Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP3-1.4011.532.2018.2.MT
z 22 listopada 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r., poz. 800 z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 17 października 2018 r. (data wpływu 23 października 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie:

• możliwości oraz momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zasądzonych przez Sąd odsetek za zwłokę w zapłacie faktury wystawionej przez syndyka Spółki, opłaty sądowej od pozwu wraz z kosztami stawiennictwa świadków, kosztów procesu oraz kosztu postępowania apelacyjnego - jest prawidłowe,
  

• momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zasądzonej przez Sąd kwoty wynikającej z faktury wystawionej przez syndyka Spółki – jest prawidłowe
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 23 października 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości oraz momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zasądzonej wyrokiem Sądu kwoty wynikającej z niezapłaconej faktury wraz z odsetkami za zwłokę, opłaty sądowej od pozwu wraz z kosztami stawiennictwa świadków, kosztów procesu oraz kosztu postępowania apelacyjnego.

We wniosku i uzupełnieniu przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca prowadzący działalność gospodarczą pod firmą M. jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych (zwany dalej „Podatnikiem”). Konsorcjum G. (dalej zwane „Konsorcjum” lub „G.”) zawarło umowę z Miastem na wykonanie projektu i budowy. Konsorcjum występowało w tej umowie jako główny wykonawca Projektu. Wynagrodzenie Podatnika obejmowało całościowe wyposażenie stacji w system (1) kontroli dostępu, (2) system poboru opłat, (3) biletomaty. W ramach prac Podatnik samodzielnie wykonał większość prac (pkt 1 i 2), zaś prace w zakresie biletomatów zlecił N. Główny zakres prac objęty umową Podatnika dotyczył wyposażenia stacji w system kontroli dostępu (pkt 1). Podatnik zawarł z Konsorcjum umowę, w ramach której zobowiązał się do wykonania określonych czynności jako podwykonawca Projektu. Umowa ta miała ścisły związek z realizacją Projektu i swoim zakresem obejmowała kompleksowe wykonanie automatów biletowych, całościowe wyposażenie stacji (1) kontroli dostępu, (2) system poboru opłat, (3) biletomaty. Podatnik zawarł umowę ze spółką pod firmą N. (zwana dalej „Spółką” lub „N.”). Na podstawie tej umowy Spółka miała być dalszym podwykonawcą określonej części prac, do których wykonania zobowiązał się Podatnik na mocy umowy z Konsorcjum. W skład prac przekazanych do realizacji Spółce na podstawie umowy zawartej z Podatnikiem wchodzić miały przede wszystkim: wykonanie, dostawa oraz zainstalowanie automatów biletowych (wraz z ich oprogramowaniem) w określonej liczbie oraz według ściśle określonych wymogów i schematów, wraz z przygotowaniem i przekazaniem kompleksowej dokumentacji dot. wskazanych automatów. Z tytułu wykonania tej umowy Podatnik zobowiązał się zapłacić Spółce wynagrodzenie na podstawie wystawionej przez nią faktury VAT. W ramach prac Podatnik samodzielnie wykonał większość prac (pkt 1 i 2), zaś prace w zakresie biletomatów zlecił N. Główny zakres prac objęty umową Podatnika dotyczył wyposażenia stacji w system kontroli dostępu (pkt 1). W marcu 2015 r. miało miejsce uroczyste otwarcie. Do tego dnia Spółka zamontowała wszystkie automaty, które zostały dopuszczone do odbioru, uzyskały warunkowy odbiór z uwagi na błędy w działaniu.

Podatnik wystawił G. szereg faktur tytułem wykonania usług przewidzianych umową. Zdaniem Podatnika, Spółka nie wykonała zakresu prac przewidzianego umową zawartą pomiędzy Spółką, a Podatnikiem, ze względu na powtarzające się błędy wpływające na działanie oprogramowania kasowników. Błędy te były również zgłaszane przez operatora za pośrednictwem G. W związku z faktem, iż Spółka nie była w stanie samodzielnie usunąć błędów oprogramowania, Podatnik postanowił samodzielnie dokonać stosownych zmian oprogramowania, dokonać diagnozy błędów w oprogramowaniu. W dniu 23 października 2015 r. zawarł w tym zakresie aneks ze Spółką do łączącej ich umowy i ustalił, iż samodzielnie dokona zmian analizy błędów oprogramowania, które następnie zostaną zostanie poprawione i zainstalowane przez Spółkę na ww. urządzeniach/biletomatach. W ramach wzajemnych rozliczeń Podatnik przelał część kwoty ustalonej w umowie na konto Spółki tytułem zaliczki. W dniu 30 października 2015 r. Spółka wystawiła fakturę na tę kwotę. Po podpisaniu aneksu do umowy Podatnik dokonał stosownych zmian, analizę oprogramowania i wskazał sposób usunięcia błędów, a Spółka dokonała zmian i zainstalowała poprawione zmienione oprogramowanie na urządzeniach. Zmiany wprowadzone przez Spółkę nie spowodowały eliminacji błędów i dlatego w późniejszym okresie operator w dalszym ciągu za pośrednictwem G. zgłaszał kolejne usterki.

W dniu 27 stycznia 2016 r. ogłoszono upadłość Spółki i wyznaczono syndyka masy upadłościowej, natomiast 16 maja 2016 r. syndyk Spółki wystawił fakturę dokumentującą wykonany przez Spółkę przedmiot umowy z Podatnikiem. Podatnik nie uznał wystawionej faktury, bowiem jego zdaniem Spółka nie wywiązała się z realizacji przedmiotu umowy (faktura została odesłana do Spółki jako niezgodna ze stanem faktycznym i brakiem protokołu odbioru). Wobec tego, faktura wystawiona przez Syndyka Spółki nie została zaewidencjonowana w księgach rachunkowych Podatnika w 2016 r. (ani w późniejszym terminie).

Powyższa sprawa znalazła swój finał w sądzie cywilnym - wydziale gospodarczym, gdzie Sąd przyznał rację Spółce w zakresie prawa do wynagrodzenia jednak z pomniejszeniem jego wysokości z uwagi na wady. Na podstawie prawomocnego wyroku wydanego przez Sąd (po przeprowadzeniu postępowania apelacyjnego), Podatnik miał zwrócić Spółce: 1) kwotę wynikającą z niezapłaconej faktury wystawionej przez syndyka Spółki, 2) wraz z odsetkami za zwłokę, 3) opłatą sądową od pozwu wraz z kosztami stawiennictwa świadków, 4) koszty procesu. Ponadto, podatnik poniósł 5) koszty postępowania apelacyjnego, bowiem nie zgodził się z wyrokiem I instancji.

We wrześniu 2018 r. Podatnik uiścił na rzecz Spółki 50% kwoty ww. kosztów oraz zobowiązał się dokonania pozostałej spłaty zasądzonych kwot do końca października listopada 2018 r. Podatnik dokona spłaty pozostałej kwoty zgodnie z ustaleniami z syndykiem Spółki.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy Podatnik może rozpoznać jako koszt uzyskania przychodów odsetki za zwłokę w zapłacie faktury wystawionej przez syndyka Spółki, opłatę sądową od pozwu wraz z kosztami stawiennictwa świadków, zwrot kosztów procesu oraz następnie poniesionych kosztów postępowania apelacyjnego?
2. W jakim okresie Podatnik powinien dokonać rozpoznania jako koszt uzyskania przychodów kwoty wynikającej z faktury wystawionej przez syndyka Spółki?
3. W przypadku pozytywnej odpowiedzi na pytanie oznaczone we wniosku numerem 1 - w jakim okresie Podatnik powinien dokonać rozpoznania jako koszt uzyskania przychodów odsetek za zwłokę w zapłacie faktury wystawionej przez syndyka Spółki, opłatę sądową od pozwu wraz z kosztami stawiennictwa świadków, zwrot kosztów procesu oraz następnie poniesionych kosztów postępowania apelacyjnego?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Odsetki za opóźnienia w płatności zobowiązań, spełniają przesłanki do uznania za koszt podatkowy w rozumieniu art. 22 ust. 1 Ustawy o PIT. Z przepisu tego wynika, iż kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Dokonanie płatności zasądzonych odsetek służy zdaniem Podatnika zachowaniu źródła przychodów. Niedokonanie płatności wynikających z prawomocnego wyroku doprowadziłoby do konieczności ponoszenia dalszych kosztów i tym samym zagrożenia kontynuacji prowadzenia działalności. Jednocześnie tego rodzaju wydatki nie są wymienione w wykazie kosztów nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów określonym w art. 23 ust. 1 Ustawy o PIT. Z art. 23 ust. 1 pkt 18 Ustawy o PIT wynika jedynie, że za koszty podatkowe nie uznaje się odsetek za zwłokę z tytułu nieterminowych wpłat należności budżetowych i innych należności, do których stosuje się przepisy ustawy - Ordynacja podatkowa. W przypadku Podatnika odsetki nie dotyczą należności publicznoprawnych i mogą stanowić koszt uzyskania przychodów.

W odniesieniu do opłaty sądowej od pozwu wraz z kosztami stawiennictwa świadków, zwrotu kosztów procesu oraz następnie poniesionych kosztów postępowania apelacyjnego Podatnik wskazuje, iż katalog włączeń z kosztów uzyskania przychodów przedstawiony w art. 23 Ustawy o PIT nie zawiera wskazanych wydatków. Przepisy nie wskazują tym bardziej rozróżnienia w możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z wygranym czy też przegranym procesem.

Tym samym celem ustalenia czy możliwe jest zaliczenie wskazanych wydatków do kosztów uzyskania przychodów konieczne jest zbadanie czy godnie z regulacją zawartą w art. 22 ust. 1 Ustawy o PIT zostały one poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Zdaniem Podatnika miał on podstawy do kwestionowania należności Spółki. Syndyk Spółki dochodził należności z tytułu wystawionej faktury. Niemniej jednak Podatnik nigdy nie odebrał prac wykonanych przez Spółkę co było warunkiem uznania kompletności wykonania usługi. Brak odbioru prac był z kolei wynikiem powtarzających się zgłoszeń związanych z nieprawidłowym działaniem oprogramowania biletomatów. Tym samym Podatnik odmawiając przyjęcia faktury i dokonania płatności działał w ochronie swoich interesów - chciał doprowadzić do należytej realizacji usługi przez Spółkę. Wszelkie działania nakierowane były więc na zabezpieczenie źródła przychodów Spółki.

Ad. 2

Usługa wykonana przez Spółkę na rzecz podatnika dotyczyła kontraktu realizowanego przez Podatnika na rzecz G. Podatnik przychody z tego tytułu rozpoznał na podstawie protokołów częściowych w okresie od sierpnia 2013 do lutego 2015. Pomiędzy przychodami otrzymanymi od G. z tytułu realizacji kontraktu a kosztami usług świadczonych przez Spółkę istnieje ścisły związek - przychody od G. nie byłyby osiągnięte bez realizacji usług przez Spółkę na rzecz Podatnika. Zgodnie z art. 22 ust. 5b Ustawy PIT koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu danego roku, są potrącalne w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe lub składane jest zeznanie.

Spółka wystawiła fakturę na rzecz Podatnika w roku 2016. Podatnik odesłał fakturę do Spółki wraz z informacją, iż nie uznaje usługi za wykonaną. Wyrok sądu zapadł w roku 2018. Zdaniem Podatnika, biorąc pod uwagę wskazany powyżej przepis powinien on zaewidencjonować koszt w roku 2016. Koszt usług Spółki jest bezpośrednio związany z przychodami z tytułu realizacji usług na rzecz Konsorcjum G. Koszt został udokumentowany (w roku 2016) i poniesiony (2018) po zakończeniu roku do którego się odnosi (rok 2015).

Ad. 3

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 32 Ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań. Zgodnie z brzmieniem wskazanego przepisu koszt odsetek z tytułu zwłoki będzie mógł być rozpoznany jedynie w przypadku jego zapłaty i w dacie dokonania tejże zapłaty. Warunkiem dodatkowym zaliczenia wydatków w ciężar kosztów podatkowych jest ich należyte udokumentowanie.

Zadaniem Podatnika opłaty sądowe od pozwu wraz z kosztami stawiennictwa świadków, zwrot kosztów procesu oraz następnie poniesionych kosztów postępowania apelacyjnego stanowią pośrednie koszty uzyskania przychodów. Zgodnie z art. 22 ust. 5c Ustawy PIT koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jednocześnie za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku). Podatnik stoi na stanowisku, iż dowodem na podstawie którego może on ująć koszt w księgach jest prawomocny wyrok sądu.

Mając powyższe na uwadze, zasądzone prawomocnym wyrokiem opłaty sądowe od pozwu wraz z kosztami stawiennictwa świadków, zwrot kosztów procesu oraz następnie poniesionych kosztów postępowania apelacyjnego stanowią koszty uzyskania przychodu w momencie ich poniesienia - będzie to zatem moment uprawomocnienia się wyroku sądowego, zaś podstawą do zaliczenia ww. wydatków do kosztów uzyskania przychodów jest wyrok sądowy określający wysokość tych wydatków. Na podstawie otrzymanego odpisu wyroku Podatnik dokona ujęcia kosztów w księgach rachunkowych w roku 2018. Koszt uzyskania przychodów zostanie rozpoznany w miesiącu otrzymania odpisu wyroku. W przypadku odsetek za zwłokę koszty uzyskania przychodów będą również udokumentowane otrzymanym odpisem wyroku sądu. Dodatkowo ujęcie odsetek w kosztach uzyskania przychodów wymaga dokonania ich zapłaty.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego w zakresie:

• możliwości oraz momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zasądzonych przez Sąd odsetek za zwłokę w zapłacie faktury wystawionej przez syndyka Spółki, opłaty sądowej od pozwu wraz z kosztami stawiennictwa świadków, kosztów procesu oraz kosztu postępowania apelacyjnego - jest prawidłowe,
  

• momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zasądzonej przez Sąd kwoty wynikającej z faktury wystawionej przez syndyka Spółki – jest prawidłowe.
  
  

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1509 z późń. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy.

Właściwe określenie kosztów uzyskania przychodów jest o tyle istotne, że rzutuje na wysokość podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Treść przywołanego art. 22 ust. 1 wskazuje, iż definicja kosztów uzyskania przychodów – dla celów podatku dochodowego – składa się z dwóch podstawowych elementów, które łącznie tworzą swego rodzaju normatywną klauzulę generalną.

Pierwszy z tych elementów określić można mianem przesłanki pozytywnej, zakładającej spełnienie łączne dwóch warunków, tj.:

1. konieczność faktycznego poniesienia wydatku,
2. poniesienie wydatku musi nastąpić w celu osiągnięcia przychodu, względnie zabezpieczenia bądź zachowania źródła przychodów.
   
   

Tak więc dany podmiot gospodarczy ma możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów poniesionych wydatków po wyłączeniu tych, których możliwość odliczenia jest wprost ograniczona w ustawie - zarówno kosztów bezpośrednio związanych z uzyskiwanymi przychodami, jak i kosztów innych niż bezpośrednio związanych z przychodami - pod warunkiem, że ich poniesienie ma związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu, lub wiąże się z zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów.

Ustawodawca w omawianym przepisie nie zdefiniował pojęcia „koszty bezpośrednio związane z przychodami” oraz „koszty uzyskania przychodów inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami”. Jednak znaczenie tych pojęć można ustalić posługując się ich językowym znaczeniem.

Przez koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie wpłynęło bezpośrednio na uzyskanie określonego przychodu. Kosztami zaś innymi niż koszty bezpośrednio związane z przychodami są wszelkie koszty niebędące kosztami bezpośrednio związanymi z przychodami, w tym koszty dotyczące całokształtu działalności podatnika związane z jego funkcjonowaniem.

Jednak nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodów i jako taki zmniejszać podstawę opodatkowania. Skoro bowiem ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z określonym celem, to musi być ten cel widoczny. Ponoszone koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać realność celu.

Najwłaściwsza i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

• przeznaczenie wydatku (celowość, zasadność wydatku dla funkcjonowania podmiotu). Ze względu na szeroki zakres celowości, powinno poddawać się szczegółowej analizie czynniki wpływające na celowość w postaci racjonalności i efektywności;
  

• potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu, względnie zachowania albo zabezpieczeniem źródła przychodów.
  
  
  

Ponadto obowiązkiem podatnika, jako odnoszącego ewidentną korzyść z faktu zaliczenia określonych wydatków w poczet kosztów uzyskania przychodów, jest wykazanie związku przyczynowo-skutkowego z osiąganymi przychodami (o związku takim można mówić, gdy wydatek bezpośrednio wpływa na osiągnięcie konkretnego przychodu), zgodnie z dyspozycją powołanego art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Drugi z elementów zawartych w omawianym przepisie stanowi przesłankę negatywną, zgodnie z którą, ponoszony wydatek nie może być ujęty w zawartym w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych katalogu wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów. Do tego katalogu należą m.in. wydatki, które nie są zaliczane do kosztów podatkowych po przekroczeniu ustawowo określonych limitów, gdy nie spełnią określonych warunków, bądź ze względu na swój charakter bezwzględnie nie stanowią kosztów podatkowych, jak np. określone rodzaje odszkodowań.

Zgodnie z art. 22 ust. 5 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, u podatników prowadzących księgi rachunkowe koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w roku podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 5a i 5b.

W myśl art. 22 ust. 5a ustawy, koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po zakończeniu tego roku podatkowego do dnia:

1. sporządzenia sprawozdania finansowego, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia zeznania, jeżeli podatnicy są obowiązani do sporządzania takiego sprawozdania, albo
   
2. złożenia zeznania, nie później jednak niż do upływu terminu określonego do złożenia tego zeznania, jeżeli podatnicy, zgodnie z odrębnymi przepisami, nie są obowiązani do sporządzania sprawozdania finansowego

- są potrącalne w roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody.

Zgodnie z zasadą potrącalności kosztów w czasie wyrażoną w tych przepisach, jeżeli poniesiony koszt można bezpośrednio odnieść do osiągniętego przychodu, wówczas powinien on być uwzględniony w rachunku podatkowym, w tym roku, w którym osiągnięty został przychód.

Odstąpienie od zasady potrącalności kosztów możliwe jest tylko wtedy, gdy zarachowanie kosztu w danym roku podatkowym nie było możliwe, np. gdy podatnik otrzymał fakturę (rachunek) dotyczącą danego roku podatkowego z opóźnieniem - po zamknięciu ksiąg rachunkowych i złożeniu zeznania - wówczas koszt ten potrąca się w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe lub składane zeznanie.

Zgodnie bowiem z art. 22 ust. 5b ustawy, koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, odnoszące się do przychodów danego roku podatkowego, a poniesione po dniu, o którym mowa w ust. 5a pkt 1 albo pkt 2, są potrącalne w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe lub składane jest zeznanie.

Kwestię zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków innych niż bezpośrednio związanych z przychodami określa art. 22 ust. 5c, zgodnie z którym koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 5e, 6ba, 6bb i 7b, uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów (art. 22 ust. 5d).

W myśl art. 24 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, u podatników, którzy prowadzą księgi rachunkowe, za dochód z działalności gospodarczej uważa się dochód wykazany na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg, zmniejszony o dochody wolne od podatku i zwiększony o wydatki niestanowiące kosztów uzyskania przychodów, zaliczone uprzednio w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

Stwierdzić należy więc, że z treści przywołanych przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika podstawowa reguła, tzn. moment uznania wydatku za koszt podatkowy jest w obecnym stanie prawnym uzależniony od uznania go za taki koszt w ujęciu bilansowym. Ujęcie (zaksięgowanie) kosztu w księgach rachunkowych określa więc datę powstania kosztu podatkowego. Przepisy o rachunkowości decydują, na który dzień ujmuje się w księgach rachunkowych koszt, a tym samym przesądzają o dacie poniesienia kosztu podatkowego, z zastrzeżeniem rezerw i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów (każda jednostka powinna określić zasady rozliczania kosztów w polityce rachunkowości).

Katalog wyłączeń z kategorii kosztów uzyskania przychodów zawarty w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma charakter zamknięty.

W sytuacji gdy działania podatnika zmierzają do obrony majątku i zabezpieczenia źródeł przychodu, to koszty te stanowią koszty uzyskania przychodu, przy założeniu, że np.:

• nie występuje ewidentna wina umyślna w działaniach podatnika,
  

• nie dochodzi do obejścia przepisów prawa,
  

• nie wynika z działań podatnika niezgodnych z zasadami współżycia społecznego.
  
  
  

W myśl art. 23 ust. 1 pkt 14 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów egzekucyjnych związanych z niewykonaniem zobowiązań. Przy czym kosztami egzekucyjnymi nie są wydatki poniesione przez dłużnika w toku postępowania sądowego, którego efektem było wszczęcie egzekucji np. kosztów zastępstwa procesowego czy też kosztów procesu.

Zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 32 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz nie zapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

W świetle powyższych przepisów, naliczone a niezapłacone odsetki nie stanowią kosztu uzyskania przychodu. A contrario – zapłacone odsetki są uznawane za koszt uzyskania przychodów.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca prowadzący działalność gospodarczą pod firmą M. jest podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych (zwany dalej „Podatnikiem”). Konsorcjum G. (dalej zwane „Konsorcjum” lub „G.”) zawarło umowę z Miastem na wykonanie projektu i budowy. Podatnik zawarł z Konsorcjum umowę, w ramach której zobowiązał się do wykonania określonych czynności jako podwykonawca Projektu. Umowa ta miała ścisły związek z realizacją Projektu i swoim zakresem obejmowała kompleksowe wykonanie automatów biletowych, całościowe wyposażenie stacji w system (1) kontroli dostępu, (2) system poboru opłat, (3) biletomaty. Podatnik zawarł umowę ze spółką pod firmą N. (zwana dalej „Spółką” lub „N.”). Na podstawie tej umowy Spółka miała być dalszym podwykonawcą określonej części prac, do których wykonania zobowiązał się Podatnik na mocy umowy z Konsorcjum. Z tytułu wykonania tej umowy Podatnik zobowiązał się zapłacić Spółce wynagrodzenie na podstawie wystawionej przez nią faktury VAT. Zdaniem Podatnika, Spółka nie wykonała zakresu prac przewidzianego umową zawartą pomiędzy Spółką, a Podatnikiem, ze względu na powtarzające się błędy wpływające na działanie oprogramowania kasowników. W dniu 23 października 2015 r. Podatnik zawarł aneks ze Spółką do łączącej ich umowy i ustalił, iż samodzielnie dokona zmian analizy błędów oprogramowania, które następnie zostaną zostanie poprawione i zainstalowane przez Spółkę na ww. urządzeniach/biletomatach. W dniu 27 stycznia 2016 r. ogłoszono upadłość Spółki i wyznaczono syndyka masy upadłościowej, natomiast 16 maja 2016 r. syndyk Spółki wystawił fakturę dokumentującą wykonany przez Spółkę przedmiot umowy z Podatnikiem. Podatnik nie uznał wystawionej faktury, bowiem jego zdaniem Spółka nie wywiązała się z realizacji przedmiotu umowy. Wobec tego, faktura wystawiona przez Syndyka Spółki nie została zaewidencjonowana w księgach rachunkowych Podatnika w 2016 r. (ani w późniejszym terminie).Powyższa sprawa znalazła swój finał w sądzie cywilnym. Sąd przyznał rację Spółce w zakresie prawa do wynagrodzenia jednak z pomniejszeniem jego wysokości z uwagi na wady. Na podstawie prawomocnego wyroku wydanego przez Sąd (po przeprowadzeniu postępowania apelacyjnego), Podatnik miał zwrócić Spółce: 1) kwotę wynikającą z niezapłaconej faktury wystawionej przez syndyka Spółki, 2) wraz z odsetkami za zwłokę, 3) opłatą sądową od pozwu wraz z kosztami stawiennictwa świadków, 4) koszty procesu. Ponadto, podatnik poniósł 5) koszty postępowania apelacyjnego, bowiem nie zgodził się z wyrokiem I instancji. We wrześniu 2018 r. Podatnik uiścił na rzecz Spółki 50% kwoty ww. kosztów oraz zobowiązał się dokonania pozostałej spłaty zasądzonych kwot do końca października listopada 2018 r. Podatnik dokona spłaty pozostałej kwoty zgodnie z ustaleniami z syndykiem Spółki.

Mając na względzie cyt. wyżej przepisy stwierdzić należy, iż, co do zasady, w przypadku podatników dokonujących ewidencji zdarzeń gospodarczych w księgach rachunkowych, koszty bezpośrednio związane z uzyskaniem przychodu potrącalne są w momencie osiągnięcia odpowiadającego im przychodu. Jeżeli jednak wydatki zostały poniesione po dniu, w którym Wnioskodawca sporządził sprawozdanie finansowe bądź złożył zeznanie podatkowe za rok, w którym osiągnął przychód, którego dotyczą, to podlegają zaliczeniu do kosztów uzyskania przychodu w momencie uzyskania pełnej dokumentacji potwierdzającej ich poniesienie.

Zatem kwotę wynikającą z niezapłaconej faktury wystawionej przez syndyka Spółki, jako koszt bezpośrednio związany z przychodem osiągniętym przez Wnioskodawcę w 2015 r., Wnioskodawca winien ująć w kosztach uzyskania przychodów w 2016 r. tj. w roku podatkowym następującym po roku, za który sporządzane jest sprawozdanie finansowe lub składane zeznanie.

Natomiast odsetki za zwłokę w zapłacie faktury wystawionej przez syndyka Spółki, jako świadczenie uboczne w stosunku do świadczenia głównego, będą stanowiły dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodu w momencie zapłaty.

Odnosząc się do możliwości oraz momentu zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków w postaci opłaty sądowej od pozwu wraz z kosztami stawiennictwa świadków, zwrotu kosztów procesu oraz kosztów postepowania apelacyjnego należy stwierdzić, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie przewidują bezpośredniego wyłączenia wskazanych wydatków z kosztów uzyskania przychodów. Zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia wskazanych wydatków do kosztów uzyskania przychodu ma – jak wskazano to powyżej – określenie, czy są one ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów.

Odnosząc powyższe do przedstawionych przez Wnioskodawcę wydatków należy stwierdzić, że nie mogą być one powiązane z konkretnym przychodem uzyskanym przez Wnioskodawcę, wiążą się bowiem pośrednio z całokształtem prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności, ponieważ zostały poniesione dla ochrony Jego interesów. Koszty związane z wystąpieniem na drogę sądową mają na celu ochronę przedsiębiorcy przed uszczupleniem jego majątku, wykorzystywanego w działalności gospodarczej prowadzonej w celu osiągania przychodów.

Zatem, są to koszty związane z funkcjonowaniem Wnioskodawcy i jako takie stanowią pośrednie koszty uzyskania przychodów. Z tych też względów wydatki z tego tytułu mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów – jako koszty pośrednie prowadzonej działalności, które są potrącane w dacie ich poniesienia.

W ocenie tutejszego Organu, zasądzone przez Sąd od Wnioskodawcy na rzecz Spółki koszty w postaci opłaty sądowej od pozwu wraz z kosztami stawiennictwa świadków, zwrotu kosztów procesu jak również koszt postepowania apelacyjnego, Wnioskodawca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 22 ust. 1 w związku z art. 22 ust. 5c i art. 15 ust. 5d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zaliczenie ww. kosztów do kosztów uzyskania przychodów powinno nastąpić w dacie ich poniesienia.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Wobec powyższego stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
   
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2018 r., poz. 1302) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.