Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
2461-IBPB-1-3.4510.853.2016.1.PC
z 17 października 2016 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613 ze zm.) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Rozwoju i Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z 23 września 2016 r. (data wpływu do tut. BKIP 28 września 2016 r.), o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zapłaconych kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 września 2016 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów zapłaconych kosztów sądowych oraz kosztów zastępstwa procesowego.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest Samodzielnym Publicznym Zakładem Opieki Zdrowotnej. Celem statutowym Wnioskodawcy są działania służące zachowaniu, ratowaniu, przywracaniu i poprawie stanu zdrowia oraz inne działania medyczne wynikające z procesu leczenia lub przepisów odrębnych regulujących zasady ich wykonywania. Do zadań należy udzielanie świadczeń zdrowotnych o określonym rodzaju i zakresie ustalonym w Statucie, a sklasyfikowanych w PKD-8610Z. Zadania realizowane są przez Szpital, podstawową opiekę zdrowotną, poradnie specjalistyczne oraz Zakład Opiekuńczo-Leczniczy.

Gospodarka finansowa jednostki prowadzona jest na zasadach określonych w ustawie z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej, z posiadanych środków i uzyskiwanych przychodów pokrywane są koszty działalności i regulowane zobowiązania.

Głównym źródłem przychodów Szpitala jest kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. Wysokość kontraktu nie pokrywa kosztów funkcjonowania Wnioskodawcy. Ponadto, Szpital wykonuje znaczną ilość świadczeń, w tym ratujących życie, za które nie otrzymuje bieżącej zapłaty. Realizacja świadczeń ponad limit wynika z dużego zapotrzebowania pacjentów na usługi medyczne i służy ratowaniu, przywracaniu życia, zdrowia i poprawie zdrowia. Szpital, jako podmiot działalności leczniczej, ustawowo został zobowiązany do przyjęcia, zdiagnozowania, udzielenia wymaganej pomocy każdemu pacjentowi. W tym celu wykorzystuje leki, materiały i sprzęt medyczny za który płaci z dużym opóźnieniem. Natomiast, za wykonaną usługę ponad limit tzw. „nadwykonanie” uzyskuje zapłatę często dopiero po kilkunastu miesiącach i to w niepełnej kwocie.

Brak zapłaty za wykonane świadczenia medyczne generuje zobowiązania przeterminowane, przede wszystkim z tytułu dostaw leków, sprzętu medycznego, materiałów medycznych i odczynników. Przeterminowanie zobowiązań sięga nawet kilkudziesięciu dni. Wnioskodawca podejmuje szereg działań mających na celu uniknięcie windykacji na drodze sądowej, ale możliwości w tym zakresie ma znacznie ograniczone.

Rosnące zobowiązania i wydłużający się termin przeterminowania powodują, że wierzyciele kierują na drogę sądową dochodzenie swoich należności. Sprawy te kierowane są głównie do postępowania upominawczego. Ponieważ roszczenie jest oczywiste, a Wnioskodawca nie chce ponosić dodatkowych kosztów - zgadza się z nakazem zapłaty i spłaca zobowiązanie główne wraz z zasądzonymi kosztami zastępstwa procesowego i kosztami sądowymi. Otrzymany oczywisty nakaz zapłaty jest płacony bez sprzeciwu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy zapłacone koszty sądowe i zasądzony zwrot kosztów zastępstwa procesowego z tytułu braku zapłaty niespornych przeterminowanych zobowiązań z tytułu dostaw towarów i usług stanowią koszty uzyskania przychodu?
2. Czy w przypadku niezaliczenia do kosztów uzyskania przychodu ww. wydatków, mogą być zaliczone jako wydatek związany ze statutową działalnością Wnioskodawcy (działalność lecznicza) i jako takie korzystać ze zwolnienia przewidzianego w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Decydującym czynnikiem pozwalającym zaliczyć dany wydatek do kosztów uzyskania przychodów jest poniesienie go w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Przy kwalifikowaniu poniesionych wydatków trzeba brać pod uwagę ich celowość oraz potencjalną możliwość przyczynienia się wydatku do osiągnięcia przychodu, a także racjonalność wydatków, to znaczy ich adekwatność do rzeczywistych potrzeb i zakresu prowadzonej działalności oraz konieczność ich poniesienia dla osiągnięcia przychodu lub jego zabezpieczenia.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony z zasobów majątkowych podmiotu gospodarczego,
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

Koszty poniesione przez Wnioskodawcę zostały poniesione w związku ze złą sytuacją finansową jednostek typu Samodzielne Publiczne Zakłady Opieki Zdrowotnej. Wg Wnioskodawcy spełniają one ww. warunki i mają swoje racjonalne uzasadnienie. Zostały one poniesione na skutek działania, którego celem było wykonanie usług, dzięki którym Wnioskodawca uzyskał lub uzyska przychód albo zabezpieczy jego uzyskanie. Także brak zakupu niektórych towarów i usług mógł by spowodować brak wyleczenia pacjenta lub złe wyleczenie, które mogło by się skończyć sprawami sądowymi.

Specyfika finansowania publicznej służby zdrowia, limitowanie przez NFZ ilości świadczeń, rozliczanie pod koniec roku w pierwszej kolejności świadczeń ratujących życie oraz brak możliwości pobierania opłat od pacjentów ubezpieczonych stawia Szpital w bardzo niekorzystnej sytuacji.

Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, że nie może odmówić wykonania usługi mimo braku pewności uzyskania za nią zapłaty lub braku leków albo innych materiałów. Powstałe koszty sądowe w trakcie postępowania o zapłatę za nieuregulowane zobowiązania związane są bezpośrednio ze specyfiką funkcjonowania i finansowania publicznych zakładów opieki zdrowotnej i niestety, muszą być ponoszone, aby szpital mógł wykonywać świadczenia, do których został powołany.

Ad. 2.

Wnioskodawca stoi także na stanowisku, że koszty, których dotyczy wniosek, to wydatki związane z działalnością statutową ponieważ dotyczą one spraw związanych z funkcjonowaniem Szpitala, a powstanie tych kosztów nie jest wynikiem złego gospodarowania środkami finansowymi tylko, brakiem zapłaty przez NFZ za zrealizowane świadczenia medyczne. Poniesione wydatki na koszty sądowe (opłaty, koszty zastępstwa) są pośrednio związane z prowadzoną działalnością statutową i są konsekwencją niedoszacowania opieki zdrowotnej. Szpital realizując konstytucyjne prawo pacjenta do opieki zdrowotnej finansuje je, za co nie otrzymuje pełnej zapłaty i nie może z tego tytułu ponosić dodatkowych obciążeń budżetowych, toteż Wnioskodawca uważa, że wydatki te, mają prawo korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Poniesienie ich jest ściśle związane z działalnością statutową, gdyż powstały z chęci realizacji celów statutowych Wnioskodawcy, czyli leczenia pacjentów.

Jednocześnie Wnioskodawca zaznacza, że z podobnym zapytaniem wystąpił 8 czerwca 2016 r. i uzyskał odpowiedź nr IBPB-1-2/4510-533/16/MM. Wnioskodawca pisze powtórnie, gdyż chce doprecyzować, że problem dotyczy zobowiązań oczywistych, niespornych, w stosunku do których nie ma żadnych wątpliwości i bez zastrzeżeń w sądzie je płaci.

Powtórne zapytanie jest związane z uzasadnieniem zawartym w wydanej interpretacji, gdzie jest mowa (str. 5 interpretacji) o kosztach poniesionych z tytułu udziału Wnioskodawcy w procesach sądowych. Otóż Wnioskodawca w przypadkach oczywistych (a o taki zapytuje) nie wnosi do Sądu żadnego odwołania, ani sprzeciwu. Uzyskany nakaz sądowy niezwłocznie płaci (bez sprzeciwu) ponosząc dodatkowo koszty sądowe i koszty zastępstwa procesowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 851 ze zm.; dalej: „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 updop.

Oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy. W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, ustawodawca wyróżnia przy tym koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Jednocześnie nadmienić należy, że nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą stanowić może koszt uzyskania przychodów i jako taki podlegać odliczeniu od podstawy opodatkowania. Skoro ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z celem osiągnięcia przychodów, to ten cel musi być widoczny, a ponoszone koszty winny ten cel realizować lub co najmniej zakładać go jako realny.

Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Jednocześnie trzeba podkreślić, że przez pojęcie „zachować” należy rozumieć „dochować coś w stanie niezmienionym, nienaruszonym, utrzymać”. Natomiast „zabezpieczyć” oznacza „uczynić bezpiecznym, niezagrożonym, dać ochronę”. Można więc przyjąć, że koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronę istniejącego źródła przychodów, które umożliwią dalsze funkcjonowanie źródła. Za koszty związane z zabezpieczeniem i zachowaniem źródła przychodów należy więc uznać przede wszystkim koszty prawidłowego funkcjonowania podatnika, czy prawidłowego prowadzenia działalności gospodarczej.

Mając zatem na uwadze powyższe, stwierdzić należy, że aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z zapłaconymi kosztami sądowymi i zasądzonym zwrotem kosztów zastępstwa procesowego z tytułu braku zapłaty niespornych przeterminowanych zobowiązań z tytułu dostaw towarów i usług.

Jako że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie przewidują bezpośredniego wyłączenia kosztów sądowych, w tym kosztów zastępstwa procesowego z kosztów uzyskania przychodów, zasadnicze znaczenie dla dokonania oceny możliwości zaliczenia określonych wydatków do kosztów uzyskania przychodu będzie miało - jak wskazano to powyżej - określenie, czy są one ponoszone w celu osiągnięcia przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów, co wynika wprost z normy art. 15 ust. 1 updop.

Istotne w rozpatrywanej sprawie jest to, że za koszty podatkowe uważa się również koszty pośrednio związane z przychodami oraz dotyczące całokształtu działalności podatnika. W ocenie tut. Organu o tym, że dany wydatek został poniesiony „w celu” osiągnięcia przychodu, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu można mówić wówczas, gdy jego poniesienie ma lub może mieć wpływ na powstanie lub też zwiększenie przychodów. W konsekwencji, możliwość zaliczania danych wydatków do kosztów uzyskania przychodów ma przede wszystkim skłaniać podatników do podejmowania racjonalnych decyzji gospodarczych, w tym znaczeniu, że przysparzać one będą konkretne przychody podatkowe lub też zachowają źródło przychodów w niezmienionym stanie albo zabezpieczą to źródło przed uszczupleniem czy też zmniejszeniem.

Biorąc pod uwagę przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa podatkowego tutejszy Organ stoi na stanowisku, że wydatek związany z zapłatą kosztów sądowych i kosztów zastępstwa procesowego, stanowi koszt uzyskania przychodów, o którym mowa w art. 15 ust. 1 updop. Pozostają one w związku z całokształtem prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności, ponieważ zostały poniesione w celu ochrony jego interesów. Uznać zatem należy, że ww. wydatki miały swoje racjonalne i ekonomiczne uzasadnienie i służyły zachowaniu źródła przychodów Wnioskodawcy.

Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania Nr 1 należy zatem uznać za prawidłowe.

Nadmienia się, że w związku z uznaniem za prawidłowe stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku Nr 1, ocena stanowiska Wnioskodawcy w zakresie pytania oznaczonego we wniosku Nr 2 stała się bezprzedmiotowa.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz.U. z dnia 10 maja 2016 r., poz. 718 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.