2019.03.14 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej - 0113-KDIPT1-2.4012.853.2018.2.JS

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT1-2.4012.853.2018.2.JS
z 14 marca 2019 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 27 listopada 2018 r. (data wpływu 4 grudnia 2018 r.), uzupełnionym pismem z dnia 16 stycznia 2019 r. (data wpływu 21 stycznia 2019 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług świadczonych na rzecz Funduszy – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 4 grudnia 2018 r. wpłynął do tutejszego Organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usług świadczonych na rzecz Funduszy.

Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 16 stycznia 2019 r. o kwestie związane z pełnomocnictwem.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest spółką jawną prawa polskiego (dalej jako: „Wnioskodawca” lub „Spółka”). Wnioskodawca nie jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest świadczenie wysoko wyspecjalizowanych usług dedykowanych na rzecz funduszy inwestycyjnych w tym alternatywnych funduszy inwestycyjnych oraz podmiotów nimi zarządzających. Przedmiot działalności Wnioskodawcy obejmuje następujące PKD: PKD 66.30.Z – działalność związana z zarządzaniem funduszami, PKD 69.10.Z – działalność prawnicza, PKD 69.20.Z – działalność rachunkowo-księgowa, PKD 70.22.Z – pozostałe doradztwo w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania, 66.19.Z – pozostała działalność wspomagająca usługi finansowe, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych, PKD 64.99.Z – usługi w zakresie pozostałej finansowej działalności usługowej, gdzie indziej niesklasyfikowanej, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów.

Wnioskodawca planuje zawrzeć umowy o świadczenie usług z Zarządzającym Alternatywnymi Funduszami Inwestycyjnymi (dalej jako: „ZAFI”) lub bezpośrednio z Alternatywnym Funduszem Inwestycyjnym (dalej jako: „AFI”; ZAFI i AFI dalej zwane łącznie jako: „Fundusz”). ZAFI i AFI stanowią podmioty działające na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej jako: „u.f.i.”).

Zgodnie z postanowieniami umowy Wnioskodawca będzie wykonywał na rzecz Funduszy wyspecjalizowane i kompleksowe usługi wsparcia (dalej jako: „Usługi”) obejmujące swoim zakresem w szczególności:

świadczenie usług księgowości, przy czym usługi te nie będą świadczone na rzecz Funduszy, które posiadają już własną obsługę księgową;
bieżącą obsługę prawną Funduszu;
usługi administracyjne (w tym przechowywanie dokumentacji);
obsługa zapytań inwestorów;
analizy oraz rekomendacje wszelkich uprzednio wyszukanych potencjalnych projektów inwestycyjnych w zakresie zgodności z polityką inwestycyjną Funduszu w tym:
1. przygotowywanie oraz nadzorowanie due diligence projektów,
2. przeprowadzenie audytu potencjalnych inwestycji, w tym także audytu w zakresie możliwości uzyskania ochrony i komercjalizacji własności intelektualnej wytworzonej w ramach projektu;
3. przekazywanie Funduszowi rekomendacji projektów na podstawie analizy raportów due diligence;
sporządzanie umów inwestycyjnych oraz wsparcie Funduszu w procesach negocjacyjnych, w tym także aktywne uczestnictwo w negocjacjach mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji;
przedstawienie Funduszowi rekomendacji na podstawie przygotowanych dokumentów deal status report (DSR) oraz notatek z posiedzeń Komitetu Inwestycyjnego;
uczestniczenie w Komitetach Inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych;
modelowanie wyniku funduszy inwestycyjnych bazując na projekcjach przychodów z inwestycji;
analiza wyników inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych (w szczególności analizy wewnętrznej stopy zwrotu w wartościach netto oraz brutto);
analiza działań (w tym pod kątem ryzyka prawnych i rynkowych) podejmowanych przez Fundusz w świetle przepisów prawnych dotyczących funduszy inwestycyjnych, statutów, umów, polityki inwestycyjnej i innych dokumentów regulujących zarządzanie funduszem oraz innych przepisów prawa;
analiza możliwości patentowych projektów w tym prowadzenie rozmów z dysponentami projektu w zakresie ich gotowości zaangażowania w jego dalszy rozwój, ocena stopnia zaawansowania projektu, ocena trafności identyfikacji niezaspokojonych potrzeb związanych z projektem;
analiza stanu prawnego przedmiotów inwestycji środków Funduszu;
nadzór nad realizacją projektów inwestycyjnych;
analiza w zakresie oferowania, dystrybucji oraz wprowadzenia jednostek uczestnictwa AFI do obrotu;
wsparcie w procesie uzyskania dla projektów dotacji z N. (dalej jako: „N.”), a także wsparcie w zakresie rozliczenia dotacji z N. oraz bieżącym kontakcie z N.;
wsparcie w procesie uzyskania dla projektów dotacji lub grantów, a także wsparcie w zakresie rozliczenia dotacji lub grantów oraz bieżącym kontakcie z instytucjami udzielającymi Wsparcia (a tym z instytucjami pośredniczącymi);
przygotowywanie rekomendacji dotyczących realizacji procesu wyjścia z inwestycji;
wsparcie Funduszu w bieżącym monitorowaniu wyników spółek portfelowych oraz w monitorowaniu poziomu realizacji założonej strategii inwestycyjnej;
przygotowanie dla Funduszu rekomendacji oraz planów dotyczących realizacji procesu wyjścia z inwestycji;
badaniu stanu prawnego, finansowego i faktycznego przedmiotu lokat Funduszu, w tym identyfikowanie związanych z tym ryzyka oraz informowanie o nich podmiotu zarządzającego funduszem inwestycyjnym,
reprezentacja ZAFI przed Komisją Nadzoru Finansowego, sądami powszechnymi, administracyjnymi, arbitrażowymi, organami administracji publicznej i innymi osobami i jednostkami oraz wspierania w wykonywaniu wszelkich obowiązków informacyjnych dotyczących Spółek spoczywających na ZAFI.

W zakresie niezbędnym do wykonania czynności wymienionych powyżej, Fundusz udzielił Spółce lub pracownikom Spółki, pełnomocnictw koniecznych do prawidłowej realizacji obowiązków wynikających z Umowy.

Za świadczone Usługi Wnioskodawcy przysługiwać będzie określone w umowie wynagrodzenie, którego wartość ustalona jest w miesięcznej stałej kwocie oraz w kwocie zamiennej uzależnionej od nakładów pracy Wnioskodawcy oraz wartości samej inwestycji, w związku z którą usługi są realizowane.

Wnioskodawca zaznaczył, że jego usługi będą realizowane wyłącznie na zlecenie Funduszy (AFI i ZAFI) i jedynie na rzecz tego typu podmiotów. Usługi, które będzie wykonywała Spółka nie będą usługami zarządzania Funduszem w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, gdyż w myśl tych przepisów podmiotem zarządzającym Funduszem może być jedynie podmiot określony w ustawie. Niemniej, stanowią one niezbędny element konieczny dla prowadzenia przez Fundusz działalności związanej z zarządzaniem Funduszem i jego aktywami. Usługi te będą obejmowały usługi wsparcia Funduszu w jego bieżącej działalności, a także zarządzania portfelami inwestycyjnymi Funduszy oraz zarządzania ryzykiem inwestycyjnym.

Podkreślenia wymaga także fakt, że powyższe czynności są specyficzne i istotne dla obsługi inwestycji w obszarze private equity / venture capital, co sprowadza się do uznania, że jedynie dla podmiotów prowadzących działalność inwestycyjną przedstawiają one wymierną i relewantną wartość rynkową. Wychodząc od specyficznego charakteru omawianych czynności, trzeba podkreślić, że mają one istotne znaczenie dla ZAFI oraz AFI, a w związku z tym są właściwe dla ich działalności.

Wnioskodawca będzie wykonywał usługi całościowo, zapewniając kompleksową obsługę Funduszy w przedstawionym powyżej zakresie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego Usługi świadczone przez Spółkę na rzecz Funduszy podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a u.p.t.u?

Zdaniem Wnioskodawcy, opisane Usługi podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a u.p.t.u.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy:

Zgodnie z art. 5 ust. 1 u.p.t.u, opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, natomiast świadczeniem usług jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Art. 43 u.p.t.u wyszczególnia czynności, które podlegają zwolnieniu z opodatkowania podatkiem VAT. W szczególności, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b), z opodatkowania VAT zwolnione są usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub ich częścią.

Artykuł 43 ust. 1 pkt 12 lit. a u.p.t.u jest wyrazem implementacji do polskiego porządku prawnego art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE (dalej: „Dyrektywa VAT”) w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają z podatku VAT zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu podatku VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.

Z art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT wynika, że prawodawca unijny pozostawił ustawodawcom z państw członkowskich swobodę w zakresie określenia, jakich podmiotów mogą dotyczyć usługi zarządzania objęte zwolnieniem z podatku VAT.

Na gruncie u.p.t.u. pojęcie „funduszu inwestycyjnego” zostało określone poprzez odesłanie do przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (tj. do u.f.i.).

Zgodnie z art. 3 u.f.i. fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Fundusz inwestycyjny może prowadzić działalność jako: 1) fundusz inwestycyjny otwarty; 2) alternatywny fundusz inwestycyjny. Zgodnie natomiast z art. 8a u.f.i alternatywnym funduszem inwestycyjnym jest także alternatywna spółka inwestycyjna, która może być prowadzona w formie spółki komandytowej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki komandytowo-akcyjnej. Wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. Zgodnie natomiast z art. 8b u.f.i. zarządzający ASI (tj. ZAFI) zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

Na gruncie powołanych powyżej przepisów nie ulega wątpliwości, że Wnioskodawca będzie świadczyć Usługi bezpośrednio na rzecz podmiotów objętych zwolnieniem wynikającym z art. 43 ust. 1 pkt 12 u.p.t.u.

Niemniej podkreślenia wymaga fakt, że omawiane zwolnienie ma charakter przedmiotowy nie zaś podmiotowy. Z tego względu, zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów należy przyjąć, że zwolnienie z VAT ma zastosowanie do wszelkich podmiotów świadczących usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego lub jego części, w szczególności do czynności wykonywanych np. przez podmiot działający na zlecenie ZAFI i wykonującym w ich imieniu usługi, które mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem lub jego portfelem.

Zarówno u.p.t.u. jak i rozporządzenia wykonawcze do niej nie zawierają definicji usług zarządzania, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a-b u.p.t.u. Do dnia 31 marca 2013 roku w art. 43 ust. 8 u.p.t.u. ustawodawca definiował pojęcie zarządzania na cele stosowania ww. zwolnienia. Jednak na skutek nowelizacji spowodowanej dostosowaniem polskich przepisów do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, a w tym też wynikających z wyroków w sprawach C-275/11 GfBk oraz C-169/04 Abbey National, usunięto definicję z ustawy.

Również w Dyrektywie VAT nie została przewidziana definicja pojęcia „zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”. Funkcje realizowane w ramach „zarządzania” zostały natomiast wskazane w załączniku nr II (dalej jako: „Załącznik II”) do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (dalej: „Dyrektywa UCITS”). Jak wynika z artykułu 6 ust. 2 Dyrektywy UCITS: „Działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w Załączniku II”.

Zgodnie z przywołanym powyżej Załącznikiem II do Dyrektywy UCITS, funkcje zarządzania obejmują w szczególności:

zarządzanie inwestycjami,
administrację:
1. obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycenę i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłatę zysków;
7. emisję i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg,
wprowadzanie do obrotu.

Należy podkreślić, że powyższy katalog ma jedynie charakter przykładowy. Jak bowiem wskazuje sama Dyrektywa UCITS w art. 5 ust. 2, obowiązki wymienione we wspomnianym załączniku „nie są wyczerpujące”. Co więcej, Rzecznik generalny podkreślił ten aspekt w sposób jednoznaczny w opinii przedstawionej w sprawie C-169/04 Abbey National, stwierdzając, że „pojęcia określone w załączniku II nie są uznawane za definicje usług zarządzania funduszem powierniczym, lecz za typowe obowiązki spółki zarządzającej”. Zdaniem TSUE wyrażonym w wyroku w sprawie Abbey National, nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby zarządzanie składało się z szeregu różnych usług, które mogą być świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią.

Z powyższego wynika, że usługi świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią (tu przez Wnioskodawcę na rzecz Funduszy), co do zasady objęte są zakresem stosowania Dyrektywy VAT i w związku z tym powinny korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT, o ile „tworzą odrębną całość, która – jeśli ją oceniać globalnie – w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w owym pkt 6 (art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy)”. Uzupełnieniem stanowiska TSUE przedstawionego w powyższym wyroku jest opinia rzecznika generalnego oraz wskazany wyrok w sprawie C-275/11 GfBk. Rzecznik generalny przedstawił w powyższej opinii przesłanki pozwalające na określenie czy usługi świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią spełniają kryterium wymagane przez TSUE, czyli określenie, czy takie usługi: „tworzą odrębną całość, która – jeśli ją oceniać globalnie – w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w owym pkt 6 (art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy)”.

Zdaniem Rzecznika generalnego przesłankami tymi są:

nierozerwalny związek usługi z działalnością funduszu. Rzecznik doprecyzował rozumienie tej przesłanki posługując się następującymi przykładami: „Jeżeli usługi z zakresu administrowania, takie jak prowadzenie rachunkowości, obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub, udziałów funduszu albo wycena aktywów, stanowią usługi specyficzne i wyodrębnione, uważam, że wspomniana ocena odnosi się tym bardziej do usługi jeszcze bardziej specyficznej, jaką jest usługa doradczo-informacyjna dotycząca zarządzania funduszem oraz kupna lub sprzedaży aktywów”. Zdaniem Wnioskodawcy, nie ulega wątpliwości, że usługi, które będą świadczone przez Spółkę na podstawie Umów spełniają powyższą przesłankę, bowiem są usługami ewidentnie charakterystycznymi dla przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania i mają nierozerwalny związek z ich działalnością i samym procesem inwestycyjnym.
autonomia usługi względem działalności funduszu. Jak wyjaśnił rzecznik: „usługa, która stanowi «odrębną całość ocenianą globalnie», nie może mylić się z innymi usługami świadczonymi już przez usługobiorcę”. Powyższe jest wynikiem tego, że prowadzenie działalności funduszy jest zastrzeżone dla podmiotów spełniających specyficzne wymogi prawne. Podmioty trzecie względem Funduszy mogą jedynie świadczyć na ich rzecz usługi szeroko pojętego wsparcia w procesie zarządzania funduszem. W związku z powyższą przesłanką Wnioskodawca podkreśla, że usługi świadczone przez Spółkę na podstawie Umów nie pokrywają się z zakresem działalności Funduszy niemniej są one ściśle związane z tą działalnością i stanowią jej konieczny element.
ciągłość usługi. Zdaniem rzecznika: „specyficzny i odrębny charakter usługi powinien charakteryzować się pewną ciągłością w czasie. Innymi słowy, nie chodzi o usługę świadczoną sporadycznie i jednostkowo”. Przenosząc powyższe na grunt usług świadczonych przez Spółkę Wnioskodawca podkreśla, że powyższe usługi będą świadczone przez Spółkę w sposób powtarzalny i ciągły.

Tożsame wnioski płyną także z orzecznictwa krajowego w tym z wyroku NSA z dnia 13 lutego 2018 r., sygn. I FSK 634/16: „Usługi mogą zostać uznane za usługi zarządzania funduszem, jeżeli tworzą odrębną całość i – jeśli je oceniać globalnie – są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Przez zarządzanie funduszem inwestycyjnym należy rozumieć również zarządzenie jego majątkiem (...)”. Podobne wnioski wypływają także z wyroku WSA w Warszawie z dnia 10 listopada 2016 r. sygn. II SA/Wa 2049/15.

Dodać również należy, że konieczność wykładni art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT w świetle orzecznictwa TSUE oraz ukształtowanej w tym orzecznictwie definicji „zarządzania” jest w pełni akceptowana w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych, czego wyrazem są np. wyroki WSA w Warszawie z 17 stycznia 2013 r. sygn. III SA/Wa 1466/12 i III SA/Wa 1467/12.

W kontekście rozumienia pojęcia „zarządzanie funduszami inwestycyjnymi” na uwagę zasługuje również Projekt rozporządzenia Rady ustanawiającego przepisy wykonawcze do dyrektywy VAT – dalej: Projekt. Proponowane zmiany nie zostały uchwalone, ale jak wynika z uzasadnienia proponowanego projektu ich celem było skodyfikowanie w obowiązującym ustawodawstwie m.in. wniosków wynikających z wykładni przepisów dyrektywy VAT dokonanej przez Trybunał. Zgodnie z art. 12 Projektu „zarządzanie funduszami inwestycyjnymi” obejmuje między innymi:

zarządzanie strategiczne i taktyczne aktywami oraz alokację aktywów, w tym również zarządzanie walutami i zarządzanie ryzykiem;
operacyjne zarządzanie aktywami, w tym również wybór akcji, podejmowanie oraz wykonywanie decyzji, decyzje zakupu lub sprzedaży inwestycji, kompensata transakcji, komunikacja z pośrednikiem przed dokonaniem transakcji, zarządzanie i kontrola transakcji oraz komunikacja z pośrednikami oraz powiernikami po dokonaniu transakcji;
udostępnianie gwarancji zabezpieczenia zawierających hedging portfela inwestycyjnego;
zarządzanie akcjami lub udziałami, w tym dystrybucja oraz powiązania powiernicze;
aranżowanie oraz rozliczanie pożyczek, akcji oraz obligacji;
rozliczanie zleceń funduszy, w tym rozliczanie automatyczne;
analiza rynku oraz przedsiębiorstw; ocena wyników, w tym dostarczanie raportów o wynikach inwestycji oraz atrybucyjna analiza zwrotu na inwestycji;
dostarczanie wycen, roszczeń o zwrot podatku i informacji dotyczących zarządzania oraz obliczanie wartości aktywów netto;
bezpieczny nadzór, przechowywanie i kontrola nad papierami wartościowymi;
nadzór nad funduszem przez depozytariusza;
wypłata przychodów klientom oraz głosowanie przez pełnomocnika.

Projekt, jak do tej pory był jedyną próbą rozwiązania wątpliwości i sporów związanych z wykładnią przepisów o zwolnieniach z podatku VAT w branży finansowej i ubezpieczeniowej. Tym samym, wydaje się odpowiednim wsparciem w procesie wykładni niektórych pojęć.

Podsumowując powyższe należy stwierdzić, że:

zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, o którym mowa w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie. Oznacza to, że zakres zwolnienia z VAT przewidzianego w ww. przepisie należy interpretować w zgodzie z prawem wspólnotowym oraz orzecznictwem TSUE.
Zdaniem TSUE nic nie stoi na przeszkodzie temu, aby zarządzanie składało się z szeregu różnych usług, które mogą być świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią. Podkreślenia wymaga przy tym fakt, że usługi wykonywane przez osobę trzecią względem Funduszu, mimo, że są ona niezbędne i istotne dla jego działalności nie mogą zastąpić działań samego podmiotu zarządzającego funduszem – byłoby to działanie niedopuszczalne na gruncie prawa. Usługi te mogą jedynie stanowić usługi szeroko pojętego wsparcia Funduszu. Przy czym dla uznania, że powyższe usługi wsparcia stanowią usługi zarządzania muszą one być istotne z perspektywy funduszu, powinny być ponadto względem niego autonomiczne i świadczone w sposób ciągły. Z powyższego wynika, że usługi świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią (tut. przez Wnioskodawcę na rzecz ZAFI), co do zasady objęte są zakresem stosowania Dyrektywy VAT i w związku z tym powinny korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT, o ile „tworzą odrębną całość, która – jeśli ją oceniać globalnie – w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6 (art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy)”.

Przechodząc do analizy usług jakie Wnioskodawca będzie świadczyć na rzecz ZAFI należy w pierwszej kolejności wskazać, że przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest świadczenie usługi kompleksowej wsparcia Funduszy w procesie zarządzania Funduszami i ich aktywami. Usługi jakie będą świadczone przez Spółkę będą świadczone w sposób ciągły, będą dostosowane do specyficznej działalności Funduszy i niewątpliwie będą wypełniać istotne funkcje usługi zarządzania. Nie będą to bowiem jedynie usługi sprowadzające się do dostarczenia wiedzy eksperckiej i informacji dla podmiotów decyzyjnych, lecz będą to także usługi zawierające rekomendacje i analizy działań pod kątem jej zgodności z prawem i polityką inwestycyjną oraz czynne zastępowanie Funduszu (w tym na podstawie udzielonych pełnomocnictw) w jego codziennej działalności oraz w zakresie zarządzania jego aktywami.

Odnosząc się do kompleksowości przedmiotowej usługi, podkreślić należy, że co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem VAT powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy będą tworzyć jedną usługę kompleksową obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej.

Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy uznać należy, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Funduszy stanowić będą usługę kompleksową, gdzie wszystkie czynności wchodzące w jej zakres łączy wspólny cel – maksymalizacja korzyści z realizacji portfela inwestycyjnego. Stąd też dokonywanie podziału ww. czynności, i traktowanie każdej z nich z osobna w zaistniałych okolicznościach przybierałoby sztuczny charakter. Niemniej, celem bardziej klarownego przedstawienia swojej argumentacji Wnioskodawca wskazał, że świadczone przez niego usługi na rzecz Funduszu będą dotyczyć w szczególności:

Bieżącej obsługi administracyjnej, prawnej i księgowej Funduszu (w tym analiza działań pod kątem ryzyka prawnego i rynkowego w świetle przepisów prawnych dotyczących funduszy inwestycyjnych, statutów, umów, polityki inwestycyjnej oraz innych przepisów prawa; reprezentacja ZAFI przed Komisją Nadzoru Finansowego, sądami powszechnymi, administracyjnymi, arbitrażowymi, organami administracji publicznej i innymi osobami i jednostkami; wspierania w wykonywaniu wszelkich obowiązków informacyjnych spoczywających na ZAFI; obsługa zapytań inwestorów; obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem; analiza w zakresie oferowania, dystrybucji oraz wprowadzenia jednostek uczestnictwa AFI do obrotu; prowadzenie ksiąg);
Usługi w zakresie polityki inwestycyjnej i zarządzania aktywami Funduszu (w tym: analizy oraz rekomendacje wszelkich uprzednio wyszukanych potencjalnych projektów inwestycyjnych w zakresie ich zgodności z polityką inwestycyjną funduszu, sporządzanie umów inwestycyjnych oraz wsparcie Funduszy w procesach negocjacyjnych, w tym także aktywne uczestnictwo w negocjacjach mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji; przedstawienie ZAFI rekomendacji na podstawie deal status report (DSR) oraz notatek z posiedzeń Komitetu Inwestycyjnego; analiza możliwości patentowych projektów w tym prowadzenie rozmów z dysponentami projektu w zakresie ich gotowości zaangażowania w jego dalszy rozwój, ocena stopnia zaawansowania projektu, ocena trafności identyfikacji niezaspokojonych potrzeb związanych z projektem; nadzór nad realizacją projektów; wsparcie w zakresie dotacji z NCR i ich rozliczenia w tym bieżący kontakt z NCR; przygotowanie rekomendacji dotyczących realizacji procesu wyjścia z inwestycji; badanie stanu prawnego, finansowego i faktycznego przedmiotu lokat Funduszu, w tym identyfikowanie związanych z tym ryzyka oraz informowanie o nich podmiotu zarządzającego funduszem.

Wnioskodawca pragnie jednak wskazać, że powyższe wyodrębnienie ma na celu przedstawienie argumentacji Spółki dotyczącej samego Wniosku. Wszystkie te usługi będą bowiem świadczone w ramach usługi kompleksowej, która z punktu widzenia ich nabywcy stanowić będzie nierozerwalną całość.

Przechodząc do analizy poszczególnych elementów usługi świadczonej na rzecz Funduszy przez Wnioskodawcę należy wskazać, że jednym z takich elementów są czynności zmierzające do wsparcia ZAFI/AFI w ich bieżącej działalności. Czynności te będą polegać w szczególności na bieżącej obsłudze administracyjnej, prawnej, a częściowo także księgowej (w zakresie podmiotów, które zdecydowały się na taką usługę).

Jak zostało to już wskazane powyżej aktualnie nie ulega wątpliwości, że usługi zarządzania funduszem to nie tylko zarządzanie jego aktywami oraz podejmowanie kluczowych z punktu widzenia funduszu decyzji, lecz także bieżąca obsługa działalności tego podmiotu, w tym w szczególności jego obsługa administracyjna, prawna i księgowa (co wynika wprost z załącznika II do Dyrektywy UCITS). Stanowisko to potwierdza w szczególności TSUE w sprawie C-169/04, w którego ocenie pojęcie usługi zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi obejmuje: „usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią”.

