Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy
ITPB3/4510-199/15/PS
z 28 lipca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) w zw. z § 9 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 30 kwietnia 2015 r. (data wpływu 11 maja 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia wartości kapitału własnego, o której mowa w art. 16 ust. 7h ustawy – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 11 maja 2015 r. wpłynął ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia wartości kapitału własnego, o której mowa w art. 16 ust. 7h ustawy.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

XXX Sp. z o. o. (dalej: „Spółka”, „Wnioskodawca”) jest spółką kapitałową z siedzibą w Polsce i prowadzi działalność gospodarczą w zakresie produkcji elementów kompozytowych wykorzystywanych m.in. w produkcji wiatraków prądotwórczych. Spółka należy do międzynarodowej grupy kapitałowej XXX (dalej: „Grupa”). Jedynym udziałowcem Spółki jest XXX z siedzibą w Danii (dalej: „Udziałowiec”).

Jednocześnie, Spółka jest pożyczkobiorcą w związku z pożyczkami udzielonymi jej przez Udziałowca.

Obecnie planowane jest dokapitalizowanie Spółki. W związku z tym, w celu uproszczenia wzajemnych rozliczeń planuje się, iż Udziałowiec obejmie nowo utworzone udziały w Spółce w zamian za aport wierzytelności przysługujących mu wobec Spółki z tytułu udzielonych pożyczek a także (części) należnych mu odsetek od tych pożyczek.

Jednocześnie należy podkreślić, że kapitał zakładowy Spółki zostanie podwyższony jedynie o część wartości wkładu niepieniężnego, a nadwyżka wartości wkładu ponad wartość nominalną wyemitowanych udziałów (tzw. agio) przekazana zostanie na kapitał zapasowy Spółki. Tym samym dojdzie do podwyższenia kapitału zakładowego Spółki z agio w drodze wniesienia przez Udziałowca wkładu niepieniężnego.

W wyniku powyższych działań dojdzie do konwersji długu na kapitał zakładowy i zapasowy, co skutkować będzie wygaśnięciem zobowiązania Spółki z tytułu otrzymanych od Udziałowca pożyczek.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 7h ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, Spółka określając wartości kapitału własnego, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 wskazanej ustawy, będzie zobowiązana wyłączyć tę część kapitału zakładowego, która została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek)?
2. Czy zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 7h ustawy o ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, Spółka określając wartości kapitału własnego, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 wskazanej ustawy, będzie zobowiązana wyłączyć tę część kapitału zapasowego, która została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek)?

Zdaniem Wnioskodawcy, przepis art. 16 ust. 7h ustawy o ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jednoznacznie wskazuje, iż Spółka dla potrzeb określenia wartości kapitału własnego, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy, nie będzie mogła uwzględnić części kapitału zakładowego pokrytej wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek). Tym samym Spółka będzie zobowiązana pomniejszyć wartości kapitału własnego o część kapitału zakładowego pokrytą wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek) od Udziałowca.

Jednocześnie Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż dla potrzeb określenia wartości kapitału własnego, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy, Spółka będzie mogła uwzględnić część kapitału zapasowego pokrytą wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek). Tym samym Spółka nie będzie zobowiązana pomniejszyć wartości kapitału własnego o część kapitału zapasowego pokrytą wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek) od Udziałowca.

Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określają art. 15 oraz 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Definicja kosztów uzyskania przychodów dla celów podatku dochodowego od osób prawnych została zawarta w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z powołanym przepisem, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy.

Ponadto w art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zawierającym katalog wydatków, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów wskazano, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni (art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy).

Stosownie natomiast do przepisu art. 16 ust. 1 pkt 61 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenia z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę – w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Jednocześnie, sposób określenia wartości kapitału własnego niezbędnego do obliczenia wskaźnika odsetek od pożyczek nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, został uregulowany w art. 16 ust. 7h tejże ustawy.

Zgodnie z tym przepisem, wartość kapitału własnego, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61, określa się na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek, o których mowa w tych przepisach, bez uwzględnienia kapitału własnego pochodzącego z otrzymanych pożyczek podporządkowanych. Wartość tę pomniejsza się o wartość kapitału zakładowego spółki lub funduszu udziałowego w spółdzielni, jaka nie została na ten kapitał lub fundusz faktycznie przekazana lub jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi wspólnikom wobec tej spółki lub członkom wobec tej spółdzielni, a także wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m.

Jak wskazano w art. 14 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks Spółek Handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030 ze zm., dalej: „ustawa KSH”) przedmiotem wkładu do spółki (tj. aportu) nie może być prawo niezbywalne oraz świadczenie pracy lub usług. Tym samym, przedmiotem wkładu niepieniężnego do spółki kapitałowej może być każde prawo majątkowe, również wierzytelności.

Operację, w wyniku której dochodzi do zmiany wierzytelności wspólnika wobec spółki na udziały, określa się w doktrynie i piśmiennictwie jako konwersję długu na kapitał zakładowy (z perspektywy spółki) lub konwersję wierzytelności na udziały (z perspektywy wspólnika) (tak m.in. G.R. Gontarz, Kapitalizacja rezerw w spółkach kapitałowych, Przegląd Podatkowy nr 5/2003). Jak zostało wskazane w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: „NSA”) z dnia 14 grudnia 2004 r., o sygn. FSK 1408/04 „przedmiotem wkładu niepieniężnego mogą być wierzytelności (...).”

Stosownie do art. 152 ustawy KSH kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dzieli się na udziały o równej lub nierównej wartości nominalnej. Jednocześnie art. 154 § 3 KSH stanowi, iż udziały nie mogą być obejmowane poniżej ich wartości nominalnej. Jeżeli udział jest obejmowany po cenie wyższej od wartości nominalnej, nadwyżkę przelewa się do kapitału zapasowego.

W świetle przepisów ustawy KSH należy zatem stwierdzić, iż kapitał zakładowy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością odpowiada łącznej wartości nominalnej udziałów objętych przez udziałowców tej spółki. Jak wskazano powyżej, dopełnieniem regulacji zawartej w art. 152 ustawy o KSH jest przepis art. 154 § 3 KSH, z którego wynikają dwojakie konsekwencje.

W pierwszej kolejności przepis ten ustanawia zakaz obejmowania udziałów po cenie niższej od wartości nominalnej udziałów jednocześnie dopuszczając możliwość obejmowania udziałów w kapitale zakładowym spółki z ograniczoną odpowiedzialnością po cenie wyższej od wartości nominalnej udziałów. W takiej sytuacji nadwyżka wniesionego wkładu ponad wartość nominalną udziałów - stanowiąca tzw. agio - jest przekazywana na kapitał zapasowy spółki. Tym samym w przypadku obejmowania udziałów w kapitale zakładowym spółki z ograniczoną odpowiedzialnością po cenie wyższej od ich wartości nominalnej - co będzie miało miejsce w przypadku Spółki - kapitał zakładowy jest powiększany wyłącznie o wartość wkładu odpowiadającą wartości nominalnej objętych udziałów. Natomiast nadwyżka wartości wkładu ponad wartość nominalną udziałów nie powiększa kapitału zakładowego, ale jak już wskazano powyżej jest przekazywana na kapitał zapasowy, stanowiący odrębny od kapitału zakładowego kapitał Spółki.

Należy przy tym zwrócić uwagę, iż na podstawie art. 261 KSH uregulowanie zawarte w art. 154 § 3 KSH ma w pełni zastosowanie nie tylko na etapie powstawania spółki, ale także do podwyższenia kapitału zakładowego istniejącej już spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Mając na uwadze powyższe, należy zauważyć, iż art. 16 ust. 7h ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w sposób szczególny określa wartość kapitału własnego podatnika lub funduszu udziałowego w spółdzielni dla potrzeb cienkiej kapitalizacji. Jak zostało już przytoczone powyżej, wartość kapitału własnego Spółki pomniejsza się o tę część kapitału zakładowego, jaka:

• nie została na ten kapitał lub fundusz faktycznie przekazana;
• została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek lub z tytułu odsetek od tych pożyczek przysługującym udziałowcom wobec tej spółki;
• została pokryta wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m.

W świetle powyższego, stwierdzić należy zatem, iż Wnioskodawca - określając wartość kapitału własnego, o którym mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy dla potrzeb ustalenia wskaźnika dla tzw. cienkiej kapitalizacji będzie zobowiązany:

• wyłączyć z kapitału własnego tę część kapitału zakładowego, która została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek lub z tytułu odsetek od tych pożyczek przysługującym Udziałowcowi,
• uwzględnić tę część kapitału zapasowego, która została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek lub z tytułu odsetek od tych pożyczek przysługującym Udziałowcowi. Tym samym, nadwyżka emisyjna ponad wartość nominalną udziałów przekazana na kapitał zapasowy Spółki będzie uwzględniona w wartości kapitału własnego Spółki określanego zgodnie z art. 16 ust. 7h ustawy.

Zgodnie z prezentowanym przez NSA podejściem w procesie wykładni prawa, należy w pierwszej kolejności opierać się na rezultatach wykładni językowej (przykładowo: wyrok NSA z dnia 18 lutego 2014 r., sygn. II FSK 832/12, wyrok NSA z dnia 9 sierpnia 2012 r., sygn. II FSK 47/11, lub wyrok NSA z dnia 5 listopada 2009 r., sygn. II FSK 2194/08). Pogląd ten znajduje również potwierdzenie w uchwale Siedmiu Sędziów NSA z dnia 17 stycznia 2011 r. o sygn. akt II FPS 2/10, stosownie do której „na gruncie prawa podatkowego ze względu na jego tetryczny i z istoty swojej ingerencyjny charakter, przyznać należy pierwszeństwo zasadzie wykładni gramatycznej (językowej).”

Dodatkowo, jak zostało wskazane w wyroku NSA z dnia 12 grudnia 2012 r., o sygn. akt II FSK 840/11, „(...) zgodnie z poglądami utrwalonymi w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego na gruncie prawa podatkowego przyjmuje się przede wszystkim dyrektywę prymatu wykładni językowej. Stoi za tym ochrona podatnika, tak aby mógł on układać swoje sprawy w zaufaniu do tego, że nałożone na niego przez ustawodawcę ciężary i świadczenia publiczne nie zostaną ukształtowane na jego niekorzyść w oparciu o funkcjonalne czy celowościowe dyrektywy interpretacji prawa.”

Tym samym, jak wskazuje się również w doktrynie, w procesie interpretacji prawa podatkowego należy zatem zawsze brać pod uwagę znaczenie użytych słów w ustawie w rozumieniu powszechnie przyjętym w języku polskim, chyba że ustawodawca nada tym słowom na gruncie prawa podatkowego specyficzną treść odmienną od języka potocznego (R. Mastalski, Interpretacja prawa podatkowego, C.H. Beck, Warszawa 1989). Dopiero wtedy, gdy rezultat wykładni językowej budzi wątpliwości powstaje możliwość odwołania się do wykładni systemowej lub funkcjonalnej, które jednak służą interpretacji prawa podatkowego jedynie w granicach zakreślonych przez wykładnię językową (L. Morawski, Wykładnia w orzecznictwie sądów. Komentarz, Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2002).

Zastosowanie wykładni językowej przepisu art. 16 ust. 7h ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych prowadzi do wniosku, że przy ustalaniu wartości kapitału własnego Spółki dla potrzeb cienkiej kapitalizacji, jedynie kapitał zakładowy winien być pomniejszony o cześć, jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi udziałowcom wobec tej spółki. Tym samym, obowiązek odpowiedniego pomniejszenia kapitału własnego nie będzie miał zastosowania w przypadku pokrycia wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek) kapitału zapasowego. Oczywistym jest bowiem, że pojęcia „kapitał własny”, „kapitał zakładowy” lub „kapitał zapasowy” nie są tożsame i nie mogą być stosowane wymiennie.

Mimo, iż pojęcia „kapitału własnego”, „kapitału zakładowego” lub „kapitału zapasowego” nie posiadają swojej definicji w przepisach prawa podatkowego są od siebie wyraźnie oddzielane w przepisach, które się do nich odnoszą.

Pojęcie kapitału zakładowego można przykładowo wyjaśniać w nawiązaniu do jego bilansowego znaczenia albo w odniesieniu do jego funkcji w strukturze kapitałowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jak trafnie zauważył Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 8 listopada 1993 r., o sygn. II KRN 220/93 „w odniesieniu do spółki z ograniczoną odpowiedzialnością szczególne znaczenie mają przepisy dotyczące kapitału zakładowego spółki. Stanowi on bowiem pierwotny majątek spółki i jest podstawą zabezpieczenia praw wierzycieli oraz rękojmią spłaty udzielanych spółce kredytów. Wyrazem tej funkcji gospodarczej kapitału zakładowego spółki są zasady (i) jego ścisłego oznaczenia, (ii) całkowitej wpłaty oraz (iii) stałości, którą osiąga się przez umieszczenie go w bilansie strony biernej. W związku ze wskazaną funkcją kapitału zakładowego, w art. 160 pkt 2 k.h. wyraźnie ustanowiono, że warunkiem powstania spółki z o.o. jest wniesienie całego kapitału zakładowego.” Ponadto, w ramach przepisów o rachunkowości kapitał zakładowy jest częścią składową kapitału własnego.

Kapitał zapasowy w ramach przepisów o rachunkowości również stanowi składnik kapitału własnego, który ulega zwiększeniu m.in w wyniku emisji udziałów powyżej wartości nominalnej, podziału zysku, czy dopłat. Kapitał ten ulega natomiast zmniejszeniu m.in. w przypadku zwiększenia kapitału zakładowego ze środków na nim zgromadzonych czy pokrycia straty. Dodatkowo, znaczenie kapitału zapasowego zostało unormowane m.in. w art. 396 ustawy KSH. Zgodnie z jego treścią, na pokrycie straty należy utworzyć kapitał zapasowy, do którego przelewa się co najmniej 8% zysku spółki akcyjnej za dany rok obrotowy, dopóki kapitał ten nie osiągnie co najmniej jednej trzeciej kapitału zakładowego. Do kapitału zapasowego należy przelewać także nadwyżki, osiągnięte przy emisji akcji powyżej ich wartości nominalnej, a pozostałe - po pokryciu kosztów emisji akcji. Do kapitału zapasowego wpływają również dopłaty, które uiszczają akcjonariusze w zamian za przyznanie szczególnych uprawnień ich dotychczasowym akcjom, o ile te dopłaty nie będą użyte na wyrównanie nadzwyczajnych odpisów lub strat. Statut może przewidywać tworzenie innych kapitałów na pokrycie szczególnych strat lub wydatków (są to kapitały rezerwowe). O użyciu kapitału zapasowego i rezerwowego rozstrzyga walne zgromadzenie; jednakże części kapitału zapasowego w wysokości jednej trzeciej kapitału zakładowego można użyć jedynie na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym.

Natomiast kapitał własny stanowi co do zasady wartościowy odpowiednik składników majątku, do których danej jednostce przysługuje prawo własności. Rachunkowa wartość kapitału własnego jest równa sumie wartości kapitału zakładowego, kapitału zapasowego, kapitału z aktualizacji wyceny, pozostałych kapitałów rezerwowych, niepodzielonego zysku z lat ubiegłych i zysku netto z bieżącej działalności, pomniejszona o sumę wartości należnych wpłat na kapitał zakładowy, akcji własnych, niepokrytej straty z lat ubiegłych, straty netto z bieżącej działalności i odpisów z zysku netto w ciągu roku obrotowego.

Tym samym, pomimo, iż aktualnie obowiązujące akty prawne i ustawy podatkowe nie zawierają znaczenia „kapitału własnego”, „kapitału zakładowego” lub „kapitału zapasowego” sensu stricto, pojęcia te wyraźnie są od siebie oddzielane w przepisach, które się do nich odnoszą.

Reasumując, w świetle przedstawionej we wniosku argumentacji oraz przywołanych przepisów prawa podatkowego, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż w zakresie czynności skutkujących zmianą wartości kapitałów własnych Spółki, dla potrzeb ustalenia wskaźnika cienkiej kapitalizacji, jedynie wartość kapitału zakładowego powinna być pomniejszona o część pokrytą wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz odsetek od tych pożyczek), natomiast kapitał zapasowy w związku z tym, iż jest kapitałem innym niż kapitał zakładowy i nie został wprost wskazany w treści art. 16 ust. 7h ustawy w przypadku, gdy zostanie pokryty wierzytelnościami, nie będzie pomniejszać wartości kapitału własnego.

W związku z powyższym, wartości kapitału własnego, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy, nie będzie mogła uwzględnić części kapitału zakładowego pokrytej wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek). Tym samym Spółka będzie zobowiązana pomniejszyć wartości kapitału własnego o część kapitału zakładowego pokrytą wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek) od Udziałowca.

Jednocześnie dla potrzeb określenia wartości kapitału własnego, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy, Spółka będzie mogła uwzględnić część kapitału zapasowego pokrytą wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek). Tym samym Spółka nie będzie zobowiązana pomniejszyć wartości kapitału własnego o część kapitału zapasowego pokrytą wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek) od Udziałowca.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Koszty pożyczki, tj. naliczone odsetki od pożyczki, mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w momencie ustalonym zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a lub art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów) (…).

W myśl art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz nie zapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

Odsetki od pożyczki mogą więc zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów dopiero w momencie ich faktycznej zapłaty lub kapitalizacji, jednak pod warunkiem, że nie zachodzą m.in. okoliczności, o których mowa przepisach art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy.

Ww. przepisy zostały znowelizowane na podstawie art. 1 pkt 13 lit. a tiret trzecie ustawy z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r., poz. 1328 z póź. zm.)

Dotychczasowe przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy uzależniały możliwość zaliczania do podatkowych kosztów odsetek od pożyczek udzielonych podatnikom od stopnia, w jakim zadłużenie tych podatników przekraczało trzykrotną wartość kapitału zakładowego spółki. Uwzględniając jednak fakt, iż wysokość kapitału zakładowego nie jest wartością oddającą rzeczywistą wartość posiadanego przez spółkę majątku, a tym samym jej "zdolność kredytową", odstąpiono od kryterium "kapitału zakładowego" i zastąpiono go kryterium wysokości kapitałów własnych podatnika (z pewnymi wyłączeniami). W związku jednak z tym, iż kapitał zakładowy jest tylko jednym z kapitałów uwzględnianych w "kapitałach własnych", dotychczasowy wskaźnik kapitału do zadłużenia wynoszący 1:3 zastąpiono wskaźnikiem 1:1.

Zgodnie ze znowelizowanym art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez podmiot posiadający bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udzielonych łącznie przez podmioty posiadające łącznie bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia wobec tych podmiotów, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Natomiast obecnie obowiązujący art. 16 ust. 1 pkt 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazuje, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych spółce przez inną spółkę, jeżeli w obu tych spółkach ten sam podmiot bezpośrednio lub pośrednio posiada nie mniej niż po 25% udziałów (akcji), a wartość zadłużenia spółki otrzymującej pożyczkę wobec spółki udzielającej pożyczki oraz wobec podmiotów posiadających bezpośrednio lub pośrednio nie mniej niż 25% udziałów (akcji) spółki otrzymującej pożyczkę, uwzględniającego również zadłużenie z tytułu pożyczek, przekroczy łącznie wartość kapitału własnego spółki otrzymującej pożyczkę - w proporcji, w jakiej wartość zadłużenia przekraczająca wartość kapitału własnego spółki pozostaje do całkowitej kwoty tego zadłużenia, określonej na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek; przepisy te stosuje się odpowiednio do spółdzielni, członków spółdzielni oraz funduszu własnego takiej spółdzielni.

Stosownie do obowiązującego od 1 stycznia 2015 r. art. 16 ust. 7h ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wartość kapitału własnego, o której mowa w ust. 1 pkt 60 i 61, określa się na ostatni dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc zapłaty odsetek od pożyczek, o których mowa w tych przepisach, bez uwzględnienia kapitałów z aktualizacji wyceny oraz części kapitału własnego pochodzącego z otrzymanych pożyczek podporządkowanych. Wartość tę pomniejsza się o wartość kapitału zakładowego spółki lub funduszu udziałowego w spółdzielni, jaka nie została na ten kapitał lub fundusz faktycznie przekazana lub jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi wspólnikom wobec tej spółki lub członkom wobec tej spółdzielni, a także wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m.

Z przedstawionego zdarzenia przyszłego wynika natomiast, że Spółka jest pożyczkobiorcą w związku z pożyczkami udzielonymi jej przez jedynego udziałowca. Obecnie Spółka, aby udziałowiec objął nowo utworzone udziały w Spółce w zamian za aport wierzytelności przysługujących mu wobec Spółki z tytułu udzielonych pożyczek a także (części) należnych mu odsetek od tych pożyczek. Wnioskodawca wskazuje, że kapitał zakładowy Spółki zostanie podwyższony jedynie o część wartości wkładu niepieniężnego, a nadwyżka wartości wkładu ponad wartość nominalną wyemitowanych udziałów (tzw. agio) przekazana zostanie na kapitał zapasowy Spółki. Tym samym dojdzie do podwyższenia kapitału zakładowego Spółki z agio w drodze wniesienia przez udziałowca wkładu niepieniężnego. W wyniku powyższych działań dojdzie do konwersji długu na kapitał zakładowy i zapasowy, co skutkować będzie wygaśnięciem zobowiązania Spółki z tytułu otrzymanych od udziałowca pożyczek.

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika więc, że Spółka planuje dokonać konwersji wierzytelności na udziały.

Wyróżnia się dwa sposoby dokonania konwersji wierzytelności na udziały (akcje):

• objęcie przez wierzyciela udziałów (akcji) w podwyższonym kapitale zakładowym w zamian za wkład niepieniężny w postaci jego wierzytelności wobec spółki – powstaje wówczas roszczenie spółki wobec tego podmiotu o wniesienie wkładu niepieniężnego w postaci jego wierzytelności. Wspólnik wnosi wierzytelność tytułem aportu, dokonując jej cesji na rzecz spółki, co jednocześnie prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania, którego przedmiot stanowiła ta wierzytelność (wierzytelność zostaje bowiem nabyta przez dłużnika);
• objęcie przez wierzyciela udziałów (akcji) w podwyższonym kapitale zakładowym w zamian za wkład pieniężny – powstaje wówczas roszczenie spółki wobec tego podmiotu o wniesienie wkładu pieniężnego, tj. wniesienie środków pieniężnych. Na podstawie umowy między wspólnikiem i spółką możliwe jest wówczas wzajemne potrącenie istniejących wierzytelności pieniężnych. Wierzytelność wspólnika wobec spółki nie stanowi w takiej sytuacji przedmiotu aportu, a jedynie służy realizacji wierzytelności spółki wobec wspólnika z tytułu objęcia udziałów (akcji).

O tym, czy konwersja wierzytelności na udziały (akcje) ma postać wkładu pieniężnego, czy niepieniężnego, decyduje treść uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego.

Jak słusznie wskazuje Wnioskodawca art. 16 ust. 7h ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w sposób szczególny określa wartość kapitału własnego podatnika lub funduszu udziałowego w spółdzielni dla potrzeb niedostatecznej kapitalizacji. Wartość kapitału własnego pomniejsza się o tę część kapitału zakładowego, jaka:

• nie została na ten kapitał lub fundusz faktycznie przekazana;
• została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek lub z tytułu odsetek od tych pożyczek przysługującym udziałowcom wobec tej spółki;
• została pokryta wartościami niematerialnymi lub prawnymi, od których nie dokonuje się odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 16a-16m.

Co istotne z literalnej treści art. 16 ust. 7h ustawy wynika, że przy ustalaniu wartości kapitału własnego Spółki dla potrzeb cienkiej kapitalizacji, jedynie kapitał zakładowy powinien być pomniejszony o część, jaka została pokryta wierzytelnościami z tytułu pożyczek oraz z tytułu odsetek od tych pożyczek, przysługującymi udziałowcom wobec tej spółki. Zatem obowiązek pomniejszenia kapitału własnego nie będzie miał zastosowania w przypadku pokrycia wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz odsetek od tych pożyczek) kapitału zapasowego.

W konsekwencji, jak słusznie podnosi Spółka, dla potrzeb określenia wartości kapitału własnego, o której mowa w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy, nie będzie mogła ona uwzględnić części kapitału zakładowego pokrytej wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek). Tym samym Spółka będzie zobowiązana pomniejszyć wartości kapitału własnego o część kapitału zakładowego pokrytą wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek) od udziałowca. Spółka będzie zobowiązana jednak uwzględnić część kapitału zapasowego pokrytą wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek). Tym samym nie będzie ona zobowiązana pomniejszyć wartości kapitału własnego o część kapitału zapasowego pokrytą wierzytelnościami z tytułu pożyczek (oraz ewentualnie odsetek od tych pożyczek) od udziałowca.

Odnośnie powołanych wyroków sądowych wskazać należy również, iż zostały one wydane w indywidualnych sprawach w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się odnoszą. Nie są natomiast wiążące dla tut. organu, który wydał przedmiotową interpretację indywidualną.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z dnia 13 marca 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.