Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP1/443-1071/14-4/AI
z 4 marca 2015 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r., poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 18 listopada 2014 r. (data wpływu 21 listopada 2014 r.), uzupełnionym pismem z dnia 12 lutego 2015 r. (data wpływu 16 lutego 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług jest:

• prawidłowe – w zakresie:
  • opodatkowania odszkodowania w stawce podstawowej VAT (pytanie oznaczone nr 1);
  • ustalenia, czy w przypadku, gdy w okresie, w którym kolejne płatności z tytułu Odszkodowania będą stawały się wymagalne, Spółka utraci status małego podatnika rozliczającego się metodą kasową, o której mowa w art. 21 Ustawy o VAT, tj. złoży zawiadomienie, o którym mowa w art. 21 ust. 3 Ustawy o VAT, to obowiązek podatkowy dla kwot Odszkodowania należnych za kolejne miesiące będzie powstawał na zasadzie kasowej (część pytania oznaczonego nr 5);
• nieprawidłowe – w zakresie:
  • określenia, czy przewidziane w Ugodzie usługi świadczone przez Spółkę na rzecz „C” mają charakter usług, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń w rozumieniu art. 19a ust. 3 ustawy (pytanie oznaczone nr 2) ,
  • momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT z tytułu odpłatnego świadczenia usług, za które Wnioskodawca otrzymuje kwoty odszkodowania (pytanie oznaczone nr 3),
  • ustalenia, czy Spółka jest zobowiązana wystawić jedną fakturę z tytułu należnych kwot odszkodowania łącznie za całą należność na kwotę maksymalną wynikającą z ugody, czy też osobne faktury za każdy miesiąc, za który odszkodowanie będzie należne (pytanie oznaczone nr 6);
  • podstawy opodatkowania dla kwot odszkodowania (pytanie oznaczone nr 7).
  
  

UZASADNIENIE

W dniu 21 listopada 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie: opodatkowania odszkodowania w stawce podstawowej VAT; określenia, czy przewidziane w Ugodzie usługi świadczone przez Spółkę na rzecz „C” mają charakter usług, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń w rozumieniu art. 19a ust. 3 ustawy; momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT z tytułu odpłatnego świadczenia usług, za które Wnioskodawca otrzymuje kwoty odszkodowania; ustalenia, czy Spółka jest zobowiązana wystawić jedną fakturę z tytułu należnych kwot odszkodowania łącznie za całą należność na kwotę maksymalną wynikającą z ugody, czy też osobne faktury za każdy miesiąc, za który odszkodowanie będzie należne; podstawy opodatkowania dla kwot odszkodowania. Wniosek uzupełniono w dniu 16 lutego 2015 r. poprzez sprostowanie i doprecyzowanie opisu sprawy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (Spółka) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmowania nieruchomości w szczególności lokali użytkowych.

W sierpniu 2007 r. „A” Sp. z o.o. (jako wynajmujący) zawarła umowę najmu lokalu użytkowego z „B” Sp. z o.o. (jako najemcą), która następnie uległa przekształceniu w spółkę „C” S.A. (dalej „C” S.A. jako: „C”) (dalej opisana wyżej umowa najmu jako: „Umowa najmu”). W czerwcu 2008 r. Spółka nabyła od „A” Sp. z o.o. nieruchomość, w skład której wchodził przedmiot najmu uregulowany w Umowie Najmu. W związku z nabyciem nieruchomości Spółka, na podstawie art. 678 § 1 kodeksu cywilnego, wstąpiła w prawa i obowiązki „A” Sp. z o.o. (jako wynajmującego) wynikające z Umowy najmu. W Umowie najmu ,,A” Sp. z o.o. został określony jako „Wynajmujący” a „A” Sp. z o.o. oraz „C” zostały określone „Stronami”. W dalszej części wniosku „A” Sp. z o.o. oraz Spółka będą określane jako „Wynajmujący”. Spółka i „C” zwane będą łącznie w dalszej części wniosku „Stronami” (w odniesieniu do postanowień Umowy najmu określenie „Strony” obejmuje również „A” Sp. z o.o. jako wcześniejszego w stosunku do Spółki wynajmującego).

W Umowie najmu zostały wprowadzone w szczególności następujące postanowienia:

• Umowa najmu weszła w życie z chwilą podpisania przez obie Strony ( § 6 Umowy najmu),
• przedmiot najmu będzie oddany w najem „C” na okres 10 lat liczony od dnia wydania przedmiotu najmu ( „C” § 5 ust. 1 Umowy najmu),
• z zastrzeżeniem postanowień samej Umowy najmu lub bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa, Stronom nie przysługuje prawo wcześniejszego rozwiązania Umowy najmu z wyjątkiem jej rozwiązania w drodze wzajemnego porozumienia ( § 5 ust. 2 Umowy najmu),
• z wydania przedmiotu najmu powinien zostać sporządzony protokół zdawczo-odbiorczy ( § 4 ust. 5 Umowy najmu).

1 lutego 2008 r. Strony sporządziły i podpisały odpowiedni protokół zdawczo-odbiorczy.

W Umowie najmu zostały wprowadzone w szczególności również następujące postanowienia:

• „C” oświadczył i zapewnił, że prowadzi działalność gospodarczą polegającą między innymi na organizacji sieci supermarketów spożywczo-przemysłowych, i że działalność w formie takiego supermarketu będzie prowadzona zgodnie z postanowieniami Umowy najmu przez „C” lub przez podnajemców również w przedmiocie najmu ( § 1 ust. 2 Umowy najmu);
• przedmiot najmu przeznaczony będzie: w części na działalność handlową polegającą na prowadzeniu detalicznego supermarketu spożywczo-przemysłowego, a w pozostałej części wedle wyboru „C” na dowolną działalność handlową lub usługową oraz na ciągi komunikacyjne. Wynajmujący zapewnił „C” wyłączność prowadzenia marketu spożywczego lub spożywczo-przemysłowego na terenie centrum handlowego, w którym był zlokalizowany przedmiot najmu ( § 3 ust. 1 Umowy najmu);
• za używanie przedmiotu najmu „C” będzie płacił Wynajmującemu począwszy od dnia otwarcia przedmiotu najmu dla klientów, ale nie później niż od pierwszego dnia po upływie 10 dni od dnia przekazania „C” przez Wynajmującego ostatecznego i wykonalnego pozwolenia na użytkowanie Obiektu i 120 dni od dnia wydania „C” przedmiotu najmu wraz z zezwoleniem na utworzenie wielkopowierzchniowego obiektu handlowego umożliwiającego prowadzenie działalności gospodarczej w formie wielkopowierzchniowego obiektu handlowego stanowiącego Obiekt, w tym przedmiot najmu, zryczałtowany miesięczny czynsz najmu ( § 7 ust. 1 Umowy najmu);
• jako Obiekt w Umowie najmu zdefiniowano jeden z budynków wchodzących w skład centrum handlowego, w którym to budynku znajdował się lokal użytkowy będący przedmiotem najmu ( § 1 ust. 1 lit. b oraz § 2 ust. 1 Umowy najmu);
• płatność czynszu najmu następować będzie na podstawie faktur VAT w taki sposób, że do 3-go dnia roboczego każdego miesiąca Wynajmujący wystawi i doręczy „C” fakturę VAT wystawioną na kwotę należnego za dany miesiąc czynszu najmu powiększoną o podatek od towarów i usług a „C” w terminie 14 dni od daty doręczenia faktury VAT zapłaci Wynajmującemu należność z tytułu czynszu najmu przelewem na rachunek bankowy Wynajmującego wskazany w treści faktury ( § 7 ust. 9 Umowy najmu);
• oprócz czynszu najmu „C” zobowiązał się również do ponoszenia, począwszy od dnia wydania przedmiotu najmu szeregu kosztów mediów związanych bezpośrednio z używaniem przedmiotu najmu przez „C” lub podnajemców ( § 8 ust. 1 Umowy najmu);
• opłaty z tytułu korzystania mediów uiszczane będą przez „C” na rzecz ich dostawców na podstawie zawartych bezpośrednio przez „C” odpowiednich umów, chyba że zawarcie takich umów nie będzie możliwe – wtedy „C” będzie uiszczał opłaty na rzecz Wynajmującego na podstawie wystawionych przez niego faktur według stawek stosowanych przez dostawców mediów w stosunku do Wynajmującego, przy czym Wynajmujący dołączać będzie do faktur kopie faktur źródłowych ( § 8 ust. 3 Umowy najmu);
• wynajmujący przez cały okres trwania Umowy najmu ponosić będzie odpowiedzialność w zakresie bezpieczeństwa budowlanego dotyczącego m.in. konstrukcji obiektu, w którym znajdują się lokale użytkowe stanowiące przedmiot najmu, a także w zakresie innych zdarzeń dotyczących ww. obiektu, które utrudniają lub uniemożliwiają prowadzenie przez „C” działalności zgodnej z Umową najmu, w związku z czym, wszelkie koszty związane z tymi zdarzeniami lub usuwaniem ich skutków obciążać będą w całości Wynajmującego (z zastrzeżeniem, że koszty związane z innymi zdarzeniami dotyczącymi obiektu, w którym znajdują się lokale użytkowe stanowiące przedmiot najmu, utrudniającymi lub uniemożliwiającymi prowadzenie przez „C” działalności zgodnej z Umową najmu, nie będą obciążać Wynajmującego, gdy zdarzenia te zaistnieją wyłącznie z winy „C”) ( § 14 Umowy najmu);
• „C” zobowiązał się zwrócić przedmiot najmu po zakończeniu stosunku najmu, w opisanym szczegółowo stanie. Strony uzgodnią termin zwrotu przedmiotu najmu. W przypadku braku porozumienia w tym zakresie termin ten nie będzie dłuższy niż 120 dni licząc od dnia rozwiązania Umowy najmu, przy czym „C” zobowiązany jest do uiszczania przez ten okres Wynajmującemu wynagrodzenia za korzystanie z przedmiotu najmu w określonej w Umowie najmu wysokości. Zwrot przedmiotu najmu potwierdzony zostanie protokołem zdawczo-odbiorczym ( § 18 Umowy najmu);
• Wynajmujący może rozwiązać Umowę najmu przed upływem okresu najmu ze skutkiem natychmiastowym w szeregu szczegółowo opisanych przypadków m.in., gdy „C” będzie zalegał za co najmniej dwa miesiące z płatnością czynszu najmu lub gdy pomimo pisemnego upomnienia ze strony Wynajmującego i wyznaczenia dodatkowego stosownego terminu nie krótszego niż jeden miesiąc na usunięcie naruszeń, wystąpi jakiekolwiek inne istotne naruszenie Umowy najmu przez „C” w tym w szczególności, jeżeli Najemca istotnie naruszy postanowienia Umowy najmu odnośnie dostarczenia gwarancji bankowej ( § 19 ust. 1 Umowy najmu);
• „C” może rozwiązać Umowę najmu przed upływem okresu najmu ze skutkiem natychmiastowym w szeregu szczegółowo opisanych przypadków ( § 19 ust. 2 Umowy najmu) m.in., gdy pomimo pisemnego upomnienia ze strony Najemcy i wyznaczenia dodatkowego stosownego terminu nie krótszego niż jeden miesiąc wystąpi jakiekolwiek inne istotne naruszenie Umowy najmu przez Wynajmującego, w tym w szczególności jeżeli Wynajmujący naruszy postanowienia § 14 Umowy najmu ( § 19 ust. 2 lit. c Umowy najmu);
• w każdym przypadku zamiaru skorzystania z uprawnienia do natychmiastowego rozwiązania Umowy najmu Strona uprawniona do skorzystania z tego prawa, zobowiązana jest niezwłocznie powiadomić drugą Stronę o dostrzeżonych okolicznościach mogących skutkować rozwiązaniem Umowy najmu i wezwać ją do przywrócenia właściwego stanu rzeczy ( § 19 ust. 3 Umowy najmu);
• w przypadku rozwiązania Umowy najmu przez Wynajmującego lub „C” z szeregu przyczyn opisanych w § 19 Umowy najmu, dotyczących drugiej strony, Strona naruszająca ww. postanowienia zobowiązana będzie do zapłaty na rzecz Strony uprawnionej, kary umownej w wysokości odpowiadającej równowartości sześciomiesięcznego czynszu najmu netto obowiązującego w chwili rozwiązania Umowy najmu, ponadto w przypadku rozwiązania Umowy najmu z przyczyn leżących po stronie Wynajmującego, Wynajmujący zobowiązany będzie do zwrotu „C” kosztów nakładów poczynionych przez „C” lub podnajemców na przedmiot Najmu. ( § 19 ust. 4 Umowy najmu);
• do dnia wydania przedmiotu najmu „C” dostarczy Wynajmującemu nieodwołalną, bezwarunkową i płatną na pierwsze żądanie gwarancję bankową zabezpieczającą roszczenia Wynajmującego z Umowy najmu na kwotę odpowiadającą równowartości netto trzymiesięcznego Czynszu najmu powiększonego o podatek VAT (dalej jako „Gwarancja”). Jeżeli kiedykolwiek w okresie obowiązywania Umowy najmu „C” nie dokona płatności jakichkolwiek należnych Wynajmującemu na podstawie Umowy najmu kwot, Wynajmujący będzie mógł, po uprzednim wezwaniu „C” do uregulowania zaległości w wyznaczonym 14 dniowym dodatkowym terminie, skorzystać z Gwarancji. Po rozwiązaniu stosunku najmu, po zapłaceniu wszelkich kwot należnych Wynajmującemu na podstawie Umowy najmu oraz po zwrocie Wynajmującemu przedmiotu najmu Wynajmujący zwróci Najemcy niezwłocznie wszelkie dokumenty potwierdzające udzielenie gwarancji ( § 20 Umowy najmu);
• umowa podlega prawu Rzeczpospolitej Polskiej ( § 21 ust. 3 Umowy najmu);
• jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków lub wystąpienia okoliczności, których Strony nie przewidywały i nie mogły przewidzieć przy zawarciu Umowy najmu, jej wykonanie byłoby niemożliwe lub połączone nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze Stron rażącą stratą, Strony, kierując się wzajemnymi interesami i zasadami współżycia społecznego, a także biorąc pod uwagę profesjonalny charakter wykonywanej przez nich działalności i znajomości zasad działalności w obiektach handlowych podobnych do centrum handlowego zobowiązują się do oznaczenia innego sposobu i terminów wykonania zobowiązania, adekwatnie do tej zmiany stosunków lub nowych okoliczności ( § 21 ust. 6 Umowy najmu).
  
  

Dodatkowo w Umowie najmu znalazły się postanowienia dotyczące m.in.:

• sposobu prowadzenia działalności handlowej przez „C” w przedmiocie najmu,
• zakresu świadczeń/obowiązków Wynajmującego, za które wynagrodzenie stanowił czynsz najmu,
• utrzymania napraw w przedmiocie najmu,
• zmian budowlanych dokonywanych przez „C”,
• ulepszeń i zmian budowlanych dokonywanych przez Wynajmującego,
• umieszczenia na przedmiocie najmu urządzeń reklamowych, podnajmu i cesji oraz ubezpieczenia przedmiotu najmu,
• prawa rozwiązania Umowy najmu przez Najemcę lub Wynajmującego w określonych sytuacjach związanych zasadniczo z uzyskaniem pozwoleń na prowadzenie działalności w przedmiocie najmu oraz z wydaniem przedmiotu najmu wraz z postanowieniami dotyczącymi stosownych kar umownych.
  
  

Następnie pomiędzy Spółką a „C” powstał spór, co do istnienia Umowy najmu i związanych z tym konsekwencji w ramach którego:

• Spółka stała na stanowisku, że Umowa najmu nadal łączy Strony i w związku z czym, Spółka posiada wobec „C” określone roszczenia,
• „C” stanął na stanowisku, że Umowa najmu została skutecznie rozwiązana, a Spółka nie posiada w tym zakresie wobec „C” żadnych roszczeń, natomiast „C” posiada roszczenia wobec Spółki.
  
  

W ramach prowadzonego sporu Strony wymieniły między sobą szereg pism, w których przedstawiły szczegółowo swoje stanowisko, tj. między innymi:

• „C” w piśmie z dnia 4 lutego 2013 r. wezwał w ostatecznym 30 dniowym terminie Spółkę do podjęcia rozmów i zawarcia porozumienia, na mocy którego zostanie oznaczony inny sposób zobowiązań wynikających z Umowy najmu, w szczególności zostanie obniżony czynsz najmu. Powyższe uzasadniono m.in. tym, że wysokość ustalonych postanowieniami Umowy najmu kosztów nakładów na prowadzoną w przedmiocie najmu działalność jest nieadekwatna do obecnej rzeczywistości gospodarczej, przez co prowadzenie tej działalności przez „C” połączone jest z nadmiernymi trudnościami i grozi „C” rażącą stratą. „C” oświadczył również, że niepodjęcie konstruktywnego dialogu w przedmiotowej sprawie oraz niewypracowanie satysfakcjonującego strony kompromisu w wyżej wskazanym terminie, traktowane będzie jako istotne naruszenie Umowy najmu;
• Spółka w piśmie z dnia 4 marca 2013 r. w odpowiedzi na pismo „C” z dnia 4 lutego 2013 r. wezwała „C” do uregulowania wszystkich zaległości oraz doręczenia gwarancji bankowej;
• „C” w piśmie z dnia 28 marca 2013 r. złożył oświadczenie o rozwiązaniu Umowy najmu ze skutkiem natychmiastowym, tj. na dzień doręczenia pisma. Jako podstawę rozwiązania Umowy najmu wskazał § 19 ust. 2 lit. c w zw. z § 21 ust. 6 Umowy najmu, a jako przyczynę istotne naruszenie przez Spółkę Umowy najmu poprzez konsekwentną odmowę podjęcia jakichkolwiek czynności wskazanych w postanowieniach § 21 ust. 6 wnioskowanych przez „C” zmierzających do oznaczenie innego sposobu i terminów wykonania zobowiązań określonych Umową najmu, adekwatnie do zmiany stosunków lub nowych okoliczności, których Strony nie przewidziały przy jej zawieraniu. Dodatkowo „C” wezwał Spółkę do zapłaty określonej kwoty tytułem kary umownej za rozwiązanie Umowy najmu w trybie natychmiastowym z przyczyn leżących po stronie Spółki oraz określonej kwoty tytułem zwrotu nakładów poczynionych przez „C” w przedmiocie najmu, w terminie 14 dni od daty otrzymania pisma. Ponadto „C” oświadczył, że będzie w gotowości do zwrotu przedmiotu najmu w 21 dniu od doręczenia pisma o godzinie 10.00 wskazując, że po tej dacie „C” nie będzie już korzystała z przedmiotu najmu, co oznacza, że Spółce nie będzie przysługiwało wynagrodzenie w tym zakresie. „C” wskazała również na to, że fakt opuszczenia przez nią przedmiotu najmu może mieć istotny wpływ na wykonanie przez Spółkę wskazanego w § 14 Umowy najmu obowiązku całkowitego zapewnienia bezpieczeństwa obiektu, w którym znajdują się lokale użytkowe stanowiące przedmiot najmu. „C” poinformował również, że z dniem rozwiązania Umowy najmu podejmie czynności prowadzące do rozwiązania łączących ją umów z dostawcami mediów;
• Spółka w piśmie z dnia 4 kwietnia 2013 r.:
  • wskazała, że rozwiązanie przez „C” Umowy Najmu jest całkowicie nieskuteczne oraz, że w jej przekonaniu Umowa najmu nadal obowiązuje,
  • poinformowała, że będzie co miesiąc wystawiać i przesyłać „C” faktury VAT na wszystkie należności (czynsz, opłaty) wynikające z Umowy najmu,
  • wezwała również „C” do uzupełnienia kwoty Gwarancji do pełnej wysokości, tj. do kwoty odpowiadającej kwocie trzymiesięcznego Czynszu Najmu powiększonego o kwotę podatku VAT,
  • zastrzegła sobie dochodzenie od „C” wszelkich roszczeń odszkodowawczych związanych z dodatkowymi kosztami, które będzie musiała ponieść wobec banku na skutek uchybienia terminom płatności poszczególnych rat kredytu. Spółka przypomniała również „C” o obowiązkach wynikających z Umowy najmu odnośnie zapewnienia bezpieczeństwa i porządku na terenie przedmiotu najmu, wskazując, że wszelkie zaniedbania „C” w tym zakresie, spowodują, że w trosce o stan obiektu Spółka samodzielnie sfinansuje ww. usługi a następnie obciąży „C” wszystkimi kosztami z tym związanymi,
  • zwróciła uwagę na fakt, że nie wyraziła i nie wyraża zgody na obniżenie czynszu oraz innych opłat wynikających z Umowy najmu,
  • wskazała, że „C” w żadnym piśmie nie wykazał naruszenia przez nią przesłanek z § 21 ust. 6 Umowy najmu, a ewentualne pogorszenie sytuacji finansowej „C” w żadnym stopniu nie może zostać potraktowane jako zaistnienie jednej z przesłanek wskazanych w § 21 ust. 6 Umowy najmu, a „C” jako profesjonalny uczestnik obrotu gospodarczego jest zobowiązana do uwzględnienia w swojej działalności ryzyka związanego z ewentualnymi wahaniami koniunktury gospodarczej. Zwrócono również uwagę, że § 21 ust. 6 Umowy najmu przewiduje co najwyżej zmianę sposobu i terminów wykonania zobowiązania, a nie jego wysokości (tj. nie można w oparciu o ten przepis żądać obniżenia czynszu i innych opłat wynikających z Umowy najmu, co było głównym przedmiotem żądań „C”),
  • podsumowując wyraziła nadzieję, że „C” będzie terminowo regulować wszelkie należności wynikające z Umowy najmu;
• „C” w piśmie z dnia 22 kwietnia 2013 r. wskazała w szczególności, że pozostaje na stanowisku co do przyczyn, podstaw i konsekwencji rozwiązania Umowy najmu, zwłaszcza w zakresie jego skuteczności. Dodatkowo „C” zapewniła, że dochowa należytej staranności przy zwrocie Spółce przedmiotu najmu, ze szczególnością dbałością o to, aby sposób przeprowadzenia czynności zdawczo-odbiorczych, w tym zabezpieczenia obiektu uchronił Spółkę przed ewentualnym uszczerbkiem;
• Spółka w piśmie z dnia 29 kwietnia 2013 r.:
  • wezwała „C” powołując się na obowiązującą w jej ocenie Umowę najmu do rozpoczęcia działalności w lokalu,
  • poinformowała, że zakłada, że „C” nadal dysponuje duplikatami kluczy do lokalu, tym niemniej wskazała, że pełny zestaw kluczy do lokalu znajduje się w tzw. pomieszczeniu rozliczeń położonym w obiekcie, w którym znajdują się lokale użytkowe stanowiące przedmiot najmu podając przy tym numery kontaktowe do przedstawicieli ochrony,
  • poinformowała, że do lokalu doprowadzone są wszystkie niezbędne media, pomimo podjęcia przez „C” działań zmierzających do rozwiązania umów na dostawy mediów,
  • zawiadomiła, że obciąży „C” wszystkimi kosztami wynikłymi z podjęcia przez „C” działań zmierzających do odcięcia dostawy mediów do obiektu,
  • wskazała, że zgodnie z § 1 ust. 2 oraz § 3 ust. 1 Umowy najmu, „C” jest zobowiązana do prowadzenia w lokalu działalności w postaci supermarketu spożywczo-przemysłowego,
  • zastrzegła sobie prawo do dochodzenia od „C” pełnego odszkodowania za szkody, które poniesie w związku lub na skutek niewywiązywania się przez „C” z Umowy Najmu,
  • pokreśliła, że lokal został przez „C” opuszczony bez żadnej podstawy, w związku z czym, wezwanie do rozpoczęcia działalności w lokalu jest w pełni uzasadnione;
• „C” w piśmie z dnia 29 kwietnia 2013 r. poinformowała, że fakturę dotyczącą czynszu najmu za kwiecień 2013 r. zapłaci jedynie w wysokości odpowiadającej 23 dniom miesiąca kwietnia 2013 r. argumentując, że Spółce nie przysługuje po dniu 23 kwietnia 2013 r. wynagrodzenie w zakresie czynszu najmu z powodu rozwiązania przez „C” ze skutkiem natychmiastowym Umowy najmu. Dodatkowo „C” wniosła o wystawienie odpowiedniej faktury korygującej w związku z brakiem podstaw od przyjęcia przez „C” faktury dotyczącej czynszu najmu za kwiecień 2013 r. w pełnej wysokości;
• Spółka w piśmie z dnia 10 maja 2013 r. poinformowała, że Umowa najmu nadal obowiązuje, a nieprowadzenie przez „C” działalności w lokalu jest naruszeniem zobowiązań „C” wynikających z Umowy najmu i w żadnym stopniu nie umniejsza zobowiązania „C” do zapłaty czynszu i pozostałych opłat wynikających z Umowy najmu. W związku z powyższym Spółka wskazała, że nie widzi żadnych podstaw do korekty faktury dotyczącej czynszu najmu za kwiecień 2013 r. i zażądała zapłaty całej należnej kwoty z niej wynikającej,
• Spółka skierowała do „C” wezwania do zapłaty z dnia 25 kwietnia 2013 r., 24 maja 2013 r., 26 czerwca 2013 r., 18 listopada 2013 r. oraz 4 lutego 2014 r.,
• po wypowiedzeniu Umowy Najmu „C” opuścił lokal i zaprzestał korzystania z niego.
  
  

Z uwagi na powyższe rozbieżności co do istnienia Umowy najmu i związanych z tym konsekwencji, przed sądem powszechnym rozpoczął się proces cywilny z powództwa Spółki (dalej: „Postępowanie”).

W celu zakończenia istniejącego pomiędzy Stronami sporu dotyczącego istnienia odpowiedzialności „C” wobec Spółki z tytułu Umowy najmu, zwłaszcza z uwagi na prognozę ekonomicznie negatywnych dla Stron skutków związanych z prawdopodobną długotrwałością Postępowania oraz wolę uchylenia stanu niepewności co do rozstrzygnięcia w zakresie dochodzonych roszczeń, Strony przy wzajemnych ustępstwach, postanowiły przekształcić niepewny i sporny stosunek prawny Umowy najmu w stosunek pewny i niesporny na zasadach określonych w ugodzie zawartej w czerwcu 2014 r. (dalej: „Ugoda”).

Ugoda pomiędzy „C” i Spółką została zawarta w formie z podpisami poświadczonymi notarialnie między stronami a w jej następstwie sąd powszechny umorzył postępowanie w sprawie Spółki przeciwko „C”.

W Ugodzie Strony zgodnie uznały, że Ugoda stanowi całość uzgodnień pomiędzy Stronami i uchyla wszelkie poprzedzające je umowy, porozumienia i uzgodnienia, pisemne i ustne, dotyczące Umowy najmu, oraz wyczerpuje wszelkie wzajemne roszczenia Stron związane z Umową najmu, jak też potwierdziły rozwiązanie Umowy najmu ze skutkiem na dzień 2 kwietnia 2013 r.

Zgodnie z postanowieniami Ugody:

1. „C” zobowiązał się tytułem szkody Spółki w postaci utraty przez Spółkę miesięcznego przychodu z tytułu Umowy najmu (dalej: „Szkoda”) do zapłaty na rzecz Spółki odszkodowania za każdy miesiąc istnienia Szkody w określonej wysokości w złotych netto miesięcznie. Odszkodowanie przysługiwać będzie (z zastrzeżeniem zaistnienia określonych sytuacji opisanych w Ugodzie) wyłącznie za określoną liczbę kolejnych, następujących po sobie, pełnych miesięcy kalendarzowych licząc od dnia wejścia w życie Ugody (dalej: „Odszkodowanie”). W Ugodzie przewidziano sytuację, w której po spełnieniu określonych okoliczności, miesięczne Odszkodowanie za jeden miesiąc będzie niższe niż miesięczne Odszkodowanie przewidziane za pozostałe miesiące,
2. co do zasady do kwoty Odszkodowania będzie każdorazowo doliczany podatek od towarów i usług w ustawowo obowiązującej wysokości,
3. co do zasady płatność każdorazowego Odszkodowania będzie wymagalna 21 dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczy, przy czym nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia doręczenia przez Spółkę do „C” prawidłowej faktury VAT wraz z oświadczeniem o uzyskanym przychodzie, a zapłata Odszkodowania będzie dokonywana przez „C” przelewem na rachunek bankowy Spółki,
4. w przypadku, gdy w danym miesiącu, którego dotyczy płatność Odszkodowania Spółka uzyska lub będzie jej należny przychód z tytułu działalności własnej prowadzonej przez Spółkę w obrębie lokalu lub lokali będących przedmiotem wygasłej Umowy Najmu lub z tytułu odpłatnego udostępnienia przez Spółkę do korzystania osobom trzecim lokalu lub lokali będących przedmiotem wygasłej Umowy Najmu, w określonej w Ugodzie w złotych minimalnej wysokości brutto (z podatkiem VAT) – (dalej: „Przychód”), to wówczas Odszkodowanie za ten miesiąc nie jest należne,
5. w celu uniknięcia wątpliwości Strony postanowiły w Ugodzie, że:
   • (i) kwoty uzyskane lub należne Spółce na podstawie Ugody od „C” nie są traktowane jako Przychód oraz, że
   • (ii) ewentualne przychody uzyskane lub należne Spółce z jakiegokolwiek tytułu (w tym z tytułów niewskazanych powyżej), nie powodują obniżenia kwot Odszkodowania, chyba, że przychody Spółki z tytułów wskazanych w pkt d) powyżej, w danym miesiącu wynoszą co najmniej określoną w Ugodzie w złotych minimalną wartość brutto, w takiej sytuacji Odszkodowanie za ten miesiąc nie będzie należne.;
6. celem ustalenia wysokości Przychodu Spółki, zobowiązała się ona do comiesięcznego, do 10-tego dnia każdego miesiąca, następującego po miesiącu, za który jest należne Odszkodowanie, do przekazywania oświadczenia o uzyskanym Przychodzie za poprzedni miesiąc, oraz przechowywania wszelkich stosownych ksiąg rachunkowych lub dokumentów. Strony przewidziały również szczegółowy mechanizm weryfikacji wysokości osiągniętego Przychodu łącznie z możliwością zwrotu przez Spółkę nadpłaconego przez „C” Odszkodowania,
7. Spółka zrzekła się wobec „C” wszelkich roszczeń wynikających z Umowy Najmu za wyjątkiem tych opisanych w Ugodzie,
8. Spółka zobowiązała się do cofnięcia w określonym w Ugodzie terminie powództwa oraz zrzeczenia się wszelkich roszczeń wynikających z Umowy Najmu w Postępowaniu. Powyższe zrzeczenie dotyczyło w szczególności powstrzymania się przez Spółkę od dochodzenia roszczeń z tytułu miesięcznego czynszu najmu i innych opłat wynikających z Umowy Najmu, zarówno wymagalnych, jak i nie wymagalnych, w tym dochodzenia jakichkolwiek odszkodowań stanowiących rekompensatę utraconych korzyści Spółki za utratę dochodu z tytułu czynszu najmu, który Spółka mogłaby osiągnąć, gdyby Umowa Najmu nie wygasła przed upływem okresu, na który została zawarta.
9. ekwiwalentem za utracone korzyści Spółki z tytułu Umowy Najmu jest miesięczne Odszkodowanie,
10. „C” oświadcza, że nie będzie wnosił o zasądzenie kosztów postępowania na jego rzecz w związku z cofnięciem powództwa,
11. „C” oświadcza, że zrzeka się wobec Spółki wszelkich roszczeń z tytułu Umowy Najmu, za wyjątkiem roszczeń wskazanych w Ugodzie,
12. Spółka może dokonać przeniesienia praw (wierzytelności) i obowiązków wynikających z Ugody na nabywcę całości lub części centrum handlowego, w skład, którego wchodzi lokal będący przedmiotem Umowy Najmu, przy czym tylko pod warunkiem złożenia „C” przez cesjonariusza pisemnego pod rygorem nieważności oświadczenia, że akceptuje treść Ugody,
13. Spółka może dokonać przelewu wierzytelności wynikających z Ugody bez żadnych ograniczeń na dowolny podmiot trzeci, a ponadto takie wierzytelności mogą być przedmiotem dalszego obrotu przez każdoczesnego cesjonariusza, przy czym tylko pod warunkiem złożenia „C” przez cesjonariusza pisemnego pod rygorem nieważności oświadczenia, iż akceptuje treść Ugody,
14. załącznikiem do Ugody jest oświadczenie „C” o dobrowolnym poddaniu się egzekucji w trybie art. 777 § 1 pkt 5 kodeksu postępowania cywilnego, co do obowiązku zapłaty na rzecz Spółki, wymagalnych świadczeń pieniężnych z tytułu Ugody wraz z ewentualnymi odsetkami za opóźnienie w płatnościach,
15. Spółka uprawniona będzie do prowadzenia egzekucji wprost z aktu notarialnego w przypadku, gdy „C” będzie w zwłoce z zapłatą całości lub części Odszkodowania, należnego Spółce, zgodnie z postanowieniami Ugody, za co najmniej jeden miesiąc i pomimo dodatkowego wezwania przez Spółkę do zapłaty, w terminie nie krótszym niż 14 dni, „C” nie uiści wymagalnych należności. Ponadto, Spółka będzie uprawniona do prowadzenia egzekucji wprost z aktu notarialnego w przypadku, gdy zgodnie z postanowieniami Ugody stanie się wymagalna cała pozostała do zapłaty kwota Odszkodowania,
16. cała pozostała do zapłaty kwota Odszkodowania staje się natychmiastowo wymagalna, w sytuacji gdy:
    • „C” będzie w zwłoce z zapłatą całości lub części Odszkodowania, należnego Spółce, zgodnie z postanowieniami Ugody, za co najmniej dwa miesiące, pomimo wezwania do uiszczenia tej kwoty i wyznaczenia terminu do jego zapłaty, nie krótszego jednak niż 14 dni; lub
    • „C” będzie w zwłoce z zapłatą całości lub części Odszkodowania, należnego Spółce, zgodnie z postanowieniami Ugody, za co najmniej jeden miesiąc i pomimo dodatkowego wezwania go do zapłaty przez Spółkę, w terminie nie krótszym niż 14 dni, nie uiści wymagalnych należności – jeżeli taka sytuacja zaistnieje co najmniej dwa razy w okresie obowiązywania niniejszej Ugody. W konsekwencji, zgodnie z Ugodą, w powyższej sytuacji wymagalna staje się natychmiastowo kwota stanowiąca różnicę pomiędzy dotychczas zapłaconą przez „C” kwotą Odszkodowania a maksymalną ustaloną w Ugodzie kwotą Odszkodowania,
17. Strony zgodnie uznały, że przedmiotem Ugody jest Odszkodowanie, które na potrzeby podatku VAT Strony potraktują jak odpłatność za świadczenie usług w rozumieniu Ustawy o VAT mając na uwadze zobowiązania Spółki wynikające z Ugody, w szczególności, stanowiące o powstrzymaniu się od dokonania czynności opisanych postanowieniami Ugody, w tym o nie dochodzeniu przez Spółkę roszczeń z tytułu Umowy najmu oraz zrzeczeniu się przez Spółkę roszczeń wynikających z Umowy najmu,
18. w związku z powyższym Strony przyjęły, że:
    • Odszkodowanie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, w ramach którego obowiązek podatkowy powstaje w odniesieniu do każdego miesięcznego Odszkodowania osobno,
    • Spółka wystawi odpowiednie faktury dotyczące Odszkodowania za każdy miesiąc, za który Spółce jest należne miesięczne Odszkodowanie,
    • odliczenie przez „C” podatku VAT należnego z tytułu Odszkodowania, jako podatku naliczonego w rozliczeniu „C”, nie będzie wyłączone ze względu na zwolnienie odszkodowania z VAT lub niepodleganie VAT odszkodowania,
    • w celu uniknięcia wątpliwości co do kwalifikacji Odszkodowania na gruncie Ustawy o VAT każda ze Stron zobowiązała się w Ugodzie do wystąpienia z odpowiednim wnioskiem (w opisanym w Ugodzie zakresie) do Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu jako organu uprawnionego do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego w imieniu Ministra Finansów. Dodatkowo Strony przewidziały w Ugodzie szczegółowy mechanizm postępowania na wypadek uznania stanowiska którejkolwiek ze Stron w całości lub części za nieprawidłowe.
    • postanowienia Ugody, wchodzą w życie w dniu wydania przez sąd powszechny orzeczenia umarzającego Postępowanie w związku ze złożeniem przez Spółkę oświadczenia o cofnięciu pozwu objętego Postępowaniem i zrzeczeniem się przez Spółkę wszelkich roszczeń z tytułu Umowy najmu, w tym roszczeń dochodzonych przed sądem powszechnym prowadzącym Postępowanie (jeżeli sąd powszechny zakwestionuje możliwość zrzeczenia się wszystkich roszczeń z tytułu Umowy najmu, wówczas Spółka będzie uprawniona do ograniczenia oświadczenia złożonego przed sądem powszechnym o zrzeczeniu się roszczeń jedynie co do roszczeń objętych Postępowaniem); z wyjątkiem postanowień wchodzących w życie w określonym dniu (będącym dniem podpisania Ugody) odnoszących się do:
      • daty wejścia w życie Ugody,
      • sytuacji, gdy niektóre z postanowień Ugody staną się nieważne lub nieskuteczne.
    
    

Wydanie wskazanego orzeczenia nastąpiło w terminie późniejszym po podpisaniu Ugody przez Strony, tj. w dniu 26 czerwca 2014 r. (postanowienie Sądu Okręgowego, na mocy którego sąd powszechny umorzył Postępowanie z powództwa Spółki przeciwko „C”).

W miesiącu podpisania Ugody, przed dniem podpisania Ugody, Spółka posiadała status małego podatnika w rozumieniu art. 2 pkt 25 Ustawy o VAT. Spółka rozliczała podatek VAT na zasadach przewidzianych w art. 21 Ustawy o VAT stosując metodę kasową zdefiniowaną w tym artykule. Spółka do dnia złożenia niniejszego wniosku nie złożyła zawiadomienia, o którym mowa w art. 21 ust. 3 Ustawy o VAT. Obrót osiągnięty przez Spółkę w roku 2014 do dnia podpisania Ugody był niższy niż kwota przewidziana w art. 2 pkt 25 lit. a Ustawy o VAT. W przypadku, gdyby cała kwota Odszkodowania, za wszystkie miesiące przewidziane w Ugodzie stała się należna w dniu podpisania lub wejścia w życie Ugody, to ta kwota Odszkodowania zsumowana z obrotem uzyskanym przez Spółkę w roku 2014 do dnia podpisania lub wejścia w życie ugody z innych tytułów byłaby wyższa niż kwota zdefiniowana w art. 2 pkt 25 lit. a Ustawy o VAT.

Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie wynajmu nieruchomości.

Postanowienia w art. 2 pkt 25 lit. b Ustawy o VAT nie mają zastosowania do Spółki.

Gwarancja przewidziana w Umowie najmu została wykorzystana przez Spółkę jeszcze przed zawarciem Ugody i nie była w żaden sposób zaliczona na poczet kwoty Odszkodowania wynikającego z Ugody.

W trakcie sporu pomiędzy „C” i Spółką, Spółka konsekwentnie wystawiała na rzecz „C” faktury VAT z tytułu najmu stojąc na stanowisku, że Umowa najmu obowiązuje. „C” konsekwentnie nie regulował tych faktur (żadna z tych faktur nie została uregulowana). W związku z podpisaniem Ugody, Spółka zaprzestała wystawiania faktur z tytułu czynszu najmu na rzecz „C”. Faktury wystawione przez Spółkę z tytułu czynszu najmu za okres, w którym trwał spór pomiędzy „C” a Spółką odnośnie trwania Umowy najmu są obecnie przedmiotem korekty do zera/anulowania.

Faktury wystawiane przez Spółkę, za okres który był przedmiotem sporu pomiędzy „C” i Spółką odnośnie trwania Umowy najmu były odsyłane przez „C” do Spółki.

Obecnie Spółka i „C” prowadzi rozliczenia na podstawie zawartej Ugody, a nie Umowy najmu.

„C” jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny.

Spółka została poinformowana przez „C” pismem z dnia 28 listopada 2014 r., że:

• w dniu 28 listopada 2014 r. dokonano podziału spółki „C” S.A. przez wydzielenie z niej, w trybie art. 529 § pkt 4 kodeksu spółek handlowych, zorganizowanej części przedsiębiorstwa do spółki „Bx” Sp. z o.o., figurującej w rejestrze przedsiębiorców KRS prowadzonym przez Sąd Rejonowy, o kapitale zakładowym w wysokości xxxxxxxxx zł.),
• na skutek wydzielenia, zgodnie z Planem Podziału z dnia 18 sierpnia 2014 r., do spółki „Bx” Sp. z o.o. w dniu wydzielenia zostały przeniesione w drodze sukcesji uniwersalnej prawa i obowiązku wynikające z łączącej Spółkę ze spółką „C” S.A. umów.
  
  

Pismo zawierało również prośbę „C” o uwzględnienie powyższej zmiany w treści wystawianych przez Spółkę dokumentów księgowych.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy na gruncie przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego Odszkodowanie, które otrzymuje oraz ma otrzymać Spółka od „C” uregulowane w Ugodzie będzie podlegać opodatkowaniu VAT w stawce podstawowej VAT?
2. Czy na gruncie przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego przewidziane w Ugodzie usługi świadczone przez Spółkę na rzecz „C” mają charakter usług, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń w rozumieniu art. 19a ust. 3 Ustawy o VAT?
3. W jakim momencie, na gruncie przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, powstanie u Spółki obowiązek podatkowy w podatku VAT z tytułu odpłatnego świadczenia usług, za które otrzymuje kwoty Odszkodowania?
4. Czy na gruncie przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, w przypadku, gdy w miesiącu podpisania Ugody oraz miesiącu, w którym zacznie ona obowiązywać oraz w miesiącu, w którym Odszkodowanie stanie się należne, Spółka będzie posiadać status małego podatnika VAT rozliczającego się metodą kasową, o której mowa w art. 21 Ustawy o VAT, to obowiązek podatkowy dla kwot Odszkodowania będzie powstawał na zasadzie kasowej?
5. Czy na gruncie przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, w przypadku, gdy w okresie, w którym kolejne płatności z tytułu Odszkodowania będą stawały się wymagalne, Spółka utraci status małego podatnika rozliczającego się metodą kasową, o której mowa w art. 21 Ustawy o VAT, lub z niego zrezygnuje, tj. złoży zawiadomienie, o którym mowa w art. 21 ust. 3 Ustawy o VAT, to obowiązek podatkowy dla kwot Odszkodowania należnych za kolejne miesiące będzie powstawał na zasadzie kasowej, czy też w tej sytuacji obowiązek podatkowy w odniesieniu do reszty Odszkodowania powstanie jednorazowo, (jeśli tak, to w którym miesiącu)?
6. Czy na gruncie przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, Spółka jest zobowiązana wystawić jedną fakturę z tytułu należnych od „C” kwot Odszkodowania łącznie za całą należność na kwotę maksymalną wynikającą z Ugody, czy też osobne faktury za każdy miesiąc, za który Odszkodowanie będzie należne?
7. W jaki sposób na gruncie przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, Spółka powinna kalkulować podstawę opodatkowania dla kwot Odszkodowania, jeśli Spółka miałaby wystawić jedną fakturę na całe Odszkodowanie, biorąc pod uwagę, że kwota Odszkodowania nie jest w momencie zawarcia Ugody określona definitywnie to jest została wskazana jako kwota maksymalna w złotych plus VAT, jednak w praktyce może być niższa w przypadku zaistnienia zdarzeń, o których mowa w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, na gruncie przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego:

1. Odszkodowanie, które otrzymuje oraz ma otrzymać Spółka od „C” uregulowane w Ugodzie będzie podlegać opodatkowaniu VAT w stawce podstawowej VAT;
2. przewidziane w Ugodzie usługi świadczone przez Spółkę na rzecz „C” mają charakter usług, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń w rozumieniu art. 19a ust. 3 Ustawy o VAT;
3. obowiązek podatkowy w podatku VAT z tytułu odpłatnego świadczenia usług, za które Spółka otrzymuje kwoty Odszkodowania powstaje u Spółki z dniem otrzymania całości lub części zapłaty Odszkodowania;
4. w przypadku, gdy w miesiącu podpisania Ugody oraz miesiącu, w którym zacznie ona obowiązywać oraz w miesiącu, w którym Odszkodowanie stanie się należne, Spółka będzie posiadać status małego podatnika VAT rozliczającego się metodą kasową, o której mowa w art. 21 Ustawy o VAT, to obowiązek podatkowy dla kwot Odszkodowania będzie powstawał na zasadzie kasowej;
5. w przypadku, gdy w okresie, w którym kolejne płatności z tytułu Odszkodowania będą stawały się wymagalne, Spółka utraci status małego podatnika rozliczającego się metodą kasową, o której mowa w art. 21 Ustawy o VAT, lub z niego zrezygnuje, tj. złoży zawiadomienie, o którym mowa w art. 21 ust. 3 Ustawy o VAT, to obowiązek podatkowy dla kwot Odszkodowania należnych za kolejne miesiące będzie powstawał na zasadzie kasowej.
6. Spółka jest zobowiązana wystawiać osobne faktury za każdy miesiąc, za który Odszkodowanie będzie należne;
7. w kontekście stanowiska Spółki w odniesieniu do powyższych pytań podstawa opodatkowania dla Odszkodowania powinna być określona odrębnie za każdy miesiąc, za który Odszkodowanie będzie należne i dokumentowana odrębnymi fakturami za każdy miesiąc.
   
   

Uzasadnienie

Dla odpowiedzi na każde z zadanych pytań kluczowe jest ustalenie, czy płatności z tytułu Odszkodowania będą podlegać opodatkowaniu VAT dla Spółki.

Ad. 1

Zgodnie z treścią art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

W konsekwencji, pod pojęciem świadczenia – składającego się na istotę usługi – należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Dodatkowo na mocy art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, przez świadczenie usług należy rozumieć także zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. W związku z powyższym, jeżeli zaniechanie pewnych czynności przynosiłoby wymierną korzyść konkretnemu podmiotowi, to wówczas powinno być ono na gruncie ustawy o VAT uznane za usługę. Zatem, czynność podlega opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności, przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Powyższe rozumienie usługi jest powszechnie przyjmowane w interpretacjach organów podatkowych. Przykładowo w interpretacji odzwierciedlającej dotychczasową linię orzeczniczą organów podatkowych Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, powołując się dodatkowo na wzorzec wspólnotowy, trafnie stwierdził, że: „Zgodnie z artykułem 25 ww. Dyrektywy 2006/112/WE Rady, świadczeniem usług jest każde zachowanie się podmiotu w wykonaniu stosunku zobowiązaniowego, które niekoniecznie polega na fizycznym wykonaniu jakiejkolwiek czynności lub podjęciu działania. Dyrektywa obejmuje definicją świadczenia usług również zobowiązanie do zaniechania działania bądź do tolerowania czynności lub sytuacji. W tym miejscu warto podkreślić, że nie każde zaniechanie działania lub tolerowanie czynności uważane jest za świadczenie usług. Dla stwierdzenia, czy dana czynność albo brak podejmowania czynności stanowi świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od wartości dodanej, należy ocenić przedmiotową transakcję w kontekście całego systemu podatku VAT, a w szczególności jego głównych założeń i celów, które zostały wyrażone w artykule 1 Dyrektywy VAT. W myśl tego artykułu, podatek od wartości dodanej jest z założenia podatkiem nałożonym na konsumpcję towarów i usług. Chociaż płatnikiem podatku są wszystkie osoby zaangażowane w kolejne stadia transakcji gospodarczych, faktyczny i ostateczny ciężar podatku spoczywa jedynie na ostatecznym konsumencie. W świetle powyższych założeń opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi. Z powyższego wynika, że usługa jest takim świadczeniem, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia odnoszący z niego korzyść. Ponadto świadczenie jest opodatkowane, jeżeli jest odpłatne, czyli odbywa się za wynagrodzeniem. Przy czym musi istnieć związek pomiędzy świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem, tj. ze stosunku prawnego musi wynikać korzyść otrzymującego świadczenie i związane z tą korzyścią wynagrodzenie. Zatem dla uznania, że dostawa towarów oraz świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, bezwzględnym warunkiem jest „odpłatność” za daną czynność, co wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Odpłatność oznacza wykonanie czynności (dostawy towarów oraz świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny. Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą. Można w tym miejscu wskazać, iż kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, w wyroku z dnia 15 lipca 1982 r. w sprawie Hong-Kong Trade Development Council, TSUE stwierdził, iż wskazane w sprawie czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Analizując głębiej ten problem Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie Apple and Pear Development Council stwierdził, iż czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem). Pojęcie „odpłatności” pojawiło się również w orzeczeniu z dnia 5 lutego 1981 r. C-154/80, które zapadło na tle przepisów I Dyrektywy VAT z dnia 11 kwietnia 1967 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich w zakresie podatków obrotowych (67/227/EWEC). Trybunał wskazał, że termin „zapłata” stanowi integralną część przepisów prawa wspólnotowego, które nie odwołuje się do prawa państw członkowskich dla ustalenia jego znaczenia i zakresu. Stąd też wykładnia tego wyrażenia nie może być pozostawiona dyskrecjonalnemu władztwu każdego państwa członkowskiego. Ponadto Trybunał przypomniał, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w wypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę. Musi również istnieć możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego. W końcu – jak wskazał Trybunał – świadczenie wzajemne musi stanowić pewną wartość subiektywną, gdyż podstawą opodatkowania jest świadczenie wzajemne rzeczywiście otrzymane, nie zaś wartość otrzymana według kryteriów obiektywnych. Na uwagę zasługuje tutaj orzeczenie w sprawie C-16/93 pomiędzy R. J. Tolsma a Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden (Holandia), gdzie trybunał zauważył, iż czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”. (interpretacja nr IBPP1/443-27/13/KJ z dnia 13 marca 2013 r.).

Zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Przesłanki, których łącznie zaistnienie jest koniecznie do zastosowania dyspozycji art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, zostały trafnie podsumowane przez WSA we Wrocławiu w wyroku z dnia 21 grudnia 2012 r. sygn. akt I SA/Wr 1363/12 (opublikowanym w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl), w którym stwierdzono, że: „Powołany przepis ( art. 8 ust. 1 ustawy o VAT – przyp. Wnioskodawcy) wskazuje, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pojęcie usługi, według ustawy, jest bowiem szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się podatnika - niebędące dostawą towarów - na rzecz innego podmiotu. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie usług, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę”.

W ocenie Wnioskodawcy, wszystkie powyższe przesłanki zostały łącznie spełnione w przedmiotowej sprawie, w związku z czym zobowiązania Spółki opisane w Ugodzie należy uznać za świadczenie usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT albowiem:

• Odszkodowanie należy, w ocenie Spółki, uznać za odpłatność pozostającą w bezpośrednim związku ze świadczeniami Spółki na rzecz „C”,
• przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego i stanu faktycznego niniejszego Wniosku ułożenie wzajemnych relacji Spółki i „C” pozwala, w ocenie Spółki, na wskazanie zobowiązań Spółki, które należy uznać za usługę na gruncie VAT, a których beneficjentem jest „C”,
• istnieje stosunek prawny wynikający z Ugody zobowiązujący:
  • jedną ze stron, tj. Spółkę do określonych świadczeń wobec „C”,
  • a drugą ze stron, tj. „C” do zapłaty kwoty Odszkodowania powiększonego o należny podatek VAT,
• istnieje bezpośredni beneficjent (tj. „C”) usług świadczonych przez Spółkę.

W konsekwencji na gruncie przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, w ocenie Wnioskodawcy, należy uznać, że Spółka świadczy na rzecz „C” odpłatną usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT.

Należy również podkreślić, że nazwa świadczenia pieniężnego, które będzie wypłacane na podstawie Ugody nie ma znaczenia dla określenia charakteru danego świadczenia na gruncie VAT.

Powyższe stanowisko Spółki potwierdza wyrok NSA z dnia 7 lutego 2014 r., sygn. akt I FSK 1664/12, w którym NSA stanął na stanowisku, że: „samo stwierdzenie we wniosku, iż mamy do czynienia z odszkodowaniem nie przesądza samo w sobie, że tak właśnie jest. Choć na płacenie „odszkodowania” spółka wskazała w części wniosku o wydanie interpretacji obejmującej przedstawienie zaistniałego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, nie oznacza to, że dokonana przez nią kwalifikacja płaconych kwot jako odszkodowania stanowi wiążący organ i sądy administracyjne element stanu faktycznego. (…) Skrótowo rzecz ujmując, odszkodowanie ma na celu naprawienie wyrządzonej szkody. W swym wniosku spółka podała, że zawiera porozumienie rozwiązujące umowę najmu z wynajmującym i w porozumieniu tym określa kwotę, jaka zostanie wypłacona wynajmującemu w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy najmu z przyczyn leżących wyłącznie po jej stronie. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego tak podany stan faktyczny nie umożliwia stwierdzenia, jaki charakter ma wypłacana przez spółkę kwota, a zwłaszcza nie pozwala na uznanie, że jest to odszkodowanie za wyrządzoną przez spółkę szkodę”. W analogiczny sposób NSA wypowiedział się również na tle podobnego stanu faktycznego w wyroku z 10 czerwca 2014 r. (sygn. akt I FSK 981/13).

Również Minister Finansów, analizując podobny do opisanego w niniejszym wniosku przypadek, wskazał że: „ (…) W przedmiotowej sprawie mamy do czynienia z zaniechaniem działania, w wyniku którego następuje złożenie oświadczenia woli (dokonanie czynności prawnej) przez Spółkę wywierającego skutek unicestwienia prawa majątkowego w postaci roszczenia. (…) Ponadto spełniony jest w analizowanej sprawie warunek odpłatności świadczenia, gdyż w zawartej pomiędzy stronami umowie przewidziane zostało wynagrodzenie dla Spółki za zobowiązanie się do odstąpienia od dochodzenia swoich roszczeń. (…). Spółka zobowiązuje się bowiem do zrzeczenia się możliwości dochodzenia swoich praw i roszczeń za odpłatnością. Intencją stron ugody jest zagwarantowanie (…) stabilności, która będzie wynikała z cofnięcia wszelkich roszczeń zgłaszanych przez Spółkę, (…) Reasumując, zapłata Spółce kwoty określonej w umowie wiąże się ze świadczeniem usługi przez Spółkę na rzecz wypłacającego, zatem jako wynagrodzenie za usługę podlega ona, w myśl powołanych powyżej przepisów, opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki 23%, a Spółka (usługodawca) powinna udokumentować fakt wykonania przedmiotowej usługi poprzez wystawienie faktury VAT” (interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 22 grudnia 2011 r. nr IPPP1/443-1437/11-2/MP). Analogiczne stanowisko Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie zajął również w wydanych tego samego dnia interpretacjach nr IPPP1/443-1444/11-2/MP oraz IPPP1/443-1445/11-2/BS.

W odniesieniu do stawki jakiej podlegać będzie Odszkodowanie, Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 41 ust. 1 Ustawy o VAT, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże, zgodnie z art. 146a pkt 1 ww. ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%. Odszkodowanie – zdaniem Wnioskodawcy – podlegać więc będzie, opodatkowaniu VAT według stawki podstawowej. Powyższe stanowisko znajduje swoje potwierdzenie m.in. w cytowanej wcześniej interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 22 grudnia 2011 r. nr IPPP1/443-1437/11-2/MP.

Pośrednio stanowisko Wnioskodawcy potwierdza również jednolita linia orzecznicza organów podatkowych w zakresie opodatkowania podatkiem VAT według stawki podstawowej usługi polegającej na wyrażeniu zgody na wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu, za które wynajmujący otrzymuje od najemcy swego rodzaju „odszkodowanie” (przykładowo: interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach nr IBPP1/443-27/13/KJ z dnia 13 marca 2013 r., interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPP1/443-1242/12-2/PR z dnia 28 lutego 2013 r., interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach nr IBPP1/443-1072/12/LSz z dnia 9 stycznia 2013 r., interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPP1/443-1002/12-4/AP z dnia 28 grudnia 2012 r., Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach nr IBPP1/443-612/12/MS z dnia 21 września 2012 r., interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie nr IPPP3/443-191/12-2/RD z dnia 23 kwietnia 2012 r.).

Reasumując, Wnioskodawca stoi na stanowisku, że otrzymanie przez Spółkę Odszkodowania stanowi odpłatność za wykonanie przez nią usług na rzecz „C” oraz podlega opodatkowaniu VAT w stawce podstawowej.

Ad. 2

Zgodnie z art. 19a ust. 3 Ustawy o VAT, usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.

Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.

Konstrukcja powyższej normy wskazuje, że na jej gruncie mamy do czynienia z dwoma rodzajami usług:

• usługą, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń
• oraz usługą świadczoną w sposób ciągły.
  
  

W odniesieniu do każdej z tych dwóch rodzajów usług ustawodawca przewidział szczególne momenty uznania danej usługi za wykonaną, a w konsekwencji momenty powstania obowiązku podatkowego.

Pojęcie „usługi świadczone w sposób ciągły” nie zostało zdefiniowane w Ustawie o VAT w związku z czym zasadne jest odwołanie się do wykładni językowej tego pojęcia. Pojęcie „ciągły” definiuje się jako dziejący się, odbywający się, trwający stale, nieustannie, bezustanny, ustawiczny, stały, stale się powtarzający (Uniwersalny słownik języka polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, t. 1, Warszawa 2003, s. 463). Usługami o charakterze ciągłym są więc usługi świadczone w sposób stały i powtarzalny, których typowym przykładem są usługi dostawy energii elektrycznej, wody, najmu, dzierżawy, przechowania (Matarewicz Jacek, Piątkowska-Chmiel Anna, Ustawa o podatku od towarów i usług. Komentarz, Lex Polonica 2014, komentarz do art. 19a, teza 7).

Należy również w tym miejscu odnieść się do drugiego pojęcia występującego w art. 19a ust. 3 Ustawy o VAT tj. „usług dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń”. Jak słusznie wskazuje się w piśmiennictwie ta kategoria usług jest zakresowo szersza niż kategoria usług świadczonych w sposób ciągły:

• „przepis art. 19a ust. 3 i 4 u.p.t.u. nie odnosi się jedynie do usług czy dostaw o charakterze ciągłym w ścisłym tego słowa znaczeniu, lecz do wszystkich świadczeń, w których występuje ciągłość, stałość stosunku prawnego pomiędzy stronami transakcji, czy też powtarzalność transakcji. To oznacza, że możliwe będzie stosowanie tzw. okresów rozliczeniowych również dla szeregu pojedynczych, indywidualnych dostaw lub usług, o ile świadczenia te będą rozliczane w następujących po sobie okresach rozliczeniowych (czyli gdy strony postanowią o dokonywaniu rozliczeń w „okresach rozliczeniowych”)” (M. Militz, Nowe zasady powstawania obowiązku podatkowego w VAT - ułatwienia czy utrudnienia?, Przegląd Podatkowy 2014/2/9-17),
• „ustawodawca nie wprowadza żadnych ograniczeń co do charakteru tych usług [do których stosuje się art. 19a ust. 3 Ustawy o VAT – przyp. Wnioskodawcy], jak i czasu ich trwania. Istotne jest tylko to, że strony określiły dla tej usługi następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń. Nie jest przy tym istotne także to, czy określone przez strony terminy (okresy) płatności lub rozliczeń są związane z wykonaniem pewnej części usługi względnie z zamknięciem określonego etapu” (T. Michalik VAT. Komentarz. Wyd. 10, Warszawa 2014, komentarz do art. 19a, nb. 49).
  
  

Powyższa wykładnia art. 19a ust. 3 została również zaakceptowana przez Ministra Finansów w wydawanych przez niego indywidualnych interpretacjach prawa podatkowego. Przykładowo w interpretacji nr IPPP1/443-1089/13-2/JL z 9 stycznia 2014 r. wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie wskazano, że: „określone w art. 19a ust. 3 ustawy o VAT usługi, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, swym zakresem obejmują nie tylko usługi świadczone w sposób ciągły, lecz także wszystkie inne usługi z założenia powtarzające się, jeśli strony danej transakcji umówiły się na rozliczanie ich w ustalonych okresach rozliczeniowych. Również dla tych usług obowiązek podatkowy powstanie w momencie ich wykonania, a więc z upływem każdego okresu, do którego płatności lub rozliczenia się odnoszą”.

Mając na uwadze powyższe, opisane w niniejszym wniosku usługi, których świadczenie na rzecz „C” przez Spółkę zdefiniowano w Ugodzie, są – w ocenie Wnioskodawcy – objęte zakresem normy z art. 19a ust. 3 Ustawy o VAT. Wynika to, w ocenie Spółki, z ustalenia następujących po sobie terminów płatności lub rozliczeń jak to zostało wskazane w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego.

W konsekwencji, w ocenie Wnioskodawcy usługi świadczone przez Spółkę spełniają kryterium uznania ich za usługi, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, o których mowa w art. 19a ust. 3 Ustawy o VAT.

Ad. 3

Zgodnie z ogólną zasadą zawartą w art. 19a ust. 1 Ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1 Ustawy o VAT. Mając na uwadze powyższą zasadę ogólną, dla określenia, w jakim momencie powstaje obowiązek podatkowy w wypadku świadczenia usług kluczowe jest określenie momentu, kiedy usługi zostają wykonane.

Przepisy Ustawy o VAT nie definiują pojęcia wykonania usługi. Pod pojęciem tym należy jednak rozumieć, wykonanie wszystkich czynności składających się na dane świadczenie (usługę).

Ustawodawca wprowadził jednak do Ustawy o VAT regulacje doprecyzowujące pojęcie „wykonania usługi” w kolejnych ustępach art. 19a. Podkreślenia wymaga fakt, że art. 19a ust. 2, 3 czy też ust. 4 nie wprowadzają szczególnych (wyjątkowych w stosunku do art. 19a ust. 1 Ustawy o VAT) momentów powstania obowiązku podatkowego. Przepisy te odnoszą się ściśle do ogólnej zasady wykonania usługi specyficznie definiując ten moment w określonych sytuacjach.

Mając na uwadze, że w ocenie Wnioskodawcy opisane w niniejszym wniosku usługi świadczone przez Spółkę na podstawie Ugody stanowią usługi ciągłe, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, to w ocenie Wnioskodawcy obowiązek podatkowy w odniesieniu do tych usług powstawać będzie z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności kwot Odszkodowania.

Odnosząc powyższe stanowisko do przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego w ocenie Wnioskodawcy obowiązek podatkowy będzie powstawał:

• zgodnie z art. 19a ust. 3 w zw. z art. 19a ust. 1 Ustawy o VAT, tj. z upływem każdego okresu rozliczeniowego, tj. danego miesiąca, za który Odszkodowanie będzie należne, lub
• ewentualnie na podstawie art. 19a ust. 8 Ustawy o VAT, tj. z momentem dokonania płatności kwoty Odszkodowania jeśli płatności dokonano przed upływem danego okresu rozliczeniowego.
  
  

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego zapłata Odszkodowania nie jest zdarzeniem pewnym, gdyż w określonych w Ugodzie sytuacjach, zapłata Odszkodowania może nie być należna za niektóre (lub w skrajnym przypadku nawet za wszystkie) przewidziane Ugodą okresy rozliczeniowe. W takim przypadku, w ocenie Wnioskodawcy, w ogóle nie wystąpi obowiązek podatkowy w odniesieniu do okresu (miesiąca), za który płatność Odszkodowania nie będzie należna.

Dodatkowo podkreślić należy, że – jak już wskazano w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego – Spółka posiada status małego podatnika w rozumieniu art. 2 ust. 25 Ustawy o VAT, wobec czego przepis art. 19a Ustawy o VAT znajdzie zastosowanie tylko w przypadku, kiedy Spółka nie skorzysta z uprawnienia do stosowania metody kasowej, o której mowa w art. 21 Ustawy o VAT. Spółka odnosi się do wzajemnej zależności przepisów art. 19a oraz 21 Ustawy o VAT w uzasadnieniu stanowiska z zakresie kolejnych pytań.

Ad. 4

Jak wskazano w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego Spółka posiada status małego podatnika, o którym mowa w art. 2 pkt 25 Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 21 ust. 1 Ustawy o VAT, podmiot posiadający status małego podatnika może wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonywanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług powstaje:

1. z dniem otrzymania całości lub części zapłaty - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,
2. z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1

po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował tę metodę (dalej „Metoda kasowa”), przy czym otrzymanie zapłaty w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

Poprzez złożenie wspomnianego powyżej zawiadomienia podatnik zobowiązuje się stosować rozliczenie Metodą kasową, przy czym samo złożenie zawiadomienia jest fakultatywne – wybór Metody kasowej jest prawem, a nie obowiązkiem małego podatnika.

Uwzględniając powyższe do mechanizmu płatności Odszkodowania określonego w Ugodzie, wskazać należy, że w opisanych w stanie faktycznym oraz zdarzeniu przyszłym okolicznościach obowiązek podatkowy będzie powstawał wobec Spółki z chwilą otrzymania poszczególnych płatności tytułem Odszkodowania w odniesieniu do każdej otrzymanej części Odszkodowania.

Odnosząc się do relacji normy art. 19a oraz art. 21 Ustawy o VAT należy wskazać, że regulacje dotyczące rozliczenia przez małych podatników podatku VAT Metodą kasową (art. 21 Ustawy o VAT) stanowią lex specialis w stosunku do regulacji dotyczących powstania obowiązku podatkowego na zasadach ogólnych określonych w art. 19a Ustawy o VAT.

Powyższe wynika z tego, że art. 19a Ustawy o VAT jest przepisem ogólnym, odnoszącym się generalnie do wszystkich przypadków powstania obowiązku podatkowego. Norma art. 21 odnosi się do ściśle określonego katalogu podatników zdefiniowanych w art. 2 ust. 25 Ustawy o VAT, jako „mali podatnicy”. Zakres zastosowania art. 21 jest, więc znacząco węższy niż art. 19a Ustawy o VAT. Kolejnym argumentem przemawiającym za szczególnym charakterem art. 21 w stosunku do art. 19a Ustawy o VAT jest to, iż w przeciwieństwie do art. 19a regulacje dotyczące powstania obowiązku podatkowego dla małego podatnika mają charakter fakultatywny.

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone również w piśmiennictwie: „Artykuł 21 ma bowiem charakter szczególny w stosunku do regulacji art. 19a, a jego szczególność polega na tym, że wyłącza stosowanie art. 19a w odniesieniu do pewnej grupy podatników - ze względu na status tych podatników” (T. Michalik VAT. Komentarz. Wyd. 10, Warszawa 2014, komentarz do art. 21, nb. 8).

Ad. 5

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że w przypadku, gdy w okresie, w którym kolejne płatności z tytułu Odszkodowania będą stawały się wymagalne Spółka utraci status małego podatnika (w rozumieniu art. 2 pkt 25 ustawy o VAT) rozliczającego się Metodą kasową, o której mowa w art. 21 Ustawy o VAT, lub z niego zrezygnuje (składając zawiadomienie o którym mowa w art. 21 ust. 3 Ustawy o VAT), to obowiązek podatkowy dla kwot Odszkodowania należnych za kolejne okresy rozliczeniowe, tj. miesiące, po okresie w którym Spółka utraci lub zrezygnuje ze statusu małego podatnika będzie nadal powstawał na zasadzie kasowej.

Zgodnie z art. 21 ust. 2 Ustawy o VAT obowiązek podatkowy na zasadzie Metody kasowej powstaje w stosunku do czynności wykonanych w okresie, w którym podatnik stosuje Metodę kasową. Brzmienie przywołanego przepisu oznacza, że rozliczanie się przez podatnika Metodą kasową możliwe jest wyłącznie w sytuacji, gdy dana czynność została wykonana w okresie, kiedy podatnikowi przysługiwało prawo do rozliczania się Metodą kasową zgodnie z art. 21 ust. 1 Ustawy o VAT. Jeżeli zatem dana usługa zostanie wykonana w okresie, kiedy podatnik był uprawniony do stosowania Metody kasowej, płatności za nią powinny być nadal rozliczane Metodą kasową nawet, jeżeli w momencie realizacji tych płatności podatnik utracił już prawo do stosowania Metody kasowej (niezależnie czy w konsekwencji utraty statusu małego podatnika czy wskutek złożenia zawiadomienia, o którym mowa w art. 21 ust. 3 Ustawy o VAT).

Powyższe stanowisko potwierdza uzasadnienie projektu ustawy z dnia 16 listopada 2012 r. o redukcji niektórych obciążeń administracyjnych w gospodarce (Dz. U. z 2012 Nr 1342), którą nadano obecne brzmienie artykułowi 21 Ustawy o VAT. W uzasadnieniu projektu wyraźnie stwierdzono bowiem, że: „W ust. 2 ( art. 21 Ustawy o VAT] zaproponowano, aby metoda kasowa objęła tylko czynności wykonane w okresie jej stosowania. Metoda ta nie miałaby zatem zastosowania do wszystkich czynności wykonanych przed tym okresem, co jest logiczne i spójne, zwłaszcza z obowiązkami nabywcy towarów i usług od małego podatnika stosującego metodę kasową związanymi z odliczaniem podatku. W konsekwencji wprowadzonych modyfikacji zasadne jest uchylenie, jako zbędnego, ust. 5 w art. 21. Zaprojektowana zmiana porządkowa w tym przepisie zapewni, w ocenie projektodawcy, lepszą czytelność przepisu w przypadku rozpoczęcia rozliczania podatku metodą kasową oraz jego zakończenia, bez wprowadzania merytorycznej zmiany w jego treści. Nadal bowiem, jak obecnie, kasowa metoda rozliczeń dotyczyć będzie wyłącznie czynności, które zostały wykonane w okresie, w którym podatnik stosuje metodę kasową”.

Powyższe znajduje również potwierdzenie w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 maja 2013 r. nr IPPP1/443-1037/13-2/IGo, w której wnioskodawca wskazał, że realizuje dostawy towarów / świadczenie usług w okresie, kiedy posiadał status małego podatnika uprawnionego do dokonywania rozliczeń podatku VAT Metodą kasową, natomiast płatności za te czynności będzie otrzymywał już w okresie, kiedy nie będzie miał prawa do rozliczania się Metodą kasową z powodu utraty statusu małego podatnika. Na tle takiego stanu faktycznego w opinii Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie: „(…) z brzmienia art. 21 ust. 2 zgodnie z którym metodę kasową przewidzianą w art. 21 ust. 1 ustawy o VAT stosuje się do czynności wykonanych w okresie, w którym podatnik stosuje metodę kasową. Tym samym w sytuacji, gdy podatnik utraci prawo do rozliczania podatku VAT zgodnie z metodą kasową z końcem czwartego kwartału 2013 r., oraz niezależnie od tego kiedy otrzyma zapłatę za świadczone usługi – Spółka będzie obowiązana do rozpoznania obowiązku podatkowego zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy o VAT. Decydujące bowiem znaczenie ma fakt jaki status miał podatnik w momencie wykonywania czynności.”.

W sytuacji przedstawionej w stanie sprawy Spółka spełni zobowiązania wynikające z Ugody, w chwili jej podpisania i wejścia w życie a więc w okresie kiedy Spółka będzie posiadała status małego podatnika w rozumieniu art. 2 pkt 25 Ustawy o VAT. Spółka będzie uprawniona (przez wszystkie wymienione w Ugodzie następujące po sobie okresy rozliczeniowe) do stosowania Metody kasowej w stosunku do otrzymanych od „C” kwot Odszkodowania, nawet jeśli w momencie otrzymania poszczególnych kwot Odszkodowania:

• Spółka nie będzie posiadała już statusu małego podatnika (ponieważ obrót z innych tytułów zsumowany z obrotem z tytułu otrzymanych już kwot Odszkodowania za dany rok osiągnie lub przekroczy kwotę zdefiniowaną w art. 2 pkt 25 litera a) Ustawy o VAT,
• wskutek złożenia zawiadomienia, o którym mowa w art. 21 ust. 3 Ustawy o VAT Spółka utraci możliwość stosowania Metody kasowej do swoich bieżących rozliczeń z tytułu podatku VAT.
  
  

Reasumując w przypadku, gdy w okresie, w którym kolejne płatności z tytułu Odszkodowania będą stawały się wymagalne, Spółka utraci status małego podatnika rozliczającego się Metodą kasową, o której mowa w art. 21 Ustawy o VAT, lub z niego zrezygnuje, tj. złoży zawiadomienie, o którym mowa w art. 21 ust. 3 Ustawy o VAT, to w ocenie Wnioskodawcy obowiązek podatkowy dla kwot Odszkodowania należnych za kolejne miesiące będzie powstawał na zasadzie kasowej i nie powstanie on jednorazowo w odniesieniu do reszty Odszkodowania.

W uzasadnieniu stanowiska w przedmiocie pytania 2 Spółka wskazała, że w jej ocenie usługi opisane w niniejszym wniosku świadczone przez Spółkę na rzecz „C” na podstawie Ugody powinny być traktowane jako usługi, dla których w związku z ich świadczeniem ustalone są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń w rozumieniu art. 19a ust. 3 Ustawy o VAT. W ocenie Spółki, norma art. 21 ust. 2 Ustawy o VAT odnosi się jednak do faktycznego wykonania usługi a nie do domniemania wykonania usługi zdefiniowanego w art. 19a ust. 3 Ustawy o VAT. W konsekwencji, w ocenie Spółki, należy uznać, że w okolicznościach niniejszej sprawy, nawet jeśli Spółka w trakcie realizacji Ugody utraci lub zrezygnuje ze statusu małego podatnika VAT to obowiązek podatkowy z tytułu kolejnych kwot Odszkodowania otrzymywanych przez Spółkę będzie powstawał na zasadzie kasowej (to jest z dniem otrzymania poszczególnych kwot). W opinii Spółki nie zmienia to oceny usług opisanych w niniejszym wniosku świadczonych przez Spółkę na rzecz „C” na podstawie Ugody jako usług, dla których w związku z ich świadczeniem ustalone są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń w rozumieniu art. 19a ust. 3 Ustawy o VAT.

Ad. 6

W opinii Wnioskodawcy, Spółka jest zobowiązana wystawić osobne faktury za każdy miesiąc, za który Odszkodowanie będzie należne.

Obowiązek wystawiania faktur wynika z art. 106b ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 106a pkt 2 Ustawy o VAT, zgodnie, z którym podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą świadczenie usług dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika VAT.

Stosownie do art. 106i ust. 1 Ustawy o VAT, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano usługę. Jednocześnie Ustawa o VAT dopuszcza wcześniejsze wystawienie faktury, jednakże faktury nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia poprzedzającego wykonanie usługi (art. 106i ust. 7 pkt 1 Ustawy o VAT) z wyjątkiem (w szczególności) usług, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, o których mowa w art. 19a ust. 3 Ustawy o VAT, w przypadku których faktury mogą być wystawiane także wcześniej niż na 30 dni przed momentem wykonania usługi pod warunkiem, że dana faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy.

Mając na uwadze opisany powyżej stan normatywny, w ocenie Wnioskodawcy, Spółka będzie zobowiązana wystawiać faktury w okresach miesięcznych, nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano usługę (w rozumieniu art. 19a ust 3 Ustawy o VAT).

Wynika to z faktu, że opisane w niniejszym wniosku usługi, wykonywane przez Spółkę w zamian za Odszkodowanie mają charakter usług, o których mowa art. 19a ust. 3 Ustawy o VAT, dla których w związku z ich świadczeniem zostały ustalone terminy ich płatności. W konsekwencji, za moment wykonania tych usług (zgodnie z domniemaniem ustanowionym w art. 19a ust 3 Ustawy o VAT) należy uznać upływ każdego okresu, do którego odnoszą się płatności Odszkodowania (w przedstawionym opisie stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego momentem tym będzie, w ocenie Spółki, upływ każdego kolejnego miesiąca kalendarzowego).

Należy również zauważyć, że w sytuacji, gdy w przypadkach zdefiniowanych w Ugodzie Spółce nie będzie należne Odszkodowanie za określony okres, w ocenie Wnioskodawcy, Spółka nie będzie zobowiązana do wystawiania faktury za ten okres. Obowiązek wystawienia faktury dotyczy bowiem dokumentowania świadczenia usług (art. 106b ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT), przy czym, niezbędnym warunkiem uznania danego świadczenia za świadczenie usług w rozumieniu Ustawy o VAT jest istnienie odpłatności (art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT). Skoro zatem, w sytuacji gdy Spółce w danym okresie rozliczeniowym na podstawie Ugody nie będzie należna jakakolwiek płatność od „C” tytułem Odszkodowania, to nie zaistnieje również w tym okresie rozliczeniowym po stronie Spółki obowiązek wystawienia faktury.

Ad. 7

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że podstawa opodatkowania dla Odszkodowania powinna być określona odrębnie za każdy miesiąc, za który Odszkodowanie będzie należne, mając na uwadze, jak wynika z opisu stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, że całkowita kwota Odszkodowania, którą „C” będzie zobowiązane zapłacić na rzecz Spółki nie jest znana ani w momencie podpisania Ugody ani też w momencie wejścia w życie Ugody.

Co do zasady podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika (art. 29a Ustawy o VAT). Z brzmienia tego artykułu wynika jednoznacznie, że do podstawy opodatkowania zaliczyć należy konkretną, określoną, zindywidualizowaną kwotę, którą usługodawca:

• otrzymał lub,
• ma otrzymać.
  
  

W przypadku „otrzymanej zapłaty” nie ulega wątpliwości, iż użycie formy dokonanej wskazuje na to, że usługodawca powinien otrzymać ustaloną kwotę stanowiącą odpłatność za świadczenie usług (kwota ta powinna znaleźć się we władztwie usługodawcy).

Pod pojęciem „zapłaty którą usługodawca ma otrzymać” należy natomiast rozumieć ustaloną, zindywidualizowaną konkretną kwotę, jaką usługodawca w przyszłości otrzyma, zgodnie z umową zawartą z usługobiorcą. Aby kwota ta została zaliczona do podstawy opodatkowania konieczne jest, aby na moment świadczenia usługi kwota przyszłej zapłaty była w pełni dookreślona.

W przedstawionym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym całkowita kwota Odszkodowania, która będzie efektywnie należna nie jest w momencie zawarcia Ugody wskazana. Na podstawie zestawienia ilości potencjalnych miesięcznych płatności oraz kwoty miesięcznego Odszkodowania możliwe jest jedynie wskazanie maksymalnej wysokości sumy miesięcznych płatności Odszkodowania. Kwota ta stanowi jednak maksymalną wysokość Odszkodowania, Spółka nie ma jednak pewności, że otrzyma Odszkodowanie w tej maksymalnej wysokości, czy też Odszkodowanie do którego otrzymania Spółka będzie uprawniona będzie efektywnie niższe. W praktyce bowiem kwota Odszkodowania może być mniejsza niż maksymalna z uwagi na zdefiniowany w Ugodzie mechanizm wyłączający obowiązek zapłaty Odszkodowania za dany miesiąc. Teoretycznie kwota Odszkodowania może być nawet równa zeru w sytuacji gdyby w każdym okresie rozliczeniowym zachodziły przesłanki wyłączające obowiązek zapłaty Odszkodowania.

Nie można zatem uznać, że powyższa kwota maksymalnego Odszkodowania stanowi zapłatę, którą usługodawca otrzymał lub ma otrzymać. Ponieważ fakt otrzymania tej kwoty nie jest pewny, nie można mówić o konkretnie wskazanej, zindywidualizowanej kwocie należnej zapłaty w rozumieniu art. 29a Ustawy o VAT.

Mając na uwadze powyższe, w przypadku opisanym w stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym nie można zgodnie z Ugodą określić z góry, jaka konkretnie kwota będzie Spółce należna tytułem Odszkodowania, w szczególności za kwotę tą nie powinna być uznawana maksymalna kwota Odszkodowania. Podstawę opodatkowania stanowić będzie więc w ocenie Wnioskodawcy każdorazowo należna w danym okresie rozliczeniowym płatność Odszkodowania. Dopiero bowiem w momencie, kiedy okaże się, że w danym okresie rozliczeniowym nie zachodzą warunki wyłączające zgodnie z Ugodą obowiązek zapłaty kwoty Odszkodowania kwota należnej zapłaty zostanie w pełni określona.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest:

• prawidłowe – w zakresie:
  • opodatkowania odszkodowania w stawce podstawowej VAT (pytanie oznaczone nr 1),
  • ustalenia, czy w przypadku, gdy w okresie, w którym kolejne płatności z tytułu Odszkodowania będą stawały się wymagalne, Spółka utraci status małego podatnika rozliczającego się metodą kasową, o której mowa w art. 21 Ustawy o VAT, tj. złoży zawiadomienie, o którym mowa w art. 21 ust. 3 Ustawy o VAT, to obowiązek podatkowy dla kwot Odszkodowania należnych za kolejne miesiące będzie powstawał na zasadzie kasowej (część pytania oznaczonego nr 5);
• nieprawidłowe – w zakresie:
  • określenia, czy przewidziane w Ugodzie usługi świadczone przez Spółkę na rzecz „C” mają charakter usług, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń w rozumieniu art. 19a ust. 3 ustawy (pytanie oznaczone nr 2) , ,li>momentu powstania obowiązku podatkowego w podatku VAT z tytułu odpłatnego świadczenia usług, za które Wnioskodawca otrzymuje kwoty odszkodowania (pytanie oznaczone nr 3),
  • ustalenia, czy Spółka jest zobowiązana wystawić jedną fakturę z tytułu należnych kwot odszkodowania łącznie za całą należność na kwotę maksymalną wynikającą z ugody, czy też osobne faktury za każdy miesiąc, za który odszkodowanie będzie należne (pytanie oznaczone nr 6),
  • podstawy opodatkowania dla kwot odszkodowania (pytanie oznaczone nr 7).
  
  

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 oraz w art. 8 ustawy. I tak, na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3. świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
   
   

Przez świadczenie należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde działanie, powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę w rozumieniu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie.

Aby dane świadczenie uznać za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub świadczącego usługę. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie. Pod pojęciem odpłatności dostawy towarów lub odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu dokonującego dostawy towarów lub świadczącego usługę do żądania od nabywcy towaru, odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego).

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest zatem określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonania tego świadczenia miało być wypłacone. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
  
  

Należy podkreślić, że ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie – jako usługa – podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem VAT wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą, a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

Warto w tym miejscu wskazać, że kwestia odpłatności była wielokrotnie przedmiotem rozstrzygnięć Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. I tak, przykładowo w wyroku z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, TSUE uznał, że określoną czynność można uznać za wykonaną odpłatnie, jeśli istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto gdy odpłatność za otrzymane świadczenie pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miała być opodatkowana VAT.

Na uwagę zasługuje także orzeczenie z dnia 3 marca 1994 r. w sprawie C-16/93 R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, gdzie podkreślono, że usługi świadczone są za wynagrodzeniem, wyłącznie jeżeli istnieje stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a jej odbiorcą, na mocy którego występuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez świadczącego usługę stanowi wartość przekazywaną w istocie w zamian za usługę wyświadczoną jej odbiorcy.

W konsekwencji, aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy wskazać, że przepisy podatkowe nie zawierają definicji odszkodowania. Zatem w tym zakresie należy posiłkować się również przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r., poz. 121, z późn. zm.), zwanej dalej k.c. Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Kodeks cywilny rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności: kontraktową, która powstaje z mocy umowy i odnosi się do przypadków niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania (art. 471 k.c.) oraz deliktową, czyli wynikającą z czynów niedozwolonych (art. 415 k.c.).

Zgodnie z treścią art. 471 k.c., dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba, że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnieniu adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem, a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Zatem jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota wypłaconych odszkodowań nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, i jako taka nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Zatem ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej bądź niepodlegającej opodatkowaniu VAT należy oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem.

Kwestia odszkodowania stanowiącego rekompensatę za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu była przedmiotem analizy Trybunału Sprawiedliwości UE w wyroku z dnia 15 grudnia 1993 r. w sprawie Lubbock Fine Co. przeciwko Commissioners of Customs and Excise (C-63/92). W orzeczeniu tym Trybunał nie uznał za prawidłowe zastosowania innych zasad opodatkowania VAT dla „wynagrodzenia należnego jednej stronie od drugiej w związku z rezygnacją z najmu” niż dla czynszu opłacanego w ramach umowy najmu nieruchomości.

Zatem z tego rozstrzygnięcia Trybunału wynika, że odszkodowanie stanowiące rekompensatę za przedterminowe rozwiązanie umowy najmu przez wynajmującego stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu VAT.

Kluczowym elementem dla rozstrzygnięcia czy czynność podlega opodatkowaniu jest fakt istnienia zgody, chociażby nieformalnej, na korzystanie z przedmiotu, bądź wystąpienie przez jego właściciela na drogę sądową.

W przypadku, gdy rzecz (np. nieruchomość) została objęta w posiadanie przez podmiot nieuprawniony, a właściciel rzeczy dążąc do uregulowania stanu niezgodnego z jego wolą wytoczy przeciwko niemu powództwo o wydanie rzeczy, zasadne jest przyjęcie, że pomiędzy właścicielem i korzystającym bezumownie z tej nieruchomości nie istnieje żaden jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełnione są świadczenia wzajemne.

W tej sytuacji świadczenie podatnika, nieoparte na tytule prawnym, wskazującym obowiązek świadczenia usług oraz wysokość wynagrodzenia – nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Odszkodowanie wypłacone w takich okolicznościach z tego tytułu nie jest płatnością za świadczenie usługi, lecz rekompensatą za pozbawienie właściciela prawa do swobodnego dysponowania nieruchomością i wynikłe z tego tytułu szkody.

Inaczej należy jednak oceniać sytuację, kiedy właściciel rzeczy (np. nieruchomości) – z różnych względów – toleruje stan, w którym przy braku formalnego stosunku prawnego, inny podmiot korzysta z należącej do niego rzeczy. W tych okolicznościach wynagrodzenie otrzymane przez właściciela z tytułu bezumownego korzystania z rzeczy spełnia definicję świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, i na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji należy stwierdzić, że decydujące znaczenie dla opodatkowania lub nieopodatkowania bezumownego korzystania z nieruchomości bez zawiązywania lub po wygaśnięciu stosunku zobowiązaniowego mają okoliczności faktyczne. Co do zasady, sytuacja ta pozostaje poza opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług. Jeżeli jednak okoliczności wskazują na dorozumiane, milczące przedłużenie umowy najmu (dzierżawy) – czynność ta podlega opodatkowaniu jako świadczenie usług.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że w sierpniu 2007 r. „A” Sp. z o.o. (jako wynajmujący) zawarła umowę najmu lokalu użytkowego z „B” Sp. z o.o. (jako najemcą), która następnie uległa przekształceniu w spółkę „C” S.A. - „C”. W czerwcu 2008 r. Wnioskodawca – Spółka nabyła od „A” nieruchomość, w skład której wchodził przedmiot najmu uregulowany w Umowie Najmu. W związku z nabyciem nieruchomości Spółka, na podstawie art. 678 § 1 kodeksu cywilnego, wstąpiła w prawa i obowiązki „A” Sp. z o.o. (jako wynajmującego) wynikające z Umowy najmu. Umowa najmu weszła w życie z chwilą podpisania przez obie Strony i przewidywała, że:

• przedmiot najmu będzie oddany w najem „C” na okres 10 lat liczony od dnia wydania przedmiotu najmu;
• z zastrzeżeniem postanowień samej Umowy najmu lub bezwzględnie obowiązujących przepisów prawa, Stronom nie przysługuje prawo wcześniejszego rozwiązania Umowy najmu z wyjątkiem jej rozwiązania w drodze wzajemnego porozumienia;
• z wydania przedmiotu najmu powinien zostać sporządzony protokół zdawczo-odbiorczy (strony 1 lutego 2008 r. sporządziły i podpisały odpowiedni protokół zdawczo-odbiorczy);
• przedmiot najmu przeznaczony będzie: w części na działalność handlową polegającą na prowadzeniu detalicznego supermarketu spożywczo-przemysłowego, a w pozostałej części wedle wyboru „C” na dowolną działalność handlową lub usługową oraz na ciągi komunikacyjne. Wynajmujący zapewnił „C” wyłączność prowadzenia marketu spożywczego lub spożywczo-przemysłowego na terenie centrum handlowego, w którym był zlokalizowany przedmiot najmu;
• za używanie przedmiotu najmu „C” będzie płacił Wynajmującemu począwszy od dnia otwarcia przedmiotu najmu dla klientów, ale nie później niż od pierwszego dnia po upływie 10 dni od dnia przekazania „C” przez Wynajmującego ostatecznego i wykonalnego pozwolenia na użytkowanie Obiektu i 120 dni od dnia wydania „C” przedmiotu najmu wraz z zezwoleniem na utworzenie wielkopowierzchniowego obiektu handlowego umożliwiającego prowadzenie działalności gospodarczej w formie wielkopowierzchniowego obiektu handlowego stanowiącego Obiekt, w tym przedmiot najmu, zryczałtowany miesięczny czynsz najmu;
• płatność czynszu najmu następować będzie na podstawie faktur VAT w taki sposób, że do 3-go dnia roboczego każdego miesiąca Wynajmujący wystawi i doręczy „C” fakturę VAT wystawioną na kwotę należnego za dany miesiąc czynszu najmu powiększoną o podatek od towarów i usług, a „C” w terminie 14 dni od daty doręczenia faktury VAT zapłaci Wynajmującemu należność z tytułu czynszu najmu przelewem na rachunek bankowy Wynajmującego wskazany w treści faktury. Oprócz czynszu najmu „C” zobowiązał się również do ponoszenia, począwszy od dnia wydania przedmiotu najmu szeregu kosztów mediów związanych bezpośrednio z używaniem przedmiotu najmu przez „C” lub podnajemców;
• „C” zobowiązał się zwrócić przedmiot najmu po zakończeniu stosunku najmu, w opisanym szczegółowo stanie;
• Wynajmujący może rozwiązać Umowę najmu przed upływem okresu najmu ze skutkiem natychmiastowym w szeregu szczegółowo opisanych przypadków m.in., gdy „C” będzie zalegał za co najmniej dwa miesiące z płatnością Czynszu najmu lub gdy pomimo pisemnego upomnienia ze strony Wynajmującego i wyznaczenia dodatkowego stosownego terminu nie krótszego niż jeden miesiąc na usunięcie naruszeń, wystąpi jakiekolwiek inne istotne naruszenie Umowy najmu przez „C” w tym w szczególności, jeżeli Najemca istotnie naruszy postanowienia Umowy najmu odnośnie dostarczenia gwarancji bankowej. „C” może rozwiązać Umowę najmu przed upływem okresu najmu ze skutkiem natychmiastowym w szeregu szczegółowo opisanych przypadków m.in. gdy pomimo pisemnego upomnienia ze strony Najemcy i wyznaczenia dodatkowego stosownego terminu nie krótszego niż jeden miesiąc wystąpi jakiekolwiek inne istotne naruszenie Umowy najmu przez Wynajmującego, w tym w szczególności jeżeli Wynajmujący naruszy postanowienia Umowy najmu, w każdym przypadku zamiaru skorzystania z uprawnienia do natychmiastowego rozwiązania Umowy najmu Strona uprawniona do skorzystania z tego prawa, zobowiązana jest niezwłocznie powiadomić drugą Stronę o dostrzeżonych okolicznościach mogących skutkować rozwiązaniem Umowy najmu i wezwać ją do przywrócenia właściwego stanu rzeczy. W przypadku rozwiązania Umowy najmu przez Wynajmującego lub „C” z szeregu przyczyn, dotyczących drugiej strony, Strona naruszająca ww. postanowienia zobowiązana będzie do zapłaty na rzecz Strony uprawnionej, kary umownej w wysokości odpowiadającej równowartości sześciomiesięcznego czynszu najmu netto obowiązującego w chwili rozwiązania Umowy najmu. Ponadto w przypadku rozwiązania Umowy najmu z przyczyn leżących po stronie Wynajmującego, Wynajmujący zobowiązany będzie do zwrotu „C” kosztów nakładów poczynionych przez „C” lub podnajemców na przedmiot Najmu.
  Następnie pomiędzy Spółką a „C” powstał spór co do istnienia Umowy najmu i związanych z tym konsekwencji, w ramach którego: Spółka stała na stanowisku, że Umowa najmu nadal łączy Strony i w związku z czym, Spółka posiada wobec „C” określone roszczenia. Z kolei „C” stanął na stanowisku, że Umowa najmu została skutecznie rozwiązana, a Spółka nie posiada w tym zakresie wobec „C” żadnych roszczeń, natomiast „C” posiada roszczenia wobec Spółki. W ramach prowadzonego sporu Strony wymieniły między sobą szereg pism, w których przedstawiły szczegółowo swoje stanowisko. Z uwagi na rozbieżności co do istnienia Umowy najmu i związanych z tym konsekwencji, przed sądem powszechnym rozpoczął się proces cywilny z powództwa Spółki. W celu zakończenia istniejącego pomiędzy Stronami sporu dotyczącego istnienia odpowiedzialności „C” wobec Spółki z tytułu Umowy najmu, zwłaszcza z uwagi na prognozę ekonomicznie negatywnych dla Stron skutków związanych z prawdopodobną długotrwałością postępowania sądowego oraz wolę uchylenia stanu niepewności co do rozstrzygnięcia w zakresie dochodzonych roszczeń, Strony przy wzajemnych ustępstwach, postanowiły przekształcić niepewny i sporny stosunek prawny Umowy najmu w stosunek pewny i niesporny na zasadach określonych w Ugodzie zawartej w czerwcu 2014 r. W Ugodzie Strony zgodnie uznały, że Ugoda stanowi całość uzgodnień pomiędzy Stronami i uchyla wszelkie poprzedzające je umowy, porozumienia i uzgodnienia, pisemne i ustne, dotyczące Umowy najmu, oraz wyczerpuje wszelkie wzajemne roszczenia Stron związane z Umową najmu, jak też potwierdziły rozwiązanie Umowy najmu ze skutkiem na dzień 2 kwietnia 2013 r. Postanowienia Ugody, wchodzą w życie w dniu wydania przez sąd powszechny orzeczenia umarzającego Postępowanie w związku ze złożeniem przez Spółkę oświadczenia o cofnięciu pozwu objętego Postępowaniem i zrzeczeniem się przez Spółkę wszelkich roszczeń z tytułu Umowy Najmu, w tym roszczeń dochodzonych przed sądem powszechnym prowadzącym Postępowanie (jeżeli sąd powszechny zakwestionuje możliwość zrzeczenia się wszystkich roszczeń z tytułu Umowy najmu, wówczas Spółka będzie uprawniona do ograniczenia oświadczenia złożonego przed sądem powszechnym o zrzeczeniu się roszczeń jedynie co do roszczeń objętych Postępowaniem). Wydanie wskazanego orzeczenia nastąpiło w terminie późniejszym po podpisaniu Ugody przez Strony, tj. w dniu 26 czerwca 2014 r. (postanowienie Sądu Okręgowego, na mocy którego sąd powszechny umorzył Postępowanie z powództwa Spółki przeciwko „C”). Zgodnie z postanowieniami Ugody „C” zobowiązał się tytułem szkody Spółki w postaci utraty przez Spółkę miesięcznego przychodu z tytułu Umowy najmu do zapłaty na rzecz Spółki odszkodowania za każdy miesiąc istnienia Szkody w określonej wysokości w złotych netto miesięcznie. Odszkodowanie przysługiwać będzie (z zastrzeżeniem zaistnienia określonych sytuacji opisanych w Ugodzie) wyłącznie za określoną liczbę kolejnych, następujących po sobie, pełnych miesięcy kalendarzowych licząc od dnia wejścia w życie Ugody. W Ugodzie przewidziano sytuację, w której po spełnieniu określonych okoliczności, miesięczne Odszkodowanie za jeden miesiąc będzie niższe niż miesięczne Odszkodowanie przewidziane za pozostałe miesiące.
  
  

Przy tak przedstawionym opisie sprawy wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii uznania Odszkodowania uregulowanego w Ugodzie za podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w stawce podstawowej oraz ustalenia czy, Spółka jest zobowiązana wystawić jedną fakturę z tytułu należnych od „C” kwot Odszkodowania łącznie za całą należność na kwotę maksymalną wynikającą z Ugody, czy też osobne faktury za każdy miesiąc, za który Odszkodowanie będzie należne.

W świetle przywołanych przepisów i przedstawionych okoliczności sprawy należy stwierdzić, że nazywane przez Wnioskodawcę Odszkodowanie wynikające z podpisanej Ugody – z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy najmu, nie posiada cech odszkodowania za poniesioną szkodę.

W rozpatrywanej sprawie nie zaistniały okoliczności, które w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego powodowałyby szkodę i determinowały wypłatę odszkodowania. Zachowania obu podmiotów są zachowaniami wynikającymi bezpośrednio z łączącej ich Ugody (porozumienia), na mocy którego uzgodnili, że strony rozwiązują umowę najmu zawartą na czas określony. Rozwiązanie umowy poprzez zawarcie pomiędzy Stronami porozumienia oraz wpłacenie określonej kwoty na rzecz Wnioskodawcy prowadzi do zgodnego zakończenia istniejącego pomiędzy stronami stosunku w inny sposób niż pierwotnie było to przewidziane. Nie jest ono natomiast rezultatem jednostronnego niewywiązywania się lub nienależytego wywiązania się przez którąś ze stron umowy z ciążących na niej obowiązków. Zatem przedmiotowego wynagrodzenia należnego Wnioskodawcy nie można uznać za zadośćuczynienie za utracone korzyści. Stanowi ono formę wynagrodzenia za jego działanie – tj. wyrażenie zgody na odstąpienie od umowy. Czynności podjęte przez Wnioskodawcę skutkują doprowadzeniem do rozwiązania umowy najmu z najemcą. Zgodę na zaniechanie określonej czynności (odstąpienie od zawartej umowy najmu), za którą Spółka otrzymuje określoną kwotę pieniężną należy więc traktować jako określone świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym, zgodę na rozwiązanie zawartej umowy najmu – co stanowi korzyść dla Najemcy – należy traktować jako określone świadczenie usług przez Spółkę, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, za które Spółka otrzyma wynagrodzenie. Określone w niniejszych okolicznościach jako Odszkodowanie wynagrodzenie należne Wnioskodawcy jest ściśle związane z uzyskaniem korzyści przez wpłacającego (najemcę nieruchomości) w postaci wyrażenia zgody na wcześniejsze rozwiązanie umowy najmu, co stanowi świadczenie wykonane przez Wnioskodawcę na jego rzecz. Tym samym, spełniona jest przesłanka istnienia związku pomiędzy wypłatą należności przez Najemcę, a otrzymaniem przez niego świadczenia wzajemnego, co jest warunkiem koniecznym do uznania, że wypłata tej kwoty podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W analizowanym przypadku istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem – kwota nazwana odszkodowaniem, ustalona na mocy zawartej Ugody porozumienia, w zamian za odstąpienie od umowy stanowi wynagrodzenie za te usługi i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Mając na uwadze przywołane regulacje i przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że czynność Wnioskodawcy w postaci wyrażenia zgody na wcześniejsze rozwiązanie zawartej umowy najmu – uregulowana w podpisanej Ugodzie – stanowi odpłatne świadczenie usług przez Spółkę na rzecz Najemcy, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy. W analizowanym przypadku istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem (odszkodowaniem), ustalonym na mocy zawartej Ugody. Kwota otrzymana w zamian za odstąpienie od umowy najmu stanowi więc wynagrodzenie za te usługi i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Towary i usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, niewymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej podlegają opodatkowaniu stawką w wysokości 22%, z wyjątkiem tych, dla których w ustawie lub przepisach wykonawczych określono inną stawkę (art. 41 ust. 13 ustawy).

Jak stanowi art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i ust. 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Z powyższego wynika, że w przypadku gdy ani ustawa, ani przepisy wykonawcze nie przewidują dla danego świadczenia obniżonej stawki, bądź zwolnienia należy je opodatkować według 23% stawki podatku.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Przy czym usługa będąca przedmiotem niniejszego wniosku, nie została wymieniona w przepisach o podatku od towarów i usług jako objęta obniżoną stawką podatku lub zwolnieniem, zatem jest opodatkowana, zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, według 23% stawki podatku.

Zatem uwzględniając przywołane regulacje i przedstawiony opis sprawy należy stwierdzić, że otrzymywanych przez Spółkę od „C” kwot nie można uznać za Odszkodowanie, lecz należy je potraktować jako formę wynagrodzenia za odpłatne świadczenie usług na rzecz Najemcy, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i wynikającego z podpisanej Ugody, na mocy której Umowa najmu została rozwiązana, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 146a pkt 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według 23% stawki podatku od towarów i usług.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą przy tym ponadto kwestii, czy Spółka jest zobowiązana wystawić jedną fakturę z tytułu należnych od „C” kwot Odszkodowania łącznie za całą należność na kwotę maksymalną wynikającą z Ugody, czy też osobne faktury za każdy miesiąc, za który Odszkodowanie będzie należne.

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Natomiast w myśl art. 106i ust. 1 ustawy, fakturę wystawia się nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru lub wykonano usługę, z zastrzeżeniem ust. 2-8.

Faktury – stosownie do treści art. 106i ust. 7 ustawy – nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed:

1. dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi;
2. otrzymaniem, przed dokonaniem dostawy towaru lub wykonaniem usługi, całości lub części zapłaty.
   
   

Przepis ust. 7 pkt 1 nie dotyczy wystawiania faktur w zakresie dostawy i świadczenia usług, o których mowa w art. 19a ust. 3, 4 i ust. 5 pkt 4, jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu rozliczeniowego dotyczy.

Jak stwierdzono powyżej otrzymywane kwoty Odszkodowania należy potraktować jako formę wynagrodzenia, stanowiącego odpłatne świadczenie usług – na rzecz Najemcy – o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i wynikającego z podpisanej Ugody, na mocy której Umowa najmu została rozwiązana, które na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1w zw. z art. 146a pkt ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według 23% stawki podatku. Zatem zasadnym jest wystawienie faktury z tego tytułu. Przy czym, zwrócić uwagę należy, że usługa ta – pomimo, że płatność za nią została odroczona w czasie – została już wykonana i zakończona z dniem podpisania Ugody. W tej sytuacji brak jest podstaw do wystawiania odrębnych faktur za każdy miesiąc, za który Odszkodowanie będzie należne. Należy zaznaczyć, że po podpisaniu Ugody, lokal użytkowy będący wcześniej przedmiotem najmu dla „C” jest w dyspozycji Wnioskodawcy, który może w każdej chwili podpisać umowę najmu z nowym najemcą. Ponadto wysokość odszkodowania – jak stwierdza Wnioskodawca – jest znana na moment podpisania Ugody, ponieważ Wnioskodawca analizuje jego wpływ na prawo do rozliczania się metodą kasową, o której mowa w art. 21 ustawy.

Zatem w rozpatrywanej sprawie, w związku z wykonaną usługą prawidłowym jest wystawienie jednej faktury dokumentującej wykonanie usługi w terminie nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano (zakończono) usługę.

Odnosząc się natomiast do wątpliwości Zainteresowanego, które dotyczą kwestii, w jaki sposób, Spółka powinna kalkulować podstawę opodatkowania dla kwot Odszkodowania, jeśli Spółka miałaby wystawić jedną fakturę na całe Odszkodowanie, biorąc pod uwagę, że kwota Odszkodowania nie jest w momencie zawarcia Ugody określona definitywnie to jest została wskazana jako kwota maksymalna w złotych plus VAT jednak w praktyce może być niższa w przypadku zaistnienia zdarzeń, o których mowa w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego, tut. Organ wyjaśnia.

Stosownie do przepisu art. 29a ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119, oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zatem przepis art. 29a ust. 1 ustawy odnosi się do wszystkiego, co stanowi zapłatę obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną przez sprzedawcę z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi.

Jak stanowi art. 29a ust. 6 ustawy, podstawa opodatkowania obejmuje:

1. podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwot podatku;
2. koszty dodatkowe, takie jak prowizje, koszty opakowania, transportu i ubezpieczenia, pobierane przez dokonującego dostawy lub usługodawcę od nabywcy lub usługobiorcy.
   
   

Natomiast – stosownie do treści art. 29a ust. 7 ustawy – podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

1. stanowiących obniżkę cen w formie rabatu z tytułu wcześniejszej zapłaty;
2. udzielonych nabywcy lub usługobiorcy opustów i obniżek cen, uwzględnionych w momencie sprzedaży;
3. otrzymanych od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot udokumentowanych wydatków poniesionych w imieniu i na rzecz nabywcy lub usługobiorcy i ujmowanych przejściowo przez podatnika w prowadzonej przez niego ewidencji na potrzeby podatku.
   
   

Z kolei, w myśl art. 29a ust. 10 ustawy, podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 13, obniża się o:

1. kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen;
2. wartość zwróconych towarów i opakowań, z zastrzeżeniem ust. 11 i 12;
3. zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło;
4. wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1.
   
   

Zatem skoro – jak rozstrzygnięto powyżej – w rozpatrywanej sprawie zasadnym jest wystawienie jednej faktury dokumentującej wykonanie usługi, w terminie nie później niż 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu wykonania usługi, to podstawę opodatkowania stanowi cała kwota – odpowiadająca wartości wykonanej usługi uwzględniona na tej fakturze. Bez znaczenia pozostaje fakt, że – jak wskazał Zainteresowany – kwota Odszkodowania nie jest w momencie zawarcia Ugody określona definitywnie, tj. została wskazana jako kwota maksymalna w złotych plus VAT, jednak w praktyce może być niższa w przypadku zaistnienia zdarzeń, o których mowa w opisie stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego. W sytuacji bowiem zmiany wartości wykonanej usługi, Wnioskodawcy przysługuje prawo do skorygowania wystawionej faktury.

Tak więc w analizowanej sprawie podstawę opodatkowania stanowi cała kwota – odpowiadająca wartości wykonanej usługi uwzględniona na wystawionej fakturze.

W rozpatrywanej sprawie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą ponadto kwestii momentu powstania obowiązku podatkowego w związku z odpłatnym świadczeniem usług przez Wnioskodawcę oraz ustalenia, czy przewidziane w Ugodzie usługi świadczone przez Spółkę na rzecz „C” mają charakter usług, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń w rozumieniu art. 19a ust. 3 ustawy.

Wskazać w tym miejscu należy, że zgodnie z zasadą ogólną, zawartą w art. 19a ust. 1 ustawy – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 5 i 7-11, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Na podstawie art. 19a ust. 2 ustawy, w odniesieniu do przyjmowanych częściowo usług, usługę uznaje się również za wykonaną, w przypadku wykonania części usługi, dla której to części określono zapłatę.

Usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi – art. 19a ust. 3 ustawy.

W myśl art. 19a ust. 4 ustawy, przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do dostawy towarów, z wyjątkiem dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 2.

Unormowanie zawarte w cyt. art. 19a ust. 1 ustawy pozostaje w zgodzie z art. 63 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE. serii L Nr 347 str. 1, z późn. zm.), zgodnie z którym zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego ma miejsce, a VAT staje się wymagalny w momencie dostarczenia towarów lub wykonania usług.

W art. 19a ust. 3 ustawy ustawodawca wprowadził unormowanie w zakresie uznania za wykonaną „usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń”, czyli taką usługę, która jest zwykle wykonywana w sposób ciągły przez pewien czas natomiast rozliczenie należności za nią następuje w ramach okresu.

Należy zauważyć, że powołany wyżej przepis art. 19a ust. 3 ustawy jest konsekwencją skorzystania przez ustawodawcę krajowego z możliwości jaką daje art. 64 ust. 2 akapit trzeci Dyrektywy 2006/112/WE, zgodnie z którym państwa członkowskie mogą postanowić, że w niektórych przypadkach, innych niż określone w akapicie pierwszym i drugim, dostawy towarów lub świadczenie usług dokonywane w sposób ciągły przez pewien okres, uważa się za dokonane z upływem okresów nie dłuższych niż jeden rok.

Obecnie przepisy regulujące podatek od towarów i usług nie definiują pojęcia „sprzedaży o charakterze ciągłym”. Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 17 kwietnia 2012 r., sygn. akt I FSK 935/11 odniósł się do tego pojęcia następująco: „(...) sprzedaż o charakterze ciągłym (...) polega na świadczeniach ciągłych podatnika, obejmujących pewne stałe zachowania w czasie trwania stosunku obligacyjnego, zaspokajające interes odbiorcy tych świadczeń, poprzez ich trwały – pod względem czasowym i funkcjonalnym – charakter oraz cechujące się niemożliwością wyodrębnienia powtarzających się czynności podatnika, co jest charakterystyczne dla świadczeń ciągłych (okresowych)”.

Wykładnia językowa pojęcia „sprzedaż o charakterze ciągłym” sprowadza się do ustalenia znaczenia przymiotnika „ciągły”. W Słowniku Języka Polskiego pod red. J. Szymczaka (PWN, Warszawa 1989) słowo to zdefiniowane zostało jako „dziejący się, odbywający nieustannie, trwający stale, nieustannie; bezustanny, ustawiczny, stale się powtarzający, stały” oraz „ciągnący się nieprzerwanie w przestrzeni, nie mający luk, odstępów”.

Z powyższego wynika, że za sprzedaż o charakterze ciągłym należy uznać sprzedaż odbywającą się bezustannie, stale, bez przerwy itd. Pojęcie ciągłości rozumiane zgodnie z zasadami prawa cywilnego, należy odnieść do pojęcia zobowiązania o charakterze ciągłym. Zobowiązanie takie wytwarza stosunek prawny oznaczony terminem lub nim nie oznaczony. Charakter tego zobowiązania jest trwały i mogą z niego wypływać obowiązki ciągłe lub okresowe. W zobowiązaniu ciągłym nie da się wyróżnić powtarzających się odrębnych czynności, które można byłoby zakwalifikować jako świadczenia samodzielne w określonym momencie (czasie). Innymi słowy, w przypadku świadczenia ciągłego nie sposób stwierdzić, że zostało ono zrealizowane w konkretnej dacie, ponieważ jest ono realizowane stale – stan realizacji świadczenia trwa – przez określony okres (np. w przypadku najmu, usług telekomunikacyjnych czy dostawy energii elektrycznej). Pod pojęciem sprzedaży „ciągłej” należy więc rozumieć wynikające ze zobowiązania o charakterze ciągłym, świadczenie polegające na stałym i powtarzalnym (trwałym) zachowaniu się strony zobowiązanej do świadczenia.

Dla określenia charakteru usług świadczonych przez Wnioskodawcę jako usług ciągłych – jak wynika z cyt. wyżej orzeczenia, w którym NSA w pewien sposób zdefiniował tego typu usługi – najistotniejsze jest to, czy obejmować one będą pewne stałe pod względem czasowym i funkcjonalnym zachowania świadczeniodawcy wykonywane w ramach konkretnego zobowiązania wynikającego np. z zawartej umowy, z których nie sposób będzie wyodrębnić czynności mających swój początek i koniec.

Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz cechy charakteryzujące usługi o charakterze ciągłym należy stwierdzić, że w rozpatrywanej sprawie nie mamy do czynienia z usługą o charakterze ciągłym, lecz z pojedynczą usługą, trwającą jednak przez dłuższy okres. Jak wynika z opisu sprawy, fakt świadczenia usług będzie uzależniony od osiągnięcia przychodu przez Spółkę z tytułu działalności własnej prowadzonej przez Nią w obrębie lokalu, bądź lokali będących przedmiotem wygasłej Umowy lub z tytułu odpłatnego udostępniania przez Spółkę do korzystania osobom trzecim lokalu lub lokali będących przedmiotem wygasłej Umowy najmu.

Ponadto z opisu sprawy wynika jednoznacznie, że usługa – będąca przedmiotem wniosku – została wykonana i zakończona z dniem podpisania Ugody i nie obejmuje ona pewnych stałych pod względem czasowym i funkcjonalnym zachowań świadczeniodawcy wykonywanych w ramach konkretnego zobowiązania wynikającego z Umowy. Znane są początek i koniec usługi, którym jest dzień podpisania Ugody i zgoda na wcześniejsze rozwiązanie umowy. Bez znaczenia przy tym pozostaje kwestia dokonania zapłaty, którą w Ugodzie w sposób szczególny uregulowano. Tym samym w rozpatrywanej sprawie – wbrew twierdzeniom Zainteresowanego – nie mamy do czynienia z usługami, o których mowa w art. 19a ust. 3 ustawy – pomimo, że dla tych usług w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, bowiem przedmiotowa usługa została już zakończona z dniem podpisania Ugody i oprócz dokonywania po podpisaniu Ugody zapłaty, brak jest jakiegokolwiek świadczenia usług ze strony Zainteresowanego. Jak wskazano powyżej, od dnia podpisania Ugody to Wnioskodawca dysponuje lokalem i ma prawo podpisywać nowe umowy najmu na ten lokal z nowym najemcą.

Wobec powyższego, uwzględniając powołane przepisy w kontekście opisu sprawy uznać należy, że usługi świadczone przez Spółkę na rzecz „C” nie spełniają kryterium uznania ich za usługi ciągłe, dla których w związku z ich świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, o których mowa w art. 19a ust. 3 ustawy. Tym samym przy ustalaniu momentu obowiązku podatkowego brak jest podstaw do uwzględnienia zapisów tego przepisu. Ponadto co istotne w niniejszej sprawie, Wnioskodawca jest małym podatnikiem, o którym mowa w art. 2 pkt 25 ustawy – rozliczającym się metodą kasową.

Podkreślić należy, że dla podmiotów rozliczających się metodą kasową, obowiązek podatkowy został określony w art. 21 ustawy.

I tak, w myśl art. 21 ust. 1 ustawy, mały podatnik może wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonywanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług powstaje:

1. z dniem otrzymania całości lub części zapłaty - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,
2. z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podmiotu innego niż wymieniony w pkt 1

– po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który będzie stosował tę metodę, zwaną dalej „metodą kasową”; otrzymanie zapłaty w części powoduje powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

Przepis ust. 1 stosuje się do czynności wykonanych w okresie, w którym podatnik stosuje metodę kasową (ust. 2 ww. artykułu).

W świetle art. 2 pkt 25 lit. a ustawy, przez małego podatnika rozumie się podatnika podatku od towarów i usług, u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 euro przy czym przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł.

Przez sprzedaż – w myśl art. 2 pkt 22 ww. ustawy – rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W tym miejscu wskazać należy, że istotą metody kasowej jest szczególny sposób powstawania obowiązku podatkowego. O ile „normalnie” moment powstania obowiązku podatkowego jest najczęściej konsekwencją wydania towaru lub wykonania usługi, w przypadku stosowania metody kasowej obowiązek podatkowy powstaje, co do zasady, z dniem uregulowania całości lub części należności.

W przypadku podatników rozliczających podatek VAT metodą kasową zasadą jest powstawanie obowiązku podatkowego z dniem otrzymania całości lub części zapłaty. Wyjątek od powyższej zasady dotyczy sprzedaży na rzecz podmiotów innych niż zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni (tj. sprzedaży na rzecz podatników zarejestrowanych jako podatnicy VAT zwolnieni, sprzedaży na rzecz podatników niezarejestrowanych jako podatnicy VAT oraz na rzecz podmiotów niebędących podatnikami, w szczególności na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej). W tych przypadkach obowiązek podatkowy powstawać będzie z dniem otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż 180. dnia, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Powyższe przepisy różnicują zatem zasady powstawania obowiązku podatkowego u małego podatnika w zależności od statusu nabywcy jego towarów, bądź odbiorcy jego usług.

Wskazać należy, że uzyskanie statusu małego podatnika wiąże się z prawem do stosowania metody kasowej. Jest to jednak dobrowolne. Stąd też ustawa przewiduje, że jej stosowanie następuje w razie złożenia stosownego zawiadomienia w tej sprawie – przez co podatnik wyraża wolę stosowania tej metody. Zawiadomienie w formie pisemnej powinno zostać złożone naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który rozpocznie się stosowanie metody kasowej. Złożenie zawiadomienia skutkuje tym, że od pierwszego dnia następnego okresu, podatnik stosuje metodę kasową. Obowiązek złożenia zawiadomienia nie oznacza obowiązku uzyskiwania zgody organu podatkowego na stosowanie tej metody. Przez samo złożenie zawiadomienia podatnik uzyskuje prawo do metody kasowej. Wybranie metody kasowej powoduje, że obowiązek podatkowy powstaje na zasadzie kasowej. Wybranie metody kasowej jest bezwzględnie obowiązujące w pewnym okresie czasu. Ze stosowania tej metody nie można bowiem zrezygnować przez 12 miesięcy. Prawo do stosowania metody kasowej można w tym okresie utracić (następuje to przede wszystkim na skutek przekroczenia limitów sprzedaży). Zarówno skutki rezygnacji, jak i skutki utraty prawa do stosowania metody kasowej następują z początkiem kolejnego okresu rozliczeniowego (miesiąca), w przypadku podatników, którzy utracili to prawo.

Tak więc z początkiem tego okresu obowiązek podatkowy powstaje na zasadach właściwych wszystkim podatnikom. Nie dotyczy to jednak czynności wykonanych w okresie, w którym podatnik stosował metodę kasową. Zgodnie z art. 21 ust. 2 ustawy, w stosunku do tych czynności obowiązek podatkowy powstaje na zasadach określonych w art. 21 ust. 1 ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że w miesiącu podpisania Ugody, przed dniem podpisania Ugody, Spółka posiadała status małego podatnika w rozumieniu art. 2 pkt 25 ustawy. Spółka rozliczała podatek VAT na zasadach przewidzianych w art. 21 ustawy stosując metodę kasową zdefiniowaną w tym artykule. Spółka do dnia złożenia niniejszego wniosku nie złożyła zawiadomienia, o którym mowa w art. 21 ust. 3 ustawy. Obrót osiągnięty przez Spółkę w roku 2014 do dnia podpisania Ugody był niższy niż kwota przewidziana w art. 2 pkt 25 lit. a ustawy. W przypadku, gdyby cała kwota Odszkodowania, za wszystkie miesiące przewidziane w Ugodzie stała się należna w dniu podpisania lub wejścia w życie Ugody to ta kwota Odszkodowania zsumowana z obrotem uzyskanym przez Spółkę w roku 2014 do dnia podpisania lub wejścia w życie ugody z innych tytułów byłaby wyższa niż kwota zdefiniowana w art. 2 pkt 25 lit. a ustawy.

Jak wynika z powołanego powyżej przepisu art. 2 pkt 25 ustawy, aby podatnik podatku od towarów i usług spełniał definicję małego podatnika wartość dokonanej przez niego sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie może przekroczyć, w poprzednim (do badanego okresu) roku podatkowym, wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej równowartości 1.200.000 EURO.

W rozpatrywanej sprawie – jak wskazano powyżej – podstawę opodatkowania stanowi cała kwota należna, odpowiadająca wartości wykonanej usługi uwzględniona na wystawionej fakturze, tym samym wartość tej sprzedaży należy uwzględnić i zsumować z obrotem uzyskanym przez Spółkę w roku 2014.

W opisie sprawy Zainteresowany wskazał, że gdyby kwota Odszkodowania została zsumowana z obrotem uzyskanym przez Spółkę w roku 2014 do dnia podpisania lub wejścia w życie Ugody z innych tytułów, to kwota zdefiniowana w art. 2 pkt 25 lit. a ustawy zostałaby przekroczona.

Zatem skoro cała kwota Odszkodowania, za wszystkie miesiące przewidziane w Ugodzie stała się należna w dniu podpisania lub wejścia w życie Ugody, to tym samym Wnioskodawca utracił status małego podatnika.

Przy czym, z brzmienia przepisu art. 21 ust. 2 ustawy wynika, że metodę kasową przewidzianą w art. 21 ust. 1 ustawy stosuje się do czynności wykonanych w okresie, w którym podatnik stosuje metodę kasową. Tym samym w sytuacji, gdy podatnik utraci prawo do rozliczania podatku VAT zgodnie z metodą kasową – niezależnie od tego kiedy otrzyma zapłatę za świadczone usługi – zobowiązany będzie do rozpoznania obowiązku podatkowego na podstawie art. 21 ust. 1 ustawy. Decydujące bowiem znaczenie ma fakt jaki status miał podatnik w momencie wykonywania czynności.

Odnosząc powołane przepisy w kontekście przestawionych okoliczności należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie obowiązek podatkowy będzie powstawał na zasadzie kasowej.

Zatem skoro wykonanie usługi miało miejsce w dniu podpisania Ugody, tj. wtedy kiedy podatnik posiadał status małego podatnika rozliczającego się metodą kasową, obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonywanego przez niego świadczenia usług powstaje zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy. Natomiast w zakresie czynności wykonanych po utracie prawa do rozliczania się metodą kasową obowiązek podatkowy w stosunku do świadczenia usług Spółka będzie zobowiązana rozpoznawać na zasadach ogólnych.

Mając na uwadze powyższe rozstrzygnięcie należy wskazać, że bezprzedmiotowe stało się określanie obowiązku podatkowego:

• w przypadku, gdy w miesiącu podpisania Ugody oraz miesiącu, w którym zacznie ona obowiązywać, a także w miesiącu, w którym Odszkodowanie stanie się należne, Spółka będzie posiadać status małego podatnika VAT rozliczającego się metodą kasową, o której mowa w art. 21 ustawy (pytanie oznaczone nr 4), oraz
• w przypadku, gdy Spółka zrezygnuje z metody kasowej, o której mowa w art. 21 ustawy (część pytania oznaczonego nr 5).
  
  

Tut. Organ informuje ponadto, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisywanym stanie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem – nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Interpretacja dotyczy:

• zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia;
• zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
  
  

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację – w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 r., poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.