W podobnym tonie wypowiedział się również NSA w wyroku z dnia 21 stycznia 2016 r. sygn. I FSK 1915/14, w którym czytamy „Nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia "zarządzania" specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.U. WE.L. Nr 347 str. 1).” Podobnie Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 2 września 2013 r., znak: ILPP2/443-489/13-2/MN stwierdził, iż „usługi w zakresie prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone na rzecz tych funduszy przez Spółkę, w opisanym stanie faktycznym powinny korzystać ze zwolnienia od podatku VAT, na mocy art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o podatku od towarów i usług, co jest zgodne z art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE.”

Podobne stanowisko było prezentowane także w zakresie usług polegających na stałej obsłudze prawnej i administracyjnej funduszy inwestycyjnych. Podkreślenia w tym zakresie wymaga bowiem fakt, że fundusze działają w oparciu o specjalistyczne i skomplikowane ustawy, które ściśle regulują przedmiot i sposób prowadzenia przez nie działalności. W związku z powyższym zarządzanie tymi podmiotami bez stałego wsparcia podmiotów wyspecjalizowanych w ich obsłudze jest w praktyce niemożliwe nawet w zakresie ich bieżącej działalności. Co się z tym wiąże obsługa prawna realizowana przez Wnioskodawcę na rzecz Funduszy jest specyficzna dla ich działalności i w rezultacie, zapewnienie obsługi prawnej w ramach takiej bieżącej działalności nadal wpisuje się w zarządzanie Funduszem, rozumianym zgodnie z orzecznictwem TSUE.

Stanowisko to potwierdza m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji IPPP3/443-550/13-4/SM, w której czytamy „usługi ogólnej obsługi prawnej i prawno-podatkowej stanowią pewną odrębną całość, co potwierdza chociażby fakt, że usługi te są wyodrębnione z Funduszu i zlecone do wykonania zewnętrznemu usługodawcy, dlatego podlegają zwolnieniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 Ustawy VAT.”

Podobne stanowisko zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 25 stycznia 2017 r. 1462-IPPP1.4512.958.2016.1.BS, w której potwierdził możliwość stosowania zwolnienia z VAT do czynności polegających m.in. na bieżącej obsłudze prawnej działalności funduszy inwestycyjnych, utrzymywaniu kontaktu z organami administracji państwowej i sądami oraz reprezentowaniu funduszy przed organami administracji i sądami. Organy podatkowe potwierdzają także, że „czynności związane z reprezentowaniem Funduszu przed organami i sądami wykonywane przez radców prawnych lub adwokatów na podstawie zawartej z Funduszem mogą więc być uznane za obsługę prawną funduszu inwestycyjnego (zarządzanie funduszem inwestycyjnym w rozumieniu dyrektyw).” – tak Dyrektor KIS w interpretacji z dnia 13 grudnia 2017 r. 0113-KDIPT1-2.4012.724.2017.1.JS.

Stanowisko to potwierdza także Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w piśmie z dnia 29 września 2017 r. 0114-KDIP4.4012.371.2017.1.AS. Jak czytamy „zakres opisanych przez Spółkę usług obsługi prawnej, mieści się w całości w definicji zarządzania inwestycjami w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Definicja ta obejmuje swoim zakresem usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego, usługi doradztwa w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz usługi administrowania funduszem inwestycyjnym. Świadczone usługi wypełniają definicję "zarządzania" w świetle wniosków wynikających z orzecznictwa TSUE. Wszystkie opisane czynności stanowią powiązany ze sobą zespół świadczeń, których zakres jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania funduszem. W analizowanej sprawie wymienione czynności będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi lub ich portfelami inwestycyjnymi”. Wymienione usługi obsługi prawnej TFI i FI mieszczą się zatem w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług i będą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. artykułu.

Warto przywołać również w tym zakresie interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 9 stycznia 2018 r. 0114-KDIP4.4012.641.2017.1.KR, w której organ wskazał, że „obsługa prawna jest specyficzna dla działalności Funduszy i umożliwia właściwe ich funkcjonowanie. Trudno bowiem wyobrazić sobie należyte prowadzenie polityki inwestycyjnej Funduszy bez każdorazowego analizowania aspektów prawnych poszczególnych decyzji/transakcji oraz ich przygotowywania pod kątem prawnym (np. poprzez przygotowanie odpowiednich umów). Wsparcie zapewniane przez Spółkę umożliwia więc Funduszom pozyskiwanie/zbywanie aktywów, a także realizację oraz ochronę przysługujących im praw majątkowych (w szczególności poprzez reprezentowanie Funduszy w postępowaniach sądowych). Należyte funkcjonowanie Funduszu nie byłoby również możliwe bez zapewnienia obsługi prawnej jego bieżącej działalności. Mimo że w danym momencie działalność ta nie musi polegać na podejmowaniu/realizowaniu decyzji inwestycyjnych, to nadal działalność ta jest specyficzna/właściwa dla Funduszy i, w rezultacie, zapewnienie obsługi prawnej w ramach takiej bieżącej działalności nadal wpisuje się w zarządzanie Funduszem, rozumianym zgodnie z orzecznictwem TSUE (w szczególności w zakresie, w jakim odwołuje się ono do Załącznika).”

Bardzo podobne stanowisko możemy znaleźć w interpretacji indywidualnej z 25 stycznia 2017 r. (sygn. 1462-IPPP1.4512.958.2016.1.BS). Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził możliwość stosowania zwolnienia z VAT do czynności polegających m.in. na: bieżącej obsłudze prawnej działalności funduszy inwestycyjnych, utrzymywaniu kontaktu z organami administracji państwowej i sądami oraz reprezentowaniu funduszy przed organami administracji i sądami, doradztwie prawnym w zakresie nabywania i zbywania lokat przez fundusze oraz obsłudze prawnej transakcji zawieranych przez fundusze.

W ocenie Wnioskodawcy świadczone przez niego usługi, które dotyczą polityki inwestycyjnej Funduszy w tym zarządzania aktywami Funduszy, także mieszczą się w całości w definicji zarządzania inwestycjami i funduszami w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE. Definicja ta obejmuje swoim zakresem usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego, usługi doradztwa w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym oraz usługi administrowania portfelem inwestycyjnym. Świadczone usługi wypełniają definicję „zarządzania” w świetle wniosków wynikających z orzecznictwa TSUE.

