2013.10.17 - Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie
IPPB2/415-566/13-2/MK
z 17 października 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 7 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 01.08.2013 r. (data wpływu 05.08.2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych z uczestnictwem Wnioskodawcy w planie akcyjnym organizowanym przez podmiot zagraniczny – jest:

nieprawidłowe – w części dotyczącej uznania za koszt uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia akcji, przychodu z realizacji pochodnych instrumentów finansowych w postaci RSU i Opcji na akcje,

prawidłowe – w pozostałym zakresie,

UZASADNIENIE

W dniu 05.08.2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie skutków podatkowych związanych z uczestnictwem Wnioskodawcy w planie akcyjnym organizowanym przez podmiot zagraniczny.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest uczestnikiem planu akcyjnego organizowanego i finansowanego przez X z siedzibą poza granicami Unii Europejskiej. Na jego podstawie zostały i w przyszłości mogą zostać przyznane Wnioskodawcy nieodpłatnie instrumenty w postaci opcji na akcje lub zastrzeżone certyfikaty akcji Restricted Share Units (dalej: RSU). Zarówno opcje na akcje jak i RSU stanowią instrument oparty na papierach wartościowych (akcjach) i wskaźniku finansowym - ilości akcji bazowych (1 opcja/RSU = 1 akcja bazowa). A co za tym idzie spełniają definicje wskazane w art. 5a pkt 13 ustawy PDOF w związku z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Na przyznane Wnioskodawcy instrumenty nałożony jest okres restrykcji tzn. nie można dokonać ich realizacji przed upływem okresów określonych w umowie o ich przyznaniu. Przed dokonaniem realizacji instrumentów Wnioskodawca nie posiada żadnych praw akcjonariusza w tym w szczególności prawa do dywidendy itp.

Przyznane Wnioskodawcy instrumenty mogą się realizować poprzez dokonanie dostawy akcji bazowych. W przypadku realizacji opcji, transakcja ta wiąże się dla Wnioskodawcy z koniecznością zapłacenia tzw. ceny wykonania nie wyższej niż cena rynkowa akcji w dniu realizacji praw wynikających z instrumentu.

W przypadku, gdy Wnioskodawca nie dokona realizacji opcji w ciągu dziesięciu lat od dnia przyznania instrumentu, możliwość jego realizacji wygasa. Przyznanych instrumentów co do zasady Wnioskodawca nie może zbywać, przenosić, sprzedawać.

Zarówno przyznane Wnioskodawcy opcje na akcje jak i RSU nie są przedmiotem obrotu, a w związku z tym ich wartość jest niemierzalna (trudno mierzalna)

Ze spółką będącą organizatorem planu nie wiąże Wnioskodawcy stosunek pracy, ani inna tego typu relacja. Koszty uczestnictwa Wnioskodawcy w tymże planie ponosi w całości organizator planu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy uzyskane przez Wnioskodawcę w związku z realizacją przyznanych instrumentów przysporzenie majątkowe wynikające z udziału w planie powinno być zakwalifikowane jako przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowany zarówno w momencie realizacji instrumentu (dochodem do opodatkowania z realizacji instrumentu finansowego będzie wartość rynkowa przyznanych akcji pomniejszona, w przypadku opcji o zapłaconą przez Wnioskodawcę cenę wykonania), jak i późniejszej sprzedaży akcji (dochód z odpłatnego zbycia papierów wartościowych)?
Czy w przypadku późniejszej sprzedaży akcji (dokonanej w odstępie czasowym od realizacji instrumentu) do kosztów uzyskania przychodów ze sprzedaży tychże akcji Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć wydatki poniesione na ich nabycie oraz przychód z realizacji instrumentu określony i opodatkowany na pierwszym etapie transakcji (tak, aby nie doszło do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu)?

W celu sprecyzowania pytań Wnioskodawca wskazuje, iż dotyczą one obu instrumentów, tj. opcji na akcje i RSU, wszędzie gdzie użyto sformułowania „instrument” oznacza to instrument finansowy w postaci opcji na akcje lub RSU.

Zdaniem Wnioskodawcy, przysporzenie majątkowe uzyskane przez Wnioskodawcę w związku z realizacją przyznanych Wnioskodawcy w ramach planu instrumentów, powinno być zakwalifikowane jako przychód z kapitałów pieniężnych w rozumieniu updof, opodatkowany w momencie realizacji tego instrumentu. Dochód do opodatkowania będzie wtedy stanowiła kwota równa:

w przypadku realizacji opcji - wartości rynkowej otrzymanych w tej transakcji akcji pomniejszonej o zapłaconą przez Wnioskodawcę cenę wykonania.
w przypadku realizacji RSU - wartości rynkowej otrzymanych w tej transakcji akcji.

Następnie, w przypadku sprzedaży tychże akcji, dojdzie do osiągnięcia dochodu (lub straty z kapitałów pieniężnych równej wartości ceny sprzedaży pomniejszonej o:

koszty odpłatnego zbycia oraz
wydatki poniesione na nabycie akcji będących przedmiotem sprzedaży w tym, w szczególności zapłaconą przez Wnioskodawcę cenę wykonania oraz
przychód z realizacji instrumentu określony i opodatkowany w pierwszym etapie transakcji (tak, aby nie doszło do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu).

Kwalifikacja przychodu

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 updof, jednym ze źródeł przychodów są kapitały pieniężne i prawa majątkowe, szczegółowo uregulowane w art. 17 updof. W myśl przepisu art. 17 ust. 1 pkt 10 updof, za przychód z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych Instrumentów finansowych.

Pochodne instrumenty finansowe zostały natomiast zdefiniowane w updof w art. 5a pkt 13. Zgodnie z jego treścią pochodnymi instrumentami finansowymi są instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi (Dz.U. z 2005 r., nr 183, poz. 1538, z późn. zm., Dalej: uoif).

Stosownie do tego przepisu pochodnymi instrumentami finansowymi są (niebędące papierami wartościowymi):

tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
instrumenty rynku pieniężnego,
opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
opcje kontrakty terminowe swapy umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,
niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
kontrakty na różnicę,
opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.

Z kolei, zgodnie z § 3 pkt 4 rozporządzenia ministra finansów z dnia 12 grudnia 2001 r. W sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz.U. z 2001 r., Nr 149, poz. 1674 z późn. zm.; dalej: rozporządzenie), instrument pochodny - instrument finansowy, to taki, którego:

wartość jest zależna od zmiany wartości instrumentu bazowego, to jest określonej stopy procentowej ceny papieru wartościowego lub towaru kursu wymiany walut indeksu cen lub stóp oceny wiarygodności kredytowej lub indeksu kredytowego albo innej podobnej wielkości i
nabycie nie powoduje poniesienia żadnych wydatków początkowych albo wartość netto tych wydatków jest niska w porównaniu do wartości innych rodzajów kontraktów, których cena podobnie zależy od zmiany warunków rynkowych, i
rozliczenie nastąpi w przyszłości.

Do instrumentów pochodnych zalicza się w szczególności transakcje terminowe, takie jak kontrakty Forward lub futures, opcje oraz kontrakty swap.

Mając na uwadze wyżej przedstawiony stan prawny należy stwierdzić, iż zarówno przyznane Wnioskodawcy opcje jak i RSU stanowią pochodne instrumenty finansowe, w rozumieniu przepisu art. 5a pkt 13 updof. Tym samym potencjalne przychody z tytułu realizacji praw wynikających z RSU spełniają przesłanki art. 17 Updof i w konsekwencji stanowią przychód z kapitałów pieniężnych.

Powyższe znajduje potwierdzenie z uwagi na następujące okoliczności:

kwota wynikająca z rozliczenia RSU/opcji jest kalkulowana w oparciu o instrument bazowy, tj. Ilość/Wartość akcji i wskaźnik finansowy,

RSU/opcje są przyznawane nieodpłatnie a ich wartość końcowa zależy bezpośrednio od warunków rynkowych, których wpływ jest bezpośrednio uwzględniony w zmiennych będących podstawą do ustalenia tej wartości,

Realizacja praw wynikających z RSU/opcji (rozliczenie) następuje w przyszłości i stanowi dostawę akcji.

Uwzględniając oczywiście charakter interpretacji, tj. fakt wydawania ich w konkretnych stanach faktycznych, należy wskazać, że podobne stanowisko - kwalifikacja przychodów uzyskanych w drodze Realizacji praw wynikających z instrumentów pochodnych jako przychodów z kapitałów pieniężnych zostało zaprezentowane również w interpretacjach prawa podatkowego wydanych przez organy skarbowe tak m.in.:

interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 25 lipca 2011 roku (sygn. IPPB2/415-483/11-4/MS,
interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 31 sierpnia 2010 roku (sygn. IPPB2/415-530/10 2/MK)
interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 12 października 2010 roku (sygn. IPPB2/415-854/10-2/JK),
interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 26 października 2010 roku (sygn. ILPB2/415 901/10 2/JK) oraz
interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 23 września 2011 roku (sygn. IPPB2/415-515/11-6/MG),

Otrzymanie przez Wnioskodawcę instrumentów w ramach planu nie generuje przychodu, gdyż nie stanowi jakiegokolwiek przysporzenia w majątku Wnioskodawcy, a jedynie potencjalną możliwość uzyskania korzyści w przyszłości. Dopiero ewentualne rozliczenie, czyli realizacja instrumentu, spowoduje osiągnięcie przychodu do opodatkowania.

W przypadku natomiast, gdy w wyniku realizacji instrumentu Wnioskodawca otrzyma akcje i dokonam ich sprzedaży W terminie późniejszym, w wyniku tej transakcji wygenerowany zostanie przychód ze sprzedaży papierów wartościowych o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) updof.

Realizacja instrumentu pochodnego - moment opodatkowania, stawka i wartość do opodatkowania.

W myśl przepisu art. 17 ust. 1 pkt 10 updof, za przychód z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych. Tak więc, w przypadku posiadania przez Wnioskodawcę instrumentów pochodnych przyznanych w ramach planu, obowiązek podatkowy powstanie dopiero w momencie realizacji tych praw, tj. dostawy akcji. Przepisy updof w sposób jednoznaczny wiążą powstanie przychodu z realizacją tych praw, zatem na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 10 tej ustawy, nie można uznać, iż istnieje inne zdarzenie powodujące powstanie obowiązku podatkowego. Co więcej, cechą instrumentu finansowego jest to, że potencjalny przychód może być wygenerowany dopiero w przyszłości. Wobec tego, realizacja prawa wynikającego z przyznanych Wnioskodawcy RSU/opcji jest zdarzeniem niepewnym, gdyż jest uzależniona od szeregu przesłanek, które mają zajść w przyszłości. Jak stwierdził Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 sierpnia 2011 r„uwzględnienie stanowiska organu, iż do osiągnięcia korzyści po stronie nabywcy akcji dochodzi już w momencie ich nieodpłatnego przekazania (z ograniczonymi jednak prawami), pomimo że Wnioskodawca nie miał nawet gwarancji, iż zostanie ich pełnoprawnym właścicielem, powodowałoby, że opodatkowany mógłby zostać przychód, którego faktycznie podatnik w ogóle nie uzyskał, nie doszłoby zatem wówczas do spełnienia ogólnych przesłanek z art. 11 ust. 1 Updof (tak też: Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 15 kwietnia 2010 r., sygn. akt III SA/Wa 568/09)”.

Wysokość tego przychodu określona jest stosownie do treści art. 30b ust. 2 pkt 3 ww. Ustawy poprzez wartość świadczenia - wynagrodzenia - inkorporowanego w danym instrumencie. Natomiast wynagrodzenie inkorporowane w instrumencie nie oznacza nic innego jak koszt ekonomiczny dostarczonych akcji (ich wartość rynkowa pomniejszona o cenę wykonania). Kosztem uzyskania przychodu zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 38a updof są wydatki poniesione na nabycie instrumentów pochodnych, w omawianym przypadku jest to koszt zerowy.

W świetle takiej klasyfikacji przychodu, na podstawie art. 45 ust. 1a pkt 1 updof wyliczony dochód powinien zostać przez Wnioskodawcę wykazany w odrębnym zeznaniu podatkowym (PIT- 38) sporządzanym do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym dochód został osiągnięty. W tym samym terminie Wnioskodawca ma obowiązek wpłacić podatek od przychodów kapitałowych do urzędu skarbowego. Zgodnie z art. 30b ust. 1 updof dochód z tytułu realizacji instrumentu podlega opodatkowaniu 19% stawką.

Sprzedaż akcji - moment opodatkowania, stawka i wartość do opodatkowania

W wyniku rozliczenia instrumentu pochodnego poprzez dokonanie dostawy akcji i późniejszej dokonanej przez Wnioskodawcę sprzedaży papierów wartościowych, wygenerowany zostanie przychód ze sprzedaży papierów wartościowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) updof, opodatkowany zgodnie z art. 30b ust. 1 ustawy 19% stawką podatkową.

Zgodnie z art. 30b ust. 2 updof dochodem ze sprzedaży akcji jest natomiast różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia a kosztami uzyskania przychodów określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g updof, lub art. 23 ust. 1 pkt 38 updof, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 Updof.

W dyspozycji tego przepisu zawarte zostały przede wszystkim wydatki poniesione na nabycie akcji.

Koszt uzyskania przychodu z takiej transakcji należy określić w oparciu o art. 22 ust. 1d updof, który stanowi, iż w przypadku odpłatnego zbycia nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie nabytych praw, w związku z którymi, stosownie do art. 11 ust. 2-2b, określony został przychód, kosztem uzyskania przychodów z ich odpłatnego zbycia, z uwzględnieniem aktualizacji zgodnie z odrębnymi przepisami, jest:

wartość przychodu określonego w art. 11 ust. 21 2a albo
wartość przychodu określonego w art. 11 ust. 2b, powiększona o wydatki na nabycie częściowo odpłatnych rzeczy lub praw albo innych świadczeń (...)

W związku z tym, z uwagi na fakt, iż prawa nabyte w wyniku realizacji transakcji zostały przez Wnioskodawcę nabyte nieodpłatnie/częściowo odpłatnie, dla określenia przychodu należy odpowiednio posiłkować się art. 11 ust. 2a i 2b 1 zgodnie z dyspozycją art. 22 ust. 1d w ten sposób ustalona wartość (tj. Ustalone na moment realizacji instrumentu pochodnego: cena rynkowa akcji lub cena rynkowa akcji pomniejszona o odpłatność) będzie stanowiła koszt uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia akcji.

Przepis ten wprowadza regułę zapobiegającą podwójnemu ekonomicznemu opodatkowaniu tego samego dochodu.

Dodatkowo warto podkreślić, iż przy ustalaniu jakie elementy można uznać za koszt uzyskania przychodów ze zbycia akcji, kluczowe jest przeanalizowanie całokształtu transakcji, które dokonały się, w tym realizacji instrumentu pochodnego w wyniku której doszło do dostawy akcji. Pominięcie faktu opodatkowania dochodu w postaci wartości rynkowej otrzymywanych akcji (a w przypadku Opcji - wartości rynkowej pomniejszonej ocenę wykonania) przy ustalaniu kosztu uzyskania przychodu ze zbycia akcji prowadziłoby w sposób nieuprawniony do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu. Odmienne stanowisko powodowałoby brak prawnego i technicznego instrumentu do wyłączenia z podstawy opodatkowania przy ustalaniu dochodu ze zbycia akcji przychodu już raz opodatkowanego w momencie uzyskania praw akcjonariusza i stanowiłoby naruszenie konstytucyjnej zasady ochrony zaufania obywatela do stosowanego prawa oraz zasadę ochrony własności i zasadę legalizmu (art. 2 oraz art. 64 ust. 3 w zw. z art. 84 Konstytucji RP).

A contrario zaś uwzględnienie w kosztach uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia akcji „wydatku ekonomicznego w postaci dochodu opodatkowanego już na pierwszym etapie całościowej transakcji w pełni uwzględnia i zabezpiecza interes podatkobiorcy, tzn. nie powoduje sytuacji gdy jakakolwiek część dochodu pozostałaby nieopodatkowana.

Podsumowując, dochodem ze sprzedaży akcji otrzymanych w wyniku dostawy związanej z realizacją instrumentu pochodnego będzie różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia a kosztami uzyskania przychodu (tj. wartością rynkową przyznanych akcji na dzień realizacji instrumentu pomniejszoną, w przypadku opcji o zapłaconą przez Wnioskodawcę cenę wykonania powiększoną o wydatki na nabycie akcji (jeśli wystąpiły)).

W świetle takiej klasyfikacji przychodu, na podstawie art. 45 ust. 1 a pkt 1 updof wyliczony zgodnie z po wyższym rozumieniem dochód (ew. strata) powinien zostać przez Wnioskodawcę wykazany w odrębnym zeznaniu podatkowym (PIT-38) sporządzanym do 30 kwietnia roku następującego po roku, w którym dochód został osiągnięty. W tym samym terminie Wnioskodawca ma obowiązek wpłacić podatek od przychodów kapitałowych do urzędu skarbowego (w przypadku wystąpienia dochodu -. podatek jest skalkulowany w oparciu o 19% stawkę).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe w części dotyczącej uznania za koszt uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia akcji, przychodu z realizacji instrumentów finansowych w postaci RSU i Opcji na akcje, natomiast w pozostałym zakresie za prawidłowe.

Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 361 ze zm.) opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W świetle powyższego, podatkiem dochodowym nie są objęte wyłącznie dochody wymienione w art. 21, 52, 52a i 52c ww. ustawy oraz dochody, od których zaniechano poboru podatku. Zatem wszelkie dochody podatnika nie wymienione enumeratywnie w katalogu zwolnień przedmiotowych podlegają opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przychodami z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 10 ust. 1 pkt 7 ww. ustawy jednym ze źródeł przychodów są m.in. kapitały pieniężne.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z:

odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz papierów wartościowych,
realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w art. 3 pkt 1 lit. b) ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi.

Papierami wartościowymi – w rozumieniu art. 5a pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – są papiery wartościowe, o których mowa w art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. Nr 183, poz. 1538).

W myśl przepisu art. 3 pkt 1 lit. a) ustawy o obrocie instrumentami finansowymi, ilekroć w ustawie jest mowa o papierach wartościowych - rozumie się przez to akcje, prawa poboru w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz. 1037, z późn. zm.), prawa do akcji, warranty subskrypcyjne, kwity depozytowe, obligacje, listy zastawne, certyfikaty inwestycyjne i inne zbywalne papiery wartościowe, w tym inkorporujące prawa majątkowe odpowiadające prawom wynikającym z akcji lub z zaciągnięcia długu, wyemitowane na podstawie właściwych przepisów prawa polskiego lub obcego.

Na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających.

Przez pochodne instrumenty finansowe zgodnie z definicją zawartą w art. 5a pkt 13 ww. ustawy, rozumie się instrumenty finansowe, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (tj. Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384).

Stosownie do przepisu art. 2 ust. 1 pkt 2 powołanej ustawy w brzmieniu obowiązującym w 2010 r. - instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są niebędące papierami wartościowymi:

tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,
instrumenty rynku pieniężnego,
opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,
opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,
opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,
niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,
instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,
kontrakty na różnicę,
opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.

Przepisy ustawy o obrocie instrumentami finansowymi nie zawierają definicji legalnej opcji. Przewidują jedynie, iż m.in. opcje kupna i sprzedaży instrumentów finansowych, opcje na stopy procentowe, opcje walutowe, opcje na takie opcje, stanowią instrumenty finansowe nie będące papierami wartościowymi (zgodnie z art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

W doktrynie i judykaturze przyjmuje się, że opcja jest pochodnym instrumentem finansowym, dającym posiadaczowi prawo do zawarcia transakcji określonym instrumentem bazowym (a więc do kupna lub sprzedaży akcji, walut, indeksów giełdowych itd.) w przyszłym terminie, po z góry określonej cenie.

Źródłem powstania opcji jest kontrakt opcyjny, będący umową w której jedna strona zobowiązuje się, na żądanie drugiej strony, do kupna lub sprzedaży w określonym momencie w przyszłości oznaczonej liczby akcji po z góry ustalonej cenie albo do dokonania rozliczenia pieniężnego, gdzie nie ma miejsca faktyczna dostawa instrumentu bazowego a jedynie realizacja kwoty pieniężnej odpowiadającej wartości tego instrumentu.

Innymi słowy, realizacja praw wynikających z opcji może nastąpić poprzez wybór jednego z dwóch następujących wariantów:

nabycie akcji (lub innego instrumentu bazowego) wystawcy opcji po cenie określonej w momencie przyznania opcji,
otrzymanie od wystawcy opcji kwoty rozliczenia odpowiadającej wartości instrumentu bazowego.

Z przedstawionego we wniosku opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca jest uczestnikiem planu akcyjnego organizowanego i finansowanego przez Spółkę z siedzibą poza granicami Unii Europejskiej. W ramach planu akcyjnego Wnioskodawcy zostały i w przyszłości mogą zostać nieodpłatnie przyznane instrumenty w postaci opcji na akcje lub zastrzeżone certyfikaty akcji RSU. Zarówno opcje na akcje jak i RSU stanowią instrument oparty na papierach wartościowych (akcjach) i wskaźniku finansowym - ilości akcji bazowych (1 opcja/RSU = 1 akcja bazowa). Przyznane opcje na akcje, jak i RSU nie są przedmiotem obrotu, a w związku z tym ich wartość jest niemierzalna (trudno mierzalna). Przyznanych instrumentów co do zasady Wnioskodawca nie może zbywać, przenosić, sprzedawać. Nie dokonanie realizacji opcji w ciągu dziesięciu lat od dnia przyznania instrumentu, powoduje jej wygaśnięcie.

Na przyznane Wnioskodawcy instrumenty nałożony jest okres restrykcji tzn. nie można dokonać ich realizacji przed upływem określonych w umowie o ich przyznaniu okresów. Przed dokonaniem realizacji instrumentów Wnioskodawca nie posiada żadnych praw akcjonariusza w tym w szczególności prawa do dywidendy itp.

Przyznane instrumenty mogą się realizować poprzez dokonanie dostawy akcji bazowych. W przypadku realizacji opcji, transakcja ta wiąże się dla Wnioskodawcy z koniecznością zapłacenia tzw. ceny wykonania nie wyższej niż cena rynkowa akcji w dniu realizacji praw wynikających z instrumentu.

Ze spółką będącą organizatorem planu nie wiąże Wnioskodawcy stosunek pracy, ani inna tego typu relacja. Koszty uczestnictwa Wnioskodawcy w tymże planie ponosi w całości organizator planu. Zdaniem Wnioskodawcy opcje i RSU są instrumentami pochodnymi, gdyż spełniają definicje wskazane w art. 5a pkt 13 ustawy PIJOF w związku z art. 2 ust 1 pkt 2 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi.

Zauważyć należy, że w przedmiotowej sprawie przyznane Wnioskodawcy instrumenty nie są przedmiotem obrotu a zatem nie można określić ich wartości rynkowej, realizacji praw z nich wynikających Wnioskodawca może dokonać jedynie po upływie określonych w umowie okresów restrykcji. Z tytułu samego posiadania opcji i RSU uczestnikowi programu nie przysługuje prawo do dywidendy, ani podobne prawa, które przysługują akcjonariuszom, a pełne prawo do akcji będzie przysługiwać dopiero po dokonaniu realizacji otrzymanych instrumentów. Przyznanych instrumentów co do zasady Wnioskodawca nie może zbywać, przenosić, sprzedawać.

Mając na uwadze ww. okoliczności faktyczne oraz powołany wyżej stan prawny stwierdzić zatem należy, iż samo przyznanie Wnioskodawcy instrumentów w postaci opcji i RSU, nie powoduje powstania po stronie Wnioskodawcy przysporzenia majątkowego, a tym samym przychodu z tytułu otrzymania nieodpłatnych świadczeń, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Następnie Wnioskodawca, jako uczestnik planu może zrealizować otrzymane instrumenty poprzez nabycie (objęcie) akcji bazowych o wartości rynkowej z dnia realizacji RSU z tym, że w przypadku realizacji Opcji, transakcja ta wiąże się z koniecznością zapłacenia przez Wnioskodawcę tzw. ceny wykonania nie wyższej niż cena rynkowa akcji w dniu realizacji praw wynikających z tego instrumentu.

Zatem w przypadku zrealizowania przez Wnioskodawcę opcji i RSU poprzez nabycie (objęcie) akcji bazowych czyli praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, powstanie przychód który należy zakwalifikować do źródła przychodów, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli do kapitałów pieniężnych.

Zgodnie bowiem z tym przepisem za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się przychody z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, do których jak wskazał Wnioskodawca należą otrzymane instrumenty w postaci opcji i RSU.

Sposób opodatkowania dochodów z tego źródła został regulowany w art. 30b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia m.in. pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu.

Podstawą opodatkowania – stosownie do z art. 30b ust. 2 pkt 3 tej ustawy jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z realizacji praw wynikających z otrzymanych w ramach planu opcyjnego instrumentów pochodnych (opcji i RSU) (różnica pomiędzy ceną instrumentu bazowego w dniu realizacji a kosztami zakupu akcji), a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38a ustawy, tj. wydatkami związanymi z nabyciem instrumentów pochodnych do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów.

Jak wynika z wniosku Wnioskodawca poniósł koszt związany z nabyciem akcji, zatem podstawę opodatkowania w przypadku realizacji opcji stanowić będzie wartość rynkowa akcji w dniu realizacji opcji pomniejszona o zapłaconą w dniu realizacji cenę wykonania opcji, a w przypadku realizacji certyfikatów akcji RSU podstawę opodatkowania stanowić będzie wartość rynkowa akcji w dniu ich realiazacji.

Natomiast w momencie odpłatnego zbycia akcji nabytych przez Wnioskodawcę w wyniku realizacji pochodnych instrumentów finansowych otrzymanych w ramach planu opcyjnego powstanie przychód z kapitałów pieniężnych stosownie do ww. art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z dyspozycja przepisu art. 30b ust. 1 ww. ustawy od dochodów uzyskanych m.in. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu

Podstawą opodatkowania – stosownie do art. 30b ust. 2 pkt 1 ww. ustawy, jest różnica między sumą przychodów uzyskanych z tytułu odpłatnego zbycia papierów wartościowych a kosztami uzyskania przychodów, określonymi na podstawie art. 22 ust. 1f lub ust. 1g, lub art. 23 ust. 1 pkt 38, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 13 i 14 – osiągnięta w roku podatkowym.

Zatem uzyskane przez Wnioskodawcę w związku z realizacją przyznanych instrumentów finansowych Opcji i RSU przysporzenie majątkowe wynikające z udziału w planie opcyjnym stanowi przychód zakwalifikowany do przychodów z kapitałów pieniężnych opodatkowany w momencie realizacji instrumentu. Dochodem do opodatkowania będzie wartość rynkowa akcji pomniejszona w przypadku realizacji opcji o zapłaconą przez Wnioskodawcę cenę wykonania opcji. Uzyskany przychód z tytułu późniejszej sprzedaży akcji nabytych w wyniku realizacji pochodnych instrumentów finansowych nabytych w związku z udziałem w planie opcyjnym należy zakwalifikować do przychodów z kapitałów pieniężnych.

W dalszej kolejności odnosząc się kwestii związanej z ustaleniem kosztów uzyskania przychodów w związku z planowaną sprzedaż akcji nabytych w ramach realizacji opcji na akcje oraz realizacji RSU organ podatkowy stwierdza co następuje.

W momencie odpłatnego zbycia akcji nabytych przez Wnioskodawcę w wyniku realizacji pochodnych instrumentów finansowych RSU i Opcji na akcje otrzymanych w ramach planu akcyjnego powstanie przychód z kapitałów pieniężnych stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Od dochodów uzyskanych z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, i z realizacji praw z nich wynikających oraz z odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w postaci innej niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część, podatek dochodowy wynosi 19% uzyskanego dochodu (art. 30b ust. 1 ww. ustawy).

Na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 38 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na objęcie lub nabycie udziałów albo wkładów w spółdzielni, udziałów (akcji) w spółce mającej osobowość prawną oraz innych papierów wartościowych, a także wydatków na nabycie tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych; wydatki takie są jednak kosztem uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tych udziałów (akcji), wkładów oraz innych papierów wartościowych, w tym z tytułu wykupu przez emitenta papierów wartościowych, a także z odkupienia tytułów uczestnictwa lub jednostek uczestnictwa w funduszach kapitałowych, albo umorzenia jednostek uczestnictwa, tytułów uczestnictwa oraz certyfikatów inwestycyjnych w funduszach kapitałowych, z zastrzeżeniem ust. 3e.

Z powyższego wynika, że dopiero z chwilą sprzedaży akcji ustala się koszty, które warunkują ich nabycie oraz sprzedaż. W praktyce istotną przesłanką zaliczenia poniesionego przez podatnika wydatku do kosztów uzyskania przychodu jest istnienie związku przyczynowo-skutkowego między tym wydatkiem, a osiągniętym przychodem.

Zatem kosztem uzyskania przychodu z tytułu odpłatnego zbycia akcji objętych (nabytych) w wyniku realizacji pochodnych instrumentów finansowych (Opcji i RSU) będą wydatki faktycznie poniesione na objęcie akcji oraz ewentualne opłaty związane ze sprzedażą tych akcji np. opłaty manipulacyjne. Jak wynika z treści wniosku - Wnioskodawca obejmie akcje częściowo odpłatnie, tym samym wystąpią z tego tytułu koszty uzyskania przychodów.

Mając na uwadze powyższe do kosztów uzyskania przychodów z tytułu sprzedaży akcji nabytych (objętych) w wyniku realizacji pochodnych instrumentów finansowych Wnioskodawca będzie mógł zaliczyć tylko zapłaconą cenę wykonania opcji w odniesieniu do osiągniętego przychodu z tytułu zbycia akcji, które nabył w wyniku realizacji opcji, natomiast do osiągniętego przychodu z tytułu sprzedaży akcji nabytych w wyniku realizacji praw w postaci RSU koszty uzyskania przychodów nie wystąpią, bowiem akcje zostały przez Wnioskodawcę nabyte nieodpłatnie.

Nie można natomiast uznać jako kosztu uzyskania przychodów związanego z nabyciem zbywanych akcji, przychodu z kapitałów pieniężnych jaki Wnioskodawca osiągnął z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych w postaci Opcji i RSU.

Aby wartość przychodu z tytułu nabycia (objęcia) akcji mogła być uznana za koszt uzyskania przychodów w przypadku odpłatnego zbycia akcji, niezbędnym jest by akcje te zostały nabyte w sposób nieodpłatny lub częściowo odpłatnie w związku z którym, przychód został określony stosownie do art. 11 ust. 2-2b, a więc ww. świadczenie zostało opodatkowane przez podatnika np. jako przychód z innych źródeł, czy stosunku pracy, co jednakże nie ma miejsca w przedmiotowej sprawie.

Stanowi o tym przepis art. 22 ust. 1d ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którym w przypadku odpłatnego zbycia nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie nabytych rzeczy lub praw, a także innych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie nabytych świadczeń, w związku z którymi, stosownie do art. 11 ust. 2-2b, określony został przychód, kosztem uzyskania przychodów z ich odpłatnego zbycia, z uwzględnieniem aktualizacji zgodnie z odrębnymi przepisami, jest:

wartość przychodu określonego w art. 11 ust. 2 i 2a albo
wartość przychodu określonego w art. 11 ust. 2b, powiększona o wydatki na nabycie częściowo odpłatnych rzeczy lub praw albo innych świadczeń

- pomniejszona o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 22h ust. 1 pkt 1.

W przedstawionym, stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca osiągnął przychód z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych zakwalifikowany do przychodów z kapitałów pieniężnych z zatem ww. przepis art. 22 ust. 1d nie znajdzie zastosowania do przychodu ze zbycia akcji nabytych (objętych) w ramach planu akcyjnego. Z powyższego wynika, że nie można uznać, iż w przedstawionym zdarzeniu przyszłym dojdzie do podwójnego opodatkowania tego samego dochodu.

Jednocześnie nadmienić należy, iż w myśl art. 30b ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, przepisy ust. 1 art. 30b stosuje się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Rzeczypospolita Polska. Jednakże zastosowanie stawki podatku wynikającej z właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania albo niezapłacenie podatku zgodnie z taką umową jest możliwe pod warunkiem udokumentowania dla celów podatkowych miejsca zamieszkania podatnika uzyskanym od niego certyfikatem rezydencji.

W myśl art. 30b ust. 5 ww. ustawy dochodów, o których mowa w ust. 1, nie łączy się z dochodami opodatkowanymi na zasadach określonych w art. 27 oraz art. 30c.

Stosownie do art. 30b ust. 6 ustawy rozliczenie ww. dochodów następuje na zasadzie samoopodatkowania, tj. po zakończeniu roku podatkowego podatnik jest obowiązany w zeznaniu podatkowym, składanym do końca kwietnia roku następnego po roku podatkowym (PIT-38), wykazać dochody uzyskane w roku podatkowym m.in. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych i obliczyć należny podatek dochodowy.

Zgodnie z treścią art. 45 ust. 1a pkt 1 ustawy, w terminie określonym w ust. 1 podatnicy są obowiązani składać urzędom skarbowym odrębne zeznania, według ustalonych wzorów, o wysokości osiągniętego w roku podatkowym dochodu (poniesionej straty) z kapitałów opodatkowanych na zasadach określonych w art. 30b.

Zatem w przypadku późniejszej sprzedaży akcji nabytych w ramach planu akcyjnego w odniesieniu do przychodu z tytułu zbycia, akcji, nabytych w wyniku realizacji opcji, koszt uzyskania przychodów stanowić będzie uiszczona opłata dotycząca ceny wykonania opcji i ewentualne opłaty związane ze sprzedażą tych akcji np. opłaty manipulacyjne, natomiast w stosunku do przychodu z tytułu sprzedaży akcji nabytych w wyniku realizacji praw w postaci RSU koszty uzyskania przychodów nie wystąpią, bowiem akcje zostały przez Wnioskodawcę nabyte nieodpłatnie. Nie można natomiast uznać jako kosztu uzyskania przychodów związanego z nabyciem akcji, przychodu z kapitałów pieniężnych jaki Wnioskodawca osiągnął z tytułu realizacji pochodnych instrumentów finansowych w postaci Opcji i RSU.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia przedstawionego w stanie faktycznym oraz zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2012 poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Warszawie Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Płocku, ul. 1-go Maja 10, 09-402 Płock.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin