów z innych źródeł, szczególnie, gdy mogą być one przyporządkowane do wyraźnie określonych ustawowo źródeł przychodów.

Obowiązek zapłacenia odszkodowania przez Urząd Miasta nigdy by nie powstał, gdyby nie istniejący i wiążący strony ważny stosunek najmu. W związku z powyższym, Wnioskodawczyni uważa, ze przychód z przedmiotowego odszkodowania należy traktować, jako przychód z najmu, a nie przychód z innych źródeł.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2010r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, iż wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, z wyjątkiem:

1. określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
2. odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
3. odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
4. odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
5. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
6. odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
7. odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
   
   

Należy jednak podkreślić, że zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy objęte są tylko te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Oznacza to, że zwolnienie nie obejmuje wszystkich odszkodowań, a tylko te, których wysokość lub zasady ustalania zostały określone wprost w stosownych przepisach prawa.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika m.in., iż od lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku lokal, w związku z którym Wnioskodawczyni otrzymała odszkodowanie był zajmowany na podstawie decyzji administracyjnej o przydziale. Stosownie do obowiązujących przepisów najemca otrzymał trzyletnie wypowiedzenie umowy najmu ze skutkiem na dzień 31 maja 2006r. Po tym terminie najemca nie zwolnił zajmowanego lokalu, zatem Wnioskodawczyni złożyła pozew o eksmisję. Wyrok orzekający eksmisję zapadł w dniu 26 stycznia 2007r. i otrzymał klauzule wykonalności w dniu 8 maja 2008r. Wyrok w sprawie eksmisji nałożył na Urząd Miasta obowiązek dostarczenia lokalu socjalnego, a wobec jego niedostarczenia w terminie, Urząd przejął na siebie konieczność uregulowania należności z tytułu korzystania z lokalu będącego własnością Wnioskodawczyni. Najemca opuścił zajmowany lokal we wrześniu 2009r. i przez cały czas nie płacił czynszu. W 2009r. na mocy prawomocnych wyroków sądowych Wnioskodawczyni otrzymała od Urzędu Miasta odszkodowanie w wysokości 25.130,00 zł, za niedostarczenie lokalu socjalnego. Przychód ten został przez Wnioskodawczynię uwzględniony w bieżących przychodach z najmu, jak też rozliczony w zeznaniu rocznym za 2009r.

Po terminowym złożeniu rozliczenia podatkowego za rok 2009, w dniu 18 maja 2010r. Wnioskodawczyni otrzymała z Urzędu Miasta informację sporządzoną na formularzu PIT-8C o przychodach z innych źródeł oraz o niektórych dochodach z kapitałów pieniężnych, z wykazaną kwotą odszkodowania.

Zgodnie z art. 18 ust. 1 z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 31, poz. 266 ze zm.), osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. W myśl art. 18 ust. 2 ww. ustawy, z zastrzeżeniem ust. 3, odszkodowanie, o którym mowa w ust. 1, odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać od osoby, o której mowa w ust. 1, odszkodowania uzupełniającego.

Zgodnie natomiast z art. 18 ust. 5 ustawy ww. ustawy, jeżeli gmina nie dostarczyła lokalu socjalnego osobie uprawnionej do niego z mocy wyroku, właścicielowi przysługuje roszczenie odszkodowawcze do gminy, na podstawie art. 417 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.).

Z przepisu art. 417 § 1 Kodeksu cywilnego wynika, iż za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działanie lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa. Jeżeli wykonywanie zadań z zakresu władzy publicznej zlecono, na podstawie porozumienia, jednostce samorządu terytorialnego albo innej osobie prawnej, solidarną odpowiedzialność za wyrządzoną szkodę ponosi ich wykonawca oraz zlecająca je jednostka samorządu terytorialnego albo Skarb Państwa (art. 417 § 2 Kodeksu cywilnego).

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 6 i 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, odrębnymi źródłami przychodów są:

• najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej,
• inne źródła.
  
  

Zgodnie z art. 11 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Stosownie do treści art. 20 ust. 1 ww. ustawy, za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i 17 oraz przychody nieznajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach.

Cytowany przepis art. 20 ust. 1 ww. ustawy, zawiera otwarty katalog przychodów, w związku z czym do kategorii tej mogą zostać zaliczone również inne (niż wymienione w tym przepisie) przychody, objęte ogólną definicją przychodów, zawartą w art. 11 ust. 1 cyt. ustawy.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż przychody z tytułu otrzymywanego odszkodowania należy zakwalifikować do przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. do przychodów z innych źródeł.

Zauważyć bowiem należy, iż otrzymanego przez Wnioskodawczynię odszkodowania nie sposób uznać za przychód ze źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na gruncie przedmiotowej sprawy nie został bowiem spełniony warunek pozostawania ww. odszkodowania w związku z przychodem z tytułu najmu lokalu mieszkalnego. Nawet gdyby, odszkodowanie wypłacone w 2009r. przez Urząd Miasta w związku z niedostarczeniem lokalu socjalnego osobie uprawnionej na mocy wyroku sądowego, odpowiadało wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu, to odszkodowanie to nie stanowi czynszu, do którego na mocy przepisów prawa oraz zawartej umowy zobowiązany jest najemca. W myśl bowiem art. 659 § 1 Kodeksu cywilnego, przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz. Czynsz może być oznaczony w pieniądzach lub w świadczeniach innego rodzaju (art. 659 § 2 K.c.).

Jak wynika z wniosku, przedmiotowe odszkodowanie wypłacone zostało przez Urząd Miasta, jako zadośćuczynienie za szkodę związaną z niedostarczeniem lokalu socjalnego osobie uprawnionej nie zaś, jako czynsz (czy też jego ekwiwalent) związany z użytkowaniem (w tym bezprawnym) lokalu przez najemcę. Tym samym otrzymane z Urzędu Miejskiego odszkodowanie winno zostać zaliczone przez Wnioskodawczynię do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Na gruncie przedmiotowej sprawy, za bezpodstawne należy uznać powoływanie się przez Wnioskodawczynię na analogię pomiędzy koniecznością zaliczenia do przychodów z działalności gospodarczej odszkodowań, związanych z tą działalnością, wypłacanych przez różne instytucje osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą, a rekompensatami wypłacanymi przez Urząd Miasta, w związku z niedostarczeniem przez gminę lokalu socjalnego osobie uprawnionej do tego na mocy wyroku sądu. Zaliczenie odszkodowań otrzymanych za szkody dotyczące składników majątku, związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej do przychodów z działalności gospodarczej następuje bowiem na mocy wyraźnie wskazanego przepisu prawa, tj. art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Brak jest natomiast analogicznego przepisu w przypadku źródła przychodów jakim jest określony w art. 10 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy najem nieruchomości.

Mając powyższe na względzie, stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.