Dodatkowo wszystkie opisane czynności stanowią powiązany ze sobą zespół świadczeń, których zakres jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania funduszem. W analizowanej sprawie wymienione czynności będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi (zarządzenie portfelami inwestycyjnymi) świadczonymi przez AFI/ZAFI. Będą miały wpływ na efekt, jaki zostanie osiągnięty przez Fundusz w postaci zwrotu inwestycji. Niewątpliwie więc usługi te mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 u.p.t.u, będą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. artykułu.

Wnioskodawca pragnie w tym miejscu wskazać, iż przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH), była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził: „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności "zarządzania" specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (...) Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem "zarządzania" specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d)”.

Należy podkreślić, iż również organy podatkowe potwierdzają prawidłowość stanowiska Wnioskodawcy co do zwolnienia czynności obejmujących usługi w zakresie polityki inwestycyjnej i zarządzania aktywami funduszu w poniższych interpretacjach i orzeczeniach:

W interpretacji Dyrektora KIS z dnia 3 października 2017 r. 0114-KDIP4.4012.455.2017.1.EK, dotyczącej czynności świadczonych w związku z funkcjonowaniem funduszu inwestycyjnego, w szczególności analizy przedinwestycyjnej, dokonywania inwestycji, monitorowania stanu inwestycji oraz dezinwestycji. W ocenie organu „wszystkie opisane czynności stanowią powiązany ze sobą zespół świadczeń, których zakres jest istotny i specyficzny dla procesu zarządzania funduszem. W analizowanej sprawie wymienione czynności będą bezpośrednio dotyczyły czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi lub ich portfelami inwestycyjnymi. Zatem usługi opisane we wniosku mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług i świadczone są na podstawie umów zawartych bezpośrednio z funduszem inwestycyjnym, TFI lub Zarządzającym, będą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie ww. artykułu”.

W interpretacji Dyrektora KIS z dnia 18 sierpnia 2017 r. 0114-KDIP4.4012.260.2017.1.MPE. Jak czytamy: „usługi wymienione w złożonym wniosku stanowią katalog czynności, które są specyficzne dla prowadzenia działalności w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w tym znaczeniu, że zasadniczo jedynie dla podmiotów prowadzących działalność inwestycyjną, tj. w odpowiedni sposób lokujących aktywa przekazane im przez inwestorów w wybrane inwestycje, wykazują one wymierną i znaczącą wartość rynkową. Wnioskodawca świadczyć będzie powyższe usługi całościowo, tj. zapewniając kompleksową obsługę we wskazanym zakresie, przez co ZAFI będzie mogło w istotny sposób ograniczyć własne środki kadrowe i administracyjne, podejmując aktywność w celu zapewnienia wsparcia dla Funduszu. Ponadto z uwagi na specyfikę przekazanych Wnioskodawcy czynności w zakresie obsługi Funduszu wykonywanych na zlecenie ZAFI, usługi te będą miały istotne znaczenie ze względu na prowadzoną przez ZAFI działalność”. Usługi doradcze, które Wnioskodawca świadczy na zlecenie ZAFI, a które swoim zakresem obejmują takie czynności jak: wyszukiwanie projektów inwestycyjnych spełniających kryteria wyznaczone przez politykę inwestycyjną Funduszu, dokonywanie analizy oraz rekomendacji wyszukanych projektów inwestycyjnych, nadzorowanie tych projektów, wspieranie procesów negocjacyjnych, doradzanie ZAFI oraz przygotowanie rekomendacji dotyczących opracowania propozycji strategii inwestycyjnych w kwestii lokowania aktywów Funduszu (w tym zarządzania środkami pieniężnymi), wspieranie w bieżącym monitorowaniu spółek portfelowych, doradztwo w zakresie wyceny tych spółek, współpracowanie z administratorem Funduszu w zakresie kwartalnej wyceny aktywów netto, dokumentacja prawna Funduszu i inne usługi doradcze dotyczące działalności Funduszu – swoim szerokim zakresem mieszczą się w pojęciu „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”.

W Wyroku WSA w Warszawie z dnia 4 marca 2016 r., sygn. III SA/Wa 624/15: „Konieczne jest odróżnienie usług doradczych, które związane są z prowadzeniem funduszu jako takiego, tzn. służą określeniu polityki inwestycyjnej polegającej m.in. na kupnie i sprzedaży aktywów, od świadczonych na rzecz funduszu usług o charakterze informacyjnym, ogólnego przeznaczenia, która może być nabywana przez dowolne osoby fizyczne lub prawne do różnych celów, a nie jedynie dla potrzeb zarządzania funduszami inwestycyjnymi. „Zarządzanie” funduszami inwestycyjnymi, bez względu na to, jak szerokie znaczenie nadać temu pojęciu, z istoty swej wymaga bieżącego uczestniczenia w działalności specyficznej, typowej dla tego funduszu.”

Biorąc pod uwagę powyższe zarówno czynności związane z bieżącą obsługą administracyjną, prawną i księgową, jak i usługami wsparcia w zakresie polityki inwestycyjnej i zarządzania aktywami Funduszu, zdaniem Wnioskodawcy jako usługi kompleksowe będą podlegać zwolnieniu na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a u.p.t.u. Usługi wymienione w złożonym wniosku stanowią katalog czynności, które są specyficzne dla prowadzenia działalności w zakresie zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w tym znaczeniu, że zasadniczo jedynie dla podmiotów prowadzących działalność inwestycyjną, tj. w odpowiedni sposób lokujących aktywa przekazane im przez inwestorów w wybrane inwestycje, wykazują one wymierną i znaczącą wartość rynkową. Wnioskodawca świadczy powyższe usługi całościowo, tj. zapewniając kompleksową obsługę we wskazanym zakresie, przez co ZAFI może w istotny sposób ograniczyć własne środki kadrowe i administracyjne, podejmując aktywność w celu zapewnienia wsparcia dla funduszu. Ponadto z uwagi na specyfikę przekazanych Wnioskodawcy czynności w zakresie obsługi funduszu wykonywanych na zlecenie ZAFI, usługi te mają istotne znaczenie ze względu na prowadzoną przez ZAFI działalność.

Na poparcie swojego stanowiska Wnioskodawca powołał także interpretacje indywidualne wydane przez:

Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 7 marca 2018 r., znak: 0112-KDIL1-3.4012.689.2017.2.KB,

Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 22 listopada 2017 r., znak: 0112-KDIL1-1.4012.450.2017.1.AD,

Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 14 listopada 2017 r., znak: 0114-KDIP4.4012.618.2017.1.EK,

Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 13 października 2017 r., znak: 0114-KDIP4.4012.401.2017.3.AS,

Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 19 kwietnia 2017 r., znak: 1462-IPPP1.4512.54.2017.1.BS,

Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 4 września 2013 r., znak: IPPP1/443-736/13-2/MP.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r., poz. 2174, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

W myśl art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

W świetle art. 146aa ust. 1 pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2019 r. do końca roku następującego po roku, dla którego wartość relacji, o której mowa w art. 38a pkt 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych, jest nie większa niż 43% oraz wartość, o której mowa w art. 112aa ust. 5 tej ustawy, jest nie mniejsza niż -6% stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami,
pracowniczymi planami kapitałowymi, w rozumieniu ustawy z dnia 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (Dz.U. poz. 2215).

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

W odniesieniu do przedstawionego opisu sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą możliwości zwolnienia od podatku VAT usług świadczonych na rzecz ZAFI lub bezpośrednio na rzecz AFI na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy.

W odniesieniu do powyższego należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy usługi zarządzania dotyczą m.in. funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Działalność funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1355, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych – ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym – rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych – alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych – wyłącznym przedmiotem działalności alternatywnej spółki inwestycyjnej, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną.

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych – zarządzający ASI zarządza alternatywną spółką inwestycyjną, w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem.

Zarządzającym ASI może być – w myśl art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych – wyłącznie:

w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 1 – spółka kapitałowa będąca alternatywną spółką inwestycyjną, prowadząca działalność jako wewnętrznie zarządzający ASI;
w przypadku określonym w art. 8a ust. 2 pkt 2 – spółka kapitałowa będąca komplementariuszem alternatywnej spółki inwestycyjnej, prowadząca działalność jako zewnętrznie zarządzający ASI.

W myśl art. 45a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 75–82 rozporządzenia 231/2013, towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, umowa, o której mowa w art. 45a ust. 1, której przedmiotem jest zlecenie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, może być, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013 – w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego i funduszu inwestycyjnego zamkniętego, zawarta wyłącznie z:

podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, lub innym towarzystwem posiadającym zezwolenie, o którym mowa w art. 45 ust. 2 pkt 1;
podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, mającym siedzibę w innym państwie członkowskim;
podmiotem prowadzącym działalność maklerską z siedzibą w państwie należącym do OECD niebędącym państwem członkowskim, jeżeli:

do portfela inwestycyjnego funduszu lub jego części mogą być nabywane papiery wartościowe i instrumenty rynku pieniężnego zgodnie z ustawą i statutem funduszu,
podmiot prowadzący działalność maklerską podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym w tym państwie i uzyskał zezwolenie tego organu równoważne zezwoleniu na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych,
jest zapewniona, na zasadzie wzajemności, współpraca Komisji z tym organem nadzoru.

Art. 46 ust. 3 ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych wskazuje, że w przypadku gdy towarzystwo zarządza funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, może zawrzeć umowę, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1, jeżeli podmiot ten podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym i posiada zezwolenie na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013.

Na podstawie art. 46 ust. 3a ustawy o funduszach inwestycyjnych zawarcie przez towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, umowy, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1 i ust. 3, wymaga zgody Komisji.

Z powyższych przepisów wynika, że Towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym może zlecić zarządzanie portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią innym podmiotom, wymienionym w ww. przepisach.

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych – zarządzającym ASI może być wyłącznie spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która uzyskała zezwolenie Komisji na wykonywanie działalności określonej w art. 70e ust. 1 (zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI).

Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych – na warunkach określonych w rozdziale 3, w przypadku zarządzania portfelami inwestycyjnymi o niskiej wartości, spółka kapitałowa, o której mowa w art. 8b ust. 2, z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej może wykonywać działalność określoną w art. 70e ust. 1 jako zarządzający ASI bez zezwolenia Komisji, po uzyskaniu wpisu do rejestru zarządzających ASI.

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych – przedmiotem działalności zarządzającego ASI może być wyłącznie zarządzanie alternatywną spółką inwestycyjną, w tym wprowadzanie tej spółki do obrotu, oraz, z zastrzeżeniem ust. 2, zarządzanie unijnym ASI, w tym wprowadzanie tych ASI do obrotu. Zarządzanie unijnym ASI może być przedmiotem działalności wyłącznie zewnętrznie zarządzającego ASI, który uzyskał zezwolenie na wykonywanie działalności przez zarządzającego ASI.

Stosownie do art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych – zarządzający ASI może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, z uwzględnieniem art. 75-82 rozporządzenia 231/2013, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez tego zarządzającego.

Wskazać należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o podatku od towarów i usług pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347, s. 1, z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE – państwa członkowskie zwalniają transakcje: zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Zarówno w przepisach krajowych, jak i przepisach unijnych brak jest definicji „zarządzania”. Dyrektywa 2006/112/WE nie definiuje pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”. W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. Urz. UE L Nr 302, s. 32, z późn. zm.).

Na mocy art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE – działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II.

Zgodnie z art. 6 ust. 2 ww. Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II. Zgodnie z treścią załącznika II, funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

zarządzanie inwestycjami,
administrację:
1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg,
wprowadzanie do obrotu.

Natomiast na podstawie pkt 1 załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U. UE. L 174/1) (dalej: AIFMD) – minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZASI, zarządzając ASI:

zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;
zarządzaniu ryzykiem.

Według pkt 2 ww. załącznika I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE – inne funkcje, które ZASI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania ASI:

administrowanie:
1. obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny w tym zeznania podatkowe;
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa i udziałów;
6. podział dochodu;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa i udziałów;
8. ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
9. ustalenia umowne, w tym wysyłanie świadectw;
wprowadzanie do obrotu;
działalność związana z aktywami AFI, a mianowicie usługi niezbędne do wypełniania funkcji powierniczej ZAFI, zarządzanie infrastrukturą, działalność w zakresie administrowania nieruchomościami, porady dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, porady i usługi związane z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i inne usługi związane z zarządzaniem AFI oraz spółkami i innymi aktywami w które zainwestowali.

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert SA (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: „Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągnąć go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze”. Zdaniem pełnomocnika „transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi VAT”.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli – gdy oceniać je globalnie – tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Trybunał zaznaczył też, że: „odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”. W uzasadnieniu TSUE podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH), była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził: „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (…). Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d)”.

W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

W konsekwencji Trybunał orzekł, że art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie.

Ze względu na fakt, że pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE pojęcie „zarządzania” może obejmować różne odrębne usługi np. usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy (wyrok C-169/04), czy też usługi doradztwa inwestycyjnego (wyrok C-275/11), które będą korzystały ze zwolnienia, nawet jeżeli będą świadczone przez zarządzających będących osobami trzecimi. Jedynym warunkiem jest, aby usługi te spełniały szczególne i istotne funkcje zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi.

Stosownie do treści załącznika nr II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to zarządzanie inwestycjami, administracja, w tym m.in. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem oraz wprowadzanie do obrotu. Należy jednakże zauważyć, że do zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, tj. zarządzających wszelkimi typami funduszy, które nie są objęte Dyrektywą UCITS zastosowanie znajduje Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dyrektywa ZAFI).

Jak wynika z art. 4 ust. 1 lit. w cyt. Dyrektywy ZAFI – zarządzanie AFI (rozumiane jako alternatywne fundusze inwestycyjne) oznacza wykonywanie przynajmniej funkcji w zakresie zarządzania portfelem, o których mowa w pkt 1 lit. a) lub b) załącznika I na rzecz jednego lub większej liczby AFI. Minimalny zakres funkcji zarządzania to:

zarządzanie portfelem inwestycyjnym – pkt 1 lit. a ww. załącznika,

zarządzanie ryzykiem – pkt 1 lit. b ww. załącznika.

Zatem, zarządzanie portfelami inwestycyjnymi lub zarządzanie ryzykiem to minimalny zakres funkcji w zakresie zarządzania inwestycyjnego, które musi wykonywać ZASI, zarządzając ASI. Inne funkcje, które ZASI może dodatkowo wykonywać w trakcie wspólnego zarządzania ASI to m.in. administrowanie, w tym obsługa prawna i usługi w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami.

Podobne uregulowania zawarto w ustawie o funduszach inwestycyjnych. W myśl przepisów tej ustawy, zarządzający zarządza alternatywną spółką inwestycyjną (która jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym), w tym co najmniej portfelem inwestycyjnym tej spółki oraz ryzykiem (art. 8b ust. 1 i art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych).

Mając na uwadze, że przepisy ustawy o VAT wprost wskazują, że zwolnienie dla czynności zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi powinno być rozumiane zgodnie z przepisami o zarządzaniu tymi funduszami, a zatem wykonywane przez Wnioskodawcę czynności należy rozpatrywać w oparciu o przepisy ww. Dyrektywy ZAFI oraz ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Na konieczność dokonania analizy pojęcia zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi w oparciu o ww. przepisy ustawy i Dyrektywy ZAFI wskazał również WSA w wyroku z dnia 18 lipca 2018 r. sygn. akt III SA/Wa 3563/17.

Ze względu na wnioski płynące z powołanych powyżej przepisów oraz orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi wsparcia objęte zakresem wniosku nie będą mieścić się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy. Z okoliczności sprawy nie wynika, że Wnioskodawca będzie świadczył usługi zarządzania Funduszami, ponieważ zakres wykonywanych przez niego czynności nie będzie obejmował zarządzania portfelami inwestycyjnymi oraz zarządzania ryzykiem, kluczowych do zdefiniowania czynności zarządzania. Z przedstawionego zdarzenia przyszłego nie wynika, aby usługi wykonywane przez Wnioskodawcę obejmowały podejmowanie jakichkolwiek wiążących decyzji w imieniu czy też na rzecz Funduszy. Usługi wsparcia świadczone przez Wnioskodawcę będą miały charakter informacyjny, administracyjny, konsultacyjny, gdyż będą polegały m.in. na dostarczaniu wiedzy w zakresie księgowości, bieżącej obsługi prawnej, administracji, obsługi zapytań inwestorów oraz wiedzy w formie informacji czy analiz, a także reprezentacji ZAFI przed Komisją Nadzoru Finansowego, sądami powszechnymi, administracyjnymi, arbitrażowymi, organami administracji publicznej i innymi osobami i jednostkami. Czynności wykonywane przez Wnioskodawcę nie będą zawierały zatem elementu zarządzania portfelami inwestycyjnymi oraz zarządzania ryzykiem, usługi te będą miały charakter jedynie administracyjny, doradczy, konsultacyjny.

Podsumowując, czynności wykonywane przez Wnioskodawcę nie mogą być uznane za usługi zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i w konsekwencji nie będą podlegały zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za nieprawidłowe. Jakkolwiek należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że omawiane zwolnienie ma charakter przedmiotowy i ma zastosowanie do wszelkich podmiotów świadczących usługi zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu inwestycyjnego lub jego części, to jednakże nie można uznać, że zakres wykonywanych przez Wnioskodawcę czynności będzie obejmował zarządzanie portfelami inwestycyjnymi oraz zarządzanie ryzykiem.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione we wniosku, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy, co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Odnośnie natomiast powołanych przez Wnioskodawcę interpretacji indywidualnych, należy zauważyć, że interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane są w indywidualnych sprawach podatników i niewątpliwie kształtują sytuację prawną tych podatników w sprawach będących przedmiotem rozstrzygnięcia, lecz dotyczą konkretnych stanów faktycznych i nie mają mocy prawa powszechnie obowiązującego co oznacza, że należy je traktować indywidualnie.

Z kolei w kwestii powołanych wyroków sądów administracyjnych należy zauważyć, iż powołane przez Zainteresowanego wyroki są rozstrzygnięciami w indywidualnych sprawach, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko do niego się zawężają, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej, przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych (art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej).

Powyższe unormowania należy odczytywać łącznie z przepisami art. 33 ustawy z 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2193), wprowadzającymi regulacje intertemporalne.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r., poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin