2016.02.18 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB3/4510-982/15-2/MW
z 18 lutego 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 4 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r., poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko – przedstawione we wniosku z dnia 16 listopada 2015 r. (data wpływu 20 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od zaciągniętych przez Wnioskodawcę pożyczek (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej) przeznaczonych na:

objęcie udziałów Spółki B Sp. z o.o. – jest prawidłowe,

objęcie obligacji wyemitowanych przez Spółkę B Sp. z o.o. – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 20 listopada 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od zaciągniętych przez Wnioskodawcę pożyczek (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej) przeznaczonych na objęcie udziałów Spółki B Sp. z o.o. oraz objęcie obligacji wyemitowanych przez Spółkę B Sp. z o.o.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca lub Spółka jest spółką prawa polskiego – polskim rezydentem podatkowym.
Wnioskodawca zamierzał nabyć akcje polskiej spółki akcyjnej będącej jedną z największych w Polsce firm inwestycyjno-deweloperskich działających na rynku nieruchomości (dalej: Deweloper). Ze względu na uwarunkowania biznesowe nie było możliwe bezpośrednie nabycie akcji Dewelopera tj. ze względów biznesowych Wnioskodawca nabył pośrednio akcje Dewelopera, poprzez nabycie 100% udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: B Sp. z o.o.) oraz objęcie nowo wyemitowanych przez B Sp. z o.o. udziałów, która została właścicielem części akcji Dewelopera (dalej: Transakcja).

Jednocześnie, Wnioskodawca udzielił finansowania B Sp. z o.o. (tj. objął obligacje wyemitowane przez B Sp. z o.o., a także objął za wkład pieniężny nowo wyemitowane przez B Sp. z o.o. udziały), tak aby mogła ona zapłacić cenę z tytułu nabycia akcji Dewelopera (B Sp. z o.o. tuż przed Transakcją nabyła akcje Dewelopera).

Środki pieniężne zostały przekazane przez Wnioskodawcę wprost do zbywcy akcji Dewelopera (który sprzedał akcje Dewelopera na rzecz B Sp. z o.o.) z wykorzystaniem instytucji przekazu.

Środki finansowe wykorzystane w sposób opisany powyżej przez Wnioskodawcę pochodzą z trzech źródeł: dokapitalizowania przez udziałowca, pożyczki udzielonej przez udziałowca (dalej: Pożyczka Udziałowca) oraz pożyczki udzielonej przez niezależną instytucję finansującą (Pożyczka Bankowa). Dwa ostatnie strumienie finansowania mają charakter dłużny i będą generować odsetki.

W okresie do całkowitej spłaty przez Wnioskodawcę otrzymanego finansowania będą naliczane uzgodnione w umowach odsetki, przy czym odsetki od Pożyczki Udziałowca zgodnie z umową powinny zostać spłacone na koniec okresu finansowania (aczkolwiek możliwa jest również spłata odsetek i kwoty głównej pożyczki przed końcem okresu finansowania). Natomiast odsetki od Pożyczki Bankowej będą płatne w okresach półrocznych zgodnie z ustalonym z pożyczkodawcą harmonogramem.

Wnioskodawca połączył się z B Sp. z o.o. celem uproszczenia struktury grupy, obniżenia kosztów administracyjnych i zarządczych związanych z funkcjonowaniem dwóch odrębnych podmiotów prawnych oraz usprawnienia rozliczeń i przepływów środków pieniężnych w ramach grupy. Połączenie przeprowadzono przez przeniesienie całego majątku B Sp. z o.o. na Wnioskodawcę (po połączeniu B Sp. z o.o. przestała istnieć) na podstawie art. 498 i następne, w szczególności art. 516 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1030 z późn. zm.).

W wyniku połączenia nie zmieniły się warunki umów pożyczek otrzymanych przez Wnioskodawcę (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej), w szczególności nie doszło do zmiany podmiotów tego stosunku prawnego. W konsekwencji, po połączeniu Wnioskodawca jest w dalszym ciągu zobowiązany do uregulowania kwoty nominalnej pożyczki oraz odsetek.

Po nabyciu/objęciu udziałów w B Sp. z o.o. Wnioskodawca rozpoczął świadczenie usług zarządzania na rzecz Dewelopera. Zakres tych usług obejmuje w szczególności:

doradztwo strategiczne i monitorowanie prowadzenia działalności gospodarczej w branży nieruchomościowej (w tym wsparcie w przeprowadzaniu komercyjnych projektów nieruchomościowych, wsparcie w zarządzaniu generującymi przychody projektami komercyjnymi oraz projektami mieszkaniowymi);

doradztwo strategiczne i monitorowanie efektywności Dewelopera oraz innych spółek z grupy (w tym wsparcie w optymalizacji struktury kosztów, wsparcie w negocjacjach z dostawcami, najemcami i organami samorządowymi);

usługi doradztwa strategicznego dotyczące optymalizacji struktury finansowania i bilansu (w tym rekomendacje odnoście finansowania i refinansowania, wsparcie w negocjowaniu warunków finansowania, doradztwo dotyczące zarządzania gotówką i płynnością finansową, doradztwo w zakresie walut stosowanych w zabezpieczeniach finansowych oraz doradztwo dotyczące ryzyka walutowego Dewelopera, innych spółek z grupy oraz ich portfolio);

doradztwo strategiczne dotyczące identyfikowania i rozwoju inwestycji Dewelopera (wsparcie w negocjowaniu potencjalnych warunków nabycia, wsparcie w przeprowadzaniu potencjalnych transakcji, wsparcie w negocjacjach z pożyczkodawcami oraz partnerami, np. najemcami, organami samorządowymi);

doradztwo strategiczne dotyczące dezinwestycji (w tym wsparcie w negocjacjach warunków sprzedaży, wsparcie w przeprowadzeniu potencjalnych transakcji, wsparcie w negocjowaniu z pożyczkodawcami i partnerami);

wyszukiwanie i proponowanie kandydatów do sprawowania funkcji w radzie nadzorczej Dewelopera.

Dochód uzyskany z tytułu świadczenia wyżej wskazanych usług podlega u Wnioskodawcy opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych (dalej: CIT).

Wnioskodawca podkreśla, że przedmiotem niniejszego zapytania jest sama możliwość traktowania odsetek od pożyczki jako kosztów uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty, kapitalizacji lub uregulowania w innej formie (np. poprzez potrącenie), a nie stosowanie opisanych w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ograniczeń w zaliczaniu odsetek w ciężar kosztów podatkowych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy odsetki od zaciągniętych przez Wnioskodawcę pożyczek (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej) mogą być zaliczane przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty, kapitalizacji lub uregulowania w innej formie (np. poprzez potrącenie)?

Zdaniem Wnioskodawcy, odsetki narosłe w związku z uzyskaniem przez Wnioskodawcę pożyczek (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej) mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów Wnioskodawcy w momencie ich zapłaty, kapitalizacji, lub uregulowania w innej formie (np. poprzez potrącenie), z uwzględnieniem przepisów ustawy o CIT dotyczących cienkiej kapitalizacji.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11 tej ustawy do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się naliczonych, lecz niezapłaconych odsetek od zobowiązań.

Jednocześnie stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów m.in. wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo akcji w spółce; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów/akcji.

Przepisy ustawy o CIT nie definiują wprost co należy rozumieć pod pojęciem wydatków na nabycie lub objęcie udziałów lub akcji. Zdaniem Wnioskodawcy należy uznać, iż przepis art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT obejmuje swoim zakresem wyłącznie wydatki pozostające w bezpośrednim związku z nabyciem udziałów lub akcji, a więc tego rodzaju wydatki, bez których poniesienia nie byłoby możliwe nabycie lub objęcie udziałów lub akcji w spółce.

Za takim rozumieniem art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT przemawia wykładnia literalna tego przepisu i posłużenie się przez ustawodawcę sformułowaniem „wydatki na objęcie lub nabycie” udziałów lub akcji, a nie przykładowo „wydatki poniesione w celu objęcia lub nabycia” udziałów lub akcji. W sposób jednoznaczny wskazuje to na konieczność istnienia ścisłego i bezpośredniego związku tego rodzaju wydatków z nabyciem lub objęciem udziałów lub akcji.

Należy zauważyć, iż wskazany powyżej przepis jest umiejscowiony w art. 16 ustawy o CIT, który zawiera katalog wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodu, a więc katalog wyjątków od ogólnej zasady uznawania wydatków określonych w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT za koszty uzyskania przychodu. W konsekwencji przepisy art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, a tym samym także pojęcie wydatków na nabycie lub objęcie udziałów lub akcji z art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT, nie powinny być interpretowane rozszerzająco, lecz w sposób ścisły.

Mając powyższe na uwadze, Spółka stoi na stanowisku, iż pojęcie wydatków na nabycie/objęcie udziałów swoim zakresem obejmuje wyłącznie wydatki bezpośrednio warunkujące nabycie, takie jak: cena nabycia/wpłata środków pieniężnych na pokrycie nowych akcji/udziałów, opłaty notarialne, czy np. prowizje biura maklerskiego. Pojęcie to nie obejmuje natomiast odsetek od kredytu czy pożyczki na zakup udziałów/akcji lub ich objęcie.

W tym miejscu należy podkreślić, że Minister Finansów w piśmie z 7 sierpnia 2002 r. (sygn. PB4/AK-8214-6905-192/02) wydanym na podstawie art. 14 Ordynacji podatkowej potwierdził prezentowane w niniejszym wniosku stanowisko i wskazał, że wydatkami na nabycie udziałów/akcji są wyłącznie wydatki bezpośrednio związane z nabyciem, tj. wydatki, bez których nie byłoby możliwe nabycie lub objęcie udziałów lub akcji. Do wydatków tych należy zaliczyć cenę nabycia, wpłaty na kapitał zakładowy. W przywołanym piśmie Minister Finansów stwierdził również, że należy rozdzielić pojęcie wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) od źródeł finansowania tego rodzaju wydatków. Dotyczy to w szczególności pożyczek i kredytów zaciągniętych w tym celu. Odsetki od takich pożyczek i kredytów nie stanowią wydatków na nabycie (objęcie) udziałów (akcji), niewątpliwie jednak pozostają w związku z przychodami podatnika. Dlatego też odsetki od tego rodzaju pożyczek, kredytów, zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, są kosztem w momencie zapłaty lub kapitalizacji.

Podobne stanowisko zostało wyrażone w piśmie Ministra Finansów z 12 marca 2001 r. (znak PB4/BA-8214-486-94/01), w którym Minister Finansów wskazał, że wydatkami na zakup akcji są jedynie koszty bezpośrednio warunkujące nabycie (tj. cena udziałów, opłaty notarialne). Natomiast odsetki oraz różnice kursowe są zapłatą za kredyt, a nie wydatkami na nabycie akcji, dlatego też należy je ujmować w dacie zapłaty lub kapitalizacji. Podobne interpretacje zostały zaprezentowane we wcześniejszym piśmie z 31 października 1996 r. (sygn. PD 4/AK-722-662/96), jak również w odpowiedziach Ministra Finansów na interpelacje poselskie nr 922 z 2 września 2002 r. oraz nr 1985 z 23 maja 2000 r.

Wnioskodawca pragnie także wskazać, iż prezentowane przez niego stanowisko odnośnie zaliczania odsetek od pożyczki na zakup/objęcie udziałów lub akcji do kosztów uzyskania przychodów w momencie zapłaty tych odsetek lub ich kapitalizacji jest potwierdzone przez orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA). NSA w orzeczeniu z dnia 30 maja 2001 r. stwierdził jednoznacznie, że jeżeli: „zakup jest pokryty przez podatnika ze środków pochodzących z zaciągniętej na ten cel pożyczki (kredytu) (…) to odsetki należne od takiej pożyczki, będące zapłatą za uzyskaną pożyczkę bądź kredyt (ceną ich uzyskania), a nie wydatkami na nabycie akcji, są kosztem uzyskania przychodu już w momencie faktycznej zapłaty (poniesienia) lub kapitalizacji co wynika z art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 ustawy o CIT”. (Wyrok NSA z dnia 30 maja 2001 r., sygn. I SA/Ka 749/00).

Analogiczne rozstrzygnięcia zostały zaprezentowane przez NSA w następujących orzeczeniach:

„Przez wydatki, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U z 2000 r. Nr 54, poz. 654), należy rozumieć wydatki podatnika bezpośrednio związane z nabyciem akcji, a więc w szczególności ich cenę, opłaty notarialne, prowizje biura maklerskiego. Do wydatków tych nie mogą być zaliczone odsetki od kredytu zaciągniętego przez podatnika na nabycie akcji, gdyż nie pozostają one w bezpośrednim związku z ich nabyciem.” (Wyrok NSA z dnia 7 września 2004 r., sygn. FSK 324/2004).

„Mając powyższe ustalenie na uwadze, przechodząc na grunt ustawy podatkowej, należy stwierdzić, że przez wydatki, o których mowa w jej art. 16 ust. 1 pkt 8, należy rozumieć wydatki dokonane przez podatnika, bezpośrednio związane z nabyciem akcji. Są nimi w szczególności cena nabycia, opłaty notarialne, prowizje biura maklerskiego. Przy takim rozumieniu pojęcia wydatków, nie można do nich zaliczyć odsetek od kredytów zaciągniętych przez podatników na nabycie akcji, ponieważ wydatki z tego tytułu nie pozostają w bezpośrednim związku z ich nabyciem. Podkreślić należy, że analogiczne stanowisko Naczelny Sąd Administracyjny zajął w wyroku z dnia 7 września 2004 r. sygn. akt FSK 324/04 (Lex 142056).” (Wyrok NSA z dnia 13 stycznia 2006 r., sygn. II FSK 229/05).

Podobne stanowisko jest prezentowane przez organy podatkowe. Przykładowo, Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w piśmie z 9 czerwca 2015 r. (sygn. IBPBI/2/423-279/15/BD) potwierdził aktualność stanowiska Ministra Finansów z 7 sierpnia 2002 r. (sygn. PB4/AK-8214-6905-192/02), wskazanego powyżej.

Podobne stanowisko zostało zaprezentowane w interpretacji z dnia 19 grudnia 2014 r., sygn. IBPBI/2/423-1206/14/AP, w której Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził, że:

„odsetki od kredytu lub pożyczki zaciągnięte w celu finansowania nabycia udziałów w spółce nie zalicza się do wydatków bezpośrednio związanych z nabyciem tych udziałów. Należy bowiem rozróżnić wydatki na nabycie udziałów od źródeł finansowania tego rodzaju wydatków.(...) Biorąc powyższe pod uwagę – jeżeli fakt poniesienia wydatków na nabycie udziałów/akcji oraz związanych ze źródłami jego finansowania, jak również ich związek z przychodem będzie przez Spółkę właściwie udokumentowany – należy uznać, że odsetki, stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w momencie zapłaty. Natomiast skapitalizowane odsetki od pożyczki będą stanowiły dla pożyczkobiorcy koszt uzyskania przychodu, zgodnie z dyspozycją art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a) ww. ustawy, w dacie ich kapitalizacji”.

Wskazane stanowisko organów podatkowych potwierdzone jest innymi licznymi interpretacjami podatkowymi wydanymi przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie m. in.:

z dnia 10 czerwca 2014 r., sygn. IPPB3/423-322/14-4/AG,

z dnia 16 lutego 2011 r., sygn. IPPB3/423-855/10-4/JB,

z dnia 9 lipca 2010 r., sygn. IPPB3/423-235/10-2/MC,

z dnia 29 lipca 2009 r., sygn. IPPB3/423-266/09-2/KK,

z dnia 4 czerwca 2009 r., sygn. IPPB3/423-168/09-4/KK.

W związku z powyższym stwierdzić należy, iż art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o CIT nie będzie miał w przedstawionej sytuacji zastosowania. Należy bowiem stwierdzić, że odsetki od zaciągniętych pożyczek przeznaczonych na sfinansowanie nabycia akcji Dewelopera (za pośrednictwem nabycia B Sp. z o.o. tak jak to zostało opisane w opisie stanu faktycznego), nie są wydatkami na nabycie/objęcie udziałów/akcji, lecz zapłatą za finansowanie, wobec czego są one kosztem uzyskania przychodu w dacie ich zapłaty, kapitalizacji lub rozliczenia w innej formie. Jest to zbieżne z ogólną zasadą zaliczania odsetek do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty lub kapitalizacji, zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).

Wnioskodawca zwraca uwagę, iż po nabyciu/objęciu udziałów w B Sp. z o.o. rozpoczął świadczenie na rzecz Dewelopera usług zarządczych opisanych w stanie faktycznym, które są przez Wnioskodawcę opodatkowane CIT. Bez przeprowadzenia Transakcji, Wnioskodawca nie mógłby świadczyć tych usług. A zatem koszty związane z finansowaniem Transakcji pozwalają na wzrost przychodów Wnioskodawcy opodatkowanych CIT. Spełniony będzie, zatem warunek wymieniony w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT określający, iż wydatki powinny być związane z osiąganymi przychodami.

Wnioskodawca pragnie również wskazać, iż na jego prawo do zaliczenia w koszty uzyskania przychodu zapłaconych, skapitalizowanych lub rozliczonych w innej formie odsetek od pożyczek nie powinno mieć wpływu zrealizowane połączenie z B Sp. z o.o.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy odsetki od pożyczek (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej) zaciągniętych przez Wnioskodawcę powinny być zaliczane przez Wnioskodawcę do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich zapłaty, kapitalizacji lub rozliczenia w innej formie (np. poprzez potrącenie).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od zaciągniętych przez Wnioskodawcę pożyczek (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej) przeznaczonych na:

objęcie udziałów Spółki B Sp. z o.o. – jest prawidłowe,

objęcie obligacji wyemitowanych przez Spółkę B Sp. z o.o. – jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2014 r., poz. 851, z późn. zm.; dalej: updop) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (nie wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc, kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.

Zatem, aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodów, między tym kosztem a przychodem musi istnieć związek przyczynowo-skutkowy. Chodzi tu o związek tego typu, że poniesienie kosztu ma wpływ na powstanie lub zwiększenie przychodu. Przez koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami należy rozumieć te koszty, których poniesienie wpływa bezpośrednio na uzyskanie przychodu z danego źródła. Są to więc wszelkie koszty, których poniesienie jest niezbędne, aby określone źródło przychodów przyniosło konkretne przychody. Aby uznać dany wydatek za koszt uzyskania przychodów nie jest konieczne w każdym przypadku wykazanie między nim a przychodem bezpośredniego związku. Należy zaznaczyć, że kosztami uzyskania przychodów są wszystkie wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów, w tym również w celu zachowania i zabezpieczenia źródła przychodów, tak aby to źródło przynosiło przychody także w przyszłości. Wobec powyższego, kosztami będą również koszty pośrednie związane z uzyskiwanymi przychodami, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów (w tym dla zagwarantowania funkcjonowania źródła przychodów), nawet wówczas gdyby z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty.

Kosztem uzyskania przychodów będzie zatem taki koszt, który spełnia łącznie następujące warunki:

został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika, jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

poniesiony został w celu uzyskania przychodów, zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów,

został właściwie udokumentowany,

nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Należy przy tym zauważyć, że definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Można więc przyjąć, że koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów to takie koszty, które są poniesione w trakcie dążenia do uzyskania przychodów. Określony cel musi być widoczny w momencie ponoszenia kosztu. Ponadto poniesione koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać jego realność. Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronienie istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób.

W zakresie wskazanych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wydatków (kosztów), których możliwość odliczenia jest wprost ograniczona przez ustawodawcę wskazać należy, że z art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a ww. ustawy wynika, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów).

Kapitalizacja odsetek polega na przekształceniu zobowiązania z tytułu spłaty odsetek w zobowiązanie z tytułu spłaty części kapitałowej pożyczki czy też kredytu, czyli zobowiązanie z tytułu odsetek dopisane zostaje do zobowiązania głównego. Po dokonaniu kapitalizacji oprocentowanie liczone jest od nowej, wyższej podstawy, na którą składa się pożyczony kapitał i doliczone do tego kapitału odsetki. W ten sposób, pomimo braku przepływu naliczonych odsetek na rachunek pożyczkodawcy, w dniu kapitalizacji następuje postawienie tych odsetek do jego dyspozycji.

Natomiast art. 16 ust. 1 pkt 11 ww. ustawy określa, że do kosztów uzyskania przychodów nie zalicza się naliczonych, lecz niezapłaconych odsetek od pożyczek (kredytów); wnioskując a contrario kosztami podatkowymi mogą być odsetki naliczone i zapłacone.

Zauważyć należy, iż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej podatnicy często korzystają z zewnętrznych źródeł finansowania, w szczególności w postaci pożyczek i kredytów. Spłata pożyczki (kredytu) nie stanowi dla podatnika kosztu uzyskania przychodu; kosztem są skapitalizowane oraz naliczone i zapłacone odsetki – art. 16 ust. 1 pkt 10 i 11 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jeżeli zatem świadczenie główne (kredyt bankowy/pożyczka) zostało poniesione w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, to należy uznać, że świadczenie uboczne tj. np. odsetki od kredytu/pożyczki, zostało także poniesione w tym właśnie celu.

Jak wynika z opisu sprawy Wnioskodawca zamierzał nabyć akcje polskiej spółki akcyjnej (Deweloper), jednakże ze względu na uwarunkowania biznesowe nie było możliwe bezpośrednie nabycie akcji Dewelopera. W związku z tym Wnioskodawca nabył 100% udziałów w B Sp. zo.o.) oraz objął udziały nowo wyemitowane przez tę spółkę, ta zaś zakupiła akcje Dewelopera. Jednocześnie, Wnioskodawca udzielił finansowania B Sp.z o.o. poprzez m.in. objęcie obligacji przez nią wyemitowanych a także objęcie za wkład pieniężny nowo wyemitowanych przez B Sp. z o.o. udziałów, tak aby mogła ona zapłacić cenę z tytułu nabycia akcji Dewelopera. Z kolei w celu udzielenia B sp. z o.o. powyższego finansowania Wnioskodawca sam zaciągnął pożyczkę od udziałowca (dalej: Pożyczka Udziałowca) oraz pożyczkę od niezależnej instytucji finansowej (dalej: Pożyczka Bankowa).

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi kwestia zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów w momencie zapłaty, kapitalizacji, lub uregulowania w innej formie (np. poprzez potrącenie), odsetek od zaciągniętych przez Wnioskodawcę pożyczek (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej).

Jak wskazano powyżej pożyczki udzielone Wnioskodawcy zostały przez niego przeznaczone na:

objęcie udziałów B Sp. z o.o. oraz

objęcie obligacji wyemitowanych przez B Sp. z o.o.

Stanowisko Wnioskodawcy należy zatem ocenić zarówno w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od zaciągniętych przez Wnioskodawcę pożyczek przeznaczonych na objęcie udziałów Spółki B Sp. z o.o., jak i na objęcie obligacji wyemitowanych przez Spółkę B Sp. z o.o.

Przechodząc do kwestii zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od pożyczek przeznaczonych na objęcie udziałów Spółki B Sp. z o.o. należy w pierwszej kolejności odwołać się do treści art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w myśl którego nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo akcji w spółce; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu przy ustalaniu dochodu z odpłatnego zbycia tych udziałów lub akcji. Wskazany przepis zawiera katalog wydatków, których ustawodawca nie uważa za koszty uzyskania przychodów, dlatego przy ustaleniu znaczenia zastosowanych w nim pojęć preferować należy wykładnię gramatyczną, to jest znaczenie jakie danemu wyrazowi nadaje się w języku potocznym. W „Słowniku języka polskiego” pod redakcją prof. dr M. Szymczaka (PWN Warszawa, wyd. VIII 1993r., t. III, str. 793) podaje się, że wydatek to „suma, która ma być wydana albo suma wydana na coś”. W zakresie znaczeniowym tego wyrazu zawiera się zatem element bezpośredniości poniesienia wydatku „na coś”.

Odsetek od pożyczek zaciągniętych w celu finansowania nabycia/objęcia udziałów w spółce nie zalicza się do wydatków bezpośrednio związanych z nabyciem tych udziałów. Należy bowiem rozróżnić wydatki na nabycie udziałów od źródeł finansowania tego rodzaju wydatków.

Jakkolwiek Kodeks cywilny posługuje się pojęciem odsetek, to jednak nie definiuje tego terminu. Tym niemniej w literaturze przedmiotu pod pojęciem odsetek rozumie się wynagrodzenie (zapłatę) za korzystanie z cudzych pieniędzy w ciągu pewnego czasu. W tym kontekście odsetek nie należy traktować jako bezpośrednich wydatków na nabycie/objęcie udziałów/akcji, a zatem do omawianych odsetek nie znajdzie zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Przedstawione powyżej stanowisko co do rozumienia użytego w art. 16 ust.1 pkt 8 pojęcia „wydatki na objęcie lub nabycie” udziałów albo akcji w spółce w odniesieniu do wydatków z tytułu odsetek od pożyczek zaciągniętych w celu nabycia/objęcia udziałów/akcji potwierdzają zarówno orzecznictwo sądowo-administracyjne, jak i interpretacje wydawane przez organy podatkowe, w tym także wszystkie powołane szeroko przez Wnioskodawcę w uzasadnieniu swojego stanowiska.

Biorąc powyższe pod uwagę za prawidłowe należy uznać stanowisko Wnioskodawcy w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od zaciągniętych pożyczek (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej) przeznaczonych na objęcie udziałów Spółki B Sp. z o.o., w momencie ich zapłaty, kapitalizacji lub uregulowania w innej formie (np. poprzez potrącenie), jednak z zasadniczym zastrzeżeniem, że są to wydatki związane z objęciem udziałów w B sp. z o.o. a nie z nabyciem akcji Dewelopera.

Natomiast stanowisko Wnioskodawcy w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od pożyczek udzielonych Wnioskodawcy a przeznaczonych na objęcie obligacji Spółki B Sp. z o.o., jest nieprawidłowe.

Na wstępie organ zauważa, że obligacje zaliczają się do papierów wartościowych o charakterze dłużnym. Główną funkcją wprowadzania do obrotu papierów dłużnych jest natomiast pozyskanie kapitału przez emitenta i odpowiednie ulokowanie nadwyżek finansowych przez nabywającego. Innymi słowy, emisja dłużnych papierów wartościowych stanowi jedną z metod pozyskiwania zewnętrznych źródeł finansowania działalności emitenta.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 roku o obligacjach (Dz. U. z 2015 r., poz. 238 ze zm.), obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji, zwanego dalej "obligatariuszem", i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia.

W wyniku emisji obligacji emitent uzyskuje, często długoterminowe, źródło finansowania swojej działalności, nabywca zaś lokuje środki pieniężne w celu uzyskania korzyści o charakterze pieniężnym lub niepieniężnym. Istota tych papierów polega bowiem na tym, że emitent poprzez sprzedaż uzyskuje od nabywców określoną kwotę pieniężną (pewnego rodzaju pożyczkę), którą jest zobowiązany zwrócić w terminie oznaczonym na danym papierze wartościowym (w sposób i w terminach określonych w warunkach emisji) oraz zapłacić nabywcy papieru wartościowego, określoną kwotę dyskonta lub procent za korzystanie z pieniędzy.

Mówiąc o obligacji jako narzędziu uzyskiwania pożyczki, mamy na myśli szerokie, ekonomiczne, a nie techniczno-prawne znaczenie słowa pożyczka. Chodzi zatem o to, że obligacja pozwala uzyskać środki pieniężne, które będą w przyszłości podlegały zwrotowi lub też pozwala uzyskać świadczenie niepieniężne od kontrahenta bez konieczności natychmiastowej zapłaty, ale za zapłatą w późniejszym terminie.

Obligacja jest więc nierozerwalnie związana z długiem. Obecnie rozumiemy ją jako papier wartościowy, który poświadcza istnienie długu. Mówiąc inaczej, to papier potwierdzający, że jego nabywca udzielił emitentowi pożyczki na określonych warunkach, a ten ostatni zobowiązuje się do ich spełnienia w określonym czasie. Obligacje umożliwiają emitentowi zaciągnięcie pożyczek u wielu rozproszonych „pożyczkodawców”, przy czym od momentu emisji obligacji do czasu ich wykupu mogą one wielokrotnie zmienić swojego właściciela. Wierzycielem emitenta staje się każdy kolejny posiadacz (nabywca) obligacji.

W świetle powyższego stwierdzić należy, że obligacje mieszczą się w zakresie pojęcia „pożyczki”. Pogląd ten znajduje odzwierciedlenie w orzecznictwie. W wyroku WSA w Warszawie z dnia 18 stycznia 2013 r. (sygn. akt III SA/Wa 1564/12 ) pada następujące stwierdzenie: „Zdaniem Sądu, obligacje mieszczą się w zakresie szeroko rozumianego pojęcia "pożyczka".” Pogląd ten potwierdzony został przez Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 27 maja 2015 r., sygn. II FSK 1143/13.

Przechodząc zaś do przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że zaciągnięcie przez Wnioskodawcę pożyczek (Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej) miało na celu udzielenie pożyczki (poprzez objęcie obligacji) spółce B sp. z o.o., aby ta mogła zapłacić cenę za nabycie akcji Dewelopera. Zatem, tylko w zakresie w jakim z tytułu samej transakcji objęcia obligacji wyemitowanych przez B Sp. z o.o., Wnioskodawca wykazałby przychód podatkowy w wysokości należności przysługujących mu z tytułu zawarcia takiej transakcji (określoną kwotę dyskonta lub procent za korzystanie z pieniędzy), możliwe byłoby rozpoznanie kosztów podatkowych związanych z tym przychodem. Należy jednak zauważyć, iż po połączeniu Wnioskodawcy ze Spółką B Sp. z o.o., przychód taki nie powstanie, gdyż w wyniku połączenia nastąpi przeniesienie całego majątku Spółki B Sp. z o.o. na Wnioskodawcę, co spowoduje, że spółka przejmująca stanie się jednoczenie wierzycielem i dłużnikiem z tego samego tytułu prawnego. Sutkiem powyższego nastąpi wygaśnięcie zobowiązania z tytułu pożyczki (emisji obligacji) w wyniku połączenia w jednej osobie dłużnika (emitenta) oraz wierzyciela (obligatariusza). Tak więc zapłacie/kapitalizacji (także poprzez potrącenie) odsetek od Pożyczki Udziałowca i Pożyczki Bankowej nie będzie towarzyszyć żadne przysporzenie po stronie przychodów, co oznacza, że odsetki te nie spełnią wymogu związku z przychodem zakreślonego w art. 15 ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W ocenie organu nie można zaakceptować stanowiska Wnioskodawcy jakoby zaciągnięte przez niego pożyczki (Pożyczka Udziałowca i Pożyczka Bankowa) służyły nabyciu przez niego akcji Dewelopera. Jak wynika z treści wniosku, Wnioskodawca nie nabył akcji Dewelopera, akcje te nabyła B sp. z o.o., która skorzystała w tym zakresie z finansowania udzielonego jej przez Wnioskodawcę. Za takie nabycie nie może być uznane objęcie udziałów w spółce, która z kolei nabyła te akcje (jak nazywa to Wnioskodawca: nabycie pośrednie), a także późniejsze połączenie Wnioskodawcy ze spółką B sp. z o.o. i przeniesienie na Wnioskodawcę całego jej majątku. Związek przyczynowo-skutkowy, o którym mowa w art. 15 ust.1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zachodzi pomiędzy wydatkami na zapłatę odsetek od zaciągniętych przez Wnioskodawcę pożyczek a objęciem udziałów B sp. z o.o. i udzieleniem B sp. z o.o. pożyczki (poprzez objęcie wyemitowanych obligacji) na zakup przez nią akcji Dewelopera, a nie nabyciem tych akcji przez Wnioskodawcę.

Nie można również przyznać racji Wnioskodawcy, który upatruje związku wydatków z tytułu zapłaty odsetek od zaciągniętych pożyczek z przychodami z tytułu świadczenia usług zarządczych, opisanych szczegółowo we wniosku, na rzecz Dewelopera. Spółka nie będzie spłacać odsetek od pożyczki zaciągniętych na prowadzenie tego rodzaju działalności tylko odsetki od pożyczki przeznaczonej na udzielenie finansowania B Sp. z o.o. Wnioskodawca nie wyjaśnił też z jakich powodów nie mógłby świadczyć tych usług na rzecz Dewelopera w przypadku nie przeprowadzenia Transakcji a, co do zasady, nie trzeba być wspólnikiem wspólnika podmiotu, dla którego takie usługi się świadczy. Co jednak ważniejsze, jak wynika bezpośrednio z treści wniosku, rozpoczęcie świadczenia usług było związane z nabyciem/objęciem udziałów B Sp. z o.o. a w zakresie w jakim odsetki od zaciągniętych pożyczek związane są z objęciem udziałów B Sp. z o.o. organ uznał stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin