Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-1-2/4510-109/16/MS
z 28 stycznia 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 16 października 2015 r. (data wpływu do tut. BKIP 22 października 2015 r.), uzupełnionym 19 i 25 stycznia 2016 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia, czy w związku z umorzeniem udziałów Wspólnika Zbywającego (dobrowolnym, przymusowym, automatycznym) bez wynagrodzenia, zastosowania nie znajdą przepisy dotyczące cen transferowych, tj. art. 9a i art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a także zasada ustalania ceny rynkowej, o której mowa w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (pytanie oznaczone we wniosku Nr 4) – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 października 2015 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych m.in. w zakresie ustalenia, czy w związku z umorzeniem udziałów Wspólnika Zbywającego (dobrowolnym, przymusowym, automatycznym) bez wynagrodzenia, zastosowania nie znajdą przepisy dotyczące cen transferowych, tj. art. 9a i art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a także zasada ustalania ceny rynkowej, o której mowa w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 30 grudnia 2015 r. Znak: IBPB-1-2/4510-710/15/MS, IBPP2/4512-904/15/WN wezwano do jego uzupełnienia. Uzupełnienia dokonano 19 i 25 stycznia 2016 r.

We wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Podatnik (dalej również: „Wnioskodawca”, „Wspólnik Zbywający”) jest spółką z ograniczoną odpowiedzialnością i podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Podatnik na chwilę obecną jest akcjonariuszem spółki komandytowo-akcyjnej (dalej: „SKA”, „Spółka”), w której innym akcjonariuszem jest inna spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej również: „Wspólnik Pozostający”). Akcje posiadane przez Wnioskodawcę zostały objęte w okresie, kiedy SKA nie była podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych, natomiast umorzenie akcji odbędzie się w okresie, kiedy SKA będzie podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych.

Niewykluczone, że w przyszłości dojdzie do nieodpłatnego umorzenia akcji własnych przez Spółkę. Umorzenie powyżej wskazanych akcji może mieć charakter dobrowolny, alternatywnie zakładane jest, że umorzenie może mieć także charakter przymusowy (bez zgody akcjonariusza) lub automatyczny (z chwilą ziszczenia się określonego w umowie zdarzenia).

Zatem każcie z trzech rodzajów umorzenia będzie mogło odbyć się za zgodą Wspólnika Zbywającego bez wynagrodzenia (tzn. dojdzie do umorzenia w jednym z trzech trybów, jednakże niezależnie od tego, jaki tryb zostanie wybrany, umorzenie przeprowadzone będzie bez wynagrodzenia).

W wyniku umorzenia Wspólnik Zbywający nie byłby już akcjonariuszem Spółki, wyłącznym akcjonariuszem SKA byłby inny podmiot/inne podmioty, tj. Wspólnik Pozostający i/lub podmiot trzeci/podmioty trzecie.

Niewykluczone, że umorzenie praw korporacyjnych w SKA nastąpi po przekształceniu tego podmiotu w spółkę kapitałową, tj. spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością. W rezultacie umorzenie dobrowolne, umorzenie automatyczne bądź przymusowe będzie odbywało się na udziałach spółki z o.o. powstałej w wyniku przekształcenia ze spółki SKA w sp. z o.o.

W uzupełnieniu wniosku z 19 stycznia 2016 r. (data wpływu do tut. BKIP 25 stycznia 2016 r.) Wnioskodawca wskazał, że umorzenie udziałów sp. z o.o. powstałej w wyniku przekształcenia SKA będzie mogło mieć charakter umorzenia dobrowolnego, przymusowego bądź automatycznego bez wynagrodzenia, co wynika z art. 199 § 3 KSH. Oznacza to, że samo umorzenie udziałów powstałej z przekształcenia SKA spółki z ograniczoną odpowiedzialnością będzie miało charakter przymusowy/automatyczny, jednak Wnioskodawca wyrazi zgodę na brak wypłaty wynagrodzenia.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym w związku z umorzeniem udziałów Wspólnika Zbywającego (dobrowolnym, przymusowym, automatycznym) bez wynagrodzenia, zastosowania nie znajdą przepisy dotyczące cen transferowych, tj. art. 9a i art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a także zasada ustalania ceny rynkowej, o której mowa w art. 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych? (pytanie oznaczone we wniosku Nr 4)

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z umorzeniem akcji Wspólnika Zbywającego (dobrowolnym, przymusowym, automatycznym) bez wynagrodzenia zastosowania nie znajdą przepisy dotyczące cen transferowych, tj. art. 9a i art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 851 ze zm. – dalej: „ustawa o PDOP”), a także nie znajdzie zastosowania zasada ustalania ceny rynkowej, o której mowa w art. 14 ustawy o PDOP. Analogiczne konkluzje są w przypadku umorzenia dobrowolnego, umorzenia przymusowego bądź automatycznego udziałów.

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z umorzeniem udziałów Wspólnika Zbywającego (dobrowolnym, przymusowym, automatycznym) bez wynagrodzenia zastosowania nie znajdą przepisy dotyczące cen transferowych, tj. art. 9a i art. 11 ustawy o PDOP, a także nie znajdzie zastosowania zasada ustalania ceny rynkowej, o której mowa w art. 14 ustawy o PDOP. Analogiczne konkluzje są w przypadku umorzenia dobrowolnego, umorzenia przymusowego bądź automatycznego udziałów. Powyższe wynika bezpośrednio z ugruntowanej linii orzeczniczej organów podatkowych oraz NSA (np. wyrok z 19 sierpnia 2015 r. o sygn. akt II FSK1747/13).

Zgodnie z art. 9a ust. 1 ww. ustawy, podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 - lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji.

Stosownie do postanowień art. 11 ust. 1 ustawy o PDOP, jeżeli:

1. podatnik podatku dochodowego mający siedzibę (zarząd) lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwany dalej „podmiotem krajowym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym za granicą lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo
2. osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania albo siedzibę (zarząd) za granicą, zwana dalej „podmiotem zagranicznym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo
3. te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów

-i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Natomiast zgodnie z art. 14 ustawy o PDOP, przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej.

Zdaniem Wnioskodawcy, skoro przepisy ksh dopuszczają umorzenie udziałów za wynagrodzeniem lub bez wynagrodzenia, to w razie skorzystania z możliwości umorzenia bez wynagrodzenia nie ma też podstaw do zastosowania przepisu art. 11 i art. 14 ustawy o PDOP - poprzez uznanie, że mamy do czynienia z transakcją nierynkową, tj. nie występującą w obrocie. Transakcje takie występują równie często jak transakcje odpłatne.

Ponadto, zbycie udziałów w celu umorzenia bez wynagrodzenia bądź umorzenie udziałów w ramach procedury automatycznego bądź przymusowego umorzeni udziałów ze swej natury występuje jedynie pomiędzy spółką kapitałową a jej akcjonariuszem/udziałowcem (udziałowcami). W konsekwencji, nie jest możliwe ustalenie czy umorzenie udziałów zostało przeprowadzone na warunkach rynkowych. Brak jest porównywalnych transakcji pomiędzy niezależnymi podmiotami.

Dodatkowo, w odniesieniu do art. 11 oraz art. 9a ustawy o PDOP, należy wskazać, że przepisy te mogą znaleźć zastosowanie wyłącznie w przypadku dokonywania transakcji pomiędzy określonymi podmiotami. Niemniej w przypadku umorzenia udziałów nie dochodzi do transakcji w rozumieniu przepisów o cenach transferowych - w związku z tym regulacje powyższych artykułów nie mogą znaleźć w analizowanej sprawie zastosowania.

Przepisy ustawy o PDOP nie definiują pojęcia „transakcji”. Zgodnie jednak z definicją wynikającą ze słownika języka polskiego „transakcja” to „operacja handlowa dotycząca kupna lub sprzedaży towarów lub usług” bądź „umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług; też: zawarcie takiej umowy”.

Zdaniem Wnioskodawcy, przepisy ustawy o PDOP dotyczące cen transferowych odnoszą się do transakcji o charakterze handlowym. Przepisy o cenach transferowych dotyczą zatem zdarzeń będących następstwem działalności gospodarczej (podstawowej lub dodatkowej), w wyniku których generowane są przychody. Nie znajdą one, zatem zastosowania w przypadku umorzenia udziałów, które stanowi zdarzenie o charakterze czysto restrukturyzacyjnym i jednorazowym, uregulowane szczególnymi przepisami prawa handlowego. Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 9 września 2011 r., nr ITPB1/415-635/11/MR, oraz w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24 grudnia 2008 r., nr ILPB3/423-637/08-2/HS.

Przepisy o cenach transferowych, w tym art. 11 ustawy o PDOP, a także przepis art. 14 ustawy o PDOP, nie znajdą zastosowania do umorzenia udziałów, również dlatego, że w kontekście umorzenia udziałów nie można mówić o „cenie”, a takim pojęciem posługują się zarówno art. 11 jak i art. 14 ustawy o PDOP. Stosownie bowiem do art. 535 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm. – winno być t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 121 ze zm., dalej jako: „Kodeks cywilny”) cena jest elementem umowy sprzedaży - sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.

Określone przepisami ksh umorzenie udziałów może natomiast nastąpić za „wynagrodzeniem”. Termin „wynagrodzenie” nie jest tożsamy z „ceną”. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego cena jest to „wartość rzeczy wyrażona w pieniądzach”, natomiast wynagrodzenie oznacza „zapłatę za pracę” bądź „odszkodowanie za utratę czegoś”. Z samej językowej wykładni wskazanych pojęć wynika zatem, że mają one odmienne znaczenie. Ponadto art. 2 ksh przewiduje stosowanie przepisów Kodeksu cywilnego w zakresie, jaki pozostaje w ksh nieuregulowany. Skoro zatem ksh w zakresie umorzenia udziałów posługuje się pojęciem wynagrodzenia, to jest to zabieg celowy i nie ma podstaw, by pojęcie to utożsamiać z ceną w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących sprzedaży.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że dyspozycja art. 11 oraz art. 14 ustawy o PDOP nie obejmuje czynności umorzenia udziałów. Skoro bowiem umorzenie to nie następuje za cenę, to tym bardziej nie można ustalić dla niego ceny rynkowej, czy też nierynkowej. Ponadto użycie w przepisach Kodeksu spółek handlowych terminu „wynagrodzenie” świadczy, że nie dotyczą one sprzedaży w rozumieniu art. 535 Kodeksu cywilnego. Czynności tej zatem nie można zakwalifikować np. jako umowy sprzedaży, co jednocześnie potwierdza, że nie stanowi ona transakcji w rozumieniu przepisów o cenach transferowych.

W odniesieniu do art. 11 ustawy o PDOP, wskazać ponadto należy na aspekt celowościowy przepisów dotyczących cen transferowych. Praktyka gospodarcza zna przypadki, gdy powiązane ze sobą podmioty zawierają transakcje, w których zastosowane zostają ceny znacznie odbiegające od cen stosowanych pomiędzy podmiotami niepowiązanymi. Rezultatem takich działań jest zmiana wielkości przychodów sprzedawcy i kosztów nabywcy w celu oddziaływania na wysokość opodatkowanego dochodu u każdego z kontrahentów. W wyniku zastosowania przepisów o cenach transferowych, w przypadku gdy cena transakcyjna jest wyższa niż cena rynkowa, koszty nabywcy mogą ulec obniżeniu podobnie, jak przychody sprzedawcy. Natomiast gdy kontrahenci ustalą cenę niższą od rynkowej, na podstawie przepisów o cenach transakcyjnych możliwe jest odpowiednie podwyższenie przychodów sprzedawcy, jak i kosztów nabywcy. Funkcja art. 11 ustawy o PDOP polega zatem na uniemożliwianiu dokonywania modyfikacji dochodów z transakcji przez powiązanych ze sobą podatników, w celu zmniejszenia ich zobowiązań podatkowych.

Jak wynika z powyższego, art. 11 oraz art. 14 ustawy o PDOP nie dotyczy umorzenia udziałów. Umorzenie udziałów nie stanowi bowiem transakcji, a jego celem nie jest modyfikacja wysokości dochodów, jakie osiągają podatnicy powiązani, poprzez zastosowanie nierynkowej ceny.

Umorzenie udziałów jest to działanie jednorazowe, które w ramach stosunków korporacyjnych zostało dopuszczone przepisami ksh, a jego celem jest prawne unicestwienie akcji lub udziałów wspólnika, którego udziały są umarzane, a nie dokonanie jakiejkolwiek transakcji gospodarczej. Ponadto, po stronie udziałowca brak jest nawet potencjalnego przychodu bądź kosztu, który miałby być przedmiotem korekty.

Fakt umorzenia przez SKA własnych udziałów bez wynagrodzenia pozostawać będzie zatem bez jakiegokolwiek wpływu na sytuację podatkową Wnioskodawcy. Ponadto należy zauważyć, że nie jest możliwe ustalenie, czy umorzenie udziałów zostanie przeprowadzona na warunkach rynkowych. Umorzenie udziałów, jak wynika z natury tej czynności, następuje pomiędzy spółką a jej akcjonariuszem/udziałowcem. W konsekwencji brak jest porównywalnych transakcji pomiędzy niezależnymi podmiotami.

Stanowisko zaprezentowane przez Wnioskodawcę znajduje poparcie w licznych interpretacjach przepisów prawa podatkowego, w tym m.in. w interpretacjach:

1. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z 3 marca 2015 r., sygn. IBPBI/2/423-1448/14/BG;
2. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach z 19 lutego 2014 r., sygn. IBPBI/2/423-1526/13/AP;
3. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 25 marca 2015 r., sygn. IBPBI/2/423-1562/14/SD.
   
   

W świetle powyższego w przedstawionym zdarzeniu przyszłym zastosowania nie znajdą przepisy art. 9a i art. 11 ustawy o PDOP, a tym samym nie będzie dopuszczalne oszacowanie przychodu Wnioskodawcy zgodnie z tym przepisem.

Podsumowując, Wnioskodawca stwierdza, że w świetle powyższego, w stosunku do transakcji umorzenia udziałów nie znajdą zastosowania przepisy dotyczące cen transferowych, tj. art. 9a i art. 11 ustawy o PDOP, a także zasada ustalania ceny rynkowej, o której mowa w art. 14 ustawy o PDOP, co wynika również z wyroku NSA z 19 sierpnia 2015 roku o sygn. akt II FSK 1747/13.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy opisanego zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie wydania interpretacji.

Na marginesie powyższych rozważań należy dodać, że z dniem 1 stycznia 2015 r. art. 11 ust. 1 updop otrzymał następujące brzmienie:

Jeżeli:

1. osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem krajowym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo
2. osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, mająca miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwana dalej „podmiotem zagranicznym”, bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo
3. ta sama osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej równocześnie bezpośrednio lub pośrednio bierze udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiada udział w kapitale tych podmiotów

-i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podatnik nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podatnika oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Natomiast art. 14 ust. 1 updop otrzymał brzmienie: przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych, z zastrzeżeniem ust. 4, jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie. Jeżeli jednak cena bez uzasadnionej przyczyny znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy w wysokości wartości rynkowej.

Okoliczność ta pozostaje jednak bez wpływu na ocenę stanowiska Wnioskodawcy.

Nadmienia się, że w zakresie pytań Nr 1-3 oraz 5 zostały/zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa Stefana Wyszyńskiego 2, 44-101 Gliwice po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.