Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach
IBPB-1-2/4510-324/15/AK
z 20 października 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2015 r., poz. 613) oraz § 4 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz.U. z 2015 r., poz. 643), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działający w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z 22 lipca 2015 r. (data wpływu do tut. BKIP 28 lipiec 2015 r.), uzupełnionym 2 października 2015 r., o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy kwota niespłaconej wierzytelności może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, w sytuacji gdy wierzytelność ta nie została odpisana jako nieściągalna - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 lipca 2015 r. wpłynął do tut. BKIP wniosek o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie ustalenia, czy kwota niespłaconej wierzytelności może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, w sytuacji gdy wierzytelność ta nie została odpisana jako nieściągalna. Wniosek nie spełniał wymogów formalnych, dlatego też pismem z 22 września 2015 r. Znak: IBPB-1-2/4510-324/15/AK wezwano do ich uzupełnienia. Uzupełnienia dokonano 2 października 2015 r.

We wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W dniu 16 kwietnia 2015 r. Wnioskodawca podpisał porozumienie z osobą fizyczną pełniącą funkcję Prezesa X Sp. z o.o. na temat spłaty wierzytelności. Spór w Sądzie trwał ponad cztery lata i zawarcie tego porozumienia było bardzo trudne. Wnioskodawca posiada prawomocny wyrok wobec X Sp. z o.o. na kwotę wierzytelności głównej w wysokości 315 tys. zł oraz kosztów i odsetek na kwotę 141 tys. zł co daje w sumie kwotę 456 tys. zł. Ponieważ X Sp. z o.o. nie posiada majątku mogącego zaspokoić te żądania z powództwa Wnioskodawcy prowadzona jest sprawa przeciwko Prezesowi X Sp. z o.o. o zapłatę wyżej wspomnianej kwoty. W trakcie tego procesu zawarto porozumienie.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że:

1.Wierzytelność została zarachowana przez Spółkę jako przychód należny na podstawie art. 12 ust. 3 updop.

2.Wierzytelność nie została odpisana przez Spółkę jako nieściągalna.

3.Wierzytelność nie uległa przedawnieniu.

4.Przeciwko X Sp. z o.o. z powództwa Wnioskodawcy zapadły dwa wyroki:

1. wyrok Sądu Okręgowego Wydział Cywilny z 25 maja 2011 r. zasądzający na rzecz Wnioskodawcy kwotę 227.037,85 zł (odsetki od kwoty 224.719,85 zł liczone od 13 października 2010 r., a odsetki od kwoty 2.318 zł liczone od 15 sierpnia 2010 r.),
2. wyrok Sądu Rejonowego z 10 stycznia 2013 r., zasądzający na rzecz Wnioskodawcy kwotę 88.427,81 zł (odsetki od tej kwoty liczone od 2 lutego 2011 r.).

5.Przedmiotem porozumienia zawartego 16 kwietnia 2015 r. pomiędzy Wnioskodawcą a Prezesem X Sp. z o.o. i jej współmałżonkiem była spłata zobowiązania tej osoby względem Wnioskodawcy wynikającego z wyroku Sądu Okręgowego Wydział Gospodarczy z 23 lutego 2015 r. oraz zakończenie wszelkich sporów we wzajemnych relacjach stron. W porozumieniu dłużnik ww. osoba fizyczna (Prezes) zobowiązała się do zapłaty kwoty 210.000 zł, a Wnioskodawca do zrzeczenia się wszelkich roszczeń:

1. w stosunku do Prezesa X Sp. z o.o. wynikających z wyroku Sądu Okręgowego Wydział Gospodarczy z 23 lutego 2015 r.,
2. w stosunku do spółki X Sp. z o.o. wynikających z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego Wydział Gospodarczy z 25 maja 2011 r. oraz wyroku Sądu Rejonowego Wydział Gospodarczy z 10 stycznia 2013 r.,
3. o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy Prezesem X Sp. z o.o. i jej współmałżonkiem w zakresie obejmującym cały majątek wchodzący w skład wspólności majątkowej małżeńskiej – w stosunku do ww. osób.

6.Komornik Sądowy prowadził przeciwko Prezesowi X Sp. z o.o. jedynie postępowanie zabezpieczające, zakończone 10 grudnia 2014 r. na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 kpc.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy Wnioskodawca może spisać w koszty podatkowe (105 tys. zł oraz niezwróconą kaucje w wysokości 8 tys. zł) resztę nieodzyskanej od X Sp. z o.o. kwoty, tj.: roszczenie główne 315 tys. oraz kaucja 8 tys. zł, z czego w wyniku porozumienia Prezes X Sp. z o.o. spłacił kwotę 210 tys. zł, stąd pozostaje kwota 105 tys. zł oraz niezwrócona kaucja?

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota niespłaconej wierzytelności od X Sp. z o.o. w kwocie 105 tys. zł oraz kwota niezwróconej kaucji w wysokości 8 tys. zł może być uznana jako koszt uzyskania przychodu Wnioskodawcy. W toku postępowania sądowego wykazano, że X Sp. z o.o. nie ma majątku mogącego zapewnić spłatę wierzytelności wobec Wnioskodawcy. Porozumienie zawarte z osobą fizyczną - Prezesem X Sp. z o.o. okazało się jedyną drogą do ściągnięcia choćby części z przysługującej Wnioskodawcy wierzytelności. Reszta długu jest nieściągalna z X Sp. z o.o. i wątpliwa aby można ją było ściągnąć z majątku ww. osoby fizycznej.

W orzecznictwie i w doktrynie, wskazuje się, że niezbędnym warunkiem zaliczenia nieściągalnej wierzytelności w koszty uzyskania przychodu jest uprawdopodobnienie i udokumentowanie, z którego bezpośrednio wynika, że przyczyną umorzenia postępowania egzekucyjnego jest brak majątku, z którego egzekucja mogłaby być prowadzona. Z takim przypadkiem, zdaniem Wnioskodawcy, mamy właśnie do czynienia w niniejszej sprawie. X Sp. z o.o., dłużnik, w toku postępowania sądowego wykazała że nie jest w stanie zaspokoić roszczeń wierzyciela, w związku z czym wierzyciel podjął dalsze kroki w celu odzyskania wierzytelności ale i one nie przyniosły pożądanego skutku. Dlatego podpisane zostało porozumienie na mocy którego odzyskano choć część dług. Reszta, nieściągalna ani od X Sp. z o.o. ani od osoby fizycznej - Prezesa X Sp. z o.o., została uznana jako koszt podatkowy.

Naczelny Sąd Administracyjny w orzeczeniu z 9 stycznia 2009 r., sygn. akt II FSK 1754/07, wskazuje że uznanie nieściągalności aby mogło być uznane za dokumentujące nieściągalność, musi być uznane przez wierzyciela jako odpowiadające stanowi faktycznemu. Oznacza to, że wierzyciel by móc zaliczyć tę nieściągalną wierzytelność do kosztów podatkowych musi jeszcze mimo oczywistych faktów przedstawiających nieściągalność (w tym przypadku w toku postępowania sądowego uznanie przez Sąd braku majątku X Sp. z o.o.) uznać, że odpowiada ono stanowi faktycznemu jako zgodne z rzeczywistością na dzień zaliczenia tej wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów. Z takim faktem mamy miejsce u Wnioskodawcy, który na dzień podpisania porozumienia stwierdził, że nie jest faktycznie w stanie osiągnąć nic więcej ponad spłatę kwoty 210 tys. zł.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego, stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2014 r., poz. 851, dalej: „updop”), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 updop nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

Jak stanowi art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

W myśl art. 12 ust. 3 updop, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Jednocześnie, na podstawie art. 16 ust. 2 updop, za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1.postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo

2.postanowieniem sądu o:

1. oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub
2. umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a, lub
3. ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo

3.protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.

Należy również mieć na uwadze, że w myśl art. 16 ust. 1 pkt 20 updop, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania, należy stwierdzić, że ustawodawca uzależnił możliwość zakwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów określonej wierzytelności od spełnienia konkretnych warunków. Co do zasady bowiem wierzytelności odpisane jako nieściągalne nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów.

Przede wszystkim, wierzytelności określone jako nieściągalne muszą być wcześniej zarachowane jako przychody należne, zgodnie z art. 12 ust. 3 updop. Wierzytelności te powinny być również odpisane jako nieściągalne (powinien być dokonany odpowiedni zapis w ewidencji prowadzonej, zgodnie z art. 9 ust. 1 updop). Ponadto, wierzytelności określone jako nieściągalne, w celu zakwalifikowania ich do kosztów uzyskania przychodów, powinny zostać udokumentowane w sposób wskazany w art. 16 ust. 2 updop. Jakikolwiek inny dokument niż wymieniony w art. 16 ust. 2 updop nie może udokumentować faktu nieściągalności wierzytelności. Poza tym, wierzytelności mogą zostać zakwalifikowane do kosztów uzyskania przychodów, o ile nie uległy przedawnieniu.

Dla zaliczenia wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów konieczne jest więc spełnienie tych przesłanek jednocześnie. Nie będzie mogła być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów wierzytelność, która nie została uprzednio zaliczona do przychodów należnych, choćby została udokumentowana w sposób przewidziany w ustawie, jak i wierzytelność, która została uprzednio zakwalifikowana do przychodów należnych, ale której nieściągalność nie została udokumentowana we właściwy sposób. Spełniając kumulatywnie wszystkie warunki, wierzytelności odpisane jako nieściągalne stanowić będą koszty uzyskania przychodów w takiej wysokości, w jakiej zostały uprzednio zarachowane jako przychody należne, podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że 16 kwietnia 2015 r. Wnioskodawca podpisał porozumienie z osobą fizyczną pełniącą funkcję Prezesa X Sp. z o.o. na temat spłaty wierzytelności. Spór w Sądzie trwał ponad cztery lata i zawarcie tego porozumienia było bardzo trudne. Wnioskodawca posiada prawomocny wyrok wobec X Sp. z o.o. na kwotę wierzytelności głównej w wysokości 315 tys. zł oraz kosztów i odsetek na kwotę 141 tys. zł co daje w sumie kwotę 456 tys. zł. Ponieważ X Sp. z o.o. nie posiada majątku mogącego zaspokoić te żądania z powództwa Wnioskodawcy prowadzona jest sprawa przeciwko Prezesowi X Sp. z o.o. o zapłatę wyżej wspomnianej kwoty. W trakcie tego procesu zawarto porozumienie.

W uzupełnieniu wniosku Wnioskodawca wskazał, że:

1.Wierzytelność została zarachowana przez Spółkę jako przychód należny na podstawie art. 12 ust. 3 updop.

2.Wierzytelność nie została odpisana przez Spółkę jako nieściągalna.

3.Wierzytelność nie uległa przedawnieniu.

4.Przeciwko X Sp. z o.o. z powództwa Wnioskodawcy zapadły dwa wyroki:

1. wyrok Sądu Okręgowego Wydział Cywilny z 25 maja 2011 r. zasądzający na rzecz Wnioskodawcy kwotę 227.037,85 zł (odsetki od kwoty 224.719,85 zł liczone od 13 października 2010 r., a odsetki od kwoty 2.318 zł liczone od 15 sierpnia 2010 r.),
2. wyrok Sądu Rejonowego z 10 stycznia 2013 r., zasądzający na rzecz Wnioskodawcy kwotę 88.427,81 zł (odsetki od tej kwoty liczone od 2 lutego 2011 r.).

5.Przedmiotem porozumienia zawartego 16 kwietnia 2015 r. pomiędzy Wnioskodawcą a Prezesem X Sp. z o.o. i jej współmałżonkiem była spłata zobowiązania tej osoby względem Wnioskodawcy wynikającego z wyroku Sądu Okręgowego Wydział Gospodarczy z 23 lutego 2015 r. oraz zakończenie wszelkich sporów we wzajemnych relacjach stron. W porozumieniu dłużnik ww. osoba fizyczna (Prezes) zobowiązała się do zapłaty kwoty 210.000 zł, a Wnioskodawca do zrzeczenia się wszelkich roszczeń:

1. w stosunku do Prezesa X Sp. z o.o. wynikających z wyroku Sądu Okręgowego Wydział Gospodarczy z 23 lutego 2015 r.,
2. w stosunku do spółki X Sp. z o.o. wynikających z prawomocnego wyroku Sądu Okręgowego Wydział Gospodarczy z 25 maja 2011 r. oraz wyroku Sądu Rejonowego Wydział Gospodarczy z 10 stycznia 2013 r.,
3. o ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy Prezesem X Sp. z o.o. i jej współmałżonkiem w zakresie obejmującym cały majątek wchodzący w skład wspólności majątkowej małżeńskiej – w stosunku do ww. osób.

6.Komornik Sądowy prowadził przeciwko Prezesowi X Sp. z o.o. jedynie postępowanie zabezpieczające, zakończone 10 grudnia 2014 r. na podstawie art. 824 § 1 pkt 3 kpc.

Mając na uwadze wyżej cytowany przepis art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a updop, stwierdzić należy, że wierzytelność, która nie została przez Wnioskodawcę odpisana jako nieściągalna nie może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów bowiem z ww. przepisu jasno wynika, że kosztem uzyskania przychodów mogą być wyłącznie (enumeratywnie wymienione w art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a-c updop) wierzytelności odpisane jako nieściągalne, przy spełnieniu warunku prawidłowego ich udokumentowania (art. 16 ust. 2 updop).

Zatem kwota niespłaconej wierzytelności od X Sp. z o.o. w kwocie 105 tys. zł oraz kwota niezwróconej kaucji w wysokości 8 tys. zł, które nie zostały odpisane jako nieściągalne nie mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Dodatkowo wskazać należy, że nieściągalność ww. wierzytelności nie została udokumentowana w sposób wskazany w art. 16 ust. 2 updop.

Reasumując, stanowisko Wnioskodawcy jest nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie, ul. Rakowicka 10, 31-511 Kraków, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z dnia 14 marca 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.