Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT1-2.4012.724.2017.1.JS
z 13 grudnia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 9 października 2017 r. (data wpływu 17 października 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT świadczonych przez Wnioskodawcę usług pomocy prawnej na rzecz Funduszu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 17 października 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT świadczonych przez Wnioskodawcę usług pomocy prawnej na rzecz Funduszu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca (dalej także jako Spółka) jest spółką komandytową świadczącą usługi prawnicze. Wspólnikiem – komplementariuszem w Spółce jest radca prawny. Zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności (PKD) przedmiotem działalności Wnioskodawcy jest PKD: 69.10.Z, działalność prawnicza. Przedmiot działalności wpisany jest do umowy Spółki i ujawniony w KRS. Spółka posiada aktualnie zawartą z Niestandaryzowanym Sekurytyzacyjnym Funduszem Inwestycyjnym Zamkniętym – wpisanym do rejestru funduszy inwestycyjnych prowadzonego przez Sąd Okręgowy …., VII Wydział Cywilny Rejestrowy, reprezentowanym przez Towarzystwo …. S.A. umowę o obsługę prawną …. Funduszu Inwestycyjnego …. (dalej jako Fundusz). Aktualnie Wnioskodawca opodatkowuje usługi świadczone na rzecz Funduszu według stawki podstawowej – 23% i wystawia, zgodnie z Umową, faktury VAT na Fundusz.

Współpracujący ze Spółką Fundusz stanowi szczególny typ funduszu, tj. niestandaryzowany sekurytyzacyjny fundusz inwestycyjny zamknięty. Fundusz jest osobą prawną działającą na podstawie ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz.U.2016.1896 t.j. z dnia 2016.11.25) (dalej jako uof) oraz statutu. Zgodnie ze Statutem Funduszu wyłącznym przedmiotem działalności Funduszu jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze niepublicznego proponowania nabycia Certyfikatów Inwestycyjnych w Wierzytelności lub Pakiety Sekurytyzowanych Wierzytelności, w określone w Statucie papiery wartościowe, Instrumenty Rynku Pieniężnego oraz inne prawa majątkowe. Fundusz został utworzony na czas nieokreślony.

Na podstawie wskazanej powyżej Umowy Wnioskodawca świadczy na rzecz Funduszu pomoc prawną polegającą na reprezentowaniu Funduszu w postępowaniach sądowych i egzekucyjnych dotyczących wierzytelności nabytych przez Fundusz, których zarządzanie zostało powierzone Zarządzającemu Funduszem, w tym podejmowanie czynności mających na celu zabezpieczenie, dochodzenie lub egzekucję świadczeń wynikających z nabytych wierzytelności, wchodzących w skład portfela inwestycyjnego Funduszu. Świadczenie usług na podstawie ww. Umowy polega w szczególności na:

