2018.01.18 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4.4012.575.2017.1.BS
z 18 stycznia 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.), Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 16 października 2017 r. (data wpływu 18 października 2017 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług w odniesieniu do czynności wymienionych w pkt a)–b), e), g)–o) – jest prawidłowe,

możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług w odniesieniu do czynności wymienionych w pkt c)–d), f), p)–q) – jest nieprawidłowe,

stawki podatku dla świadczonych usług przyjmowania do depozytu papierów wartościowych wydanych w formie dokumentu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 18 października 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku oraz stawki podatku dla świadczonych usług.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe:

Spółka jest domem maklerskim, prowadzącym działalność maklerską w oparciu o przepisy ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi (t. j. Dz. U. z 2014 r., Poz. 94, ze zm., dalej: „ustawa o obrocie instrumentami finansowymi”).

Dom Maklerski oferuje swoim klientom usługi przeprowadzenia oferty instrumentów finansowych (w szczególności papierów wartościowych, takich jak akcje i obligacje) w ramach oferty publicznej bądź prywatnej w celu pozyskania finansowania przez klientów. W zawieranych umowach Spółka zobowiązuje się do wykonania czynności związanych z instrumentami finansowymi, w tym do przygotowania i przeprowadzenia oferty instrumentów finansowych zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi oraz do wykonywania czynności związanych z dopuszczeniem / wprowadzeniem ich do obrotu na rynku regulowanym / alternatywnym systemie obrotu. Usługi, które Dom Maklerski posiada w swojej ofercie, obejmują w szczególności następujące czynności:

przygotowanie prospektu emisyjnego / memorandum informacyjnego w zakresie części przygotowywanych przez dom maklerski jako podmiot oferujący instrumenty finansowe w ofercie publicznej (np. przygotowanie opisu zasad dystrybucji oraz przygotowanie załączników do prospektu / memorandum zawierających definicje i skróty dotyczące zasad dystrybucji, formularz zapisu na akcje, listy punktów obsługi klienta oferujących akcje);
przygotowanie i złożenie do Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) wniosku o zatwierdzenie prospektu emisyjnego / ewentualnie o zatwierdzenie lub stwierdzenie równoważności memorandum informacyjnego;
współpracę w zakresie obowiązków informacyjnych związanych bezpośrednio z ofertą publiczną;
koordynację prac technicznych związanych ze sporządzeniem prospektu / memorandum informacyjnego;
przygotowanie wyceny spółki na potrzeby przeprowadzenia oferty publicznej / prywatnej;
współpracę ze wszystkimi podmiotami sporządzającymi prospekt emisyjny / memorandum informacyjne;
przygotowanie teasera inwestycyjnego na potrzeby oferty publicznej / prywatnej;
przygotowanie prezentacji inwestorskiej na potrzeby oferty publicznej / prywatnej;
zorganizowanie i przeprowadzenie oferty publicznej akcji lub obligacji, w tym: przygotowanie raportu analitycznego emitenta, konsultowanie projektów dokumentów związanych z ofertą, organizacja i udział w spotkaniach z inwestorami instytucjonalnymi (road-show), przeprowadzenie procesu badania popytu wśród inwestorów instytucjonalnych będącego podstawą do ustalenia ceny emisyjnej, (book-building), organizacja punktów obsługi klienta w zakresie przyjmowania zapisów lub ofert, przyjmowanie wpłat na nabycie akcji / obligacji, dokonanie rozliczenia finansowego oferty wraz z niezbędną dokumentacją wewnętrzną, sporządzenie listy nabywców akcji / obligacji;
zorganizowanie i przeprowadzenie oferty prywatnej akcji / obligacji, w tym: konsultowanie projektów dokumentów w uzgodnieniu z doradcą prawnym emitenta, kierowanie propozycji nabycia akcji / obligacji do inwestorów, organizacja punktów obsługi klienta, organizacja procesu podpisywania umów objęcia akcji / przyjmowania zapisów na obligacje lub oświadczeń o przyjęciu propozycji nabycia obligacji, przyjmowanie wpłat na akcje / obligacje, organizacja rozliczenia oferty, sporządzenie listy akcjonariuszy / obligatariuszy;
udział w postępowaniu przed K. (K.) w zakresie rejestracji akcji / obligacji, w tym pełnienie czynności agenta emisji i opracowanie wniosków do K. o zarejestrowanie akcji / obligacji w depozycie oraz rozksięgowanie ich na rachunki inwestycyjne właścicieli;
reprezentowanie emitenta w postępowaniu przed KNF;
udział w postępowaniu przed Giełdą Papierów Wartościowych (GPW), w tym przygotowanie dokumentów związanych z dopuszczeniem / wprowadzeniem akcji lub obligacji do obrotu;
przygotowanie dokumentacji związanej z emisją obligacji (w szczególności przygotowanie tabel odsetkowych, plików tekstowych oraz tabel skumulowanych odsetek, sporządzonych zgodnie z obowiązującymi wytycznymi);
przygotowanie i wydanie opinii członka giełdy w związku z postępowaniem przed GPW;
wsparcie w zakresie czynności związanych z obowiązkiem publikowania raportów bieżących w systemie ESPI oraz EBI dotyczących bezpośrednio przeprowadzenia oferty papierów wartościowych oraz ich dematerializacji i wprowadzenia do obrotu;
udostępnienie do publicznej wiadomości na posiadanej przez siebie stronie internetowej prospektu emisyjnego i komunikatów aktualizujących.

Czynności podejmowane w ramach realizacji umowy przez Wnioskodawcę wykonywane są w ramach jednej umowy i mają na celu doprowadzenie do objęcia lub nabycia papierów wartościowych emitenta przez inwestora. Umowy w zakresie przeprowadzenia oferty są zawierane z klientami zwykle w dwóch wariantach.

W ramach pierwszego wariantu umowy Spółka oferuje usługę kompleksowego przeprowadzenia oferty papierów wartościowych. Zakres takiej umowy obejmuje również czynności przygotowawcze do oferty, sporządzenie wyceny emitenta i wzorów wymaganych dokumentów oraz czynności związane z przeprowadzeniem oferty, takie jak znalezienie inwestorów i rozliczenie finansowe oferty.

Drugi wariant umowy obejmuje wyłącznie wybrane czynności spośród wymienionych w punktach a) – q) powyżej. W ramach tego wariantu zawsze wykonywane są czynności związane bezpośrednio z zorganizowaniem i przeprowadzeniem oferty papierów wartościowych (czynności wskazane w punktach i) – j) powyżej, a zakres tych czynności różni się w zależności od specyfiki danej oferty, w tym w zależności od wymogów formalno-prawnych związanych z daną ofertą instrumentów finansowych, a w szczególności od tego, czy emisja papierów wartościowych następuje w formie oferty publicznej czy oferty nie będącej ofertą publiczną, tj. oferty prywatnej). Pozostałe czynności o charakterze przygotowawczym wykonywane są wówczas przez Spółkę w ograniczonym zakresie. Przykładowo, usługa wykonywana w ramach drugiego wariantu umowy z reguły nie zawiera czynności przygotowawczych, takich jak przygotowanie wyceny emitenta i wzorów części dokumentów dotyczących emisji. W ramach tego wariantu umowy Spółka jednak każdorazowo pośredniczy w proponowaniu nabycia papierów wartościowych lub w ich zbywaniu, tj. wykonuje czynności oferowania instrumentów finansowych, o których mowa w art. 69 ust. 2 pkt 6 w zw. z art. 72 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, jakkolwiek czynności mogą być wykonywane w oparciu o dokumenty częściowo lub w całości przygotowane przez inny podmiot i dostarczone przez emitenta (np. na podstawie prospektu emisyjnego, memorandum informacyjnego, propozycji nabycia obligacji, warunków emisji obligacji itp.).

Wynagrodzenie za świadczone usługi związane z przygotowaniem i przeprowadzeniem emisji może zostać ustalone jako:

stała kwota, lub
stała kwota plus prowizja, której wysokość uzależniona jest od osiągnięcia określonych parametrów sprzedaży, tj. w szczególności od wysokości pozyskanego w ramach emisji kapitału, czy od uzyskanych parametrów cenowych.

Stała kwota wynagrodzenia może być przy tym wypłacana w określonych w umowie transzach, np. po wykonaniu określonego etapu umowy. Niezależnie jednak od wyszczególnienia w umowie etapów wykonania, czy różnych elementów składowych, wszystkie realizowane czynności mają z punktu widzenia klienta jeden cel ekonomiczny – doprowadzenie do pozyskania kapitału poprzez emisję papierów wartościowych w ramach oferty niezależnie od jej charakteru (oferta publiczna / prywatna, z obowiązkiem sporządzenia prospektu czy też z memorandum informacyjnym itp.).

W niektórych przypadkach pewne czynności wchodzące w zakres umowy mogą być zlecane do wykonania podmiotom trzecim. Może to wynikać z posiadanych przez te podmioty kompetencji niezbędnych do przeprowadzenia określonych czynności (np. w przypadku, gdy wykonanie części lub całości danych dokumentów w danym przypadku wymaga bardziej szczegółowej analizy prawnej).

W ramach obu wariantów umowy oferowana jest przez Spółkę dodatkowo czynność przyjęcia papierów wartościowych do depozytu i ich przechowywania, jeżeli emitent zdecyduje się na emisję w formie dokumentu (przechowanie papierów wartościowych w formie zmaterializowanej). Rejestracją w depozycie prowadzonym przez K., prowadzoną w związku z dopuszczeniem / wprowadzeniem do obrotu na rynku regulowanym / alternatywnym systemie obrotu, objęte są instrumenty finansowe wydane w formie dokumentu, zgodnie z art. 6 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Czynność ta jest wyodrębniona od usługi przeprowadzenia oferty papierów wartościowych. Za jej wykonanie ustalone jest również odrębne wynagrodzenie w stałej kwocie pobieranej w okresach rozliczeniowych.

Dom Maklerski będzie świadczył wszystkie wskazane powyżej usługi również w przyszłości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy wykonywane przez Wnioskodawcę usługi przedstawione w punktach a) – q) w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, w ramach umowy dotyczącej przeprowadzenia oferty instrumentów finansowych, są zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT?
Czy świadczone przez Spółkę usługi przyjmowania do depozytu papierów wartościowych wydanych w formie dokumentu podlegają opodatkowaniu podstawową stawką VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Wykonywane przez Wnioskodawcę usługi przedstawione w punktach a) - q) w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, w ramach umowy przeprowadzenia oferty instrumentów finansowych, są zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.
Świadczone przez Spółkę usługi przyjmowania do depozytu papierów wartościowych wydanych w formie dokumentu podlegają opodatkowaniu podstawową stawką VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zasady opodatkowania VAT usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe – stan prawny

1.1. Zwolnienie z opodatkowania przewidziane w przepisach ustawy o VAT

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy o VAT, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;

usług doradztwa;

usług w zakresie leasingu.

W świetle powołanego przepisu należy uznać, że zwolnieniu z podatku podlegają dwa rodzaje usług:

usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe oraz

usługi pośrednictwa w zakresie instrumentów finansowych.

Ze zwolnienia z opodatkowania nie mogą natomiast korzystać m.in. usługi przechowywania instrumentów finansowych oraz usługi doradztwa. Przy czym ustawodawca, ustanawiając zakres przedmiotowy wskazanego powyżej zwolnienia z opodatkowania, odwołał się do definicji zawartych w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi.

Definicja instrumentów finansowych

Definicja instrumentów finansowych znajduje się w art. 2 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Zgodnie z tą definicją instrumentami finansowymi są m.in. papiery wartościowe.

W myśl art. 3 pkt 1 lit. a ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, przez papiery wartościowe rozumie się:

„akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,
inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego (prawa pochodne)”.

W związku z powyższym należy wskazać, iż papiery wartościowe, w tym akcje oraz obligacje będące przedmiotem usług przedstawionych w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego zostały wprost wymienione w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi jako instrumenty finansowe.

Definicja usług pośrednictwa w zakresie instrumentów finansowych

Jednym z elementów usług świadczonych przez Dom Maklerski w związku z przeprowadzeniem emisji papierów wartościowych jest pośrednictwo w zakresie instrumentów finansowych.

Ustawa o VAT nie definiuje pojęcia „pośrednictwo”, w związku z tym przy określaniu zakresu tego pojęcia należy odnieść się do jego wykładni językowej.

Zgodnie z internetowym Słownikiem języka polskiego PWN, przez pośrednictwo rozumie się „działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron; kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy”.

Definicja pośrednictwa była rozpatrywana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE” lub „Trybunał”). Przykładowo w wyroku w sprawie C-453/05 Trybunał stwierdził, że „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy”.

Natomiast w uzasadnieniu wyroku C-235/00, Trybunał wskazał, że „pośrednikiem jest podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie. W skład usługi wchodzić może zwłaszcza prowadzenie negocjacji. Celem pośrednictwa jest zaś uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę”.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE, usługa pośrednictwa finansowego:

powinna stanowić usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie;

z punktu widzenia nabywcy powinna stanowić element usługi finansowej;

ma na celu dążenie do zawarcia umowy;

nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

Zasady opodatkowania VAT usług świadczonych przez Wnioskodawcę

4.1. Przedmiot świadczonych usług

Dom Maklerski świadczy usługi w zakresie oferty papierów wartościowych (akcji oraz obligacji), które zostały wprost wymienione w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi jako instrumenty finansowe. Na podstawie opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego a także wskazanych powyżej definicji należy zatem wskazać, iż Spółka świadczy usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe w rozumieniu ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

4.2. Usługi przeprowadzenia emisji papierów wartościowych jako świadczenie złożone

4.2.1. Uwagi wstępne

Wykonywane przez Spółkę czynności w zakresie przeprowadzenia oferty papierów wartościowych należy uznać za świadczenie złożone stanowiące usługę, której przedmiotem są instrumenty finansowe. Niektóre z czynności wykonywanych przez Spółkę spełniają także ukształtowane na podstawie orzecznictwa TSUE przesłanki, pozwalające uznać je za usługi pośrednictwa w zakresie instrumentów finansowych.

Należy wskazać, iż zasadniczo każde świadczenie dla celów opodatkowania VAT powinno być uznawane za odrębne i niezależne. Jednak w sytuacji, gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę lub jedną dostawę, nie powinny być one sztucznie dzielone dla celów podatkowych. Uznaje się, że tworzą one jednolite świadczenie do celów stosowania przepisów ustawy o VAT.

Przepisy ustawy o VAT oraz Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 roku w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 roku nr 347/1, dalej: „Dyrektywa VAT”) nie wskazują przesłanek, według których dane świadczenie należy uznać za złożone. Ocena, w jakich okolicznościach świadczenia powiązane należy traktować jako świadczenia kompleksowe wymaga odwołania do orzecznictwa TSUE.

Przykładowo w wyrokach wydanych w sprawach C-41/04 z 27 października 2005 r. Levob Verzekeringen BV, OV Bank NV przeciwko Staatssecretaris van Finacien, C-572/07 z 11 czerwca 2009 r. RLRE Tellmer Property sro przeciwko Financni reditelstvi v Usti nad Labem, C-224/11 z 17 stycznia 2013 r. BGŻ Leasing sp. z o.o. przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Warszawie, TSUE wskazał, że w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, należy uważać za jedną czynność, jeżeli nie są one od siebie niezależne. Jednocześnie, powołując się przy tym na wykształcone dotychczas orzecznictwo, TSUE wskazał w jakich sytuacjach można mówić o kompleksowości świadczeń, stwierdzając, że jedno świadczenie złożone występuje w przypadku, gdy co najmniej dwa elementy albo co najmniej dwie czynności dokonane przez podatnika są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie tylko jedno nierozerwalne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby sztuczny charakter.

Z przytoczonych powyżej wyroków TSUE wynika, iż za świadczenia odrębne należy uznać świadczenia wykonywane na rzecz nabywcy, które nawet jeżeli są w pewien sposób ze sobą powiązane, mogą być traktowane rozłącznie, a traktowanie to nie wpłynie na charakter żadnego z nich ani też nie sprawi, że wartość świadczeń z punktu widzenia nabywcy będzie inna, niż gdyby świadczenia te były uznane za świadczenie złożone.

Natomiast w wyroku w sprawie C-349/96 z 25 lutego 1999 r. Card Protection Plan Ltd v Commissioners of Customs and Excise TSUE jednoznacznie wskazał, że świadczenie można uznać za kompleksowe w sytuacji, gdy składa się ono ze świadczenia głównego oraz świadczeń pomocniczych. Świadczenia pomocnicze natomiast to usługi lub towary, które są środkiem do lepszego wykorzystania świadczenia zasadniczego/głównego.

Ponadto na podstawie orzecznictwa TSUE wskazuje się, że istnienie jednego świadczenia złożonego nie jest wykluczone także, gdy dla poszczególnych elementów świadczenia wykazane są odrębne ceny.

4.2.2. Czynności wykonywane przez Spółkę jako świadczenie złożone z punktu widzenia VAT

Dom Maklerski świadczy na rzecz emitentów usługi, których celem jest przygotowanie oferty emisyjnej, pozyskanie nabywców papierów wartościowych oraz przeprowadzenie rozliczenia finansowego emisji.

Świadczone przez Dom Maklerski usługi w zakresie oferty papierów wartościowych wykonywane są na podstawie zawieranych z klientami kompleksowych umów. Zakres zawieranych umów jest szeroki i obejmuje szereg czynności niezbędnych do realizacji celu zasadniczego, jakim jest przeprowadzenie oferty. W szczególności czynności te dotyczą m.in. przygotowania prospektu emisyjnego, przygotowania wzorów dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia emisji i oferty papierów wartościowych, uczestnictwa w procedurze przed KNF, K. oraz GPW, koordynacji czynności związanych z dopuszczeniem i wprowadzeniem instrumentów finansowych do obrotu na rynku zorganizowanym, poszukiwania i wskazywania potencjalnych inwestorów zainteresowanych objęciem/nabyciem papierów wartościowych, jak również rozliczenia finansowego procesu oferty akcji lub obligacji.

Umowy zawierane są co do zasady w dwóch wariantach. W ramach pierwszego wariantu umowy Spółka oferuje usługę kompleksowego przeprowadzenia oferty papierów wartościowych. Zakres takiej umowy obejmuje również czynności przygotowawcze do emisji, a w szczególności przygotowanie odpowiednich części prospektu emisyjnego/memorandum informacyjnego, przygotowanie wzorów wymaganych dokumentów, przygotowanie prezentacji inwestorskiej/ teasera inwestycyjnego, oraz czynności związane z przeprowadzeniem oferty, takie jak znalezienie inwestorów, w tym spotkania z inwestorami instytucjonalnymi w ramach road-show i rozliczenie finansowe oferty.

Drugi wariant umowy obejmuje wybrane czynności spośród listy czynności niezbędnych do przeprowadzenia oferty. W ramach tego wariantu zawsze wykonywane są czynności związane z zorganizowaniem i przeprowadzeniem oferty papierów wartościowych, jakkolwiek zakres tych czynności różni się w zależności od specyfiki danej oferty, w tym w zależności od wymogów formalnoprawnych związanych z daną ofertą instrumentów finansowych, a w szczególności od tego, czy emisja papierów wartościowych następuje w formie oferty publicznej czy oferty niebędącej ofertą publiczną, tj. oferty prywatnej. Pozostałe czynności o charakterze przygotowawczym wykonywane są wówczas przez Spółkę w ograniczonym zakresie. Przykładowo, usługa wykonywana w ramach drugiego wariantu umowy z reguły nie zawiera czynności przygotowawczych, takich jak przygotowania wyceny emitenta i wzorów niezbędnych dokumentów. W ramach tego wariantu umowy Spółka jednak każdorazowo pośredniczy w proponowaniu nabycia papierów wartościowych lub w ich zbywaniu, tj. wykonuje czynności oferowania instrumentów finansowych, o których mowa w art. 69 ust. 2 pkt 6 w zw. z art. 72 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, jakkolwiek czynności te mogą być wykonywane w oparciu o dokumenty częściowo lub w całości przygotowane przez inny podmiot i dostarczone przez emitenta (np. na podstawie prospektu emisyjnego, memorandum informacyjnego, propozycji nabycia obligacji, warunków emisji obligacji itp.).

Poszczególne czynności każdej umowy stanowią elementy niezbędne procesu dotyczącego oferty papierów wartościowych. Czynności te (w każdym z wariantów umowy oferowanym przez Spółkę) mają na celu doprowadzenie do zawarcia transakcji pomiędzy potencjalnym inwestorem a emitentem, a następnie przeprowadzenie i rozliczenie oferty instrumentów finansowych. Z punktu widzenia rozliczeń VAT, czynności wykonywane przez Spółkę w ramach powyższych umów stanowią zatem niewątpliwie jedno świadczenie złożone.

W ocenie Spółki, fakt, iż w niektórych zawieranych z klientami umowach wynagrodzenie za przeprowadzenie oferty publicznej bądź prywatnej wypłacane jest w transzach, po wykonaniu określonego zakresu czynności określonych w umowie, pozostaje bez znaczenia dla charakteru usługi określonego na potrzeby rozliczeń VAT. W każdym bowiem przypadku, czynności wchodzące w zakres świadczonych przez Dom Maklerski usług w zakresie oferty papierów wartościowych, z punktu widzenia nabywcy tych usług, stanowią jedno nierozerwalne świadczenie. Wszelkie czynności objęte umowami są niezbędne do wykonania świadczenia głównego, tj. przeprowadzenia oferty instrumentów finansowych. Poszczególne czynności wykonywane odrębnie nie posiadają wartości ekonomicznej dla nabywców. Celem emitenta jest bowiem nabycie kompleksowej usługi przygotowania i przeprowadzenia oferty papierów wartościowych, a nie poszczególnych czynności wchodzących w skład procedury oferty papierów wartościowych. W związku z tym, świadczone przez Spółkę usługi w zakresie oferty papierów wartościowych w całości stanowią usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe.

Z przywołanego powyżej orzecznictwa TSUE wynika, iż świadczenie można uznać za kompleksowe w sytuacji, gdy składa się ono ze świadczenia głównego oraz świadczeń pomocniczych. Świadczenia pomocnicze natomiast to usługi lub towary, które są środkiem do lepszego wykorzystania świadczenia zasadniczego/głównego.

W przypadku usług wykonywanych przez Spółkę, świadczeniami pomocniczymi w zakresie świadczenia głównego są przede wszystkim wszystkie czynności o charakterze przygotowawczym niezbędne do przeprowadzenia oferty papierów wartościowych, np. czynności związane z przygotowaniem projektów dokumentów, a w szczególności przygotowanie odpowiednich części prospektu emisyjnego/memorandum inwestycyjnego, przygotowanie prezentacji inwestorskiej / teasera inwestycyjnego itp. W każdym przypadku emisji instrumentów finansowych niezbędne jest bowiem podjęcie odpowiednich uchwał przez organy stanowiące emitenta oraz przygotowanie wzorów dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia oferty. Przeprowadzenie oferty publicznej papierów wartościowych powinno być poprzedzone również sporządzeniem prawidłowego pod względem merytorycznym i formalnym prospektu emisyjnego / memorandum informacyjnego, jeżeli zgodnie z przepisami prawa są one bezwzględnie wymagane do przeprowadzenia takiej oferty. Nabycie tego rodzaju usług odrębnie nie miałoby uzasadnienia ekonomicznego, dlatego Spółka wykonuje te czynności w ramach świadczenia usług oferowania instrumentów finansowych. Także prowadzenie postępowania przed różnymi instytucjami i podmiotami, jak KNF, K. oraz GPW, nie miałoby sensu w oderwaniu od realizacji procesu pozyskiwania kapitału poprzez emisję papierów wartościowych, w szczególności mając na względzie, iż udział w tych czynnościach jest zastrzeżony dla firmy inwestycyjnej, która posiada odpowiednie zezwolenie i jednocześnie jest uczestnikiem K. / członkiem GPW.

Natomiast czynności obejmujące informowanie potencjalnych inwestorów o ofercie emitenta, w tym przygotowanie teasera inwestycyjnego oraz prezentacji inwestorskiej, wypełniają wprost ukształtowaną na podstawie orzecznictwa TSUE definicję usług pośrednictwa w zakresie usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe. Podjęcie przez inwestora decyzji o objęciu lub nabyciu papierów wartościowych wymaga dostarczenia mu informacji o ofercie, w tym o instrumentach finansowych będących przedmiotem tej oferty oraz o charakterze prowadzonej przez emitenta działalności. A zatem działania informacyjne są niezbędnym składnikiem świadczonych usług, jak również nie służą one żadnemu innemu celowi. Dodatkowo obowiązek informacyjny wynika z przepisów prawa regulujących zasady prowadzania danej oferty. W przypadku oferty publicznej, w ramach tego obowiązku, konieczne jest nie tylko sporządzenie prospektu emisyjnego / memorandum inwestycyjnego, ale również przekazywanie informacji inwestorom, w różnych formach. Zgodnie z ustawą z 29 lipca 2005 r. o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych (dalej: „ustawa o ofercie”), emitent obowiązany jest m. in.:

udostępnić do publicznej wiadomości prospekt emisyjny (art. 46 ustawy o ofercie),

informować o wszelkich zmianach w ofercie, np. poprzez publikację aneksu do prospektu (art. 51 ust. 5 ustawy o ofercie).

W praktyce, przedstawione powyżej obowiązki wynikające z ustawy o ofercie są realizowane za pośrednictwem Domu Maklerskiego w ramach umowy wskazanej w opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego. Przykładowo, publikacja prospektu emisyjnego może być dokonana na stronie internetowej Domu Maklerskiego, co wynika wprost z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o ofercie, gdyż zgodnie z tym przepisem można udostępnić prospekt emisyjny na stronie firmy inwestycyjnej oferującej papiery wartościowe objęte prospektem emisyjnym. Podobnie jest w przypadku memorandum inwestycyjnego (np. art. 38a pkt 3, art. 38b ust. 10 lub art. 39 ust. 2 i 2a w zw. z art. 47 ust. 1 pkt 2 ustawy o ofercie).

Również ustawa z 15 stycznia 2015 r. o obligacjach (dalej: „ustawa o obligacjach”) nakłada na emitenta szereg obowiązków dotyczących informowania inwestorów – m.in. w formie udostępniania propozycji nabycia (art. 34 ust. 1 ustawy o obligacjach), która powinna m.in. zawierać warunki emisji obligacji, oraz innych dodatkowych informacji wskazanych w art. 35 ustawy o obligacjach.

Podsumowując, niektóre z czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę w ramach zawieranych umów dotyczących przeprowadzenia oferty papierów wartościowych należy uznać za usługi pośrednictwa w zakresie usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe. Niezależnie od powyższego, wszystkie czynności (za wyjątkiem czynności opisanych w punkcie 5 poniżej) wykonywane w ramach umów dotyczących przeprowadzenia oferty papierów wartościowych stanowią jedno świadczenie złożone i jako całość stanowią niewątpliwie usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe. W konsekwencji, usługi wykonywane przez Spółkę w ramach powyższych umów (opisane w punktach a) - q) w obu wariantach umów przedstawionych w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego) podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

4.3. Stanowisko krajowych organów podatkowych

Stanowisko zgodne z przedstawionym powyżej przez Wnioskodawcę wyrażane jest również przez krajowe organy podatkowe. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 9 grudnia 2016 r., nr IPPP1/4512-677/16-4/AS potwierdzono, że zwolnienie z VAT ma zastosowanie do usługi obejmującej:

przygotowanie prospektu emisyjnego w określonym zakresie, alternatywnie propozycji nabycia (w przypadku obligacji), innego rodzaju dokumentu ofertowego, oferty lub ogłoszenia, stosownie do okoliczności prawnych i faktycznych,

przygotowanie wzorów uchwał i dokumentów niezbędnych do przeprowadzenia emisji i oferty instrumentów finansowych,

uczestnictwo w procedurze przed Komisją Nadzoru Finansowego, procedurze przed GPW, procedurze przed K.,

koordynację czynności związanych z oferowaniem, koordynacją czynności związanych z dopuszczeniem i wprowadzeniem instrumentów finansowych do notowań na rynku zorganizowanym (GPW),

poszukiwanie i wskazywanie potencjalnych inwestorów zainteresowanych objęciem / nabyciem instrumentów finansowych emitowanych przez danego emitenta,

informowanie potencjalnych inwestorów o charakterze prowadzonej przez emitenta działalności, w zakresie niezbędnym do realizacji transakcji,

informowanie potencjalnych klientów o ofercie emitenta / sprzedającego w zakresie instrumentów finansowych.

Zgodnie ze wskazaną interpretacją, zwolnieniu z VAT podlegają także czynności obejmujące m.in. zidentyfikowanie ostatecznego nabywcy oraz doprowadzenie do zawarcia transakcji, a w szczególności:

wsparcie w zakresie aktualnej wyceny przedmiotu transakcji,

organizacja oraz nadzór nad przeprowadzeniem badania due diligence danej spółki,

opracowanie strategii odnoszącej się do skutecznego marketingu związanego z przedmiotem transakcji,

przygotowanie i dystrybucja materiałów promocyjnych oraz sprzedażowych (broszury i memorandum sprzedaży),

wyszukiwanie i wskazywanie potencjalnych inwestorów zainteresowanych nabyciem / objęciem udziałów w danej spółce,

przygotowanie wzorów uchwał i dokumentów niezbędnych do doprowadzenia do zawarcia transakcji,

uczestnictwo w negocjacjach dotyczących warunków transakcji z preferowanym inwestorem oraz wsparcie klienta w procesie negocjacyjnym, w celu osiągnięcia korzystnej ceny,

przygotowania dokumentacji związanej z rozliczeniem transakcji.

Także w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 6 lipca 2016 r.; nr IPPP1/4512-314/16-2/AS potwierdzono, iż „wszystkie czynności wykonywane w całości przez Wnioskodawcę, w ramach jednej umowy usług finansowych, prowadzące finalnie do pozyskania kapitału przez Klienta w drodze emisji instrumentów finansowych są w całości zwolnione z VAT, jeżeli czynności te stanowią ciąg działań zmierzających finalnie do emisji instrumentów finansowych”.

Analogiczne stanowisko zostało wyrażone także w interpretacjach indywidualnych wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie 17 lutego 2014 r., nr IPPP1/443-1175/13-3/AS oraz 15 kwietnia 2015 r., nr IPPP1/4512-201/15-4/EK.

Opodatkowanie usług przechowywania papierów wartościowych w formie materialnej

W ocenie Spółki, wykonywane przez nią usługi prowadzenia depozytu papierów wartościowych wydanych w formie dokumentów, podlegają opodatkowaniu z zastosowaniem podstawowej stawki VAT, stosownie do wyłączenia ze zwolnienia dla przechowywania instrumentów finansowych zawartego w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Usługa prowadzenia depozytu stanowi czynność niezależną od kompleksowej usługi przeprowadzenia oferty papierów wartościowych. Spółka świadczy tego rodzaju usługę jedynie w przypadku emisji papierów wartościowych w formie materialnej (do czasu ich dematerializacji), jak też w przypadku gdy rejestracją w depozycie prowadzonym przez K., prowadzoną w związku z dopuszczeniem / wprowadzeniem instrumentów finansowych do obrotu na rynku regulowanym / alternatywnym systemie obrotu, objęte są instrumenty finansowe wydane w formie dokumentu, zgodnie z art. 6 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi. Usługa powyższa mogłaby zostać wykonana także przez odrębny podmiot, nieuczestniczący bezpośrednio w procesie emisji papierów wartościowych. Za przechowywanie papierów wartościowych ustalane jest również odrębne, stałe wynagrodzenie.

Także sądy administracyjne oraz organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych wskazują, iż usługi przechowywania papierów wartościowych w formie materialnej są wyłączone ze zwolnienia z opodatkowania VAT. Potwierdza to przykładowo interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 grudnia 2015 r., nr IPPP1/4512-1161/15-2/MP.

W związku z powyższym Spółka stoi na stanowisku, że prawidłowe jest zastosowanie do świadczonych usług prowadzenia depozytu papierów wartościowych w formie dokumentu podstawowej stawki VAT.

Podsumowanie

Mając powyższe na uwadze, Wnioskodawca wnosi o potwierdzenie prawidłowości stanowiska zaprezentowanego w niniejszym wniosku, iż wymienione w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego usługi przeprowadzenia emisji instrumentów finansowych , korzystają ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Natomiast świadczone przez Spółkę usługi przyjmowania do depozytu papierów wartościowych wydanych w formie dokumentu są opodatkowane podstawową stawką podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego jest prawidłowe w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług w odniesieniu do czynności wymienionych w pkt a)–b), e), g)–o); stawki podatku dla świadczonych usług przyjmowania do depozytu papierów wartościowych wydanych w formie dokumentu oraz nieprawidłowe w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług w odniesieniu do czynności wymienionych w pkt c)–d), f), p)–q).

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r. poz 1221, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

W świetle powołanych przepisów, każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu, czy określonym zachowaniu, mieści się w definicji usługi. Aby jednak uznać daną czynność za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi więc istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść dla świadczącego usługę.

Z opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest domem maklerskim, prowadzącym działalność maklerską w oparciu o przepisy ustawy z dnia 29 lipca 2005 roku o obrocie instrumentami finansowymi. Dom Maklerski oferuje swoim klientom usługi przeprowadzenia oferty instrumentów finansowych (w szczególności papierów wartościowych, takich jak akcje i obligacje) w ramach oferty publicznej bądź prywatnej w celu pozyskania finansowania przez klientów. W zawieranych umowach Spółka zobowiązuje się do wykonania czynności związanych z instrumentami finansowymi, w tym do przygotowania i przeprowadzenia oferty instrumentów finansowych zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi oraz do wykonywania czynności związanych z dopuszczeniem / wprowadzeniem ich do obrotu na rynku regulowanym / alternatywnym systemie obrotu. Usługi, które Dom Maklerski posiada w swojej ofercie zostały szczegółowo wymienione w opisie sprawy w punktach a) – q).

Drugi wariant umowy obejmuje wyłącznie wybrane czynności spośród wymienionych w punktach a) – q). W ramach tego wariantu zawsze wykonywane są czynności związane bezpośrednio z zorganizowaniem i przeprowadzeniem oferty papierów wartościowych (czynności wskazane w punktach i) – j), a zakres tych czynności różni się w zależności od specyfiki danej oferty, w tym w zależności od wymogów formalno-prawnych związanych z daną ofertą instrumentów finansowych, a w szczególności od tego, czy emisja papierów wartościowych następuje w formie oferty publicznej czy oferty nie będącej ofertą publiczną, tj. oferty prywatnej). Pozostałe czynności o charakterze przygotowawczym wykonywane są wówczas przez Spółkę w ograniczonym zakresie. Przykładowo, usługa wykonywana w ramach drugiego wariantu umowy z reguły nie zawiera czynności przygotowawczych, takich jak przygotowanie wyceny emitenta i wzorów części dokumentów dotyczących emisji. W ramach tego wariantu umowy Spółka jednak każdorazowo pośredniczy w proponowaniu nabycia papierów wartościowych lub w ich zbywaniu, tj. wykonuje czynności oferowania instrumentów finansowych, o których mowa w art. 69 ust. 2 pkt 6 w zw. z art. 72 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, jakkolwiek czynności mogą być wykonywane w oparciu o dokumenty częściowo lub w całości przygotowane przez inny podmiot i dostarczone przez emitenta (np. na podstawie prospektu emisyjnego, memorandum informacyjnego, propozycji nabycia obligacji, warunków emisji obligacji itp.).

Wynagrodzenie za świadczone usługi związane z przygotowaniem i przeprowadzeniem emisji może zostać ustalone jako stała kwota, lub stała kwota plus prowizja, której wysokość uzależniona jest od osiągnięcia określonych parametrów sprzedaży, tj. w szczególności od wysokości pozyskanego w ramach emisji kapitału, czy od uzyskanych parametrów cenowych.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii czy wykonywane przez Wnioskodawcę usługi przedstawione w punktach a) – q) w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, w ramach umowy dotyczącej przeprowadzenia oferty instrumentów finansowych, są zwolnione z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.

W celu rozstrzygnięcia opisanego problemu należy przede wszystkim zbadać czy opisane świadczenie, na które składają się wymienione wyżej czynności, nosi znamiona świadczenia złożonego.

W tym miejscu należy zauważyć, że żadna z norm prawa krajowego, czy też prawa europejskiego nie przewiduje definicji „usług złożonych”. Konstrukcja ta powstała na gruncie orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, nadając określone cechy tym czynnościom i opisując rodzaj relacji pomiędzy nimi. W tym też przypadku proces subsumpcji będzie przebiegał odmiennie, bowiem odniesienia okoliczności sprawy nie należy szukać w regulacjach prawnych, a w tezach wyroków TSUE, podejmujących to zagadnienie.

Co do zasady, każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy jedno świadczenie obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, nie powinno być ono sztucznie dzielone dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia świadczenia nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedno świadczenie kompleksowe, obejmujące kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład tego świadczenia złożonego wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu świadczenia kompleksowego.

Nie ma znaczenia subiektywny punkt widzenia dostawcy lub odbiorcy świadczenia. Istnienie jednego świadczenia złożonego nie wyklucza zastosowania do poszczególnych jego elementów odrębnych cen. Jeżeli dwa lub więcej niż dwa świadczenia (czynności) dokonane przez podatnika na rzecz konsumenta są tak ściśle związane, że obiektywnie tworzą w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie do celów stosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Zauważyć należy, że jakkolwiek zdarzają się sytuacje, gdy występuje wielość świadczeń wynikających z jednej umowy i mogą być one potraktowane jako jedna usługa (i opodatkowane jedną stawką podatkową), możliwe jest to tylko i wyłącznie w takich sytuacjach, gdy na taką usługę składa się cały zespół nie dających się w istocie wyodrębnić czynności, dających w efekcie ostateczną, jednorodną usługę.

Koncepcję opodatkowania świadczeń kompleksowych wypracował TSUE w wydanych orzeczeniach na podstawie pierwotnie obowiązującej Szóstej Dyrektywy Rady (77/388/EWG) oraz obecnie obowiązującej Dyrektywy VAT (2006/112/WE).

W szczególności w wyroku z dnia 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 Card Protection Plan Ltd (CPP) przeciwko Commissioners of Customs & Excise, Trybunał stwierdził, że „W celu ustalenia, dla celów VAT, czy świadczenie usług obejmujące kilka części składowych, które należy traktować jako jedno świadczenie, czy też jako dwa lub więcej świadczeń wycenianych odrębnie, należy przede wszystkim wziąć pod uwagę treść przepisu art. 2 (1) VI Dyrektywy, zgodnie z którym każde świadczenie usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne oraz fakt, iż świadczenie obejmujące z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę nie powinno być sztucznie dzielone, co mogłoby prowadzić do nieprawidłowości w funkcjonowaniu systemu podatku VAT”. Trybunał wskazał, że „pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas, gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą w stosunku do usługi zasadniczej, jeżeli nie stanowi ona dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykorzystania usługi zasadniczej”.

Trybunał zaakcentował „ekonomiczny punkt widzenia” oraz ocenę z perspektywy nabywcy. Z treści powołanego wyroku wynika, że TSUE położył duży nacisk na subiektywne kryteria przy ocenie danego świadczenia jako złożonego, jednakże wnioski, co do kwalifikacji danego kompleksu zdarzeń gospodarczych jako świadczenia złożonego, nie mogą być pozbawione waloru obiektywnego albowiem zakres i sposób opodatkowania świadczenia nie może być zależny jedynie od woli stron transakcji. Stąd w pierwszym rzędzie Trybunał odwołał się do art. 2(1) VI Dyrektywy, wedle którego każde świadczenie usług powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne a świadczenie złożone w aspekcie gospodarczym nie powinno być sztucznie rozdzielane, by nie pogarszać funkcjonalności systemu VAT; jeśli dana transakcja składa się z szeregu świadczeń i czynności należy uwzględnić wszystkie okoliczności, w jakich jest dokonywana rozpatrywana transakcja.

W orzeczeniu z dnia 27 października 2005 r. w sprawie C‑41/04 Levob Verzekeringen BV, OV Bank NV przeciwko Staatssecretaris van Financiën, TSUE zawarł kilka uwag pozwalających na zidentyfikowanie usług złożonych. Trybunał wskazał mianowicie, że istotne jest założenie, z jakim należy podejść do analizy każdego takiego zdarzenia. Tym założeniem jest to, by – po pierwsze – każda czynność była zwykle uznawana za odrębną i niezależną, jednocześnie – po drugie – trzeba mieć na względzie, że czynność złożona z jednego świadczenia w sensie ekonomicznym nie powinna być sztucznie rozdzielana, by nie zakłócać funkcjonowania systemu podatku VAT.

W celu określenia, czy mamy do czynienia z tzw. usługą kompleksową należy – wg TSUE – przede wszystkim poszukiwać elementów charakterystycznych dla rozpatrywanej czynności celem określenia, czy podatnik dostarcza konsumentowi, rozumianemu jako przeciętny konsument, kilka odrębnych świadczeń głównych, czy też jedno świadczenie.

W konsekwencji, w świetle omawianego wyroku należy przyjąć, że nie będzie mieć charakteru kompleksowego taki zestaw świadczeń, których połączenie miałoby charakter działania sztucznego. W tym kontekście, za świadczenia odrębne należy więc uznać świadczenia wykonywane przez jednego świadczącego na rzecz jednego nabywcy, które nawet jeżeli są w pewien sposób powiązane, mogą być traktowane rozłącznie, a traktowanie to nie wpłynie na charakter żadnego z nich ani też nie sprawi, że wartość świadczeń z punktu widzenia nabywcy będzie inna, niż gdyby świadczenia te były uznane za świadczenie złożone.

Warto także zwrócić uwagę na wyrok TSUE z dnia 11 czerwca 2009 r. w sprawie C‑572/07 RLRE Tellmer Property sro przeciwko Finanční ředitelství v Ústí nad Labem, w którym Trybunał wskazał, że „(...) w pewnych okolicznościach formalnie odrębne świadczenia, które mogą być wykonywane oddzielnie, a zatem które mogą oddzielnie prowadzić do opodatkowania lub zwolnienia, należy uważać za jednolitą czynność, jeżeli nie są od siebie niezależne. Jest tak na przykład w sytuacji, gdy można stwierdzić, że jedno lub więcej świadczeń stanowi świadczenie główne, a inne świadczenie lub świadczenia stanowią jedno lub więcej świadczeń pomocniczych dzielących los podatkowy świadczenia głównego. W szczególności dane świadczenie należy uważać za świadczenie pomocnicze w stosunku do świadczenia głównego, gdy dla klientów nie stanowi ono celu samego w sobie, lecz środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z głównej usługi usługodawcy” oraz „(...) jednolite świadczenie występuje w przypadku, gdy dwa lub więcej elementy albo dwie lub więcej czynności dokonane przez podatnika są ze sobą tak ściśle związane, że tworzą obiektywnie jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny”.

Powyższe poglądy znajdują również potwierdzenie w wyrokach: z dnia 5 czerwca 1997 r. w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC) przeciwko Skatteministeriet, z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie C-111/05 Aktiebolaget NN przeciwko Skatteverket, z dnia 27 września 2012 r. w sprawie C‑392/11 Field Fisher Waterhouse LLP przeciwko Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs, czy w wyroku z dnia 11 lutego 2010 r. w sprawie C‑88/09 Graphic Procédé przeciwko Ministère du Budget, des Comptes publics et de la Fonction publique.

W kontekście powyższego stwierdzić należy, że ze świadczeniem złożonym (kompleksowym) mamy do czynienia wówczas, gdy świadczenie usługodawcy jest rozbudowane i obejmuje dwie lub więcej pojedynczych czynności (świadczeń), będących elementami częściowego zobowiązania strony transakcji. Jednocześnie świadczenie takie, jeśli może zostać uznane za świadczenie o charakterze złożonym, podlega opodatkowaniu jednolitą stawką podatku od towarów i usług, właściwą dla świadczenia podstawowego, głównego.

Zatem w przypadku świadczeń o charakterze złożonym, o wysokości stawki podatku decydować będzie to, czy w danych okolicznościach mamy do czynienia z jednym świadczeniem kompleksowym, czy też z szeregiem jednostkowych świadczeń. Ocena tej okoliczności winna odbywać się więc w oparciu o to, czy dokonywane czynności (świadczenia) wykazują ze sobą tak ścisłe powiązanie, że w sensie gospodarczym tworzą jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter.

Z uwagi na tezy powołanych orzeczeń TSUE dotyczących świadczeń złożonych, stwierdzić należy, ze w opisanym we wniosku stanie faktycznym / zdarzeniu przyszłym nie mamy do czynienia ze świadczeniami o charakterze kompleksowym, ponieważ możliwe jest wyodrębnienie poszczególnych usług, które mogą mieć charakter samoistny. Wnioskodawca wskazuje w opisie sprawy, że usługi mogą być świadczone w dwóch wariantach, gdzie I wariant zawiera pełny katalog oferowanych przez Stronę czynności z przedmiotowego zakresu działalności Spółki, natomiast II wariant obejmuje obligatoryjnie czynności wymienione w punktach i) – j), natomiast pozostałe czynności nie muszą być wykonane bądź mogą być wykonane tylko niektóre z nich. Zatem to od woli stron umowy zależy kwestia doboru jak i ilości świadczeń z oferowanego przez Wnioskodawcę katalogu usług.

Okoliczności w jakich dokonywane / planowane są dane transakcje wskazują jednoznacznie, że są to świadczenia składające się z szeregu równorzędnych czynności – nie jest możliwe określenie, które z opisanych usług stanowią świadczenie główne a które pomocnicze realizowane w celu lepszego wykonania usługi podstawowej. W rozpatrywanej sprawie czynności, które proponuje Wnioskodawca w różnorodnych zestawach, nawet jeśli są w pewnym stopniu powiązane, mogą być traktowane rozłącznie, a traktowanie to nie wpłynie na charakter żadnej z nich – klient Wnioskodawcy otrzyma kilka świadczeń równorzędnych/głównych. Jednocześnie – jak sam wskazuje Wnioskodawca – możliwe jest wykonywanie poszczególnych czynności zarówno przez inne podmioty, jak i w różnym czasie.

W świetle orzecznictwa TSUE oznacza to, że właśnie połączenie tychże świadczeń w przedstawionych okolicznościach sprawy, miałoby charakter sztuczny.

W celu określenia, czy poszczególne czynności wchodzące w skład opisanej Usługi korzystają ze zwolnienia konieczne jest jednostkowe ocenianie poszczególnych czynności pod kątem skorzystania ze zwolnienia.

Podstawowa stawka podatku, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednocześnie, zgodnie z art. 146a pkt 1 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Ponadto ustawodawca przewidział obniżone stawki oraz zwolnienia od podatku dla dostaw niektórych towarów i świadczenia niektórych usług oraz określił warunki stosowania obniżonych stawek i zwolnień.

I tak, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 1636, 1948 i 1997 oraz z 2017 r. poz. 724, 768 i 791), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Z kolei w myśl art. 43 ust. 15 ww. ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

Zatem, w celu określenia, czy świadczone przez Spółkę usługi wymienione w punktach a) – q) mogą korzystać ze zwolnienia od podatku, konieczna jest ich ocena pod kątem spełnienia dyspozycji wynikających z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT.

Ustawodawca, zakreślając ramy przedmiotowe art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy odwołał się do definicji zawartych w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

Według art. 2 ust. 1 tej ustawy, instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są:

papiery wartościowe;
niebędące papierami wartościowymi:
1. tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
2. instrumenty rynku pieniężnego,
3. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
4. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
5. opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,
6. niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
7. instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
8. kontrakty na różnicę,
9. opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.

W art. 3 pkt 1 ww. ustawy wskazano, że przez papiery wartościowe rozumie się:

akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. – Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego,
inne zbywalne prawa majątkowe, które powstają w wyniku emisji, inkorporujące uprawnienie do nabycia lub objęcia papierów wartościowych określonych w lit. a, lub wykonywane poprzez dokonanie rozliczenia pieniężnego (prawa pochodne).

Przy dokonywaniu interpretacji przepisów art. 43 ust. 1 pkt 7 i 38–41 ustawy o VAT uwzględnić należy orzecznictwo TSUE dotyczące usług finansowych (w tym usług stanowiących element usług finansowych). Ze zwolnienia będą korzystały usługi stanowiące element usług których przedmiotem są instrumenty finansowe wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 41, jeżeli takie zwolnienie wynika z orzecznictwa TSUE.

W tym miejscu należy przywołać wyrok TS UE z dnia z dnia 28 lipca 2011 r. w sprawie C-350/10 Nordea Pankki Suomi Syj, w którym Trybunał wypowiedział się w zakresie warunków uznania za zwolnione od VAT transakcji, których przedmiotem są papiery wartościowe. TSUE stwierdził, w odniesieniu do operacji dotyczących przelewów w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 3 szóstej dyrektywy, że „świadczone usługi muszą skutkować przekazaniem środków pieniężnych oraz prowadzić do zmian prawnych i finansowych. Należy dokonać rozróżnienia między usługą zwolnioną w rozumieniu wspomnianej dyrektywy a dostarczeniem zwykłego świadczenia fizycznego lub technicznego, takiego jak udostępnienie bankowi systemu informatycznego”. Przelew jest bowiem „operacją polegającą na realizacji dyspozycji przekazania określonej sumy pieniędzy z jednego konta na drugie. Cechuje się ona w szczególności tym, że powoduje zmianę sytuacji prawnej i finansowej istniejącej, z jednej strony, miedzy udzielającym dyspozycji a beneficjentem, a z drugiej strony, między nimi a bankiem”. Trybunał wskazał, że powyższa analiza ma również zastosowanie odpowiednio do transakcji dotyczących papierów wartościowych. Dalej TSUE stwierdził, że „sama tylko okoliczność, iż dany składnik jest nieodzowny do realizacji określonej transakcji objętej zwolnieniem, nie pozwala uznać, że usługa odpowiadająca temu składnikowi objęta jest zwolnieniem”. Zauważył także: „(...) skoro usługi Swift są usługami elektronicznego przesyłania wiadomości, których wyłącznym przedmiotem jest przekazywanie danych, nie spełniają one jako takie żadnej z funkcji którejkolwiek z transakcji finansowych, o których mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 szóstej dyrektywy, tj. nie skutkują przeniesieniem środków lub papierów wartościowych i nie posiadają zatem ich cech”.

Podobne stanowisko zostało przedstawione przez Trybunał w wyroku z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 CSC Financial Services Ltd. W wyroku tym TSUE stwierdził, że „obrót papierami wartościowymi polega na działaniach zmieniających sytuację prawną i finansową między stronami i działania te są porównywalne do przypadków przeniesienia lub płatności. Dostawa zwykłej usługi technicznej lub administracyjnej, nie zmieniającej sytuacji prawnej lub finansowej nie wydaje się więc być objęta zwolnieniem ustalonym w art. 13 część B lit. d pkt 5 Szóstej dyrektywy (…) Wynika z tego więc, że usługi o charakterze administracyjnym nie zmieniające prawnej bądź finansowej pozycji stron nie są objęte zwolnieniem ustalonym w art. 13 część B lit. d pkt 5”.

Ponadto, w wyroku w sprawie C-2/95 Sparekassernes Datacenter (SDC) dotyczącym zwolnień przedmiotowych na gruncie wspólnego systemu VAT, TSUE wskazał cechy charakterystyczne usługi finansowej w kontekście ustalenia warunków stosowania zwolnienia dla konkretnych podtypów usług finansowych wymienionych w art. 13 (B) (D) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. d i lit. f Dyrektywy 2006/112/WE). W orzeczeniu tym, TS UE zaznaczył, że dla zastosowania zwolnienia istotne jest, aby usługa pomocnicza, z ogólnego punktu widzenia, stanowiła osobną całość, w rezultacie obejmując funkcje charakterystyczne dla usługi finansowej. Trybunał orzekł, że ani sposób wykonywania usług, ani charakter prawny usługodawcy, ani nawet brak bezpośredniej umowy podmiotu wykonującego usługi z ostatecznym odbiorcą nie wykluczają zastosowania zwolnień, o których mowa w art. 13 (B) (D) pkt 3 i 5 VI Dyrektywy, pod warunkiem, że usługi świadczone przez dany podmiot są przez klienta Banku postrzegane jako element otrzymanej usługi finansowej. Ponadto, aby świadczone usługi korzystały ze zwolnienia powinny stosownie do orzecznictwa TS UE dotyczyć specyficznych i istotnych elementów związanych z daną usługą finansową (udzielanie kredytów/pożyczek).

Mając na uwadze wykładnię zwolnień przewidzianych w art. 43 ust. 1 41 ustawy, konieczne jest również zdefiniowanie pojęcia „usług pośrednictwa”. W związku z tym, że ani ustawa o podatku od towarów i usług, ani Dyrektywa 112 nie definiują tego pojęcia, w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć pod pojęciem usług pośrednictwa, należy oprzeć się na wykładni językowej, wspieranej przy tym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa ...), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron. Równorzędnie, przez pośrednictwo rozumie się kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych, a więc załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami, uczestniczenie w zawieraniu takich transakcji. W tym zakresie stwierdzić należy, że wykonywane przez podmiot wszelkie czynności zmierzające do zawarcia między dwiema różnymi stronami transakcji handlowych można uznać za pośrednictwo. Z kolei z doktrynalnego punktu widzenia cechą charakterystyczną pośrednictwa odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, że bezpośrednią przyczyną zawarcia bezpośrednio lub pośrednio umowy są działania pośrednika. Innymi słowy przez umowę o pośrednictwo należałoby rozumieć taki stosunek prawny istniejący pomiędzy dwiema stronami, z których jedna (pośrednik) otrzymuje zlecenie od drugiej, aby doprowadzić do wymiany gospodarczej świadczeń z osobą trzecią, przy czym znalezienie kontrahenta ma stanowić bezpośredni i decydujący rezultat starań pośrednika. Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy (podmiotu zastępowanego) w stosunek umowny z osobą trzecią.

W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa”, warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05, w której TSUE stwierdził, że: „pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.

Z kolei w sprawie C-235/00 TSUE wskazał, że znaczenia słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy, odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.

Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem”.

Zatem, zgodnie z orzecznictwem TSUE, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:

usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie;

z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej;

celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym, pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy);

usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).

Z uwagi na powyższy opis sprawy, powołane przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE, stwierdzić należy, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę wymienione w punktach:

przygotowanie prospektu emisyjnego / memorandum informacyjnego w zakresie części przygotowywanych przez dom maklerski jako podmiot oferujący instrumenty finansowe w ofercie publicznej (np. przygotowanie opisu zasad dystrybucji oraz przygotowanie załączników do prospektu / memorandum zawierających definicje i skróty dotyczące zasad dystrybucji, formularz zapisu na akcje, listy punktów obsługi klienta oferujących akcje);
przygotowanie i złożenie do Komisji Nadzoru Finansowego (KNF) wniosku o zatwierdzenie prospektu emisyjnego / ewentualnie o zatwierdzenie lub stwierdzenie równoważności memorandum informacyjnego;
przygotowanie wyceny spółki na potrzeby przeprowadzenia oferty publicznej / prywatnej;
zorganizowanie i przeprowadzenie oferty publicznej akcji lub obligacji, w tym: przygotowanie raportu analitycznego emitenta, konsultowanie projektów dokumentów związanych z ofertą, organizacja i udział w spotkaniach z inwestorami instytucjonalnymi (road-show), przeprowadzenie procesu badania popytu wśród inwestorów instytucjonalnych będącego podstawą do ustalenia ceny emisyjnej, (book-building), organizacja punktów obsługi klienta w zakresie przyjmowania zapisów lub ofert, przyjmowanie wpłat na nabycie akcji / obligacji, dokonanie rozliczenia finansowego oferty wraz z niezbędną dokumentacją wewnętrzną, sporządzenie listy nabywców akcji / obligacji;
zorganizowanie i przeprowadzenie oferty prywatnej akcji / obligacji, w tym: konsultowanie projektów dokumentów w uzgodnieniu z doradcą prawnym emitenta, kierowanie propozycji nabycia akcji / obligacji do inwestorów, organizacja punktów obsługi klienta, organizacja procesu podpisywania umów objęcia akcji / przyjmowania zapisów na obligacje lub oświadczeń o przyjęciu propozycji nabycia obligacji, przyjmowanie wpłat na akcje / obligacje, organizacja rozliczenia oferty, sporządzenie listy akcjonariuszy / obligatariuszy;
udział w postępowaniu przed K. (K.) w zakresie rejestracji akcji / obligacji, w tym pełnienie czynności agenta emisji i opracowanie wniosków do K. o zarejestrowanie akcji / obligacji w depozycie oraz rozksięgowanie ich na rachunki inwestycyjne właścicieli;
reprezentowanie emitenta w postępowaniu przed KNF;
udział w postępowaniu przed Giełdą Papierów Wartościowych (GPW), w tym przygotowanie dokumentów związanych z dopuszczeniem / wprowadzeniem akcji lub obligacji do obrotu;
przygotowanie dokumentacji związanej z emisją obligacji (w szczególności przygotowanie tabel odsetkowych, plików tekstowych oraz tabel skumulowanych odsetek, sporządzonych zgodnie z obowiązującymi wytycznymi);
przygotowanie i wydanie opinii członka giełdy w związku z postępowaniem przed GPW;

stanowią usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, jak również usługi, które należy uznać za specyficzne i istotne dla usługi której przedmiotem są instrumenty finansowe, obejmują one bowiem funkcje charakterystyczne dla tej usługi zwolnionej. Czynności te są również usługami niezbędnymi do świadczenia usługi której przedmiotem są instrumenty finansowe, nie mają na celu zapewnienie jedynie obsługi o charakterze techniczno-administracyjnym w stosunku do usługi polegającej na wprowadzeniu instrumentów finansowych do obrotu na rynku regulowanym / alternatywnym systemie obrotu.

Tym samym, podlegają zwolnieniu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.

Zgodzić się także należy z argumentacją Wnioskodawcy, że niektóre z czynności wykonywane przez Spółkę obejmujące znalezienie inwestorów, informowanie potencjalnych inwestorów o ofercie emitenta, w tym przygotowanie teasera inwestycyjnego oraz prezentacji inwestorskiej, wypełniają ukształtowaną na podstawie orzecznictwa TSUE definicję usług pośrednictwa w zakresie usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe.

Zatem czynności wykonywane przez Wnioskodawcę wymienione w punktach:

przygotowanie teasera inwestycyjnego na potrzeby oferty publicznej / prywatnej;
przygotowanie prezentacji inwestorskiej na potrzeby oferty publicznej / prywatnej

stanowią usługi pośrednictwa w zakresie usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe, ponieważ celem świadczonych usług jest dążenie do zawarcia umowy pomiędzy stronami, to jest pomiędzy klientem a Inwestorami zainteresowanymi objęciem papierów wartościowych.

Tym samym, podlegają zwolnieniu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług w odniesieniu do czynności wymienionych w pkt a)–b), e), g–o) uznano za prawidłowe.

Należy nadmienić, że zwolnienia od podatku uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, poz. 1, z późn. zm.). Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego. Podkreślić trzeba, że zwolnienia przewidziane w Dyrektywie VAT stanowią autonomiczne pojęcia prawa unijnego, określenia zaś użyte do opisania tych zwolnień powinny być poddawane wykładni ścisłej, stanowią one bowiem odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu VAT podlega każda usługa i każda dostawa towarów dokonywana odpłatnie przez podatnika. Interpretacja rozszerzająca zakres zwolnienia poza ten, który wynika wprost z treści przepisu, jest niedozwolona. Powyższe potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE (dla przykładu wyrok w sprawie C‑175/09 Axa UK – pkt 25 i przywołane tam orzecznictwo).

Odniesienie powyższych uwag do analizowanej sprawy prowadzi do wniosku, że czynności wykonywane przez Wnioskodawcę wymienione w punktach:

współpracę w zakresie obowiązków informacyjnych związanych bezpośrednio z ofertą publiczną;
koordynację prac technicznych związanych ze sporządzeniem prospektu / memorandum informacyjnego;
współpracę ze wszystkimi podmiotami sporządzającymi prospekt emisyjny / memorandum informacyjne;
wsparcie w zakresie czynności związanych z obowiązkiem publikowania raportów bieżących w systemie ESPI oraz EBI dotyczących bezpośrednio przeprowadzenia oferty papierów wartościowych oraz ich dematerializacji i wprowadzenia do obrotu;
udostępnienie do publicznej wiadomości na posiadanej przez siebie stronie internetowej prospektu emisyjnego i komunikatów aktualizujących.

nie stanowią usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe, ponieważ nie spełniają one jako takie, specyficznych i istotnych funkcji zwolnionej usługi finansowej, co jest warunkiem zastosowania zwolnienia – zgodnie z orzecznictwem TSUE (wyroki C-2/95 SDC – pkt 66, C-235/00 CSC Financial Services Ltd. – pkt 28, C-350/10 Nordea Pankki Suomi Oyj – pkt 24).

W tym miejscu warto ponownie przywołać m.in. wyrok TSUE z dnia 28 lipca 2011 r. w sprawie C-350/10 Nordea Pankki Suomi Syj, w którym Trybunał wypowiedział się w zakresie warunków uznania za zwolnione od VAT transakcji, których przedmiotem są papiery wartościowe. TSUE stwierdził, w odniesieniu do operacji dotyczących przelewów w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 3 szóstej dyrektywy, że „świadczone usługi muszą skutkować przekazaniem środków pieniężnych oraz prowadzić do zmian prawnych i finansowych. Należy dokonać rozróżnienia między usługą zwolnioną w rozumieniu wspomnianej dyrektywy a dostarczeniem zwykłego świadczenia fizycznego lub technicznego, takiego jak udostępnienie bankowi systemu informatycznego”. Przelew jest bowiem „operacją polegającą na realizacji dyspozycji przekazania określonej sumy pieniędzy z jednego konta na drugie. Cechuje się ona w szczególności tym, że powoduje zmianę sytuacji prawnej i finansowej istniejącej, z jednej strony, miedzy udzielającym dyspozycji a beneficjentem, a z drugiej strony, między nimi a bankiem”. Trybunał wskazał, że powyższa analiza ma również zastosowanie odpowiednio do transakcji dotyczących papierów wartościowych. Dalej TSUE stwierdził, że „sama tylko okoliczność, iż dany składnik jest nieodzowny do realizacji określonej transakcji objętej zwolnieniem, nie pozwala uznać, że usługa odpowiadająca temu składnikowi objęta jest zwolnieniem”. Zauważył także: „(...) skoro usługi Swift są usługami elektronicznego przesyłania wiadomości, których wyłącznym przedmiotem jest przekazywanie danych, nie spełniają one jako takie żadnej z funkcji którejkolwiek z transakcji finansowych, o których mowa w art. 13 część B lit. d) pkt 3 i 5 szóstej dyrektywy, tj. nie skutkują przeniesieniem środków lub papierów wartościowych i nie posiadają zatem ich cech”.

Z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT wynika, że zwolnione od podatku są usługi których przedmiotem są instrumenty finansowe oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie. Istnieje jednak różnica znaczeniowa pomiędzy określeniem „których przedmiotem są” oraz „odnoszące się do”. Więc chociaż świadczone ww. usług można uznać za odnoszące się do instrumentów finansowych, to z całą pewnością nie można uznać, że ich przedmiotem są instrumenty finansowe. W przypadku usług wymienionych w opisie sprawy w punktach: c) – d), f), p) – q) należy stwierdzić, że choć odnoszą się one do instrumentów finansowych, to instrumenty te nie są ich przedmiotem. Wskazać w tym miejscu należy, że świadczenie przez Spółkę ww. usług na rzecz emitentów, nie skutkuje przekazaniem środków pieniężnych i nie prowadzi do zmian prawnych i finansowych stron transakcji.

Nie stanowią również usług pośrednictwa w zakresie usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe.

W przedmiotowej sprawie świadczone przez Spółkę usługi wymienione w opisie sprawy w punktach: c) – d), f), p) – q), mają charakter czysto techniczny, nie stanowią świadczenia, którego przedmiotem są instrumenty finansowe, nie stanowią też – z uwagi na przedstawioną powyżej analizę orzeczeń TSUE usług pośrednictwa w tym zakresie.

Tym samym, nie podlegają zwolnieniu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.

W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług w odniesieniu do czynności wymienionych w pkt c) – d), f), p) – q) uznano za nieprawidłowe.

W odniesieniu natomiast do wątpliwości Wnioskodawcy dotyczących kwestii stawki podatku dla świadczonych usług przyjmowania do depozytu papierów wartościowych wydanych w formie dokumentu, zgodzić należy się z Wnioskodawcą, że prawidłowe jest zastosowanie do świadczonych usług podstawowej stawki VAT.

Zgodnie z powołanym powyżej art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy, zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2016 r. poz. 1636, 1948 i 1997 oraz z 2017 r. poz. 724, 768 i 791), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Świadczone przez Wnioskodawcę usługi polegające na przyjmowaniu do depozytu papierów wartościowych wydanych w formie dokumentu zostały wyłączone ze zwolnienia od podatkowego przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy o VAT, będą natomiast podlegały opodatkowaniu podstawową stawką podatku w wysokości 23%.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w tym zakresie uznano za prawidłowe.

W odniesieniu do wskazanych przez Spółkę interpretacji indywidualnych należy podkreślić, że zostały one potraktowane jako element argumentacji Wnioskodawcy, są to jednak rozstrzygnięcia odnoszące się do indywidualnych spraw i zapadły w odmiennych do przedstawionej w złożonym wniosku sytuacji, tj. w stanach faktycznych, w których wnioskodawcy nie świadczyli analogicznych usług. W związku z powyższym, nie mogą mieć wpływu na niniejsze rozstrzygnięcie.

Podkreślić należy, że również powołane przez Wnioskodawcę wyroki TSUE potraktowane zostały jako element argumentacji Strony, zauważyć jednak należy, ze nie stoją one w sprzeczności ze stanowiskiem Organu.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin