Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
1462-IPPB4.4511.1232.2016.1.JK3
z 27 stycznia 2017 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 5 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 27 października 2016 r. (data wpływu 3 listopada 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania uzyskanego przez matkę przychodu z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości - jest:

• prawidłowe - odnośnie terminu płatności zobowiązania,
• nieprawidłowe - w pozostałym zakresie.
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 3 listopada 2016 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania uzyskanego przez matkę przychodu z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

W dniu 30 stycznia 2015 r., matka Wnioskodawcy otrzymała odszkodowanie w kwocie 4.600.000 zł od Miasta za bezumowne korzystanie z nieruchomości. W dniu 20 lutego 2015 odprowadziła z tego tytułu część podatku w wysokości 819.292 zł do Urzędu Skarbowego. Pozostałą część podatku z tytułu powyższego odszkodowania w wysokości 481.451 zł, ustalonej zgodnie z otrzymaną przez nią interpretacją indywidualną Nr IPPB4/4511-1184/15-4/MP z dnia 8 grudnia 2015 r. oraz interpretacją indywidualną Nr IPPB1/4511-268/15-4/AM z dnia 8 maja 2015 r., tj. po odjęciu kosztów prowizji prawników i obliczoną według skali podatkowej, miała odprowadzić w terminie do 30 kwietnia 2016 r. i wykazać na zeznaniu podatkowym PIT-37, które również miała złożyć w Urzędzie Skarbowym w terminie do 30 kwietnia 2016 r.

Niestety matka Wnioskodawcy w dniu 5 stycznia 2016 r. zmarła, nie składając zeznania podatkowego PIT-37 za rok 2015 i nie odprowadzając pozostałej części podatku z tytułu odszkodowania do swojego urzędu skarbowego.

Spadkobiercami matki Wnioskodawcy, jest Wnioskodawca wraz z siostrą , każde z nich w 1/2 części.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy na Wnioskodawcy, który jest spadkobiercą, ciąży obowiązek odprowadzenia podatku (obliczonego według skali podatkowej) za zmarłą matkę z tytułu odszkodowania pomniejszonego o koszty prowizji prawników i po odjęciu wpłaconej w dniu 20 lutego 2015 r. części (zaliczki) podatku z tego tytułu, czy też podatek ten jest umorzony wraz ze śmiercią podatnika tj. matki Wnioskodawcy?
2. Jeśli podatek nie jest umorzony wraz ze śmiercią podatnika, to w jaki sposób ma być odprowadzony tzn. przez kogo, do którego urzędu skarbowego i w jakim terminie ?
   
   

Przedmiotem niniejszej interpretacji jest odpowiedź na pyt. Nr 1 i Nr 2 (tylko w zakresie wskazania przez kogo i w jakim terminie podatek ma być odprowadzony). W zakresie właściwego urzędu skarbowego zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Zdaniem Wnioskodawcy.

Ad. 1.Wraz ze śmiercią podatnika podatek zostaje umorzony.

Ad. 2. Jeśli podatek nie zostaje umorzony wraz ze śmiercią podatnika, to zdaniem Wnioskodawcy powinien być odprowadzony przez jednego ze spadkobierców, do urzędu skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania zmarłego podatnika, w terminie wykazanym na pisemnym wezwaniu z urzędu skarbowego, bez naliczania i płacenia odsetek za okres od 30 kwietnia 2016 do daty terminu z wezwania.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2016 r., poz. 2032, z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie do treści art. 9 ust. 2 ww. ustawy, dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 24-25 nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Zagadnienia dotyczące bezumownego korzystania z nieruchomości zostały uregulowane w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2016 r. poz. 380). Zgodnie z art. 224 § 1 Kodeksu cywilnego samoistny posiadacz w dobrej wierze nie jest obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i nie jest odpowiedzialny ani za jej zużycie, ani za jej pogorszenie lub utratę. Nabywa własność pożytków naturalnych, które zostały od rzeczy odłączone w czasie jego posiadania, oraz zachowuje pobrane pożytki cywilne, jeżeli stały się w tym czasie wymagalne. Jednakże od chwili, w której samoistny posiadacz w dobrej wierze dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy, jest on obowiązany do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy i jest odpowiedzialny za jej zużycie, pogorszenie lub utratę, chyba że pogorszenie lub utrata nastąpiła bez jego winy. Obowiązany jest zwrócić pobrane od powyższej chwili pożytki, których nie zużył, jak również uiścić wartość tych, które zużył ( art. 224 § 2 Kodeksu cywilnego).

W myśl art. 225 Kodeksu cywilnego obowiązki samoistnego posiadacza w złej wierze względem właściciela są takie same jak obowiązki samoistnego posiadacza w dobrej wierze od chwili w której ten dowiedział się o wytoczeniu przeciwko niemu powództwa o wydanie rzeczy. Jednakże samoistny posiadacz w złej wierze obowiązany jest nadto zwrócić wartość pożytków, których z powodu złej gospodarki nie uzyskał, oraz jest odpowiedzialny za pogorszenie i utratę rzeczy, chyba że rzecz uległaby pogorszeniu lub utracie także wtedy, gdyby znajdowała się w posiadaniu uprawnionego.

Zgodnie, zatem z art. 224 § 2 w związku z art. 225 ww. Kodeksu, posiadacz w złej wierze jest m.in. obowiązany względem właściciela, do wynagrodzenia za korzystanie z rzeczy, w tym wypadku nieruchomości, stanowiącej własność podatnika.

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości obejmuje spodziewane korzyści, jakie Wnioskodawca uzyskałby, gdyby ją oddał do korzystania na podstawie określonego stosunku prawnego (np. umowy najmu, dzierżawy). Przysługujące na mocy art. 224 § 2 i art. 225 ustawy Kodeks cywilny wynagrodzenie nie jest, zatem naprawieniem szkody wyrządzonej właścicielowi, lecz wynagrodzeniem, zapłatą za korzystanie z jego rzeczy, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej; a więc tym, co uzyskałby właściciel, gdyby rzecz oddał w odpłatne korzystanie na podstawie ważnego, umownego stosunku prawnego.

Przepisy prawa cywilnego dają więc właścicielowi rzeczy prawo do roszczenia o wynagrodzenie, które obejmuje kompensatę utraconych korzyści, jakie właściciel uzyskałby, gdyby rzecz wydzierżawiał lub wynajął. Utrata korzyści w szczególności polega na nie uzyskaniu pożytków cywilnych, które rzecz przynosi.

Otrzymana kwota za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi przysporzenie majątku, mające konkretny wymiar finansowy, a więc stanowi podlegający opodatkowaniu przychód w rozumieniu podatkowym.

Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości to zapłata za korzystanie z cudzej własności, którą posiadacz musiałby uiścić właścicielowi, gdyby jego posiadanie oparte było na istniejącej podstawie prawnej. Przez wynagrodzenie za używanie rzeczy należy rozumieć nie tylko uiszczenie opłaty za efektywne korzystanie z rzeczy (nieruchomości), lecz także zwrot przez posiadacza w złej wierze wszelkich wydatków i ciężarów, do których zaliczyć trzeba między innymi podatki i daniny publiczne (wyrok Sądu Apelacyjnego z dnia 13 maja 2003 r.). Z bezumownym korzystaniem z rzeczy mamy do czynienia, gdy osoba trzecia bez tytułu prawnego wchodzi w sferę uprawnień właścicielskich, w wyniku, czego właściciel zostaje pozbawiony faktycznego władztwa nad rzeczą oraz możliwości czerpania z niej pożytków.

Wypłacona kwota wynagrodzenia (odszkodowania) za bezumowne korzystanie z nieruchomości stanowi przychód z innych źródeł, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach ogólnych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że w dniu 30 stycznia 2015 r., matka Wnioskodawcy otrzymała odszkodowanie w kwocie 4.600.000 zł od Miasta za bezumowne korzystanie z nieruchomości. W dniu 20 lutego 2015 odprowadziła z tego tytułu część podatku w wysokości 819.292 zł do Urzędu Skarbowego . Pozostałą część podatku z tytułu powyższego odszkodowania w wysokości 481.451 zł, tj. po odjęciu kosztów prowizji prawników i obliczoną według skali podatkowej, miała odprowadzić w terminie do 30 kwietnia 2016 r. i wykazać na zeznaniu podatkowym PIT-37, które również miała złożyć w Urzędzie Skarbowym w terminie do 30 kwietnia 2016 r. Niestety matka Wnioskodawcy w dniu 5 stycznia 2016 r. zmarła, nie składając zeznania podatkowego PIT-37 za rok 2015 i nie odprowadzając pozostałej części podatku z tytułu odszkodowania do swojego urzędu skarbowego. Spadkobiercami matki Wnioskodawcy, jest Wnioskodawca wraz z siostrą , każde z nich w 1/2 części.

Zgodnie z art. 7 § 1 ww. ustawy Ordynacja podatkowa – podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Obowiązek podatkowy jest więc ściśle związany z konkretną osobą, która wkroczyła w zakres obowiązku określonego ustawą. Art. 4 Ordynacji podatkowej stanowi, że – obowiązkiem podatkowym jest wynikająca z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.

Podkreślenia wymaga fakt, że zgodnie z art. 97 § 1 i § 2 ustawy Ordynacja podatkowa – spadkobiercy podatnika, z zastrzeżeniem § 2, przejmują przewidziane w przepisach prawa podatkowego majątkowe prawa i obowiązki spadkodawcy, zaś jeżeli na podstawie przepisów prawa podatkowego spadkodawcy przysługiwały prawa niemajątkowe związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, przechodzą one na spadkobierców pod warunkiem dalszego jej prowadzenia na ich rachunek.

Do praw majątkowych przewidzianych w przepisach prawa podatkowego zaliczyć można np. prawo do zwrotu nadpłaty, prawo do zwrotu podatku, niewykorzystane prawo do rozłożenia zapłaty podatku na raty. Do obowiązków majątkowych z kolei można zaliczyć: obowiązek zapłaty zaległości podatkowych, zapłaty odsetek za zwłokę itp. Wynika z tego, że zobowiązanie podatkowe matki Wnioskodawcy nie ustało z chwilą jej śmierci, lecz podlega dziedziczeniu przez Wnioskodawcę i Jego siostrę.

Powyższe przepisy dotyczą tylko i wyłącznie majątkowych praw i obowiązków spadkodawcy, nie odnoszą się natomiast do praw i obowiązków zmarłego ściśle związanych z jego osobą, do których należy zaliczyć między innymi przysługujące spadkodawcy prawa do ulg, czy zwolnień podatkowych. Prawa i obowiązki o charakterze osobistym nie podlegają dziedziczeniu w świetle przepisów Kodeksu cywilnego, ani przejęciu przez spadkobierców w świetle ustawy Ordynacja podatkowa.

Na podstawie zaś art. 100 § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, organ podatkowy orzeka w jednej decyzji o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień poszczególnych spadkobierców na podstawie decyzji ostatecznych wydanych wobec spadkodawcy oraz jego zobowiązań wynikających z prawidłowych deklaracji.

Stosownie do art. 100 § 2 cyt. ustawy, jeżeli deklaracja złożona przez spadkodawcę jest nieprawidłowa lub deklaracji nie złożono, orzekając o zakresie odpowiedzialności lub uprawnień spadkobierców, organ podatkowy jednocześnie ustala lub określa kwoty, o których mowa w art. 21 dzień powstania zobowiązania podatkowego § 3 i 3a, art. 24 przesłanki decyzji w sprawie określenia wysokości straty poniesionej przez podatnika lub art. 74a .

Przepis art. 100 § 3 ww. ustawy stanowi, że termin płatności przez spadkobiercę zobowiązań wynikających z decyzji o zakresie jego odpowiedzialności wynosi 14 dni od dnia jej doręczenia.

Stosownie do przepisów zawartych w art. 102 § 2 Ordynacji podatkowej, w miejsce strony zmarłej w toku postępowania w sprawach dotyczących praw i obowiązków wymienionych w art. 97 wstępują jej spadkobiercy.

W przypadku śmierci podatnika, zobowiązanie podatkowe związane z uzyskanym przed śmiercią i nierozliczonym podatkowo dochodem ustala naczelnik urzędu skarbowego, a ewentualnym podatkiem dochodowym od osób fizycznych zostają obciążeni spadkobiercy zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz odpowiedzialności za długi spadkowe.

Oznacza to, że zobowiązanie podatkowe, przypadające na zmarłą w 2016 r. matkę Wnioskodawcy, ustali organ podatkowy w drodze jednej decyzji, a podatkiem dochodowym od osób fizycznych zostaną obciążeni poszczególni spadkobiercy, m.in. Wnioskodawca, jako jeden ze spadkobierców z uwzględnieniem sposobu przyjęcia spadku i posiadanego udziału. Termin płatności przez spadkobiercę zobowiązań wynikających z decyzji o zakresie jego odpowiedzialności wynosi 14 dni od dnia jej doręczenia.

Zatem, obowiązek uiszczenia należnego podatku od przychodu uzyskanego przez zmarłą z tytułu wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przechodzi na spadkobierców, przy czym spadkobiercy nie są podatnikami, a jedynie osobami odpowiedzialnymi za długi spadkowe.

Jednakże, wskazać należy, że mając na uwadze treść zadanego przez Wnioskodawcę pytania oraz przepis art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, interpretacja indywidualna skierowana jest wyłącznie do Wnioskodawcy i skutki prawne wywołuje tylko w stosunku do Niego. Natomiast pozostali spadkobiercy, chcąc uzyskać interpretację indywidualną, powinni wystąpić z odrębnym wnioskiem i uiścić stosowną opłatę.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa ( art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2016 r., poz. 718, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy), w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania ( art. 53 § 2ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi ( art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Administracji Skarbowej w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1 Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.