2016.04.11 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB3/4510-1110/15-4/DP
z 11 kwietnia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613) oraz § 4 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 18 grudnia 2015 r. (data wpływu 29 grudnia 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 24 marca 2016 r. (data wpływu 29 marca 2016 r.) w odpowiedzi na wezwanie z dnia 11 marca 2016 r. nr IPPB3/4510-1110/15-2/DP (doręczone 17 marca 2016 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia kosztów uzyskania przychodów podatkowych związanych z zawarciem ugody dotyczącej ustalenia wysokości odszkodowania z tytułu odstąpienia od wykonania umowy – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 29 grudnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia kosztów uzyskania przychodów podatkowych związanych z zawarciem ugody dotyczącej ustalenia wysokości odszkodowania z tytułu odstąpienia od wykonania umowy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest spółką akcyjną, która świadczy usługi zarządzania flotą pojazdów, personelem mobilnym oraz monitorowaniem pojazdów. W dniu 17 października 2012 r. Spółka podpisała umowę z V. S.A. (dalej: V.), której przedmiotem było dostarczenie i montaż systemu monitorowania zużycia paliwa obejmującego urządzenia oraz oprogramowanie w zbiornikach, pojazdach szynowych i maszynach, pojazdach samochodowych oraz lokalizacji i monitorowania położenia tych pojazdów i maszyn (dalej: Umowa).

Umowa nie została jednak zrealizowana. W związku ze złożeniem oświadczeń o odstąpieniu od Umowy zarówno przez F., jak i przez V. pomiędzy stronami powstał spór dotyczący wzajemnych roszczeń. F. wniósł o zobowiązanie przez Sąd V. do wydania na rzecz Spółki 1649 szt. urządzeń służących do monitorowania pracy pojazdów i zużycia paliwa (dalej: Urządzenia), o zasądzenie od V. na rzecz F. kwoty 170.988,63 zł wraz z odsetkami ustawowymi tytułem wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z systemu, kwoty 2.157.080,51 zł tytułem roszczenia o odszkodowanie w postaci zapłaty za pogorszenie urządzeń zamontowanych w pojazdach V. oraz kwoty 986.196,95 zł wraz z odsetkami ustawowymi, tytułem zapłaty kary umownej, a także wniósł o zasądzenie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

V. powództwem wzajemnym z dnia 13 czerwca 2014 r. wniósł o zasądzenie od F. kwoty w łącznej wysokości 4.188.451,94 zł. należności głównej wraz z odsetkami ustawowymi, z tytułu roszczeń odszkodowawczych, na które składa się: zapłata kary umownej w wysokości 986.196,95 zł oraz roszczenia o odszkodowanie w postaci: kosztów demontażu i zwrotu Urządzeń w wysokości 453.836,58 zł, kosztu zwrotu Urządzeń w wysokości 17.964,36 zł, kosztów zakupu akumulatorów w wysokości 6.968,64 zł, kart H1D w wysokości 22.750 zł, utraconych korzyści z tytułu braku wdrożenia systemu w wysokości 1.571.910,83 zł i różnicy w kosztach zużycia paliwa w wysokości 1.128.824,58 zł, a także wniósł o zasądzenie na rzecz V. kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Spółka wraz z V. dążąc do polubownego zakończenia powstałego między nimi sporu zawarły Ugodę przed mediatorem. Strony w Ugodzie postanowiły, że:

Umowa nie doszła do skutku i nie została wykonana, z uwagi na złożone przez obie strony oświadczenia o odstąpieniu od Umowy. V. rozpoczął korzystanie z Urządzeń F. wyłącznie dla celów testowych, w związku z procedurą odbiorową polegającą na weryfikacji spełniania przez system F. parametrów wymaganych w Umowie. V. nie nabył prawa własności do urządzeń na mocy Umowy. Urządzenia dostarczone przez F. i podlegające zwrotowi nie są wadliwe;
brak spełnienia warunków Umowy był spowodowany przyczynami obiektywnymi niezależnymi od obu stron. Strony dołożyły należytej staranności przy realizacji Umowy;
niedojście Umowy do skutku z opisanej powyżej przyczyny i złożenie przez obie Strony oświadczeń o odstąpieniu od Umowy, skutkowało powstaniem po obu Stronach roszczeń odszkodowawczych, które strony niniejszą Ugodą ostatecznie regulują w celu przywrócenia stanu sprzed zawarcia Umowy i umożliwienia F. korzystania w dalszej działalności ze zwróconych urządzeń, zamontowanych aktualnie w pojazdach V.;
F. przysługuje roszczenie o odszkodowanie w wysokości 2.157.080,51 zł za pogorszenie Urządzeń zamontowanych w pojazdach V. wraz z odsetkami ustawowymi od tej kwoty od dnia wniesienia pozwu (12 maja 2014 r.), które na dzień 25 sierpnia 2015 r. wynoszą 288.398,71 zł. oraz roszczenie z tytułu kary umownej za odstąpienie od Umowy w wysokości 986.196,95 zł wraz z odsetkami ustawowymi od tej kwoty od dnia 6 maja 2014 r., które na dzień 25 sierpnia 2015 r. wynoszą 133.960,67 zł. Suma należności F. z tytułu odszkodowania i kary umownej wraz z odsetkami ustawowymi do dnia 25 sierpnia 2015 r. wynosi 3.565.636,84 zł;
V. przysługuje roszczenie o odszkodowanie za wszelkie szkody związane z demontażem i zwrotem urządzeń lub wynikające z demontażu i zwrotu urządzeń, w tym m.in. wynikające z wykorzystania zasobów V. do przeprowadzania dodatkowych testów i wydłużonych procedur odbiorowych, w wysokości 4.188.451,94 zł;
F. uznaje roszczenie V. z tytułu odszkodowania, o którym mowa w lit. e powyżej, w wysokości 3.534.271,31zł.;
V. uznaje roszczenia F. z tytułu odszkodowania i kary umownej, o których mowa w lit. d powyżej, w wysokości 3.534.271,31 zł.;
V. zobowiązuje się wydać F. urządzenia na zasadach i warunkach opisanych w Ugodzie;
Strony potrącają wobec siebie wzajemne wierzytelności będące przedmiotem roszczeń wymienionych w pkt f i g powyżej, w wysokości 3.534.271,31 zł każda.

F. i V. oświadczyły w Ugodzie, że wyczerpuje ona wszelkie roszczenia i żądania Stron zawarte w pozwie oraz we wszystkich pismach procesowych, a także wszelkie ewentualne inne roszczenia wynikające z Umowy lub pozostające w związku z Umową lub odstąpieniem od niej. Jednocześnie, Strony zobowiązały się zakończyć przedmiotowy spór i nie wysuwać wobec siebie w przyszłości żadnych roszczeń objętych przedmiotowym postępowaniem, bądź ewentualnych innych roszczeń wynikających z Umowy lub/i odstąpieniem od niej.

W uzupełnieniu do wniosku pełnomocnik Spółki wskazał, że F. w dniu 17 października 2012 r., zawarł z V. S.A. Umowę (dalej: Umowa), której przedmiotem było dostarczenie i montaż systemu monitorowania zużycia paliwa obejmującego urządzenia oraz oprogramowanie w zbiornikach, pojazdach szynowych i maszynach, pojazdach samochodowych oraz lokalizacji i monitorowania położenia tych pojazdów i maszyn (dalej: System). F. wywiązał się z Umowy wykonując zobowiązania przewidziane w § 1 Umowy, tj.: dostarczył i zamontował 1649 sztuk kompletów urządzeń w pojazdach, maszynach oraz zbiornikach wolnostojących, wdrożył oprogramowanie Systemu, dokonał kalibracji, uruchomienia i udostępnienia Systemu, jak również przeszkolił pracowników V. w tym zakresie, a także przekazał V. stosowną dokumentację, zgodnie z § 4 ust. 9 Umowy.

Po dokonaniu wszystkich przewidzianych Umową czynności związanych z dostarczeniem i montażem Systemu, stosownie do postanowień § 4 oraz § 6 ust. 4 Umowy, nastąpić powinien odbiór Systemu, tj. podpisanie protokołów odbiorczych potwierdzających odebranie Systemu w poszczególnych jednostkach organizacyjnych V. i umożliwiających naliczenie przez F. opłat stosownie do postanowień § 3 ust. 2 Umowy, jak również umożliwiających rozpoczęcie eksploatacji Systemu przez V. i uruchomienie świadczenia na rzecz V. usług utrzymania i serwisowania Systemu, zgodnie z § 8 i 9 Umowy.

F. zakończył wszelkie czynności wynikające z Umowy i był gotowy do odbioru Systemu przez V. oraz do umożliwienia przystąpienia do eksploatacji Systemu przez V. zgodnie z Umową już w pierwszej połowie 2013 r. Pomimo kilkukrotnych prób odbiorów, odbiór Systemu jednak nie nastąpił w jednostkach organizacyjnych V. (z wyjątkiem jednej jednostki). Nie odbieranie Systemu ze strony V. było podyktowane wieloma różnymi przyczynami, w tym między innymi, bardzo rozbudowaną strukturą organizacyjną V. oraz wydaniem wewnętrznych instrukcji dla poszczególnych jednostek organizacyjnych określających zasady odbioru, które w ocenie Spółki nie w pełnym zakresie wynikały z Umowy. Najważniejszą jednak przyczyną odmowy odbioru Systemu przez V. były zastrzeżenia co do działania Systemu, wskazujących rzekomą niezgodność Systemu z Umową oraz specyfikacją stanowiącą Załącznik nr 2 do Umowy. Zastrzeżenia dotyczyły m.in. nieprawidłowości pomiarów i odczytów paliwa w pojazdach, nieprawidłowości w zakresie przekazywania danych przez System oraz kilku innych mniejszych kwestii związanych z funkcjonowaniem Systemu. V. oczekiwała, że System będzie mierzył zużycie paliwa w określony sposób, nie mając przy tym świadomości i wiedzy, że System działa poprawnie, ale tylko w takim zakresie w jakim narzędzia pomiarowe, których F. nie był dostawcą, to umożliwiają. Spółka podkreśla, że niespełnienie oczekiwań biznesowych V., co do dokładności pomiaru zużycia paliwa, jest zgodnie z zapisami Umowy, na co V. wyraziła zgodę przystępując do Umowy. Kwestia ta wynika ze specyfiki działania systemów telematycznych, o czym V. twierdziła, że nie miała wiedzy. Warto zwrócić uwagę, że ani F., który jest największym i oferującym jedne z najbardziej zaawansowanych systemów na rynku, ani jakiekolwiek inne firmy z branży nie byłyby wstanie osiągnąć lepszych rezultatów w oparciu o zastosowane technologie.

Finalnie, po kilku próbach odbiorów większość protokołów została podpisana tylko częściowo. Zastrzeżenia V. do funkcjonowania Systemu wynikały m.in. z:

niezależnych od stron uwarunkowań lub ograniczeń technologicznych powodujących rozminięcie się oczekiwań biznesowych V. z możliwościami technologicznymi Systemu;
braku wiedzy merytorycznej z zakresu systemów telematycznych po stronie pracowników V.;
Umowa została sporządzona przez prawników V., którzy nie byli specjalistami w branży telematycznej w związku z tym zawierała wiele potocznych stwierdzeń, które mogły być różnie interpretowane gdyż w branży telematycznej mogą mieć inne znaczenie, niż w języku powszechnym;
Umowa została stworzona na pewnym poziomie ogólności co dodatkowo utrudniło jej interpretacje;
Umowa zawierała w sobie sprzeczności, której przykładem może być z jednej strony wskazanie metody pomiarowej a z drugiej wymaganie dokładności pomiarów niemożliwych do spełnienia przy zastosowaniu tejże wskazanej metody pomiarowej. Ujawnienie tych ograniczeń funkcjonalnych możliwe było dopiero na etapie realizacji Umowy po szczegółowej analizie parametrów technicznych urządzeń, które umownie zobowiązała się dostarczyć V.;
zbieżności pewnych pojęć, przyjętych w branży telemetycznej jako pewnych standardów a w literalnym brzmieniu mogą zostać odmiennie zinterpretowane.

F. po weryfikacji zastrzeżeń i wątpliwości zgłoszonych przez V. podjął dialog z V.. W tym celu odbył szereg spotkań roboczych z przedstawicielami V. mających na celu wyjaśnienie ww. zastrzeżeń i wątpliwości. Wtoku spotkań wielokrotnie zostały przedstawione V. informacje co do zaistnienia obiektywnych przeszkód technicznych związanych z funkcjonowaniem Systemu, wynikających m.in. z istoty funkcjonowania urządzeń pomiarowych zamontowanych fabrycznie w pojazdach (m.in. zaistnienie tzw. „martwej strefy” czyli obszaru w baku pojazdu, w którym nie działają urządzenia pomiarowe), okoliczności związanych z przesyłaniem danych przez System w sieciach GSM i Internet oraz dalszych związanych z funkcjonowaniem Systemu (np. brak możliwości pomiaru poziomu paliwa przy wyłączonym zapłonie pojazdu). Wskazywane było, iż okoliczności te stanowią obiektywne przesłanki określonego działania Systemu, na które strony Umowy nie mają wpływu, a w szczególności okoliczności te nie leżą po stronie F. i nie uzasadniają stwierdzeń o braku działania Systemu zgodnie z Umową.

Działanie Systemu ma miejsce w określonych okolicznościach związanych z funkcjonowaniem tego Systemu w znacznej części niezależnych od F. lub też, w których możliwości Systemu są ograniczone z uwagi na rodzaj urządzeń, na których działanie Systemu się opiera, a które zostały zapewnione przez V.. Większość urządzeń zostało bowiem wraz z pojazdami dostarczonych przez V. w ramach realizowanego postępowania przetargowego oraz SIWZ, na których instalacje F. nie miał i nie ma wpływu, zaś zgodnie z Umową jest zobowiązany do ich wykorzystania celem realizacji Umowy. Wymaga podkreślenia, że F. nie ponosił winy/odpowiedzialności za niespełnienie oczekiwań V. co do funkcjonalności Systemu, w zakresie w jakim nie wynikały one z Umowy. W szczególności nie ponosi winy za brak funkcjonalności sprzętu dostarczonego przez V., w tym pomiarowych, które nie zostały wskazane w Umowie bądź też zostały w tej Umowie określone i mieściły się w granicy zaakceptowanej przez V. tolerancji.

Finalnie jednak rozmowy podjęte pomiędzy Stronami nie zakończyły się pozytywnie. V. nadal podtrzymywała zastrzeżenia w zakresie funkcjonowania Systemu odmawiając jego odbioru, nie przyjmując argumentacji dotyczącej obiektywnych okoliczności niezależnych od F., wynikających ze specyfiki działania systemów telematycznych.

W celu potwierdzenia wiarygodności i bezstronności przedstawionych twierdzeń, F. przedstawił V. opinie niezależnych instytucji eksperckich potwierdzających zaistnienie określonych, obiektywnych przeszkód w funkcjonowaniu Systemu w związku z wykorzystaniem urządzeń zamontowanych fabrycznie na pojazdach. Przedstawiona została także opinia dotycząca dokładności i możliwości pomiarowych w V. Ponownie wskazano na okoliczności związane ze zgłaszaniem zarzutów dotyczących funkcjonowania Systemu, które wynikały np. z niewiedzy pracowników V. co do zasad działania tego typu systemów.

W związku z utknięciem w martwym punkcie F., a w ślad za F. także V. odstąpiły od Umowy. Dopiero w toku mediacji przy obecności niezależnego mediatora, Strony uznały racjonalność argumentów uznając niezależne okoliczności jako przyczynę niespełnienia oczekiwań biznesowych w realizacji Umowy.

Reasumując, F. odstąpił od Umowy wiedząc, że nie jest w stanie w racjonalny sposób pogodzić sprzeczności Umowy, niezależnych uwarunkowań technicznych oraz niemożliwych do spełnienia biznesowych oczekiwań V., które ujawniły się dopiero na etapie realizacji Umowy. Strony dopiero w toku mediacji uznały swoje racje i oceniły, że Umowa była niewykonalna z przyczyn niezależnych od Stron, dzięki czemu było możliwe podpisanie ugody.

W złożonym uzupełnieniu wyjaśniono ponadto, że F. podjął się wszelkich możliwych czynności zmierzających do realizacji Umowy, wypełnił swoje zobowiązania z niej wynikające jak również przedłożył opinie niezależnych instytucji eksperckich potwierdzających zaistnienie określonych, obiektywnych przeszkód w funkcjonowaniu Systemu w związku z wykorzystaniem urządzeń zamontowanych fabrycznie na pojazdach. Przedstawiona została także opinia dotycząca dokładności i możliwości pomiarowych w V. W ocenie Spółki, nie może ona ponosić winy za brak wiedzy po stronie pracowników V. z zakresu systemów telematycznych. F. nie może ponosić również winy za jakość urządzeń dostarczonych przez V. w ramach realizowanego postępowania przetargowego oraz SIWZ, na których instalacje F. nie miał i nie ma wpływu, zaś zgodnie z Umową był zobowiązany do ich wykorzystania celem realizacji Umowy. Wymaga także podkreślenia, że F. nie ponosił winy/odpowiedzialności za niespełnienie oczekiwań V. co do funkcjonalności Systemu, w zakresie w jakim nie wynikały one z Umowy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w tak przedstawionym stanie faktycznym Spółka ma prawo zaliczyć uznane roszczenia odszkodowawcze V. do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych w związku z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o PDOP?

Zdaniem Wnioskodawcy, ma on prawo zaliczyć uznane roszczenia odszkodowawcze V. do kosztów uzyskania przychodów zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP w związku z art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o PDOP.

Uzasadnienie stanowiska Spółki

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o PDOP. Z treści ww. artykułu wynika szereg warunków uznania wydatku za podatkowy koszt uzyskania przychodów, a mianowicie:

poniesienie wydatku przez podatnika,
jego definitywny (rzeczywisty) charakter,
związek z prowadzoną przez podatnika działalnością,
poniesienie wydatku w celu osiągnięcia przychodów, zachowania lub zabezpieczenia ich źródła,
właściwe jego udokumentowanie,
niepodleganie pod katalog enumeratywnie wyliczonych kosztów niestanowiących na gruncie ustawy o PDOP kosztów uzyskania przychodów (art. 16 ust 1 ustawy o PDOP).

Kosztami uzyskania przychodów są zatem wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów. Powyższe znajduje również potwierdzenie w stanowisku prezentowanym przez organy podatkowe. Przykładowo, analogiczne stanowisko zostało zaprezentowane przez Ministra Finansów – Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 6 kwietnia 2012 r., nr IBPBI/2/423-316/12/BG.

Należy zauważyć, że literalna wykładania omawianego przepisu wskazuje, iż ustawodawca uzależnił prawo do uznania wydatków za koszty uzyskania przychodów od celu, w jakim są ponoszone – muszą one być poniesione „w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów”. W przywołanym przepisie nie pojawiają się natomiast sformułowania wskazujące, że musi dojść do faktycznej realizacji tego celu, tj. do faktycznego osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Dla podatkowej kwalifikacji kosztów istotne jest bowiem, aby z poniesieniem przez podatnika danego wydatku wiązało się prawdopodobieństwo powstania przychodu, a nie niezbędność i rezultat (skutek) w postaci konkretnie uzyskanego przychodu. Jeżeli prawdopodobieństwo to istnieje, wówczas uznać należy, że istnieje też związek przyczynowo-skutkowy wymagany w tym przepisie.

Podkreśla się również, że podatnik prowadzący działalność gospodarczą powinien postępować racjonalnie i zmierzać w sposób najbardziej bezpośredni do osiągnięcia przychodu. Powinien również działać w obiektywnym przekonaniu, że poniesienie kosztu ma z założenia doprowadzić do osiągnięcia przychodu. Dodatkowo należy wskazać, że przepisy ustawy o PDOP nie definiują pojęć „zachowanie źródła przychodów” i „zabezpieczanie źródła przychodów”. Dlatego znaczenie tych pojęć należy ustalić w drodze wykładni językowej. „Zachowanie” oznacza „pozostanie w posiadaniu czegoś” (zob. Słownik języka polskiego PWN, Warszawa 2007), „dochowanie czegoś w niezmienionym stanie mimo upływu czasu lub niesprzyjających okoliczności”. „Zabezpieczenie” to „zapewnienie ochrony przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym” „uczynienie bezpiecznym”, „zapewnienie utrzymania czegoś w dotychczasowym stanie”.

Analiza obu pojęć wskazuje, że są to pojęcia w pewnym sensie zbieżne znaczeniowo. W konsekwencji należy wskazać, że kosztami poniesionymi w celu zachowania źródeł przychodów będą wszelkie koszty poniesione w celu pozostania w posiadaniu przychodów, zachowania obecnego, niezmienionego stanu rzeczy w przypadku otrzymywanych przychodów. Jednocześnie koszty poniesione w celu zabezpieczenia źródeł przychodów będą oznaczać wszelkie koszty, które podatnik poniósł w celu utrzymania przychodów i uchronienia ich przed utratą przez podatnika.

Odnosząc powyższe do analizowanego stanu faktycznego, wskazać należy, że zapłata przez Spółkę uznanych roszczeń odszkodowawczych V. spełnia powyższe warunki. Zawarcie Ugody, a w konsekwencji zgoda na zapłacenie ww. roszczeń spowodowały, że spór z V. został definitywnie zakończony. W efekcie, Spółka będzie mogła odzyskać Urządzenia w celu korzystania z nich w dalszej działalności, jak również będzie mogła kontynuować prowadzenie działalności gospodarczej bez pozostawania w niepewności co do dalszych losów Umowy, a także Spółki. Jednocześnie, zawarcie Ugody i wyrażenie zgody na zapłacenie roszczeń odszkodowawczych V. nie naraża Spółki na ponoszenie dalszych, istotnych wydatków związanych z postępowaniem sądowym, straty w posiadanych aktywach poprzez utratę wartości Urządzeń oraz innych które mogłyby jeszcze wystąpić. W konsekwencji, zawarcie Ugody zapewniło Spółce ochronę przed czymś niebezpiecznym i szkodliwym dla działalności gospodarczej Wnioskodawcy, czym jest w ocenie F., postępowanie sądowe, koszty z tym związane oraz niepewność co do rozstrzygnięcia sporu. Wnioskodawca podkreśla także, że zawarcie Ugody i wyrażenie zgody na zapłacenie roszczeń odszkodowawczych V. zapewniło Spółce utrzymanie przychodów oraz posiadanych aktywów na dotychczasowym poziomie.

W analizowanej sprawie należy odnieść się także do art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o PDOP z którego wynika, że wyłączone z kosztów uzyskania przychodów są kary umowne i odszkodowania wypłacane wyłącznie z tytułów w nim wymienionych, tj. z tytułu:

wad dostarczonych towarów,
wad wykonanych robót,
wad wykonanych usług,
zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad,
zwłoki w usunięciu wad towarów,
zwłoki w usunięciu wad wykonanych usług.

Wyłączone z kosztów uzyskania przychodów są więc wyłącznie kary i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych usług i robót oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad oraz zwłoki w usuwaniu wad wykonanych usług i robót. Ustawodawca nie wyłączył w tym przepisie z kosztów kar i odszkodowań zapłaconych z innego tytułu. Oznacza to, że wypłacone kary umowne lub odszkodowania wynikające z innych tytułów wymienione w ww. przepisie, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, o ile wykazują związek z prowadzoną działalnością i uzyskiwanymi z tego tytułu przychodami. W sytuacji zatem, gdy kary umowne lub odszkodowania nie znajdują się w powyższym przepisie, to wydatki poniesione przez podatnika na zapłatę tych kar lub odszkodowań mogą być oceniane jako koszty uzyskania przychodów jedynie pod kątem spełnienia przesłanek pozytywnych wymienionych w art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP.

Powyższe potwierdza także orzecznictwo sądów administracyjnych, w tym przykładowo wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 kwietnia 2012 r. sygn. akt I FSK 1770/10, w którym Sąd odnosząc się do treści art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o PDOP uznał, że „(...) to uregulowanie logicznie rzecz biorąc oznacza, że kary umowne i odszkodowania wypłacane z tytułów innych niż określone w art. 16 ust. 1 pkt 22 UPDOP - co do zasady, jeżeli tylko miałyby związek z przychodem lub miałyby na celu zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów, będą stanowić koszt uzyskania przychodów”.

W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazuje się, że przy ocenie dopuszczalności kwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu kar umownych lub odszkodowań należy przykładać szczególne znaczenie do rozumienia terminów "zachowanie" i "zabezpieczenie" źródła przychodów. W szczególności, jeżeli jako zabezpieczenie źródła przychodów należy rozumieć koszty poniesione na ochronę istniejącego (podstawowego) źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób, to ograniczenie strat finansowych w postaci rezygnacji z wydatku, pomimo poniesienia pewnych kosztów, służy właśnie temu celowi.

Jednocześnie, organy podatkowe i Sądy podkreślają, że kary umowne lub odszkodowania, aby mogły zostać zaliczone do kosztów podatkowych, nie mogą wynikać z nieracjonalnego i pozbawionego należytej staranności działania podatnika. Ponadto, konieczne jest rozważenie m.in. takich zindywidualizowanych elementów stanu faktycznego, jak treść istniejącego zobowiązania, sposób umownego ukształtowania odszkodowania, powód uchybienia warunkom realizacji umowy, podejmowane próby zapobieżenia ziszczenia się przesłanek do położenia odszkodowania. Tytułem przykładu takiego stanowiska wskazać można interpretację indywidualną Ministra Finansów – Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z dnia 25 lutego 2015 r., nr ITPB3/423-410/14-4/KJ oraz wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 11 lutego 2014 r. sygn. akt I SA/Bd 81/14 w którym to wyroku Sąd uznał, że odszkodowanie stanowi koszt uzyskania przychodów.

Wobec powyższego, skoro zapłata roszczeń odszkodowawczych V. w związku z odstąpieniem od Umowy i zawarciem Ugody stanowi warunek sine qua non zachowania oraz zabezpieczenia źródła przychodów, a ponadto ww. roszczenia wynikają z czynników niezależnych od Spółki, w szczególności nie powstały z winy Spółki, nie są następstwem niedbalstwa i niestarannego działania F. (Spółka podejmowała liczne działania mające na celu wywiązanie się z postanowień umownych jak również zapobieżenie powstaniu roszczeń odszkodowawczych V.) to Wnioskodawca może wydatek w postaci roszczeń odszkodowawczych V. zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o PDOP.

Stanowisko F. znajduje także odzwierciedlenie w pismach organów podatkowych oraz w wyrokach Sądów, np. w wyroku NSA z dnia 17 stycznia 2012 r., sygn. akt. II FSK 1365/10 oraz z dnia 19 czerwca 2012 r., II FSK 2486/10, WSA w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2015 r., sygn. akt III SA/Wa 2320/14 czy też w interpretacji indywidualnej Ministra Finansów – Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 16 grudnia 2014 r., nr IBPBI/2/423-1102/14/AP.

Uzupełniając wniosek w zakresie wskazania powiązania pomiędzy wydatkiem opisanym w stanie faktycznym, a przychodem podatkowym Spółka wyjaśniła, że zgodnie z treścią art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o PDOP) kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów. Powyższe znajduje również potwierdzenie w stanowisku prezentowanym przez organy podatkowe.

Niemniej definicja kosztów uzyskania przychodów sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Podatnik powinien zatem zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. Należy zauważyć, iż literalna wykładania omawianego przepisu wskazuje, iż ustawodawca uzależnił prawo do uznania wydatków za koszty uzyskania przychodów od celu, w jakim są ponoszone - muszą one być poniesione „w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów”. W przywołanym przepisie nie pojawiają się natomiast sformułowania wskazujące, że musi dojść do faktycznej realizacji tego celu, tj. do faktycznego osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Dla podatkowej kwalifikacji kosztów istotne jest bowiem, aby z poniesieniem przez podatnika danego wydatku wiązało się prawdopodobieństwo powstania przychodu, a nie niezbędność i rezultat (skutek) w postaci konkretnie uzyskanego przychodu. Jeżeli prawdopodobieństwo to istnieje, wówczas uznać należy, że istnieje też związek przyczynowo-skutkowy wymagany w tym przepisie. W doktrynie podkreśla się również, że aby dany wydatek był wydatkiem poniesionym w celu uzyskania przychodów, musi być przede wszystkim poniesiony w związku z działalnością gospodarczą prowadzoną przez podmiot ponoszący ten wydatek. Przy braku takiego związku nie można bowiem rozstrzygać o jego celowości. Ponadto, poniesienie wydatku ma wpływ na wielkość przychodu osiąganego przez danego podatnika lub może mieć taki wpływ, aczkolwiek wystąpienie przychodu nie jest warunkiem koniecznym do uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodów (tak m. in. w „Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz 2010” Wojciech Dmoch, wyd. C. H. Beck str. 278). Podkreśla się również, że podatnik prowadzący działalność gospodarczą powinien postępować racjonalnie i zmierzać w sposób najbardziej bezpośredni do osiągnięcia przychodu. Powinien również działać w obiektywnym przekonaniu, że poniesienie kosztu ma z założenia doprowadzić do osiągnięcia przychodu. Z kolei racjonalne w swoim założeniu postępowanie podatnika ponoszącego wydatki w celu osiągnięcia przychodów, lub zachowania, albo zabezpieczenia źródła przychodów, nie zawsze prowadzi do oczekiwanego następstwa (tak w „Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz 2010”. Stefan Babiarz Lidia Błystak, Bogusław Dauter, Andrzej Gomułowicz, Ryszard Pęk, Krzysztof Winiarski, wyd. Unimex, str. 417).

Sięgając natomiast do orzecznictwa sądów administracyjnych, tytułem przykładu przywołać można wyrok NSA z dnia 2 grudnia 2005 r., sygn. akt IIFSK11/05, w którym Sąd stwierdził: „Podkreślić także należy, iż decydującego znaczenia nie będzie miało ani to, czy nastąpiło faktyczne osiągnięcie lub zwiększenie przychodów, ani rozmiar takiego zwiększenia. Do kosztów uzyskania przychodów zakwalifikowane mogą być koszty poniesione przez podatnika w przypadku, gdy stwierdzono uzyskanie przychodów w rozmiarze nie odpowiadającym gospodarczej istocie przedsięwzięcia, w tym np. przychodów w wysokości mniejszej, a nawet niewspółmiernie mniejszej, od poniesionych nakładów. Zasadniczo błędne byłoby odtwarzanie związku pomiędzy wydatkami a rzeczywiście uzyskanymi przychodami, istotny jest związek pomiędzy kosztem poniesionym a celem /projekcją/ uzyskania przychodu”.

O prawie do uznania wydatków za koszty uzyskania przychodów przesądza zatem nie tyle faktyczne zrealizowanie skutku w postaci uzyskania przychodu, lecz cel, jaki podatnik zakłada ponosząc ww. wydatki. Jeżeli zatem określone wydatki ponoszone były w przekonaniu, że cel którego realizacji mają służyć, jest jak najbardziej realny - co nie zawsze z perspektywy czasu będzie oznaczało, że ostatecznie został on osiągnięty - to wydatek taki spełnia warunki uznania za koszt uzyskania przychodów.

Odnosząc powyższe do stanu faktycznego, wskazać należy, że zapłata przez Spółkę uznanych roszczeń odszkodowawczych V. (zrealizowana poprzez potrącenie wierzytelności przysługującej V. z wierzytelnością przysługującą Spółce) spełnia wszystkie powyższe warunki. Zawarcie Ugody, a w konsekwencji zgoda na zapłacenie ww. roszczeń spowodowały, że spór z V. został definitywnie zakończony. W efekcie, Spółka mogła:

odzyskać urządzenia w celu korzystania z nich w dalszej działalności gospodarczej poprzez wykonywanie na nich świadczeń dla innych klientów Spółki, co faktycznie ma miejsce i skutkuje uzyskiwaniem konkretnego przychodu podatkowego w związku z bieżącą realizacją umów na rzecz innych niż V. klientów Spółki,
uniknąć strat wynikających z utraty wartości urządzeń, które nie mogłyby zostać wykorzystane w dalszej działalności gospodarczej F.,
zachować źródła finansowania unikając dalszego angażowania zasobów Spółki w kontynuację sporu a także uniknąć istotnych kosztów obsługi zewnętrznej tego procesu oraz kosztów samego postępowania sądowego,
kontynuować prowadzenie działalności gospodarczej bez pozostawania w niepewności co do dalszych losów Umowy, a także Spółki.

Spółka podkreśla, że zawarcie Ugody i wyrażenie zgody na zapłacenie roszczeń odszkodowawczych V. zapewniło Spółce utrzymanie posiadanych aktywów na dotychczasowym poziomie. W wyniku przeprowadzonej analizy ekonomicznej oraz biznesowej okazało się bowiem, że zdecydowanie korzystniejszym rozwiązaniem dla F. było podpisanie Ugody i zapłata uznanych roszczeń odszkodowawczych V.. Spółka mogła bowiem w krótkim czasie wykorzystać urządzenia pierwotnie przeznaczone dla V. u innych klientów, co w rezultacie spowodowało osiągnięcie przychodu podatkowego. Nie zawarcie Ugody z V. i nieuznanie roszczeń odszkodowawczych V. przez Spółkę skutkowałoby dla F. wieloletnim okresem procesowania się z V. Z kolei, proces sądowy z V. skutkowałby tym, że urządzenia pozostawałyby w posiadaniu V.. Spółka nie mogłaby zatem wykorzystać ich w kontraktach realizowanych na rzecz innych klientów i osiągnąć przychód podatkowych z tych kontraktów. Jednocześnie, proces sądowy z V. naraziłby F. na realne, istotne straty finansowe spowodowane utratą ekonomicznej użyteczności urządzeń.

Reasumując, w ocenie Spółki wydatek opisany przez Spółkę (zrealizowany poprzez potrącenie wierzytelności przysługującej V. z wierzytelnością przysługującą Spółce) jest bezsprzecznie powiązany z przychodem podatkowym F.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851, z późn. zm., dalej „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 updop. Powyższe oznacza, że wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, po wyłączeniu zastrzeżonych w ustawie, są kosztami uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami lub służą zachowaniu bądź zabezpieczeniu źródła przychodów. Kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w tym celu, nawet wówczas gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty.

Zatem do kosztów uzyskania przychodów podatnik ma prawo zaliczyć wszystkie koszty, zarówno te bezpośrednio, jak i pośrednio związane z przychodami, o ile zostały prawidłowo udokumentowane, za wyjątkiem kosztów ustawowo uznanych za niestanowiące kosztów uzyskania przychodów. Podatnik, zaliczając dany wydatek do kosztów uzyskania przychodów, winien wykazać jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz to, że poniesienie wydatku ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu lub że wydatek ten jest związany z konkretnym przedsięwzięciem gospodarczym.

Katalog wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, pomimo ich związku z przychodami i prowadzoną działalnością gospodarczą zawarty został w art. 16 ust. 1 updop. Należy jednak pamiętać, że samo wyliczenie kosztów, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, nie stwarza domniemania, iż wszelkie pozostałe koszty, które nie są zamieszczone w art. 16 updop, zostaną ex lege uznane za koszty uzyskania przychodów.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
został właściwie udokumentowany,
nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 updop, stanowić mogą koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo – skutkowym z osiąganymi przychodami.

Właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu) oraz
potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 22 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Do kosztów podatkowych nie zalicza się sankcji cywilnoprawnych w formie kar umownych czy odszkodowań z tytułów wymienionych w art. 16 ust. 1 pkt 22 updop. Ustawodawca kierował się w tym względzie zasadą, aby nie premiować działań sprzecznych z istotą umów, zagrożonych karami i odszkodowaniami. W przepisie art. 16 ust. 1 pkt 22 updop ustawodawca wprost wyraża, jakiego rodzaju kary umowne i odszkodowania nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Są to kary czy odszkodowania wynikające z nienależytego wykonania zobowiązań. Kary te są zatem wynikiem niewłaściwego działania lub zaniechania dłużnika. Co do pozostałych kar i odszkodowań, niewymienienie ich w negatywnym katalogu zawartym w art. 16 ust. 1 updop nie oznacza, że automatycznie można takie wydatki uznać za koszt podatkowy. Pomiędzy poniesionym kosztem a potencjalnym przychodem musi bowiem zaistnieć związek przyczynowo - skutkowy, albo musi być to wydatek poniesiony w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca oraz jego kontrahent byli związani umową, w której Spółka zobowiązała się dostarczyć i zamontować system monitorowania zużycia paliwa obejmującego urządzenia oraz oprogramowanie w zbiornikach, pojazdach szynowych i maszynach, pojazdach samochodowych oraz lokalizacji i monitorowania położenia tych pojazdów i maszyn. Umowa nie została jednak zrealizowana, gdyż obie strony odstąpiły od niej. Jak wynika z uzupełnienia stanu faktycznego, strony nie mogły właściwie realizować postanowień umowy ze względu na różne rozumienie jej zapisów, co spowodowało, że dostarczone przez Wnioskodawcę urządzenia i systemy nie były kompatybilne z infrastrukturą posiadaną przez kontrahenta zamawiającego usługę. W efekcie nie można było sporządzić protokołów odbioru sprzętu ze względu na na jego niedostosowanie do obsługi taboru posiadanego przez stronę zamawiającą. Podkreślenia wymaga fakt, że sprzęt oraz systemy dostarczone przez Wnioskodawcę nie były same w sobie wadliwe i nadawały się do użycia w innych warunkach umożliwiających ich prawidłowe działanie.

Strony zgłosiły wobec siebie wzajemne roszczenia związane z rozwiązaniem umowy, jednak w postępowaniu przed mediatorem zawarto ugodę, z której wynika, że odstąpienie od umowy było spowodowane przyczynami obiektywnymi, niezależnymi od stron. Ponadto stwierdzono, że obie strony dochowały należytej staranności przy realizacji umowy. Na mocy ugody ustalono ponadto, że obie strony posiadają roszczenia – związane z odstąpieniem od umowy – w jednakowej wysokości. W efekcie Wnioskodawca oraz jego kontrahent dokonali wzajemnego potrącenia wierzytelności będące przedmiotem uznanych roszczeń każdej ze stron. Wobec powyższego Wnioskodawca uznał, że jest uprawniony do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów w wysokości potrąconego roszczenia, zgodnie z treścią przepisu art. 15 ust. 1 updop. Ponadto podkreślił on, że omawiany koszt nie zalicza się do katalogu wydatków wskazanego w art. 16 ust. 1 pkt 22 tej ustawy. Zdaniem Wnioskodawcy poniesienie omawianego kosztu jest ściśle związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, przez co zapewni mu osiąganie przychodów z tej działalności. Głównym celem zawarcia ugody było odzyskanie sprzętu przekazanego w ramach wykonania zawartej umowy. Odzyskane urządzenia Wnioskodawca będzie mógł wykorzystać w dalszej działalności poprzez wykonywanie na nich świadczeń dla innych klientów zamawiających tego typu usługę, co zapewni uzyskiwanie konkretnego przychodu związanego z bieżącą realizacją kolejnych umów.

W opinii organu podatkowego, wskazane w treści wniosku odstąpienie od umowy i uregulowanie kwot obejmujących uznane na podstawie ugody roszczenia kontrahenta wobec Spółki nie mieści się w katalogu kar i odszkodowań, zawartym w art. 16 ust. 1 pkt 22 updop. W związku z powyższym, aby uznać odszkodowanie za koszt podatkowy należy zbadać czy została spełniona ogólna przesłanka wynikająca z art. 15 ust. 1 updop, tj. czy istnieje związek przyczynowo-skutkowy poniesionego wydatku z przychodem, czy też wydatek ten służył zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Odszkodowanie winno zatem być poniesione w celu osiągnięcia przychodu albo w celu zabezpieczenia bądź zachowania źródła przychodów.

W obrocie gospodarczym występują przypadki, w których strona odstępuje od umowy w okolicznościach, za które nie ponosi zupełnie winy. W tym, więc kontekście istotne jest, aby podatnik, kwalifikując określony wydatek, jako koszt podatkowy, dokonywał tego również z perspektywy związku tego wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz jego wiedzy o związkach przyczynowych, tj. w zakresie, że dany wydatek (koszt) może obiektywnie przyczynić się do realizacji pożądanego celu – osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia jego źródła – co nie zawsze oznacza, że cel ten zostanie osiągnięty. W świetle powyższego, istotne jest, aby poniesionemu wydatkowi (kosztowi), towarzyszył konkretny zamiar i cel zdeterminowany treścią art. 15 ust. 1 updop oraz jego związek wyrażający się w obiektywnym wpływie (weryfikowanym wiedzą o zjawiskach i procesach gospodarczych) na przyczynienie się do realizacji postawionego i pożądanego celu, tj. osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia jego źródła.

W rezultacie, gospodarczo uzasadnione i racjonalne decyzje gospodarcze, pierwotnie podejmowane w określonych warunkach determinujących ich treść i konsekwencje (również konsekwencje prawnopodatkowe), w związku z istotną zmianą okoliczności i warunków otoczenia zewnętrznego z perspektywy oceny negatywnych skutków tych zmian na przychód podatkowy mogą wręcz skutkować ich rewizją w nowych warunkach czasu i miejsca, a to w związku z potrzebą (koniecznością) podjęcia przez podatnika działań zmierzających do zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. W analizowanym zakresie istotne jest więc aby kwalifikując dany wydatek, z perspektywy art. 15 ust. 1 updop, jako koszt podatkowy uwzględnić również, kwestię logicznego ciągu zdarzeń determinujących określone i konkretne działania podatnika począwszy od momentu zawarcia umowy, poprzez zmianę okoliczności i uwarunkowań gospodarczych w trakcie jej realizowania w porównaniu z pierwotnie istniejącymi, (tj. istniejącymi w momencie zawierania umowy) aż do bezpośrednich motywów determinujących decyzję o odstąpieniu od umowy, wypłacie odszkodowania. Chodzi zatem o podjęcie, w ramach przedmiotu prowadzonej działalności działań, które w nowych warunkach gospodarczych (zmienionych, w porównaniu z pierwotnie istniejącymi) są zdecydowanie bardziej korzystne dla podatnika.

Biorąc pod uwagę powyżej powołane przepisy oraz stan faktyczny przedstawiony we wniosku stwierdzić należy, że skoro w momencie zawarcia umowy i jej realizacji (aż do obustronnego odstąpienia) Spółka dochowała należytej staranności (w tym w zakresie należytego wypełniania warunków zawartej umowy) a rozwiązanie umowy było racjonalnie, gospodarczo uzasadnione i było konsekwencją okoliczności, za które Spółka nie ponosi odpowiedzialności (w tym były od niej niezależne), można przyjąć, że wydatek z tytułu odszkodowania może stanowić dla Spółki koszt uzyskania przychodów, na podstawie art. 15 ust. 1 updop. W realiach niniejszej sprawy mamy do czynienia z taką sytuacją, gdyż Spółka szczegółowo wyjaśniła okoliczności odstąpienia od umowy, które (pod warunkiem ich rzeczywistego zaistnienia) dają podstawy do stwierdzenia braku winy po stronie Wnioskodawcy. Z drugiej strony prowadzenie długotrwałego sporu sądowego z drugą stroną umowy uniemożliwiłoby szybkie odzyskanie przekazanego sprzętu i prowadzenie związanej z tym działalności. Osiąganie z tego tytułu przychodów daje podstawy do uznania zasadności poniesionego kosztu, który związany jest, co prawda z unicestwieniem innego źródła przychodów (z tytułu realizacji umowy opisanej we wniosku), ale w to miejsce pojawia się nowe źródło związane z ponownym wykorzystaniem sprzętu przy realizacji kolejnych umów.

Z tych względów należy uznać, że wydatek związany z odstąpieniem od umowy ustalony w zawartej ugodzie (zrealizowany poprzez potrącenie roszczenia wzajemnego Wnioskodawcy posiadanego w stosunku do kontrahenta) może zostać uznany za koszt podatkowy Spółki. Dla wyjaśnienia całokształtu sprawy wskazać należy ponadto, że jest to koszt związany z osiąganiem przychodów z tytułu dalszej działalności gospodarczej przy użyciu odzyskanego sprzętu, który to koszt ma charakter kosztu pośredniego, potrącalnego w momencie jego poniesienia zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o PDOP. Za taki moment należy uznać dokonanie potrącenia wierzytelności (ustalonych w tych samych kwotach) będących przedmiotem wzajemnych roszczeń V. i Wnioskodawcy, które to zdarzenie będzie skutkowało jednocześnie uzyskaniem przez Wnioskodawcę przychodu podatkowego z tytułu należnego od V. odszkodowania i kary umownej.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr z 2012 poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin