Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP1/4512-618/16-5/JL
z 19 października 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613 z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 29 lipca 2016 r. (data wpływu 2 sierpnia 2016 r.) - uzupełnionym w dniu 28 września 2016 r. pismem z dnia 28 września 2016 r. (data wpływu 29 września 2016 r.) na wezwanie organu z dnia 23 września 2016 r. (doręczone 26 września 2016 r.) - o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej koszty egzekucji, otrzymanej od komornika – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 2 sierpnia 2016 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury dokumentującej koszty egzekucji, otrzymanej od komornika.

Wniosek został uzupełniony w dniu 28 września 2016 r. pismem z dnia 28 września 2016 r. (data wpływu 29 września 2016 r.) będącym odpowiedzią na wezwanie organu z dnia 23 września 2016 r. (doręczone 26 września 2016 r.).

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółka (zwana dalej „Spółką”, „Wnioskodawca”) jako wierzyciel, na podstawie wyroku sądu lub uzyskanego sądownie nakazu zapłaty, nabywa od komornika usługę wyegzekwowania od dłużnika należnych Spółce kwot obejmujących należność główną lub należność główną wraz z odsetkami. Występują również sytuacje, w których przedmiotem egzekucji są wyłącznie kwoty:

• odszkodowania za niewykonanie lub nieprawidłowe wykonanie przez kontrahenta usługi
  

• odsetek za zwłokę za nieterminowe uregulowanie przez kontrahenta wynagrodzenia należnego Spółce z tytułu dokonanej przez Wnioskodawcę dostawy towaru czy też wykonania usługi
  
  
  

Komornik za dochodzone dla Wnioskodawcy wierzytelności (obejmujące odsetki od należności głównej czy też odszkodowanie za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy) wystawia jedną fakturę, prezentując na niej wynagrodzenie w łącznej kwocie.

Zasądzone przez sąd i dochodzone przez komornika na rzecz Spółki odsetki za zwłokę dotyczą zazwyczaj nieterminowego regulowania przez kontrahenta kwot wynikających z wystawionych przez Wnioskodawcę faktur za dokonane dostawy towarów czy też świadczone usługi. W zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a jej kontrahentem umowie istnieją zapisy regulujące terminy płatności oraz kwestie dotyczące konieczności zapłaty odsetek za zwłokę w przypadku uchybienia tym terminom. Dochodzone przez komornika odsetki za nieterminowe dokonanie płatności mogą dotyczyć jednej lub kilku wystawionych przez Wnioskodawcę faktur dokumentujących tylko czynności opodatkowane, tylko czynności zwolnione lub też zarówno czynności opodatkowane jak i zwolnione.

Natomiast zasądzone przez sąd i dochodzone przez komornika na rzecz Spółki odszkodowanie wynika zazwyczaj z niewykonania lub nienależytego wykonania zapisów umowy przez kontrahenta. W zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a jej kontrahentem umowie istnieją zapisy określające wymogi dotyczące świadczonej usługi czy też dostawy towaru lub/i graniczne terminy zrealizowania ww. czynności oraz regulacje dotyczące konieczności zapłaty odszkodowania w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy. Dochodzone przez komornika kwoty odszkodowania mogą dotyczyć zakupionych przez Wnioskodawcę towarów czy usług wykorzystywanych do działalności albo opodatkowanej albo zwolnionej. Zakupy te mogą również służyć ogólnej działalności Spółki (działalność mieszana).

Z faktur otrzymanych od komornika, wynika że wynagrodzenie dotyczy wniesienia opłaty stałej płaconej na podstawie art. 53a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn. Dz.U. nr 231, poz. 1376 z 2011 r. ze zm.) zwanej potocznie w treści wniosku „opłatą egzekucyjną” lub „opłatą za czynności egzekucyjne”.

Zgodnie z art. 53a ust. 1 opłatę stałą w wysokości 2% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego komornik pobiera od wierzyciela w przypadku otrzymania zlecenia poszukiwania majątku dłużnika w trybie art. 797¹ Kodeksu postępowania cywilnego. W razie nieuiszczenia opłaty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, komornik zwraca wniosek zawierający zlecenie.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy prawidłowe jest stanowisko Spółki, iż przysługuje jej prawo do odliczenia podatku naliczonego (w całości lub w części w zależności od związku z działalnością opodatkowaną) z otrzymanej od komornika faktury za czynności zmierzające do wyegzekwowania przez komornika od dłużnika Spółki, na podstawie wyroku sądu lub sądowego nakazu zapłaty, kwot:

1. odsetek za zwłokę za nieterminowe regulowanie przez kontrahenta Spółki należności wynikających z wystawionej przez Spółkę faktury dokumentującej zarówno czynności opodatkowane oraz zwolnione z VAT
2. odszkodowania za niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez kontrahenta Spółki dostawy towaru lub świadczenia usługi, które nabyte były przez Spółkę w celu wykorzystania ich do czynności opodatkowanych, zwolnionych lub mieszanych?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego, Spółka jest uprawniona do odliczenia podatku VAT z faktury otrzymanej od komornika za czynności zmierzające do wyegzekwowania od dłużnika należnych Spółce kwot.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

W myśl art. 90 ust. 1 ustawy o VAT, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego (czynności opodatkowane), jak i czynności w związku z którymi takie prawo nie przysługuje (czynności zwolnione), podatnik jest zobowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego, związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku naliczonego. Zasada ta może być zastosowana wyłącznie w przypadku, gdy możliwe jest wyodrębnienie całości lub części kwot, (tj. przypisanie kwoty podatku naliczonego odrębnie do czynności opodatkowanych oraz odrębnie do zwolnionych).

Natomiast w sytuacji, gdy nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik, na podstawie art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego. W myśl art. 90 ust. 3 proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Z powyższego przepisu wynika, iż w przypadku braku możliwości przyporządkowania zakupów poszczególnym rodzajom sprzedaży tj. świadczeniom zwolnionym i opodatkowanym, podatek naliczony wynikający z faktur zakupowych, może być odliczany według współczynnika-proporcji, jako związany z działalnością mieszaną.

Oprócz wskazanych w ww. przepisie art. 86 ust. 1 przesłanek pozytywnych, odliczenie podatku naliczonego (w całości lub w części) możliwe jest pod warunkiem niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy o VAT. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku. Podatnik nie może więc skorzystać z prawa do odliczenia podatku VAT, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze, a transakcja nie podlega opodatkowaniu. Taka sytuacja nie będzie jednak miała miejsca w przedmiotowej sprawie, bowiem opłata egzekucyjna płacona na rzecz komornika stanowi wynagrodzenie za wykonywanie przez tego komornika czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT. W dniu 9 czerwca 2015 r. Minister Finansów wydał interpretację ogólną sygn.: PT1.050.1.2015.LJU.19 w sprawie opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności wykonywanych przez komorników sądowych (Dz. Urz. Min. Fin. z dnia 15 czerwca 2015 r. poz. 41). Interpretacją tą zmieniono dotychczasowe stanowisko wyrażone w interpretacji ogólnej z 30 lipca 2004 r. sygn.: PP10-812-802/04/MR/1556PP (Dz. Urz. Min. Fin. z 10 sierpnia 2004 r., Nr 10, poz. 93), zgodnie z którym komornicy sądów nie byli uznawani za podatników VAT, nie płacili zatem podatku VAT od wykonywanych przez siebie czynności egzekucyjnych.

W interpretacji z dnia 9 czerwca 2015 r. stwierdzono, że wykonywane przez komorników czynności, w szczególności egzekucyjne, należy uznać za podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług świadczenie usług za wynagrodzeniem - nie ma do nich zastosowania wyłączenie, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Oznacza to, że w odniesieniu do całej wykonywanej przez komorników sądowych działalności, spoczywają na nich obowiązki właściwe dla podatników tego podatku.

Co prawda w dniu 14 czerwca 2016 r. przed WSA w Poznaniu zapadł wyrok (sygn. I SA/Po 309/16), w którym Sąd (negując stanowisko Ministerstwa Finansów zawarte w interpretacji ogólnej numer PT1.050.1.2015.LJU.19) uznał, iż komornik nie jest podatnikiem podatku VAT. Jednakże orzeczenie to jest jednostkowe - tym samym, nie można mówić o określonej linii orzecznictwa. Ponadto wyrok ten jest nieprawomocny i wysoce prawdopodobne jest, że spór finalnie rozstrzygnie sąd wyższej instancji.

Zatem, uwzględniając powyższe - w przedmiotowej sprawie - nie będzie miało zastosowania wyłączenie z prawa do odliczenia podatku naliczonego (o którym mowa w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT), bowiem świadczone przez komornika czynności prawidłowo zostały przez komornika udokumentowane fakturą, jako transakcje podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Powyższe stanowisko prezentują również organy podatkowe. Dla przykładu w interpretacji indywidualnej nr IPPP1/4512-173/16-2/AS z dnia 11 maja 2016 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie uznał za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy, iż przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktury dokumentującej zapłatę kosztów egzekucyjnych w zakresie w jakim nabywane usługi będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone przesłanki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy nabyte towary i usługi są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Zgodnie z licznymi interpretacjami organów podatkowych, orzecznictwem sądów administracyjnych czy też ETS związek ten może występować również w sposób pośredni. W przedmiotowej sprawie związek z działalnością gospodarczą niewątpliwie istnieje. Nie ma przy tym znaczenia, że same odsetki za nieterminowe regulowanie należności, kary umowne czy też odszkodowanie które są przedmiotem egzekucji, nie podlegają opodatkowaniu.

Powyższe podejście zgodne jest ze stanowiskiem sądów administracyjnych. Dla przykładu WSA w Krakowie, w wyroku z dnia 28 sierpnia 2013 r. sygn. akt I SA/Kr 459/13, wskazał, iż podatnik, który wykonuje czynności opodatkowane, może odliczyć VAT z faktury za usługę prawną związaną z dochodzeniem roszczenia na drodze sądowej o niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy. Bez znaczenia jest, że przyznane przez sąd odszkodowanie nie jest czynnością opodatkowaną. Związek wydatku z czynnościami opodatkowanymi może bowiem mieć charakter pośredni. W cytowanym orzeczeniu Sąd zauważył, iż „(...) Poniesione wydatki na usługę prawną celem wystąpienia na drogę postępowania sądowego o niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy wpływa na uzyskanie obrotu opodatkowanego podatkiem od towarów i usług. Samo odszkodowanie nie stanowi czynności opodatkowanej, jednak usługa radcy prawnego związana z jego dochodzeniem podejmowana była w związku z szeroko rozumianą działalnością gospodarczą. Niezbędnym warunkiem zastosowania odliczenia podatku jest istnienie związku między wydatkami a czynnościami opodatkowanymi, związek ten może mieć charakter bezpośredni lub pośredni (jak w niniejszym przypadku). W wyniku tej czynności skarżący, będący podatnikiem, uzyskuje środki pieniężne wykorzystywane do prowadzenia podstawowej działalności. Zatem jeżeli przedmiotem działalności gospodarczej prowadzonej przez skarżącego są czynności opodatkowane podatkiem VAT, to wydatki ponoszone przez skarżącego za sporną usługę należy uznać za czynności, które służą prowadzeniu działalności opodatkowanej. Z tego względu podatek naliczony związany z tymi wydatkami podlegać będzie odliczeniu od podatku należnego w takim zakresie, w jakim podatek ten będzie związany ze sprzedażą opodatkowaną. Zlecenie usługi radcy prawnemu w niniejszej sprawie było bowiem związane z działalnością gospodarczą i opodatkowaną skarżącego. (...)”.

W sprawie będącej przedmiotem wniosku, co do zasady, może istnieć możliwość określenia związku zakupu z danym rodzajem sprzedaży opodatkowanej lub zwolnionej (usługi finansowe lub usługi pocztowe powszechne).

Jeśli dochodzone przez komornika na rzecz Wnioskodawcy odsetki za zwłokę wynikają z nieterminowego regulowania przez dłużnika Spółki należności wynikających z wystawionych przez Spółkę faktur dokumentujących czynności opodatkowane, wówczas Spółka jest w stanie wykazać istnienie związku z działalnością opodatkowaną. Wobec tego, w takim przypadku Wnioskodawca będzie miał prawo do odliczenia podatku VAT z wystawionych przez komornika faktur za czynności zmierzające do egzekucji przedmiotowych odsetek. W tym przypadku Spółka, jako wierzyciel, ponosi koszty egzekucji w celu odzyskania należnych jej kwot za wykonane czynności opodatkowane.

W przypadku, gdy dochodzone odsetki należne są za nieterminowe dokonanie przez kontrahenta zapłaty za wykonane przez Spółkę czynności zwolnione (np. usługi finansowe lub usługi pocztowe powszechne) wówczas Spółka nie będzie miała prawa do odliczenia podatku VAT z otrzymanej od komornika faktury za ich egzekucję.

Natomiast, gdy komornik, za egzekucję od dłużnika na rzecz Wnioskodawcy należnych Spółce odsetek za zwłokę za nieterminowe regulowanie należności (wynikających z wystawionej przez Wnioskodawcę faktury lub kilku faktur dokumentujących zarówno czynności opodatkowane oraz zwolnione z VAT) wystawia jedną fakturę, prezentując na niej w jednej pozycji i w łącznej wartości wynagrodzenie za egzekucję ww. należności, wówczas - zdaniem Spółki - nie ma możliwości odrębnego określenia, która część kwoty podatku wykazanego w łącznej wartości na fakturze wystawionej przez komornika, związana jest z wykonanymi przez Wnioskodawcę czynnościami opodatkowanymi, a która z czynnościami zwolnionymi. W tym przypadku, nabyte od komornika usługi będą miał związek z wykonanymi przez Wnioskodawcę czynnościami mieszanymi wobec czego Spółka będzie miała prawo do odliczenia, w myśl art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, podatku naliczonego według obowiązującego współczynnika proporcji.

Powyższe zasady odliczenia podatku VAT będą również miały zastosowanie, w przypadku ponoszenia przez Wnioskodawcę kosztów egzekucji w celu odzyskania należnego Spółce odszkodowania za niewykonanie lub nieprawidłowe wykonanie usługi przez kontrahenta. Wówczas podatek naliczony wynikający z faktury wystawionej przez komornika będzie podlegał odliczeniu przez Spółkę w takim zakresie, w jakim istniał związek zakupu z działalnością opodatkowaną Wnioskodawcy. W sytuacji, gdy Spółka nabyła od kontrahenta towary lub usługi w celu wykorzystania ich do wykonywania czynności opodatkowanych, wówczas Wnioskodawca będzie miał prawo do odliczenia w całości podatku VAT wynikającego z faktury wystawionej przez komornika.

W przypadku, gdy zakupy te nabyto w celu wykorzystania ich do czynności zwolnionych, wówczas prawo do odliczenia VAT z faktury otrzymanej od komornika nie będzie przysługiwało. Natomiast w sytuacji dochodzenia przez komornika odszkodowania za niewykonanie lub nieprawidłowe wykonanie usługi służącej w Spółce zarówno czynnościom zwolnionym z opodatkowania i opodatkowanym wówczas zastosowanie znajdzie art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, tj. Spółka będzie miała prawo do odliczenia podatku VAT według współczynnika proporcji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Ponadto tut. Organ informuje, że zgodnie z art. 14na pkt 2 ustawy Ordynacja podatkowa, przepisów art. 14k-14n dotyczących ochrony prawnej wynikającej z zastosowania się Wnioskodawcy do otrzymanej interpretacji nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe przedstawione we wniosku stanowią element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy o podatku od towarów i usług, tj. czynności dokonanych w ramach transakcji, które pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy, miały zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem, któremu służą te przepisy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz.U z 2016 r. poz. 718). Skargę do WSA wnosi się w dwóch egzemplarzach (art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcie naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ustawy).

Skarga powinna czynić zadość wymaganiom pisma w postępowaniu sądowym, a ponadto zawierać: wskazanie zaskarżonej decyzji, postanowienia innego aktu lub czynności, oznaczenie organu, którego działania, bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania skarga dotyczy, określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego, w przypadkach, o których mowa w art. 52 § 3 i 4, dowód, że skarżący wezwał właściwy organ do usunięcia naruszenia prawa (art. 57 § 1 pkt 1 - 4 ww. ustawy). Skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydana w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.