Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPP2/4512-177/16-4/IZ
z 24 maja 2016 r.

 

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA


Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r., poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Strony  przedstawione we wniosku z dnia 29 lutego 2016 r. (data wpływu 3 czerwca 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących w związku z zawartą umową agencyjną – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE


W dniu 3 marca 2016 r. wpłynął ww. wniosek, o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących w związku z zawartą umową agencyjną.


We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:


Sp. z o.o. (dalej jako: „Spółka”, „Wnioskodawca”) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest operatorem i administratorem serwisu internetowego - platformy internetowej (dalej jako: „Serwis”) - która ma na celu umożliwienie użytkownikom (osobom fizycznym) dokonanie nabycia wejściówek/biletów do teatru, kina lub na wszelkiego rodzaju imprezy kulturalne/spektakle na terenie całej Polski.

Serwis internetowy, którego administratorem jest Wnioskodawca - jest nowym Serwisem internetowym. Za pomocą tego Serwisu, Wnioskodawca zamierza pośredniczyć w sprzedaży usług oferowanych przez różnych organizatorów imprez (partnerów), którymi są w głównej mierze teatry, jednakże mogą to być również kina, muzea, czy podmioty organizujące różnego rodzaju koncerty, czy też wydarzenia (tzw. eventy) kulturalne (dalej jako: „Organizatorzy”), na których wstęp wymagany jest bilet lub wejściówka.

Dla przykładu, Wnioskodawca zamierza pośredniczyć w sprzedaży biletów na określony spektakl, lub przedstawienie, gdzie kupujący (osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej) dokonuje zapłaty za tę usługę poprzez zapłatę elektroniczną w internecie. Na Serwisie internetowym, mają być prezentowane różnego rodzaju wydarzenia lub spektakle, gdzie osoby chętne - będą mogły wcześniej (przed wyjściem z domu lub z pracy), nabyć bilet lub wejściówkę uprawniającą do wstępu na dane przedstawienie lub spektakl.

Wnioskodawca zamierza pośredniczyć w sprzedaży powyższych usług w oparciu o umowę agencyjną, czyli pośrednictwo w sprzedaży zawieraną z Organizatorami. Na podstawie tej umowy agencyjnej, Wnioskodawca będzie zobowiązany umieścić na swojej platformie internetowej odpowiedni „link”, czy też odnośnik do wydarzenia/imprezy kulturalnej, a zainteresowana osoba będzie mogła za pośrednictwem platformy wykupić bilet lub wejściówkę.


Z kolei wynagrodzenie Wnioskodawcy ma być oparte na wynagrodzeniu prowizyjnym (określonym procencie) liczonym od ceny i ilości sprzedanych biletów/wejściówek.


Wnioskodawca, zamierza świadczyć swoje usługi przy wykorzystaniu internetu, przy czym Serwis sam w sobie ma za zadanie pełnić platformę informatyczną, natomiast transakcje handlowe będą zawierane bezpośrednio pomiędzy Organizatorami imprez (sprzedawcami) - będącymi organizatorami imprez kulturalnych (teatrami, kinami, czy innymi podmiotami), - a Klientami - nabywcami (osobami fizycznymi) które chcą zakupić wejściówkę (bilet wstępu do kina, teatru lub na imprezę kulturalną, czy inną).


Wnioskodawca zapewnia jedynie Organizatorom (sprzedawcom) i Klientom (nabywcom), platformę do nawiązania kontaktów oraz zawarcia i przeprowadzenia przez tą platformę (Serwis) transakcji.


Klientami (nabywcami) są przeważnie osoby fizyczne, które za pomocą Serwisu - mają możliwość zawierania transakcji ze Sprzedawcami/Organizatorami imprez odnośnie organizowanych przez nich spektakli, przedstawień itd., tj. poprzez zawierania transakcji polegających na nabywaniu od Sprzedawców biletów wstępu do teatru, do kina, na imprezę, czy wydarzenie kulturalne.


Rozliczenia finansowe w związku z transakcjami będą odbywały się następująco:

  1. Klient w celu zakupienia biletu/wejściówki na daną imprezę kulturalną (przedstawienie, spektakl itd.) - musi wybrać na stronie internetowej (Serwisie) dane wydarzenie, a następnie „klika” w systemie przycisk „Kup wejściówki” po czym Klient zostaje przekierowany na stronę wybranego przez niego operatora płatności (np. bank, PayU czy inny).
  2. Za pośrednictwem operatora płatności Klient dokonuje on-line opłaty ceny za bilet/ wejściówkę. Płatności trafiają następnie na rachunek Wnioskodawcy w systemie płatności PayU albo bezpośrednio na rachunek bankowy Wnioskodawcy.
  3. Klient (osoba fizyczna) otrzymuje od Wnioskodawcy potwierdzenie płatności za bilet/wejściówkę drogą elektroniczną (w formie PDF stanowiącego załącznik do emaila).
  4. Usługa rozliczeń w elektronicznym systemie płatności świadczona jest użytkownikom przez operatora tego systemu na podstawie umowy zawartej pomiędzy użytkownikiem, a operatorem płatności. Po dokonaniu płatności Spółka uzyskuje od właściwego operatora płatności informację, że transakcja przebiegła prawidłowo. Informacja o dokonaniu przez Nabywcę płatności zostaje udostępniona Sprzedawcom (partnerom Wnioskodawcy) w formie miesięcznych raportów przekazywanych wraz z rozliczeniem, zawierających szczegółowy opis dokonanych transakcji.
  5. Na podstawie przekazywanych raportów, Wnioskodawca wystawia miesięcznie na poszczególnych Organizatorów fakturę VAT, w oparciu o ustalone w umowie agencyjnej wynagrodzenie prowizyjne uzależnione od ilości sprzedanych za pośrednictwem Serwisu biletów danego organizatora.
  6. Zgromadzone w każdym miesiącu środki - Wnioskodawca przekazuje wraz ze sporządzonymi raportami odpowiednio każdemu ze współpracujących z Wnioskodawcą Organizatorów, których bilety/wejściówki zostały zakupione za pośrednictwem Serwisu.
  7. Przed przelaniem kwoty za sprzedane bilety/wejściówki Organizatorom, Wnioskodawca wystawi fakturę VAT i dokona potrącenia jego wynagrodzenia, z kwotą przelewu za sprzedane bilety.
  8. Opis każdej transakcji w systemach płatności zawiera w szczególności następujące informacje: unikatowy numer identyfikacyjny transakcji, imię i nazwisko oraz adres e-mailowy Nabywcy, deklarowany kraj zamieszkania, nazwę usługi, cenę jednostkową, wartość ogółem zakupionych usług, walutę transakcji oraz wartość prowizji za dokonanie transakcji, która automatycznie jest pobierana przez operatora systemu płatności.

Wnioskodawca wskazuje, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi wykorzystują technologie informatyczne i mają charakter automatyczny i zasadniczo są realizowane bez udziału człowieka.


Prowadzony przez Spółkę Serwis (platforma internetowa) posiada Regulamin, który określa zasady korzystania z usług Platformy przez Użytkowników/Nabywców, tj. Sprzedawców oraz przez Nabywców. Opisany we wniosku stan faktyczny znajduje swoje odzwierciedlenie w postanowieniach Regulaminu i odpowiednio w funkcjonalnościach Serwisu. Użytkownik Serwisu, aby móc aktywnie korzystać z Serwisu, w tym kupować wejściówki - musi wcześniej zaakceptować Regulamin.


Akceptacja Regulaminu przez Użytkownika oznacza zawarcie przez niego ze Spółką umowy o świadczenie usług drogą elektroniczną na zasadach opisanych w Regulaminie Serwisu.


Wnioskodawca administruje Serwisem od strony technicznej i zapewnia jego funkcjonowanie, w tym jego dostępność dla Użytkowników w internecie. Za swoje usługi pośrednictwa pobiera wynagrodzenie prowizyjne od Sprzedawców (organizatorów imprez kulturalnych: teatrów, kin i innych podmiotów, które organizują określone wydarzenia, na które zamierzają sprzedawać wejściówki).

Nabywca (osoba fizyczna), na podstawie Regulaminu ma obowiązek wydrukować potwierdzenie zakupu biletu/wejściówki przed wejściem na przedstawienie/spektakl lub też, może okazać wejściówkę na wyświetlaczu smartfona, przy czym wejściówki będącej w sprzedaży przez Wnioskodawcę nie można wymienić na normalny bilet w kasie teatru/kina, czy innego podmiotu organizującego wydarzenie.

Na podstawie treści umowy agencyjnej, którą Wnioskodawca zamierza zawierać z Organizatorami, Organizatorzy upoważnią Wnioskodawcę do wystawiania w imieniu danego Organizatora faktur VAT (w umowach znajdzie się odpowiedni zapis), tj. w ten sposób, że jeżeli Klient ostateczny będzie chciał uzyskać fakturę za kupiony bilet/wejściówkę to fakturę wystawi automatycznie Serwis Wnioskodawcy w imieniu Organizatora.


Na fakturze - ujęte zostałyby:

  • dane Klienta (jako nabywcy),
  • dane Organizatora (jako sprzedawcy), oraz
  • dane Wnioskodawcy (jako wystawcy faktury – pośrednika).

Organizatorzy, na koniec miesiąca otrzymują od Wnioskodawcy zestawienie miesięczne sprzedanych biletów/wejściówek wraz z wystawionymi fakturami w imieniu określonego organizatora spektaklu/przedstawienia dla Klientów ostatecznych.


Jednocześnie, Wnioskodawca nie ustalił jeszcze z Organizatorami, czy w umowie znajdzie się zobowiązanie dla Wnioskodawcy udzielone przez organizatorów (partnerów), do ewidencjonowania sprzedaży obcej za pomocą własnej kasy rejestrującej (Wnioskodawca nie będzie miał sprzedaży własnej - oprócz faktur wystawianych na rzecz organizatorów) lub powierzonej kasy rejestrującej w drodze umowy pisemnej.


W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:


  1. Czy Wnioskodawca, jeżeli nie zostanie zobowiązany w umowie agencyjnej przez swoich partnerów (Organizatorów) do prowadzenia ewidencji na swoją rzecz lub w swoim imieniu przy zastosowaniu kasy własnej Wnioskodawcy (lub nie przekażą takiej kasy powierzonej), czyli nie zostaną spełnione warunki o których mowa w § 5 Rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących - to czy Wnioskodawca, będzie zobowiązany do ewidencjonowania sprzedaży?
  2. Czy Wnioskodawca, jeżeli zostanie zobowiązany w umowie agencyjnej przez swoich partnerów (Organizatorów) do prowadzenia ewidencji sprzedaży na swoją rzecz lub w swoim imieniu przy zastosowaniu kasy własnej Wnioskodawcy (lub otrzyma taką kasę powierzoną od partnerów) - to czy Wnioskodawca, będzie zobowiązany do ewidencjonowania sprzedaży?

Stanowisko Wnioskodawcy


W odpowiedzi na pytanie nr 1


Zdaniem Wnioskodawcy, zważywszy że Wnioskodawca nie jest i nie będzie zobowiązany przez partnerów do prowadzenia ewidencji za pomocą własnej kasy rejestrującej, tj. również w sytuacji w której partnerzy zlecając wykonywanie sprzedaży Wnioskodawcy, nie przekażą Wnioskodawcy kasy powierzonej, ani nie zobowiążą Wnioskodawcy do prowadzenia ewidencji na swoją rzecz lub w swoim imieniu przy zastosowaniu kasy własnej tego podmiotu - czyli, nie zostaną spełnione przesłanki o których mowa w § 5 Rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących - to w ocenie Wnioskodawcy, przepisy podatkowe nie zobowiązują Wnioskodawcy do ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej. Zważywszy, że Wnioskodawca nie będzie również zobowiązany przez partnerów do prowadzenia ewidencji za pomocą własnej lub powierzonej kasy rejestrującej w drodze umowy pisemnej, tj. nie zostaną spełnione warunki o których mowa w § 5 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących - to Wnioskodawca nie będzie w ogóle zobowiązany do ewidencjowania sprzedaży wynikającej z podpisanej umowy agencyjnej.


W odpowiedzi na pytanie nr 2


Zdaniem Wnioskodawcy, jeżeli Wnioskodawca zostanie zobowiązany w umowie pośrednictwa do prowadzenia ewidencji sprzedaży przez swoich partnerów, to będzie miał obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży własnej oraz obcej, tj. zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT.

Jednakże, pomimo obowiązku ewidencjonowania nałożonego na Wnioskodawcę na podstawie § 5 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących w związku z art. 111 ust. 1 i art. 111 ust. 3b ustawy o VAT - to jednocześnie, zastosowanie znajdzie zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania na podstawie art. 111 ust. 8 ustawy o VAT w związku z poz. 38 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, co będzie oznaczało, że Wnioskodawca, mimo że będzie zobowiązany do prowadzenia ewidencji sprzedaży, będzie jednocześnie zwolniony z obowiązku jej prowadzenia do dnia 31 grudnia 2016 r. (§ 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących).


Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie


Pytania nr 1


Wnioskodawca wskazuje, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących wynika z art. 111 ustawy o VAT.


W myśl ust. 1 tego przepisu, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani do prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem jednym z podstawowych kryteriów decydujących o obowiązku ewidencjonowania sprzedaży za pomocą kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

W tym miejscu należy wskazać, że zgodnie z art. 758 § 1 i 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, przez umowę agencyjną przyjmujący zlecenie (agent) zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, do stałego pośredniczenia, za wynagrodzeniem, przy zawieraniu z klientami umów na rzecz dającego zlecenie przedsiębiorcy albo do zawierania ich w jego imieniu. Do zawierania umów w imieniu dającego zlecenie oraz do odbierania dla niego oświadczeń agent jest uprawniony tylko wtedy, gdy ma do tego umocowanie.

Agent (pośrednik) działający w imieniu i na rzecz zleceniodawcy jest w świetle ustawy podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, natomiast obowiązek ewidencjonowania sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących, ustawodawca odniósł do pewnego stanu faktycznego zaistniałego u podatników, tj. dokonywania sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.


Rozpatrując kwestię obowiązku rejestrowania przez Wnioskodawcę sprzedaży usług, dokonywanej przez niego w imieniu i na rzecz sprzedawców (partnerów), przy zastosowaniu kas rejestrujących należy zauważyć, że stosownie do art. 111 ust. 3a pkt 1 i pkt 7 ustawy o VAT, podatnicy-prowadzący ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani:

  1. dokonywać wydruku paragonu fiskalnego lub faktury z każdej sprzedaży oraz wydawać wydrukowany dokument nabywcy;
  2. stosować kasy rejestrujące wyłącznie do prowadzenia ewidencji własnej sprzedaży, z zastrzeżeniem ust. 3b.

Natomiast jak wynika z zapisu art. 111 ust. 3b ustawy o VAT, podatnicy prowadzący ewidencję przy zastosowaniu kas rejestrujących, u których podstawą opodatkowania jest kwota prowizji lub inna postać wynagrodzenia za wykonywane usługi w ramach umowy agencyjnej, zlecenia, pośrednictwa lub innych umów o podobnym charakterze albo marża, ewidencjonują na potrzeby obliczenia osiąganego przez nich obrotu oraz kwot podatku należnego całą wartość sprzedaży własnej oraz prowadzonej na rzecz lub w imieniu innych podatników.

Powyższy przepis (tj. art. 111 ust. 3b ustawy o VAT) ustanawia wyjątek od zasady, że podatnicy prowadzący ewidencję przy zastosowaniu kas rejestrujących obowiązani są do stosowania kas wyłącznie do prowadzenia ewidencji własnej sprzedaży, nakazując również ewidencjonowanie sprzedaży prowadzonej na rzecz lub w imieniu innych podatników w sytuacji, gdy poza sprzedażą towarów/usług zleceniodawcy podmiot (zleceniobiorca) dokonuje sprzedaży własnych towarów bądź usług.


W opisanej sytuacji należy więc odróżnić obowiązek ewidencjonowania, który ciąży na zleceniobiorcy (Wnioskodawcy), od obowiązku ewidencjonowania spoczywającego na zleceniodawcy (Organizatorach).


Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. z 2013 r. poz. 363), w sposób szczególny reguluje kwestie obowiązku prowadzenia ewidencji w przypadku sprzedaży w imieniu i na rzecz innego podmiotu.


Stosownie do § 2 rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących, ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

  • innym podmiocie - rozumie się przez to agenta, zleceniobiorcę, pośrednika lub inną osobę, która na podstawie umowy agencyjnej, zlecenia, pośrednictwa lub innej umowy o podobnym charakterze dokonuje sprzedaży w imieniu lub na rzecz podatnika zobowiązanego do prowadzenia ewidencji (pkt 3);
  • kasie powierzonej - rozumie się przez to kasę podatnika obowiązanego do jej stosowania w zakresie prowadzenia ewidencji, który na podstawie umowy przekazuje ją innemu podmiotowi do prowadzenia ewidencji w jego imieniu (pkt 5);
  • kasie własnej - rozumie się przez to kasę podatnika obowiązanego do jej stosowania w zakresie prowadzenia ewidencji własnej sprzedaży albo prowadzenia ewidencji własnej sprzedaży i ewidencji prowadzonej na rzecz lub w imieniu innych podatników (pkt 6);
  • paragonie fiskalnym - rozumie się wydrukowany dla nabywcy przez kasę w momencie sprzedaży dokument fiskalny z dokonanej sprzedaży (pkt 12).


Wnioskodawca wskazuje, że poprzez swój serwis internetowy, zdecydował się na pośredniczenie w sprzedaży usług oferowanych przez różnych Organizatorów (sprzedawców - partnerów). Otrzymane środki finansowe Wnioskodawca przekazuje swojemu partnerowi (jako sprzedaż obcą), a otrzymaną prowizję, opodatkowuje VAT na podstawie wystawionej faktury na koniec miesiąca uzależnioną od ilości sprzedanych biletów/wejściówek. Kwota obrotu realizowanego na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczyła w 2015 r. kwoty 20 000 zł u Wnioskodawcy, ponieważ Wnioskodawca w ogóle nie świadczy usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej, a jedynie zamierza wystawiać faktury prowizyjne na rzecz podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. W ocenie Spółki - Wnioskodawca nie jest zobowiązany do ewidencjonowania obrotu oraz kwot podatku należnego z tytułu własnej sprzedaży (której nie występuje - ponieważ Wnioskodawca nie świadczy usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności), za pomocą kasy rejestrującej.


Unormowania dotyczące podatników wykonujących czynności w ramach umowy agencyjnej, zlecenia, pośrednictwa lub innych umów o podobnym charakterze, zawarto w § 5 ww. rozporządzenia.


Stosownie do § 5 ust. 1-3 ww. rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących:

  1. Podatnik, który ma obowiązek prowadzenia ewidencji, zlecając wykonywanie sprzedaży innemu podmiotowi, przekazuje kasę powierzoną lub zobowiązuje go do prowadzenia ewidencji na swoją rzecz lub w swoim imieniu przy zastosowaniu kasy własnej tego podmiotu.
  2. W przypadku, gdy inny podmiot obowiązany jest również do prowadzenia ewidencji własnej sprzedaży, ewidencjonuje na potrzeby obliczenia osiąganego przez siebie obrotu oraz kwot podatku należnego całą wartość sprzedaży własnej i prowadzonej na rzecz lub w imieniu innych podatników.
  3. Przekazanie innemu podmiotowi kasy powierzonej w celu prowadzenia ewidencji lub zobowiązanie innego podmiotu do prowadzenia tej ewidencji przy zastosowaniu kasy własnej, następuje na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej.

Jak wynika z powołanych przepisów dotyczących ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej, co do zasady pośrednik, który obok sprzedaży towarów/usług zleceniodawcy dokonuje sprzedaży towarów/usług własnych, w sytuacji gdy ciąży na nim obowiązek prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy użyciu kasy rejestrującej, ma również obowiązek ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej obrotu z tytułu sprzedaży towarów/usług zleceniodawcy. Należy jednak zauważyć, że obowiązek ewidencjonowania przez pośrednika sprzedaży dokonywanej w imieniu i na rzecz zleceniodawcy, uwarunkowany jest wystąpieniem tego obowiązku u zleceniodawcy.

Jednocześnie przepisy te wskazują, że to zleceniodawca (Organizator), który ma obowiązek prowadzenia ewidencji, zlecając wykonywanie sprzedaży innemu podmiotowi (pośrednikowi), zobowiązuje go do prowadzenia ewidencji na swoją rzecz lub w swoim imieniu przy zastosowaniu kasy własnej tego podmiotu. Zobowiązanie innego podmiotu do prowadzenia tej ewidencji przy zastosowaniu kasy własnej, następuje na podstawie umowy zawartej w formie pisemnej (umowy agencyjnej).

Wnioskodawca wskazuje, że zamierza prowadzić sprzedaż na rzecz Organizatorów imprez kulturalnych (partnerów) z wykorzystaniem umów pośrednictwa. Wnioskodawca nie jest i nie będzie zobowiązany przez partnerów do prowadzenia ewidencji za pomocą własnej kasy rejestrującej.

Organizatorzy (partnerzy) zlecając wykonywanie sprzedaży Wnioskodawcy, ani nie będą zobowiązywać Wnioskodawcy do prowadzenia ewidencji na swoją rzecz lub w swoim imieniu przy zastosowaniu kasy własnej Wnioskodawcy, ani też nie przekazują własnej kasy powierzonej (§ 5 ww. Rozporządzenia z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących).

W ocenie Wnioskodawcy, należy zatem stwierdzić, że przepisy podatkowe mające zastosowanie w rozpatrywanej sprawie nie zobowiązują Wnioskodawcy do ewidencjonowania sprzedaży obcej za pomocą kasy rejestrującej, gdyż Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie jest zobowiązany do ewidencjonowania obrotu oraz kwot podatku należnego z tytułu własnej sprzedaży. Wnioskodawca nie będzie również zobowiązany przez partnerów do prowadzenia ewidencji za pomocą własnej lub powierzonej kasy rejestrującej w drodze umowy pisemnej.

Ponieważ, jak wskazano powyżej u Wnioskodawcy nie wystąpi sprzedaż obca, którą byłby obowiązany ewidencjonować, to w opisanej sytuacji nie znajdzie zastosowania zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania, o którym mowa w poz. 38 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2014 r. poz. 1544) w związku z § 2 ust. 1 ww. rozporządzenia, w myśl którego zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2016 r., czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia.


Wnioskodawca jednocześnie wskazuje, że analogiczne stanowisko wyraził:


  • Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z dnia 8 grudnia 2015 r. Nr IBPP3/4512-615/15/BJ

„W rozpatrywanej sprawie Wnioskodawca prowadzi sprzedaż na rzecz partnerów z wykorzystaniem umów pośrednictwa. Wnioskodawca nie jest zobowiązany przez partnerów do prowadzenia ewidencji za pomocą własnej kasy rejestrującej. Partnerzy zlecając wykonywanie sprzedaży Wnioskodawcy, nie przekazują kasy powierzonej. Należy zatem stwierdzić, że przepisy podatkowe mające zastosowanie w rozpatrywanej sprawie nie zobowiązują Wnioskodawcy do ewidencjonowania sprzedaży obcej za pomocą kasy rejestrującej, gdyż Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie jest zobowiązany do ewidencjonowania obrotu oraz kwot podatku należnego z tytułu własnej sprzedaży. Wnioskodawca nie jest również zobowiązany przez partnerów do prowadzenia ewidencji za pomocą własnej lub powierzonej kasy rejestrującej w drodze umowy pisemnej”.


  • Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 30 czerwca 2015 r. Nr IPPP2/4512-297/15-2/MAO/RR

„(...) jak wskazał Wnioskodawca - markety należące do grupy ..., w tym Wnioskodawca, nie będą pisemnie zobowiązane do prowadzenia ewidencji w imieniu i na rzecz Wydawców Produktów Przedpłaconych przy zastosowaniu kas fiskalnych własnych lub powierzonych, to Wnioskodawca jako jeden z ww. marketów nie będzie zobowiązany do rejestrowania sprzedaży produktów dokonywanej w imieniu lub na rzecz innych podatników przy zastosowaniu należących do Strony kas fiskalnych. W konsekwencji stanowisko Wnioskodawcy jest prawidłowe.”


Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy w zakresie


Pytania nr 2


Wnioskodawca wskazuje, że obowiązek ewidencji sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych za pomocą kasy rejestrującej został uregulowany w art. 111 ustawy o VAT.


Stosownie do art. 111 ust. 1 ustawy o VAT, podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani do prowadzenia ewidencji obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Według art. 111 ust. 3a pkt 1) ustawy o VAT podatnicy prowadzący ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących są obowiązani dokonywać wydruku paragonu fiskalnego lub faktury z każdej sprzedaży oraz wydawać wydrukowany dokument nabywcy.

Artykuł 111 ust. 3a pkt 1) nakłada na podatnika ewidencjonującego przy użyciu kas fiskalnych obowiązek wydrukowania i wydania nabywcy paragonu fiskalnego. Przepisy nie przewidują możliwości przesłania nabywcy paragonu fiskalnego w formie elektronicznej w miejsce wydrukowania i wydania paragonu. Z tego też względu stosowanie kas fiskalnych w odniesieniu do usług elektronicznych nie jest w praktyce możliwe.

Z kolei zgodnie z art. 111 ust. 3b ustawy o VAT, w podatnicy prowadzący ewidencję przy zastosowaniu kas rejestrujących, u których podstawą opodatkowania jest kwota prowizji lub inna postać wynagrodzenia za wykonywane usługi w ramach umowy agencyjnej, zlecenia, pośrednictwa lub innych umów o podobnym charakterze albo marża, ewidencjonują na potrzeby obliczenia osiąganego przez nich obrotu oraz kwot podatku należnego całą wartość sprzedaży własnej oraz prowadzonej na rzecz lub w imieniu innych podatników.

Jak wynika z art. 111 ust. 8 ustawy o VAT, minister właściwy do spraw finansów publicznych może zwolnić, w drodze rozporządzenia, na czas określony, niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, oraz określić warunki korzystania ze zwolnienia, mając na uwadze interes publiczny, w szczególności sytuację budżetu państwa (...).

W zakresie zwolnień z obowiązku prowadzenia kasy rejestrującej obowiązuje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. z 2014 r., poz. 1544), zwanego dalej „Rozporządzeniem”.

Regulacje zawarte w powołanym Rozporządzeniu przewidują zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących ze względu na rodzaj prowadzonej działalności – zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia (zwolnienie przedmiotowe) oraz wysokość obrotu - do określonej wysokości obrotów (zwolnienie podmiotowe).

Zgodnie z § 3 ust. 1 pkt 1 Rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2016 r. podatników, u których obrót zrealizowany na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych nie przekroczył w poprzednim roku podatkowym kwoty 20 000 zł (...).


W § 4 pkt 1 i pkt 2 Rozporządzenia wymienione zostały niektóre czynności wyłączające możliwość korzystania ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania, o którym mowa w § 2 i § 3.


Natomiast zgodnie z § 2 ust. 1 Rozporządzenia zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania w danym roku podatkowym, nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2016 r. czynności wymienione w załączniku do rozporządzenia.


W poz. 24 załącznika do rozporządzenia wymieniono, jako korzystające ze zwolnienia, usługi elektroniczne, o których mowa w art. 2 pkt 25b ustawy, pod warunkiem, że podatnik świadczy usługi, o których mowa w poz. 22, bez względu na symbol PKWiU.


Z kolei, art. 2 pkt 25 ustawy o VAT wymienia usługi nadawcze, o których mowa w art. 7 rozporządzenia 282/2011, natomiast poz. 22 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, wymienia usługi telekomunikacyjne, w rozumieniu art. 2 pkt 25a ustawy.


Stosownie do artykułu 6a ust. 1 rozporządzenia 282/2011 usługi telekomunikacyjne w rozumieniu art. 24 ust. 2 dyrektywy 2006/112/WE obejmują w szczególności następujące usługi:

  1. usługi telefonii stacjonarnej i komórkowej służące do przesyłania i przełączania komunikacji głosowej, danych i obrazu, łącznie z usługami telefonicznymi obejmującymi element obrazu, nazywane inaczej usługami wideo telefonicznymi;
  2. usługi telefoniczne świadczone przez internet, łącznie z usługami telefonii internetowej (VolP);
  3. poczta głosowa, oczekiwanie na połączenie, przekazywanie połączenia, identyfikacja dzwoniącego, telekonferencja i inne usługi obsługiwania połączeń;
  4. usługi przywoływania;
  5. usługi „audiotekst”;
  6. faks, telegraf i teleks;
  7. dostęp do internetu i stron World Wide Web;
  8. prywatne połączenia sieciowe oddające łącza telekomunikacyjne do wyłącznego użytku usługobiorcy.

Według ust. 2 art. 6a rozporządzenia 282/2011 usługi telekomunikacyjne w rozumieniu art. 24 ust. 2 dyrektywy 2006/112/WE nie obejmują następujących usług:

  1. usług świadczonych drogą elektroniczną;
  2. usług nadawczych radiowych i telewizyjnych (dalej zwanych: „usługami nadawczymi”).

Zgodnie z art. 2 pkt 26) ustawy o VAT przez usługi elektroniczne rozumie się usługi świadczone za pomocą środków komunikacji elektronicznej, o których mowa w art. 7 rozporządzenia 282/2011.


Do „usług świadczonych drogą elektroniczną”, o których mowa w dyrektywie 2006/112/WE, stosownie do artykułu 7 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia 282/2011, należą usługi świadczone za pomocą Internetu lub sieci elektronicznej, których świadczenie - ze względu na ich charakter - jest zasadniczo zautomatyzowane i wymaga minimalnego udziału człowieka, a ich wykonanie bez wykorzystania technologii informacyjnej jest niemożliwe.


Pojęcie usług świadczonych drogą elektroniczną obejmuje w szczególności:

  1. ogólnie dostawy produktów w formie cyfrowej, łącznie z oprogramowaniem, jego modyfikacjami lub nowszymi wersjami;
  2. usługi umożliwiające lub wspomagające obecność przedsiębiorstw lub osób w sieci elektronicznej, takich jak witryna lub strona internetowa;
  3. usługi generowane automatycznie przez komputer i przesyłane poprzez Internet lub sieć elektroniczną w odpowiedzi na określone dane wprowadzone przez usługobiorcę;
  4. odpłatne przekazywanie prawa do wystawiania na aukcji towarów lub usług za pośrednictwem witryny internetowej działającej jako rynek online, na którym potencjalni kupujący przedstawiają swoje oferty przy wykorzystaniu automatycznych procedur oraz na którym strony są informowane o dokonaniu sprzedaży za pomocą poczty elektronicznej generowanej automatycznie przez komputer;
  5. pakiety usług internetowych oferujące dostęp do informacji, w których element telekomunikacyjny ma charakter pomocniczy i drugorzędny (to znaczy pakiety wykraczające poza oferowanie samego dostępu do Internetu i obejmujące inne elementy, takie jak strony, które umożliwiają dostęp do aktualnych wiadomości, informacji meteorologicznych lub turystycznych, gier, umożliwiają hosting witryn internetowych, dostęp do grup dyskusyjnych; itp.);
  6. usługi wyszczególnione w załączniku I.

W świetle załącznika I rozporządzenia 282/201 za usługi świadczone drogą elektroniczną uważa się m.in.:

  1. tworzenie i hosting witryn internetowych;
  2. uzyskiwanie dostępu online i pobieranie oprogramowania (w szczególności programy w zakresie zamówień publicznych/księgowości, programy antywirusowe) oraz jego uaktualnień;
  3. uzyskiwanie dostępu i pobieranie muzyki na komputery i telefony komórkowe;
  4. uzyskiwanie dostępu i pobieranie sygnałów dźwiękowych, urywków nagrań, dzwonków i innych dźwięków;
  5. uzyskiwanie dostępu do filmów i ich pobieranie;
  6. pobieranie gier na komputery i telefony komórkowe;
  7. odbieranie programów radiowych lub telewizyjnych rozpowszechnianych za pomocą sieci radiowej lub telewizyjnej, internetu lub podobnej sieci elektronicznej, tj. słuchanie lub oglądanie programów w momencie wybranym przez użytkownika, na jego indywidualne życzenie, na podstawie katalogu programów wybranych przez dostawcę usług medialnych, np. telewizja lub wideo na życzenie;
  8. odbieranie programów radiowych lub telewizyjnych rozpowszechnianych za pomocą internetu lub podobnej sieci elektronicznej (streaming IP), chyba że są one nadawane jednocześnie z ich transmisją lub retransmisją za pomocą sieci radiowych lub telewizyjnych;
  9. dostawa treści audio i audiowizualnych za pomocą sieci komunikacyjnych, które to treści nie są udostępniane przez dostawcę usług medialnych i nie są objęte jego odpowiedzialnością redakcyjną;
  10. dalsza dostawa treści audio i audiowizualnych należących do dostawcy usług medialnych, lecz dostarczanych przez inny podmiot za pomocą sieci komunikacyjnych.

Według art. 7 ust. 3 rozporządzenia 282/2011 pojęcie usług świadczonych drogą elektroniczna nie obejmuje w szczególności:

  1. usług nadawczych radiowych i telewizyjnych;
  2. usług telekomunikacyjnych;
  3. towarów, w przypadku których zamawianie i obsługa zamówienia odbywają się elektronicznie;
  4. płyt CD-ROM, dyskietek i podobnych nośników fizycznych;
  5. materiałów drukowanych, takich jak książki, biuletyny, gazety lub czasopisma;
  6. płyt CD i kaset magnetofonowych;
  7. kaset wideo i płyt DVD;
  8. gier na płytach CD-ROM;
  9. dostępu do Internetu i stron World Wide Web;
  10. biletów wstępu na imprezy kulturalne, artystyczne, sportowe, naukowe,edukacyjne, rozrywkowe lub podobne, zarezerwowanych online.

W świetle powyższego usługi wykonywane przez Spółkę przy użyciu Serwisu nie mają zatem charakteru usług świadczonych drogą elektroniczna. Spółka nie świadczy ponadto usług telekomunikacyjnych. Zgodnie z opisem pozycji 24 załącznika do rozporządzenia z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących z zastosowania kas fiskalnych zwalnia się usługi elektroniczne, o których mowa w art. 2 pkt 26 ustawy pod warunkiem, że podatnik świadczy usługi o których mowa w poz. 22 załącznika.


Z treści tego przepisu wynika, że zwolnienie to przysługuje podmiotom, które równolegle do usług elektronicznych świadczą usługi telekomunikacyjne.


Z uwagi na fakt, iż Spółka nie świadczy, ani usług telekomunikacyjnych, ani usług elektronicznych - to nie przysługuje Wnioskodawcy zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania przy użyciu kas fiskalnych, o którym mowa w pozycji 24 załącznika do Rozporządzenia.


Nałożenie na podmioty świadczące wyłącznie usługi elektroniczne niewykonalnego w praktyce obowiązku ewidencjonowania przy użyciu kas fiskalnych trudno uznać za celowe i godne racjonalnego ustawodawcy. Taki obowiązek naruszałby również unijną zasadę proporcjonalności.

Jak wynika z treści wniosku, Wnioskodawca nie świadczy usług telekomunikacyjnych i nadawczych, a zatem zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas rejestrujących na podstawie § 2 ust. 1 Rozporządzenia w związku z poz. 24 załącznika do tego Rozporządzenia nie będzie miało w przedmiotowej sprawie zastosowania.

Jednakże, Wnioskodawca wskazuje, że w poz. 38 załącznika do Rozporządzenia wymieniono świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych, jeżeli świadczący usługę otrzyma w całości zapłatę za wykonaną czynność za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo- kredytowej, której jest członkiem), a z ewidencji i dowodów dokumentujących zapłatę jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie czynności dotyczyła.


A zatem, aby Wnioskodawca miał prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej na podstawie § 2 ust. 1 Rozporządzenia w związku z poz. 38 załącznika, muszą łącznie zostać spełnione następujące warunki:

  1. zapłata za wykonane świadczenie w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika,
  2. z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła.

Niewystąpienie jednego z ww. warunków oznacza brak możliwości zastosowania zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej.


Wnioskodawca wskazuje, że w analizowanej sprawie należności z tytułu świadczonych usług pośrednictwa na podstawie umowy agencyjnej z partnerami - w całości będą wpływać na konto Wnioskodawcy w systemie płatności lub też na rachunek bankowy Spółki, a z prowadzonej ewidencji, łącznie z dowodami dokumentującymi transakcje pochodzącymi z systemu płatności oraz Serwisu, jednoznacznie wynikać będzie jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczy.

Należy więc uznać, że przyjęty przez Wnioskodawcę sposób sprzedaży usług elektronicznych spełnia przesłanki umożliwiające zwolnienie świadczonych usług z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących. Jak wynika z treści wniosku, Wnioskodawca nie będzie przyjmował wpłat w formie gotówkowej, płatności będą dokonywane w sposób wskazany w poz. 38 załącznika do Rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących. Ponadto. Spółka będzie w posiadaniu dowodów, z których będzie jednoznacznie wynikało jakiej konkretnie dostawy wpłata dotyczyła. Oznacza to, że pośrednictwo w sprzedaży biletów/wejściówek, będzie korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy użyciu kasy rejestrującej na podstawie § 2 ust. 1 Rozporządzenia w związku z poz. 38 załącznika, o ile w treści umowy agencyjnej Wnioskodawca zostanie zobowiązany przez swojego partnera do prowadzenia tej ewidencji na podstawie § 5 Rozporządzania w sprawie kas rejestrujących.

Reasumując, zdaniem Wnioskodawcy, jeżeli Wnioskodawca zostanie zobowiązany w umowie pośrednictwa do prowadzenia ewidencji sprzedaży przez swoich partnerów, to będzie miał obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży własnej oraz obcej, tj. zgodnie z art. 111 ust. 1 ustawy o VAT.

Jednakże, pomimo obowiązku ewidencjonowania nałożonego na Wnioskodawcę na podstawie § 5 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 14 marca 2013 r. w sprawie kas rejestrujących w związku z art. 111 ust. 1 i art. 111 ust. 3b ustawy o VAT - to zastosowanie znajdzie jednocześnie zwolnienie z obowiązku ewidencjonowania na podstawie art. 111 ust. 8 ustawy o VAT w związku z poz. 38 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, co będzie oznaczało, że Wnioskodawca mimo że będzie zobowiązany do prowadzenia ewidencji sprzedaży, będzie jednocześnie zwolniony z obowiązku jej prowadzenia do dnia 31 grudnia 2016 r. (§ 2 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 listopada 2014 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących).


W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.


Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.


Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.


Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.


doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji
Dołącz do zarejestrowanych użytkowników i korzystaj wygodnie z epodatnik.pl.   Rejestracja jest prosta, szybka i bezpłatna.

Reklama

Przejrzyj zasięgi serwisu epodatnik.pl od dnia jego uruchomienia. Zobacz profil przeciętnego użytkownika serwisu. Sprawdź szczegółowe dane naszej bazy mailingowej. Poznaj dostępne formy reklamy: display, mailing, artykuły sponsorowane, patronaty, reklama w aktywnych formularzach excel.

czytaj

O nas

epodatnik.pl to źródło aktualnej i rzetelnej informacji podatkowej. epodatnik.pl to jednak przede wszystkim źródło niezależne. Niezależne w poglądach od aparatu skarbowego, od wymiaru sprawiedliwości, od inwestorów kapitałowych, od prasowego mainstreamu.

czytaj

Regulamin

Publikacje mają charakter informacyjny. Wydawca dołoży starań, aby informacje prezentowane w serwisie były rzetelne i aktualne. Treści prezentowane w serwisie stanowią wyraz przekonań autorów publikacji, a nie źródło prawa czy urzędowo obowiązujących jego interpretacji.

czytaj