INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 30 marca 2012 r. (data wpływu do tut. Biura – 04 kwietnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych udostępnienia rachunku bankowego - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 04 kwietnia 2012 r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej m.in. podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie skutków podatkowych udostępnienia rachunku bankowego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe:

Wnioskodawca jest pełnomocnikiem Spółki A, mającej siedzibę poza granicami Polski. W toku wykonywania przez siebie czynności objętych zakresem przedmiotowego pełnomocnictwa, Wnioskodawca zamierza przyjąć na swój rachunek bankowy środki pieniężne przeznaczone dla mocodawcy. Z tego powodu mocodawca zawrze z Wnioskodawcą (pełnomocnikiem) umowę użyczenia rachunku bankowego, który jest prowadzony przez bank mający siedzibę poza granicami Polski.

Udzielający pełnomocnictwa zdecydował o takim sposobie działania, aby Wnioskodawca mógł w sposób sprawny oraz płynny wykonywać czynności, do których został upoważniony. Wnioskodawca, użyczając mocodawcy swojego rachunku bankowego, będzie działał bezinteresownie i wyłącznym motywem zawarcia niniejszej umowy będzie udzielenie pomocy Spółce A. Wnioskodawca, w wyniku tej operacji finansowej, nie odniesie żadnej korzyści majątkowej. Środki pieniężne, tymczasowo zlokalizowane na rachunku użyczającego, stanowiące własność Spółki A, zgodnie z umową użyczenia, nie będą mogły zostać przez użyczającego w żaden sposób rozdysponowane. Opisana wyżej czynność prawna będzie więc czynnością bezpłatną, niewzajemną oraz odpowiadającą wyłącznie interesowi mocodawcy.

W związku z powyższym zadano m.in. następujące pytanie:

Czy wskazana czynność może zostać zakwalifikowana jako depozyt nieprawidłowy i co za tym idzie, czy zgodnie z art. 1 ust 1 pkt 1 lit. j) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych powstanie obowiązek podatkowy...

Zdaniem Wnioskodawcy odpowiedź na to pytanie jest przecząca.

Wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z art. 725 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) przez umowę rachunku bankowego bank zobowiązuje się względem posiadacza rachunku, na czas oznaczony lub nieoznaczony, do przechowywania jego środków pieniężnych oraz, jeżeli umowa tak stanowi, do przeprowadzania na jego zlecenie rozliczeń pieniężnych. Tak więc, rachunek bankowy jest otwierany w celu przechowywania środków pieniężnych i dokonywania rozliczeń za pośrednictwem banku.

Następnie Wnioskodawca wskazał, iż umowa użyczenia, zgodnie z art. 710 Kodeksu cywilnego, jest umową, na podstawie której użyczający zobowiązuje się zezwolić biorącemu, przez czas oznaczony albo nie oznaczony, na bezpłatne używanie oddanej mu w tym celu rzeczy.

Jak podnoszą komentatorzy niniejszej ustawy, cechą szczególną umowy użyczenia, która została ujęta w jej opisie ustawowym, jest nieodpłatność oraz motyw bezinteresowności. Na te właśnie cechy zwrócił również uwagę Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 03 grudnia 2009 r. sygn. akt II CSK 550/2009 - umowa użyczenia, motywowana jest najczęściej bezinteresownością i chęcią przyjścia z pomocą osobom bliskim, ma na celu przysporzenie przez użyczającego korzyści biorącemu, który bezpłatnie może korzystać z rzeczy użyczającego. Nie jest to umowa wzajemna: świadczeniu użyczającego nie odpowiada świadczenie biorącego, bowiem nie jest on zobowiązany do żadnych świadczeń. Jest to umowa jednostronnie zobowiązująca, w której biorący korzysta z rzeczy cudzej w sposób określony przez użyczającego.

Wnioskodawca podkreślił, iż jako pełnomocnik nieodpłatnie oraz bezinteresownie użyczy swemu mocodawcy własnego rachunku bankowego. Będzie się kierował dobroczynnością oraz chęcią pomocy Spółce A. Zgodnie z umową, pełnomocnikowi, który jest właścicielem rachunku bankowego, będzie zabronione rozporządzanie zgromadzonymi środkami pieniężnymi należącymi do mocodawcy. Jednocześnie świadczeniu użyczającego nie będzie odpowiadać świadczenie biorącego, ponieważ Spółka A nie będzie zobowiązana do jakichkolwiek świadczeń wzajemnych względem użyczającego.

Istota czynności opisanej powyżej, a zarazem jej społeczno-gospodarcza funkcja sprowadzają się zatem do motywowanego chęcią pomocy, dobroczynnością lub inną bezinteresowną pobudką - przysporzenia przez użyczającego korzyści kontrahentowi.

Zdaniem Wnioskodawcy, opisanej w stanie przyszłym umowy nie można utożsamić z umową przechowania w formie depozytu nieprawidłowego. Wnioskodawca wskazał, iż jak stanowi art. 835 w zw. z art. 845 Kodeksu cywilnego, umowa depozytu nieprawidłowego stanowi szczególny rodzaj umowy przechowania, gdzie przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy) czyli umowy, w ramach której przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie nie pogorszonym rzecz ruchomą przekazaną mu na przechowanie.

W ocenie Wnioskodawcy, w zaistniałym między nim a mocodawcą stanem dojdzie, co prawda, do przelania na rachunek bankowy pełnomocnika środków pieniężnych będących własnością mocodawcy, jednakże bynajmniej nie w celu złożenia ich w depozycie, jako takim. Dlatego też, mocodawca zawrze z Wnioskodawcą umowę użyczenia rachunku bankowego. W niniejszych okolicznościach, przekazanie niniejszej sumy pieniężnej na rachunek pełnomocnika jest, co do zasady sprzeczne z konstrukcją pożyczki, a co za tym idzie, również umowy depozytu nieprawidłowego.

Treść przedmiotowej czynności prawnej nie będzie upoważniała pełnomocnika do rozporządzania przekazanymi środkami pieniężnymi, co niewątpliwie przewiduje umowa depozytu nieprawidłowego. Według Wnioskodawcy nie odniesie on żadnej korzyści majątkowej, Wnioskodawca wskazał, iż komentatorzy ustawy utrzymują, iż w depozycie nieprawidłowym cel gospodarczy występuje po obu stronach umowy.

Wnioskodawca powołując się na stanowisko Sądu Najwyższego (wyrok z dnia 20 czerwca 1977 r. sygn. akt II CR 204/77), wskazał, iż wprawdzie do przyjęcia depozytu nieprawidłowego nie jest konieczne wyraźne zastrzeżenie tego w umowie, niemniej dla zastosowania art. 845 Kodeksu cywilnego konieczne jest ustalenie, że przechowawca uprawniony został do rozporządzenia oddanymi na przechowanie pieniędzmi.

Według Wnioskodawcy, mówiąc o przedmiocie podatku od czynności cywilnoprawnych, rozumianym jako zdarzenie, z którym przepisy prawa łączą powstanie obowiązku podatkowego, należy mieć na względzie fakt dokonania tych czynności wymienionych enumeratywnie (numerus clausus czynności opodatkowanych) w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zdaniem Wnioskodawcy, w świetle wyżej przedstawionego stanu, umowa użyczenia rachunku bankowego nie stanowi na gruncie polskiego prawa żadnej z umów wskazanych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Następnie Wnioskodawca przytoczył katalog czynności zawarty w przepisie art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

W konsekwencji, w opinii Wnioskodawcy, przedmiotowa umowa nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Wnioskodawca wskazał, iż zamknięty charakter katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych potwierdza Ministerstwo Finansów w piśmie z dnia 14 października 2002 r. znak: LK-1588/LM/JB/2002.

Następnie Wnioskodawca przytaczając art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych wskazał, iż rachunek bankowy, który jest przedmiotem umowy użyczenia jest prowadzony przez bank mający siedzibę poza granicami Rzeczpospolitej Polskiej. Korzystający z przedmiotowego rachunku bankowego, którym jest Spółka A, ma siedzibę poza terytorium Polski. Jednocześnie czynność prawna będzie wykonywana za granicą Rzeczpospolitej Polskiej.

W świetle powyżej przedstawionego stanu, w opinii Wnioskodawcy, przedmiotowa umowa użyczenia przez pełnomocnika rachunku bankowego mocodawcy, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Uzasadniając swoje stanowisko, Wnioskodawca powołał interpretacje indywidualne wydane przez:

1. Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 07 sierpnia 2009 r. znak: ITPB2/436-72/09/PS.
2. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 01 grudnia 2010 r. (winno być: 01 grudnia 2009 r.) znak: IBPB II/1/436-232/09/MZ,
3. Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 26 sierpnia 2011 r. znak: IPPB2/436-208/11-4/AF.
   
   

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie zaznacza się, iż przedmiotem niniejszej interpretacji jest ocena stanowiska Wnioskodawcy tylko w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych. W pozostałym zakresie wniosku, dotyczącym podatku dochodowego od osób fizycznych, zostanie wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

• umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
• umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
• umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
• umowy dożywocia,
• umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
• ustanowienie hipoteki,
• ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
• umowy depozytu nieprawidłowego,
• umowy spółki.
  
  

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Przy czym zgodnie z art. 1 ust. 4 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych podatkowi temu podlegają czynności cywilnoprawne, jeżeli ich przedmiotem są:

1. rzeczy znajdujące się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub prawa majątkowe wykonywane na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
2. rzeczy znajdujące się za granicą lub prawa majątkowe wykonywane za granicą, w przypadku gdy nabywca ma miejsce zamieszkania lub siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i czynność cywilnoprawna została dokonana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
   
   

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.

Szczegółowe określenie zakresu przedmiotowego ma określone konsekwencje. Ustawodawca, wprowadzając w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu, wyłączył od opodatkowania inne podobne, które nie zostały wyraźnie wskazane w przepisie. Oznacza to, że czynności niewymienione w ustawowym katalogu nie podlegają opodatkowaniu nawet, gdy wywołują skutki w sferze gospodarczej takie same bądź podobne do tych, które zostały w nim wyliczone.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy podatkowi temu podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku.

W myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Stosownie natomiast do art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. j) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych przedmiotem opodatkowania są umowy depozytu nieprawidłowego. Zgodnie z art. 845 Kodeksu cywilnego - jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy). Czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu; przepisy te zawarte są w art. 835 - 844 Kodeksu cywilnego.

Depozyt nieprawidłowy uznawany jest albo za odmianę zwykłej umowy przechowania, instytucję odrębną od umowy pożyczki, albo odrębny typ umowy nazwanej. Uznaje się również, że depozyt nieprawidłowy (przechowanie nieprawidłowe) jest umową szczególnego rodzaju, zawierającą elementy przechowania i pożyczki. Przedmiotem depozytu nieprawidłowego mogą być wyłącznie pieniądze lub rzeczy oznaczone tylko co do gatunku. Osoba biorąca pieniądze (rzecz) do depozytu nieprawidłowego ma obowiązek oddać taką samą ilość pieniędzy (rzeczy), ale niekoniecznie tę samą.

Depozyt nieprawidłowy ma miejsce wtedy, gdy z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku. Upoważnienie do rozporządzania oddanymi na przechowanie pieniędzmi jest dla bytu umowy depozytu nieprawidłowego konieczne - sam fakt oddania na przechowanie pieniędzy nie tworzy bowiem jeszcze stosunku depozytu nieprawidłowego z prawem rozporządzania nimi.

Przechowawca „nieprawidłowy” nabywa na własność przedmiot depozytu i może nim rozporządzać tak, jak w umowie pożyczki. Depozyt nieprawidłowy różni się jednak od pożyczki tym, że jest zawierany w interesie składającego. Nie można utożsamiać depozytu nieprawidłowego z pożyczką. Depozyt nieprawidłowy może być odpłatny lub nieodpłatny.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca jest pełnomocnikiem Spółki A, mającej siedzibę poza granicami Polski. W toku wykonywania przez siebie czynności objętych zakresem przedmiotowego pełnomocnictwa, Wnioskodawca zamierza przyjąć na swój rachunek bankowy środki pieniężne przeznaczone dla Spółki A. W tym celu Wnioskodawca zawrze z tą Spółką umowę, na podstawie której Spółka A będzie korzystała z rachunku bankowego Wnioskodawcy. Rachunek bankowy jest prowadzony przez bank mający siedzibę poza granicami Polski. Jednocześnie czynność prawna będzie wykonywana za granicą.

Wnioskodawca, udostępniając mocodawcy swój rachunek bankowy, będzie działał bezinteresownie i wyłącznym motywem zawarcia ww. umowy będzie udzielenie pomocy Spółce A. Wnioskodawca, w wyniku tej operacji finansowej, nie odniesie żadnej korzyści majątkowej. Środki pieniężne, tymczasowo zlokalizowane na rachunku Wnioskodawcy, stanowiące własność Spółki A, zgodnie z zawartą umową, nie będą mogły zostać przez Wnioskodawcę w żaden sposób rozdysponowane. Opisana czynność prawna będzie czynnością bezpłatną, niewzajemną oraz odpowiadającą wyłącznie interesowi mocodawcy.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż jeżeli istotnie Wnioskodawca w żaden sposób nie będzie mógł dysponować środkami pieniężnymi wpłaconymi na jego rachunek bankowy przez Spółkę A, to umowa przedstawiona we wniosku nie będzie mogła zostać zakwalifikowana jako umowa depozytu nieprawidłowego ani jako umowa pożyczki, ani też jako inna umowa enumeratywnie wymieniona w ustawowym katalogu czynności określonych w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i podlegających opodatkowaniu tym podatkiem.

W świetle powyższego stanowisko Wnioskodawcy należało uznać za prawidłowe.

W odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę wyroków sądowych oraz interpretacji organów podatkowych należy stwierdzić, że orzeczenia te zostały wydane w indywidualnych sprawach i nie są wiążące dla organu wydającego przedmiotową interpretację.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Niniejsza interpretacja stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że Minister Finansów, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną), została wydana wyłącznie dla Wnioskodawcy.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.