1. konsultowaniu i opracowywaniu rekomendacji dotyczącej ścieżki postępowania sądowego, kompletowaniu dokumentacji niezbędnej do prowadzenia działań sądowych, koordynacji i monitorowaniu postępowań toczących się w związku z zabezpieczeniem i dochodzeniem lub egzekucją świadczeń należnych Funduszowi, monitorowaniu działań podejmowanych przez organy postępowania przygotowawczego;
2. podejmowaniu czynności procesowych zmierzających do uzyskania tytułu egzekucyjnego;
3. podejmowaniu czynności procesowych zmierzających do uzyskania klauzuli wykonalności, w tym uzyskiwanie zaświadczeń lub dokumentów potrzebnych do uzyskania klauzuli wykonalności;
4. podejmowaniu czynności procesowych zmierzających do uzyskania tytułu wykonawczego w przypadku złożenia przez pozwanego zarzutów lub sprzeciwu od nakazu zapłaty albo przekazania sprawy do postępowania zwykłego, a także w ramach postępowań z powództw przeciwegzekucyjnych;
5. podejmowaniu czynności procesowych zmierzających do uzyskania wyroku karnego – na skutek zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa;
6. podejmowaniu czynności procesowych zmierzających do uzyskania klauzuli wykonalności przeciwko małżonkowi Dłużnika, poręczycielom, członkom zarządu spółek lub przystępującym do długu osobom prawnym i fizycznym;
7. podejmowaniu czynności procesowych zmierzających do uzyskania zaświadczenia z właściwego organu administracji publicznej o miejscu zamieszkania Dłużnika, z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, Biura Ewidencji Ludności oraz z Krajowego Rejestru Sądowego lub innego właściwego rejestru w odpowiedzi na stosowne zarządzenie lub wezwanie sądu lub w sytuacji wystąpienia takiej potrzeby przed skierowaniem sprawy na drogę postępowania sądowego lub egzekucyjnego lub w toku takich postępowań;
8. inicjowaniu postępowań o ustanowienie kuratora dla Dłużnika, którego miejsce pobytu nie jest znane, zgodnie z art. 143 k.p.c.;
9. podejmowaniu czynności procesowych zmierzających do uzyskania wyroku karnego – na skutek zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa;
10. podejmowaniu czynności procesowych zmierzających do stwierdzenia bezskuteczności czynności prawnej dokonanej z osobą trzecią z pokrzywdzeniem wierzycieli;
11. podejmowaniu czynności procesowych zmierzających do ustanowienia zabezpieczenia roszczenia wierzyciela do czasu wydania prawomocnego orzeczenia;
12. podejmowaniu czynności procesowych zmierzających do wyjawienia majątku Dłużnika;
13. podejmowaniu czynności procesowych w zakresie reprezentacji Funduszu w postępowaniach egzekucyjnych;
14. podejmowaniu innych czynności procesowych niezbędnych dla prawidłowej ochrony interesów prawnych Funduszu wynikających ze zleconego zakresu spraw dotyczących wierzytelności nabytych przez Fundusz.
    
    

Na podstawie ww. Umowy Fundusz płaci Wnioskodawcy wynagrodzenie w wysokości równowartości zasądzonych przez Sądy i przyznanych przez komorników kosztów zastępstw procesowych – należności brutto. Zapłata następuje pod warunkiem wyegzekwowania ich od dłużników, na podstawie faktury VAT wystawionej przez Wnioskodawcę. Zapłata wskazanych w zdaniu poprzedzającym kosztów zastępstw procesowych nastąpi także w przypadku wypowiedzenia lub rozwiązania, a także w przypadku wygaśnięcia Umowy o obsługę prawną z Wnioskodawcą, w których zostały zasądzone przez sądy lub przyznane przez komorników koszty zastępstw procesowych przed wypowiedzeniem, rozwiązaniem lub wygaśnięciem Umowy. Wynagrodzenie płatne jest też w innych przypadkach w umowie wskazanych, bez znaczenia dla przedmiotowego rozstrzygnięcia.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Funduszu usługi pomocy prawnej, związane z zarządzaniem Funduszem, a dotyczące nabytych wierzytelności opisane w stanie faktycznym podlegają zwolnieniu od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz.U.2017.1221 t.j. z dnia 2017.06.24)?

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi prawne opisane w stanie faktycznym i świadczone przez niego na rzecz Funduszu zarządzanym przez Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych są zwolnione od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (dalej jako uptu) (Dz.U.2017.1221 t.j. z dnia 2017.06.24).

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) uptu zwalnia się od podatku usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Jednocześnie zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

Odpowiednikiem art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a-b ustawy o VAT jest art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej też Dyrektywa VAT), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają z podatku VAT zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

W myśl powyższego na podstawie literalnego brzmienia ww. przepisów w celu stosowania zwolnienia z VAT konieczne jest łączne spełnienie następujących warunków:

1. usługi zarządzania powinny dotyczyć funduszy inwestycyjnych w rozumieniu ustawy o funduszach;
2. wykonywanie czynności stanowiących usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych lub ich części.
   
   

Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) uptu, przedmiotem świadczenia usług zarządzania mogą być wyłącznie fundusze inwestycyjne, które stanowią fundusze inwestycyjne w rozumieniu uof, ich zbiorcze portfele papierów wartościowych oraz portfele inwestycyjne funduszy inwestycyjnych lub ich części. W analizowanym stanie faktycznym warunek pierwszy został spełniony, gdyż umowa o świadczenie obsługi prawnej zawartej przez Spółkę zawarta została z NSFIZ będącym osobą prawną, której przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze niepublicznego proponowania nabycia certyfikatów inwestycyjnych w wierzytelności lub pakiety sekurytyzowanych wierzytelności w określone w Statucie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego oraz inne prawa majątkowe. Wnioskodawca wykonuje usługi w imieniu i na rzecz Funduszu. W związku z powyższym warunek związku z funduszem inwestycyjnym w rozumieniu przepisów uof jest spełniony.

Kolejną przesłankę stanowi określenie zakresu usług objętych zwolnieniem od VAT. Zarówno ustawa o VAT jak i rozporządzenia wykonawcze do niej nie zawierają definicji usług zarządzania ani tym bardziej definicji „zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych”, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a-b uptu.

Do dnia 31 marca 2013 roku w art. 43 ust. 8 uptu ustawodawca definiował pojęcie zarządzania na cele stosowania ww. zwolnienia. Jednak na skutek nowelizacji spowodowanej dostosowaniem polskich przepisów do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, a w tym tez wynikających z wyroków w sprawach C-275/11 GfBk oraz C-169/04 Abbey National, usunięto ww. definicję z ustawy.

Obecnie pojęcie zarządzania, jako autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, definiowane jest w Załączniku II do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 roku w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS). W tym miejscu wskazania wymaga, że w artykule 6 ust. 2 zdanie ostatnie Dyrektywy 2009/65/WE określono: Działalność związana z zarządzaniem UCITS obejmuje, do celów niniejszej dyrektywy, obowiązki, o których mowa w załączniku II. Zgodnie z przywołanym powyżej Załącznikiem II do Dyrektywy 2009/65/WE, funkcje zarządzania obejmują m.in. czynności administracyjne takie jak:

1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg;
10. wprowadzanie do obrotu.
    
    

W sposób analogiczny funkcje zarządzania definiuje także Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z dnia 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41/WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010. Mając na uwadze powyższą definicję „zarządzania” niezbędnym jest wskazanie, że w jej zakres wchodzi „obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem”.

W tym miejscu przywołania wymaga również orzecznictwo TSUE. Przykładowo w orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH), przedmiotem rozstrzygnięcia była kwestia możliwości zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił wówczas konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym”. W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu. W konsekwencji Trybunał szeroko orzekł, że art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy (obecnie art. 135(1) (g) Dyrektywy 112) należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie.

Czynności związane z reprezentowaniem Funduszu przed organami i sądami wykonywane przez radców prawnych lub adwokatów na podstawie zawartej z Funduszem mogą więc być uznane za obsługę prawną funduszu inwestycyjnego (zarządzanie funduszem inwestycyjnym w rozumieniu dyrektyw). Dotyczą one bowiem obsługi prawnej portfela aktywów Funduszu, która jest niezbędna i istotna dla właściwego zarządzania aktywami funduszu. Bez wykonywania czynności w zakresie sądowego dochodzenia wierzytelności, nie możliwe byłoby statutowe realizowanie zadań Funduszu. Wnioskodawca wykonuje ponadto te usługi w imieniu i na rzecz Funduszu.

W ustawach: Prawo o adwokaturze z dnia 26 maja 1982 r. (Dz.U.2016.1999 t.j. z dnia 2016.12.12) i ustawa o radcach prawnych z dnia 6 lipca 1982 r. (Dz.U.2016.233 t.j. z dnia 2016.02.25) dotyczących zawodów prawniczych używane jest pojęcie pomocy prawnej. Z ustawy o radcach prawnych i ustawy o adwokaturze wynika:

• Zawód radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami. Pomocą prawną jest w szczególności udzielanie porad i konsultacji prawnych, opinii prawnych, zastępstwo prawne i procesowe.
  

• Zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na udzielaniu porad prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz występowaniu przed sądami i urzędami.
  
  

W tym miejscu zasadnym jest odwołanie się także do interpretacji indywidualnej numer IPPP1/443-30/14-2/MP z dnia 19 lutego 2014 r., w której Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie potwierdził, że mogą korzystać ze zwolnienia z podatku VAT: „(…) świadczone przez Wnioskodawcę usługi w zakresie zarządzania funduszem inwestycyjnym obejmujące czynności: (...) obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszem, (…).” Podobną argumentację uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie do interpretacji indywidualnej IPPP1/4512-341/15-2/JL z dnia 30 kwietnia 2015 r.

Ze względu na wnioski płynące z treści ww. przepisów Dyrektyw i orzecznictwa TSUE, zgodnie z którymi działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w Załączniku II – w tym obsługę prawną w zakresie zarządzania funduszem, Wnioskodawca twierdzi, że usługi które są świadczone przez Wnioskodawcę w zakresie reprezentacji w postępowaniach sądowych i egzekucyjnych dotyczących wierzytelności Funduszu i związanych z zarządzaniem Funduszem mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) ustawy o VAT i podlegają zwolnieniu od podatku VAT, o którym mowa w tym przepisie. Umowa Spółki z Funduszem dotyczy obszaru działania Funduszu, tj. obsługi prawnej Funduszu w zakresie reprezentacji sądowej i egzekucyjnej w postępowaniach dotyczących wierzytelności wchodzących w skład portfela aktywów Funduszu. Działania wykonywane przez Spółkę wiążą się z celem jakim jest maksymalizacja rynkowej wartości aktywów Funduszu oraz dochodu z portfeli – bez czynności sądowego dochodzenia wierzytelności nie byłoby możliwe realizowanie ww. celów. Usługi świadczone przez Spółkę stanowią przedmiotową wyodrębnioną całość oraz integralny i istotny dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi oraz portfelami inwestycyjnymi element. Usługi wykonywane są w imieniu i na rzecz Funduszu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221), zwanej dalej „ustawą”, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zakres tych czynności został zdefiniowany w art. 7 i art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do postanowień art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast stosownie do treści art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w ustawie, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

1. funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi,
2. portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
3. ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
4. otwartymi funduszami emerytalnymi oraz dobrowolnymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
5. pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
6. obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.
   
   

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

1. czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2. usług doradztwa;
3. usług w zakresie leasingu.
   
   

W odniesieniu do wątpliwości Wnioskodawcy w kwestii zwolnienia od podatku VAT świadczonych przez Wnioskodawcę usług pomocy prawnej na rzecz Funduszu należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy znajdzie zastosowanie w przypadku, gdy usługi zarządzania dotyczą portfeli inwestycyjnych, lub ich części, funduszy inwestycyjnych, o których mowa w przepisach o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 i ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi z dnia 27 maja 2004 r. (Dz. U. z 2016 r., poz. 1896 z późn. zm.), zwana dalej ustawą o funduszach inwestycyjnych, fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe. Fundusz inwestycyjny prowadzi działalność, ze szczególnym uwzględnieniem interesu uczestników, przestrzegając zasad ograniczania ryzyka inwestycyjnego określonych w ustawie.

W myśl art. 45a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, z zastrzeżeniem art. 47 ust. 6 oraz z uwzględnieniem art. 75–82 rozporządzenia 231/2013, towarzystwo może, w drodze umowy zawartej w formie pisemnej, powierzyć przedsiębiorcy lub przedsiębiorcy zagranicznemu wykonywanie czynności związanych z działalnością prowadzoną przez to towarzystwo.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, umowa, o której mowa w art. 45a ust. 1, której przedmiotem jest zlecenie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, może być, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013 – w przypadku specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego i funduszu inwestycyjnego zamkniętego, zawarta wyłącznie z:

1. podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, lub innym towarzystwem posiadającym zezwolenie, o którym mowa w art. 45 ust. 2 pkt 1;
2. podmiotem prowadzącym działalność maklerską w zakresie zarządzania portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, mającym siedzibę w innym państwie członkowskim;
3. podmiotem prowadzącym działalność maklerską z siedzibą w państwie należącym do OECD niebędącym państ

1. do portfela inwestycyjnego funduszu lub jego części mogą być nabywane papiery wartościowe i instrumenty rynku pieniężnego zgodnie z ustawą i statutem funduszu,
2. podmiot prowadzący działalność maklerską podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym w tym państwie i uzyskał zezwolenie tego organu równoważne zezwoleniu na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych,
3. jest zapewniona, na zasadzie wzajemności, współpraca Komisji z tym organem nadzoru.

Art. 46 ust. 3 ww. ustawy o funduszach inwestycyjnych wskazuje, że w przypadku gdy towarzystwo zarządza funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, może zawrzeć umowę, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1, jeżeli podmiot ten podlega nadzorowi właściwego organu nadzoru nad rynkiem kapitałowym i posiada zezwolenie na zarządzanie portfelami, w skład których wchodzi jeden lub większa liczba instrumentów finansowych, z uwzględnieniem art. 78 rozporządzenia 231/2013.

Na podstawie art. 46 ust. 3a ustawy o funduszach inwestycyjnych zawarcie przez towarzystwo zarządzające funduszem inwestycyjnym, o którym mowa w art. 196, umowy, o której mowa w art. 45a ust. 1, w zakresie zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią, z wyspecjalizowanym podmiotem innym niż podmioty, o których mowa w ust. 1 i ust. 3, wymaga zgody Komisji.

Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. L. Nr 347, s. 1 z późn. zm.) państwa członkowskie zwalniają transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Analizując przedstawione powyżej regulacje dotyczące zwolnień zauważyć należy, że użyte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, pojęcie usługi zarządzania funduszami odpowiada określeniom wskazanym w art. 135 (1) (g) Dyrektywy 2006/112/WE – „transakcje, zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie”.

Dyrektywa 112 nie definiuje pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi”. W powyższym zakresie zasadnym jest więc odniesienie się do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz.U.UE.L. 2009.302.32).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II. Zgodnie z treścią załącznika II, funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem to funkcje obejmujące:

• zarządzanie inwestycjami,
  

• administrację:
  1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
  2. zapytania klientów;
  3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
  4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
  5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
  6. wypłata zysków;
  7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
  8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
  9. prowadzenie ksiąg,

- wprowadzanie do obrotu.

W dokonaniu interpretacji pojęcia zarządzania w sposób zgodny z celami Dyrektywy VAT pomocne są orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzeczeniu z dnia 21 października 2004 r. w sprawie C-8/03 (Banque Bruxelles Lambert S.A. (BBL) v. Państwo Belgijskie), definiującym ww. pojęcie zarządzania, Rzecznik Generalny podkreślił: „Otóż cel ten wymaga takiego zakreślenia zwolnienia, aby nie naruszało ono zasady powszechności podatku, bez czynienia go jednak bezprzedmiotowym. Z tego punktu widzenia dopuszczalne jest objęcie zwolnieniem wszystkich transakcji bezpośrednio związanych z systemem zarządzania funduszami powierniczymi. Tym samym nie można ograniczać zwolnienia tylko do podejmowania decyzji. Niemniej jednak nie można rozciągać go na wszystkie usługi świadczone na rzecz przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania, które znajdują się w takiej sytuacji, jak fundusze powiernicze. Zdaniem pełnomocnika, transakcje, które obejmują zwolnienie, winny ograniczać się do tych, które są ściśle związane z prowadzeniem funduszu, to znaczy do określania polityki inwestycyjnej, kupna i sprzedaży aktywów. O ile zwolnione transakcje nie ograniczają się do podejmowania decyzji, o tyle jednak muszą one bezpośrednio dotyczyć transakcji handlowych papierami wartościowymi. Aby móc zastosować zwolnienie, należy ustalić, że dane świadczenia są nierozerwalnie związane z transakcjami bezpośrednio zwolnionymi przez szóstą dyrektywę. Z kolei świadczenia, które można łatwo oddzielić od zarządzania funduszem w ścisłym tego słowa znaczeniu, należy uznać za podlegające podatkowi”.

Doprecyzowania powyższej definicji dokonał TSUE w orzeczeniu z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 (Abbey National plc Inscape Investment Fund v. Commissioners of Customs & Excise), w którym Trybunał podkreślił, że jest to autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, które nie może być zmienione przez państwa członkowskie. Dalej wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli – gdy oceniać je globalnie – tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami. Dalej Trybunał zaznaczył, że: „odnosząc się do usług w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczonych przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, należy najpierw zaznaczyć, że tak jak w przypadku transakcji zwolnionych z opodatkowania na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, zarządzanie funduszami powierniczymi, o których mowa w pkt 6 tego artykułu, jest określane w zależności od rodzaju świadczonych usług, a nie w zależności od osoby świadczącej lub odbiorcy usług”. Dalej w uzasadnieniu Trybunał podkreślił, że aby móc zakwalifikować transakcje w zakresie zarządzania administracyjnego i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jako zwolnione od podatku na mocy art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, powinny one tworzyć odrębną całość, która w konsekwencji wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi opisanej w pkt 6. Samo świadczenie usług o charakterze materialnym czy też technicznym, takie jak udostępnianie systemu informatycznego, nie jest objęte zakresem zwolnienia przewidzianego w ww. przepisie.

Natomiast przedmiotem rozstrzygnięcia TSUE w orzeczeniu z dnia 7 marca 2013 r. w sprawie C-275/11 (GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH), była kwestia możliwości zwolnienia opodatkowania podatkiem VAT usług doradczych świadczonych przez GfBk na rzecz funduszu inwestycyjnego. Trybunał podkreślił konieczność szerokiego interpretowania pojęcia czynności „zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym” i stwierdził: „okoliczność, że usługi doradcze i informacyjne nie zostały wymienione w załączniku II do dyrektywy 85/611 zmienionej dyrektywą 2001/107, nie stanowi przeszkody w zaliczeniu ich do kategorii specyficznych usług objętych zakresem czynności „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (…) Fakt, iż usługi doradcze i informacyjne świadczone przez osobę trzecią nie wiążą się z dokonaniem zmian w sytuacji prawnej lub finansowej funduszu również nie stoi na przeszkodzie objęciu ich pojęciem „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d).

W wyroku tym Trybunał wyjaśnił, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu.

W konsekwencji Trybunał orzekł, że art. 13 część B lit. d) pkt 6 VI Dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że usługi doradztwa inwestycyjnego w zakresie inwestowania w zbywalne papiery wartościowe świadczone przez osobę trzecią na rzecz spółki inwestycyjnej zarządzającej specjalnym funduszem inwestycyjnym mieszczą się w zakresie pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” do celów zwolnienia ustanowionego we wskazanym przepisie.

Ze względu na fakt, że pojęcie „zarządzania” funduszami inwestycyjnymi przewidziane w powołanym powyżej art. 135 Dyrektywy 2006/112/WE stanowi autonomiczne pojęcie prawa wspólnotowego, powinno więc być zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, a jego treści nie można zmienić.

Należy podkreślić również, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy winny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą, VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu podatku VAT.

Z powołanego orzecznictwa TSUE wynika więc, że:

1. państwa członkowskie nie mogą samodzielnie tworzyć definicji zarządzania na potrzeby omawianego zwolnienia z VAT,
2. wypracowana przez TSUE definicja zarządzania oparta na Dyrektywie UCITS zawiera w sobie oprócz usług typowego zarządzania aktywami również czynności administracyjne wymienione w załączniku II tej dyrektywy, w tym usługi obsługi prawnej w zakresie zarządzania funduszem,
3. w przypadku zlecenia usług w zakresie zarządzania administracyjnego podmiotom trzecim, zwolnienie z VAT przysługuje, o ile tworzą one odrębną całość, która – jeśli ją oceniać globalnie – wypełnia specyficzne i istotne funkcje usługi zarządzania.
   
   

Mając na uwadze opis sprawy oraz wnioski płynące z powołanego orzecznictwa TSUE oraz treści art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE, zgodnie z którym działalność związana z zarządzaniem przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) obejmuje obowiązki, o których mowa w załączniku II – w tym obsługę prawną w zakresie zarządzania funduszem, należy stwierdzić, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi pomocy prawnej na rzecz Funduszu, o których mowa we wniosku, mieszczą się w zakresie czynności wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy. Tym samym ww. usługi podlegają zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy.

Wobec powyższego, stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Jednocześnie podkreślić należy, iż tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach stanu faktycznego podanego przez Wnioskodawcę. Tut. Organ informuje, iż nie jest właściwy do przeprowadzenia postępowania dowodowego, które w przedmiotowej sprawie umożliwiłoby weryfikację opisanego stanu faktycznego.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowana ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ….., w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.