2013.04.12 - Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP2/443-134/13-2/MR
z 12 kwietnia 2013 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej Euro Bank, przedstawione we wniosku z dnia 14 lutego 2013 r. (data wpływu 19 lutego 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług zarządzania Pakietem wierzytelności na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 lutego 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia od podatku dla świadczonych usług zarządzania Pakietem na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Bank, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, oferuje i świadczy na rzecz klientów szereg usług Finansowych, w tym usługi udzielania kredytów i pożyczek. W związku z powyższą działalnością, Bankowi przysługuje wobec klientów szereg różnego rodzaju wierzytelności. Obecnie, Bank rozważa sprzedaż wybranych wierzytelności posiadanych wobec klientów z tytułu kredytów i pożyczek do funduszu sekurytyzacyjnego (dalej: „Pakiet wierzytelności”).

Jednocześnie, mając na uwadze fakt, że Bank dysponuje odpowiednim zapleczem personalnym, technicznym i organizacyjnym, jak również odpowiednią wiedzą i doświadczeniem, Bank rozważa świadczenie usług w zakresie zarządzania Pakietem wierzytelności (dalej: „Usługi”). W szczególności, Bank rozważa świadczenie takich Usług na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego, który potencjalnie może stać się nabywcą Pakietu wierzytelności.

Bank rozważa również świadczenie usług w zakresie zarządzania wierzytelnościami w odniesieniu do innych wierzytelności niż te wchodzące w skład Pakietu wierzytelności, jak również na rzecz innych funduszy.

Bank jest w trakcie przygotowywania odpowiedniego wniosku do Komisji Nadzoru Finansowego o udzielenie zgody na zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego przez podmiot inny niż towarzystwo. Konieczność uzyskania zgody na świadczenie takich usług na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego wynika wprost z ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546 z późn. zm.; dalej: „ustawa o funduszach inwestycyjnych”).

W związku z tym, że wierzytelności stanowią szczególny rodzaj aktywów, zarządzanie nimi nie ogranicza się jedynie do obrotu, tj. zakupu i sprzedaży tych wierzytelności. Zarządzanie tego typu aktywami polega bowiem na ich efektywnym wykorzystaniu w celu osiągnięcia zysku, co w praktyce wymaga podjęcia szeregu działań. Bank dzięki posiadanemu zapleczu i wiedzy jest w stanie takie działania podjąć.

Na podstawie zawartej umowy, Bank planuje zatem świadczyć na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego Usługi, w ramach których Bank planuje wykonywać szereg czynności, w tym m.in.:

opracowanie planu działania w stosunku do poszczególnych portfeli wierzytelności oraz sporządzanie sprawozdań z realizacji danego planu;
monitoring skuteczności realizowanych planów działania;
cykliczna wycena pakietów na potrzeby szacowania ceny jednostki funduszu;
przekazywanie dłużnikom wezwań do zapłaty oraz dokonywanie innych czynności mających na celu doprowadzenie do zapłaty przez dłużników długu, prowadzenie negocjacji z dłużnikami zmierzających do odzyskania świadczeń z obsługiwanych wierzytelności;
gromadzenie na rachunek funduszu należności wynikających z poszczególnych wierzytelności i monitoring płatności;
naliczanie odsetek, kar i innych świadczeń należnych funduszowi w przypadku niedokonania przez dłużnika płatności w ustalonym terminie;
nadzór nad sądowym i pozasądowym procesem egzekwowania wierzytelności;
przyjmowanie w imieniu funduszu od dłużników ofert zawarcia ugód pozasądowych oraz monitoring realizacji tych ugód;
monitorowanie kondycji finansowej dłużników;
przygotowanie rekomendacji odnośnie nabycia lub zbycia przedmiotów, będących zabezpieczeniem nabytych wierzytelności;
obsługa skarg dłużników;
prowadzenie analitycznych rachunków funduszu w wyodrębnionym systemie finansowo -księgowym;
utrzymywanie oraz zarządzanie bazą danych rachunków analitycznych dłużników funduszu (numer rachunku, nazwa rachunku, saldo, historia spłat, potwierdzenie spłat);
księgowanie zmian stanu środków na rachunkach analitycznych funduszu obejmujące spłaty kapitału, odsetek oraz innych opłat;
monitoring ilościowy i jakościowy portfeli wierzytelności, w tym przygotowanie modeli oceny ryzyka;
zarządzanie odpisami windykowanych należności, w tym w szczególności ustalenie kryteriów uznania danej wierzytelności za nieściągalną i podlegającą spisaniu;
sporządzanie raportów dla funduszu na temat działań podjętych w ramach czynności zarządzania wierzytelnościami, poniesionych kosztów, uzyskanych i przewidywanych przychodów;
prowadzenie i dokonywanie na bieżąco odpowiednich zmian w dokumentacji związanej z nabytymi przez fundusz wierzytelnościami, w tym administrowanie danymi klientów i ich aktualizacja;
wycena aktywów funduszu;
archiwizowanie dokumentacji związanej z wierzytelnościami.

Dodatkowo, w przypadku usług świadczonych w odniesieniu do innych wierzytelności niż te wchodzące w skład Pakietu wierzytelności, jak również na rzecz innych funduszy, Bank może wykonywać następujące czynności:

reprezentowanie funduszu w postępowaniach mających na celu nabycie lub zbycie pakietów wierzytelności lub pojedynczych wierzytelności w oparciu o udzielone pełnomocnictwo;
składanie w imieniu funduszu ofert nabycia wierzytelności, w tym negocjowanie warunków nabycia oraz projektów umów;
reprezentowanie funduszu w postępowaniach przetargowych.

Usługi zarządzania świadczone przez Bank służyć będą w szczególności efektywnemu zarządzaniu wartością i jakością nabytego przez fundusz Pakietu wierzytelności, m.in. poprzez zapewnienie bieżącego regulowania zobowiązań przez dłużników oraz podejmowanie niezbędnych działań zmierzających do uzyskania przez fundusz spłaty nabytych wierzytelności. W celu wykonywania wskazanych usług, Bank przygotuje specjalistyczne oprogramowanie, dzięki któremu możliwe będzie w szczególności prowadzenie analitycznych rachunków funduszu oraz efektywne monitorowanie zmiany wartości poszczególnych wierzytelności.

Za wskazane powyżej Usługi Bankowi będzie przysługiwało wynagrodzenie, które będzie składać się z części stałej oraz części zmiennej, uzależnionej od efektów działań Banku w zakresie zarządzania wierzytelnościami.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy Usługi zarządzania Pakietem wierzytelności świadczone na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego podlegają zwolnieniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy, Usługi zarządzania Pakietem wierzytelności świadczone na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego podlegają zwolnieniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Art. 43 ustawy o VAT wyszczególnia czynności, które są zwolnione z opodatkowania VAT. Jako jedno ze zwolnień z opodatkowania VAT, w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT ustawodawca przewidział zwolnienie dla usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych, jak również dla usług zarządzania portfelami funduszy inwestycyjnych lub ich częścią.

Fundusz sekurytyzacyjny jako szczególny typ funduszu inwestycyjnego

Fundusz sekurytyzacyjny wskazano jako szczególny typ funduszu inwestycyjnego w ustawie o funduszach inwestycyjnych. Dział VII tej ustawy zatytułowany „Szczególne typy funduszy inwestycyjnych” zawiera rozdział 3 poświęcony funduszom sekurytyzacyjnym. W rozdziale tym znajduje się art. 183, który stanowi, że fundusz inwestycyjny zamknięty może być utworzony jako fundusz sekurytyzacyjny dokonujący emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności, w tym wierzytelności finansowanych ze środków publicznych w rozumieniu odrębnych przepisów, lub praw do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności.

Zgodnie natomiast z art. 187 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych, fundusz sekurytyzacyjny obowiązany jest lokować przynajmniej 75% wartości swoich aktywów w określone wierzytelności, papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne i prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności. Dodatkowo, fundusz sekurytyzacyjny może lokować aktywa w dłużne papiery wartościowe, jednostki uczestnictwa funduszy rynku pieniężnego, depozyty w bankach krajowych lub instytucjach kredytowych, instrumenty rynku pieniężnego oraz instrumenty pochodne.

Z powyższego wynika, że fundusz sekurytyzacyjny jest funduszem inwestycyjnym, którego działalność polega w głównej mierze na inwestowaniu środków w szczególny rodzaj aktywów, jakimi są wierzytelności.

Dodatkowo, zgodnie z ustawą o funduszach inwestycyjnych, zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego przez podmiot inny niż towarzystwo wymaga uzyskania przez ten podmiot zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. Bank rozpocznie świadczenie przedmiotowych Usług po uzyskaniu stosownej zgody.

Zwolnienie z opodatkowania VAT Usług świadczonych przez Bank

Rozstrzygnięcie, czy Usługi świadczone przez Bank na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego mogą korzystać ze zwolnienia z opodatkowania VAT przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT wymaga ustalenia, czy polegają one na zarządzaniu aktywami funduszu, którymi w głównej mierze są wierzytelności, co wynika z uregulowania zawartego w art. 187 ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Zwolnienie zawarte w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do polskich przepisów podatkowych zwolnienia przewidzianego przez Dyrektywę 2006/112/WE Rady Unii Europejskiej („Dyrektywa”) w art. 135 ust. 1 lit. g), zgodnie z którym państwa członkowskie zwalniają z opodatkowania VAT „zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonym i przez państwa członkowskie”.

Dyrektywa nie zawiera definicji pojęcia „zarządzanie” zawartego w powołanym przepisie, jednak wskazane zwolnienie było przedmiotem rozstrzygnięcia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 4 maja 2006 r. w sprawie Abbey National plc oraz Inscape Investment Fund (sygnatura sprawy przed ETS: C-169/04).

W wyroku tym Trybunał orzekł, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem aktywów funduszu inwestycyjnego, zwolnienie przewidziane w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy VAT (którego odpowiednikiem w Dyrektywie jest art. 135 ust. 1 lit. g)) obejmuje także usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy świadczone przez podmiot trzeci, o ile usługi te wypełniają funkcje specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami.

Zdaniem Banku z powyższego wynika, że Trybunał uznał za oczywiste, że omawiane zwolnienie obejmuje przede wszystkim czynności polegające na zarządzaniu portfelami aktywów funduszy inwestycyjnych.

Wobec powyższego Bank uważa, że stwierdzenie, iż Usługi świadczone przez niego na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego polegają na zarządzaniu aktywami tego funduszu (w tym głównie wierzytelnościami), stanowi przesłankę wystarczającą do uznania, że Usługi te korzystają ze zwolnienia z opodatkowania VAT na gruncie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Cel i istota czynności podejmowanych przez Bank są tożsame z celem i istotą czynności podejmowanych w ramach zarządzania aktywami finansowymi (np. papierami wartościowymi) każdego innego funduszu inwestycyjnego. Należy jednak pamiętać, że z uwagi na specyfikę aktywów posiadanych przez fundusz sekurytyzacyjny działania podejmowane w ramach zarządzania jego aktywami muszą być dostosowane do charakteru aktywów.

Zarządzanie tak specyficznymi aktywami, jakimi są wierzytelności, wymaga realizacji szeregu czynności wykraczających poza standardowy obrót aktywami. Efektywna realizacja zysku z tego typu aktywów wymaga np. kontaktu z dłużnikami oraz prowadzenia szczegółowej ewidencji wpłat, ich monitorowania oraz podejmowania wszelkich niezbędnych działań mających na celu zapewnienie ich spłaty. Niezbędne są również inne czynności, które Bank zamierza wykonywać na rzecz funduszu, w tym naliczanie odsetek, przyjmowanie płatności, czy też prowadzenie analitycznych rachunków funduszu. Podejmowanie takich działań warunkuje możliwość osiągnięcia przez fundusz sekurytyzacyjny dochodu z posiadanych aktywów.

Z uwagi na ograniczone zasoby techniczne i personalne oraz obowiązujące w tym zakresie ograniczenia wynikające z ustawy o funduszach inwestycyjnych, realizacja tego typu działań ma zostać zlecona przez fundusz Bankowi w drodze umowy zawartej na świadczenie Usług.

Jak wynika z przedstawionego w opisie zdarzenia przyszłego, zakresu czynności wykonywanych przez Bank w ramach Usług, Bank będzie całościowo wspierać fundusz w zarządzaniu nabytymi przez ten fundusz aktywami, którymi w przypadku funduszu sekurytyzacyjnego są wierzytelności. Od momentu nabycia wierzytelności przez fundusz do momentu jej wygaśnięcia to Bank będzie zobowiązany do podejmowania wszelkich niezbędnych działań w celu zmaksymalizowania zysków, jakie te aktywa mogą przynieść funduszowi.

Wobec powyższego, zdaniem Banku nie ulega wątpliwości, że zakres oraz cel czynności, które Bank planuje wykonywać na rzecz funduszu wskazuje, że stanowią one usługi zarządzania aktywami funduszu sekurytyzacyjnego i jako takie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Ponadto Bank uważa, że Usługi, które mają być świadczone przez niego na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego należy w kontekście ustalenia możliwości zwolnienia ich z opodatkowania VAT rozpatrywać całościowo. Nie ulega bowiem wątpliwości, że Usługi te mają charakter komplementarny i z perspektywy funduszu stanowią jedno, kompleksowe świadczenie.

O prawidłowości takiego podejścia świadczyć może wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 27 października 2005 r., sygn. akt C-41/04 w sprawie Levob Verzekeringen BV. W wyroku tym Trybunał stwierdził, że jeżeli dwie lub więcej czynności dokonane przez podatnika na rzecz nabywcy są tak ściśle ze sobą związane, że obiektywnie tworzą one w aspekcie gospodarczym jedną całość, której rozdzielnie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te czynności stanowią jednolite świadczenie do celów stosowania podatku VAT.

Za prawidłowością zaprezentowanego w niniejszym wniosku stanowiska przemawia ponadto interpretacja indywidualna z dnia 25 marca 2010 r. wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w bardzo podobnej sytuacji do tej objętej niniejszym wnioskiem (sygn. IPPP1 -443-213/10-4/EK, w której stwierdzono m.in., że „mając na uwadze przedstawione zdarzenie przyszłe oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy należy uznać, że świadczone przez Bank usługi zarządzania wierzytelnościami zbytymi na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego podlegają zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy”. Zaprezentowane w niniejszym wniosku stanowisko potwierdzają także inne interpretacje indywidualne wydane w zbliżonych stanach faktycznych, np.:

interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 10 lipca 2012 r., sygn. IPPP1/443-368/12-4/PR;
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 lipca 2012 r., sygn. IPPP1/443-366/12-2/EK;
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 5 lipca 2012 r., sygn. IPPP1/443-365/12-2/AS;
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 czerwca 2012 r., sygn. IPPP1/443-361/12-2/AW;
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 13 października 2010 r., sygn. IPPP1-443-864/10-4/PR;
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 22 grudnia 2008 r., sygn. ILPP1/443-1107/08-3/BP;
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 17 kwietnia 2008 r. sygn. IPPP1-443-261/08-2/IŻ;
interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 15 stycznia 2008 r., sygn. ILPPI/443-314/07-2/BD.

Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z dnia 10 lipca 2012 r., sygn. IPPP1/443-368/12 -4/PR, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie za prawidłowe uznał stanowisko podatnika, zgodnie z którym „Skoro samo wykonywanie usług o charakterze administracyjnym i proceduralnym na podstawie wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej spełnia definicję zarządzania, to tym bardziej dotyczy to kompleksowych usług zarządzania (...)”. Z kolei, w interpretacji z dnia 13 października 2010 r., sygn. IPPP1-443-864/10-4/PR, Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, że „mając na uwadze przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) oraz obowiązujące w tym zakresie przepisy należy uznać), że świadczone przez Spółkę usługi zarządzania wierzytelnościami na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego podlegają zwolnieniu od podatku od towarów usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy”.

Mając na uwadze przedstawione powyżej argumenty, z uwagi na fakt, że świadczenie Usługi objętej niniejszym wnioskiem będzie miało miejsce po dniu 1 kwietnia 2013 r., Bank wnosi o potwierdzenie prawidłowości swojego stanowiska na podstawie przepisów obowiązujących od dnia 1 kwietnia 2013 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (…).

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże, w myśl art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Podkreślić także należy, iż zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi, bądź zwolnienie od podatku.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy, zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych,
portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,
ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,
otwartymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,
pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,
obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.

Z kolei, stosownie do treści art. 43 ust. 8 ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013 r., przez zarządzanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 12, rozumie się:

zarządzanie aktywami;
dystrybucję tytułów uczestnictwa;
tworzenie rejestrów uczestników i administrowanie nimi;
prowadzenie rachunków i rejestrów aktywów;
przechowywanie aktywów.

W powołanym art. 43 ust. 8 ustawy, ustawodawca wskazywał, iż przez zarządzanie funduszami inwestycyjnymi, o którym mowa w powyżej przytoczonych przepisach, rozumie się zarządzanie aktywami, dystrybucję tytułów uczestnictwa, tworzenie rejestrów uczestników i administrowanie nimi, prowadzenie rachunków i rejestrów aktywów, przechowywanie aktywów.

Ze względu na charakter powyższych czynności i ustawowy obowiązek rozdzielności w ich wykonywaniu, nie ulega wątpliwości, że definicję zarządzania funduszami inwestycyjnymi spełnia samodzielnie każda z wymienionych w art. 43 ust. 8 ustawy usług.

Jednak od dnia 1 kwietnia 2013 r. na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 34 lit. d ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r., poz. 35) art. 43 ust. 8 ustawy został uchylony.

W myśl art. 183 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546 ze zm.), fundusz inwestycyjny zamknięty może być utworzony jako fundusz sekurytyzacyjny dokonujący emisji certyfikatów inwestycyjnych w celu zgromadzenia środków na nabycie wierzytelności, w tym wierzytelności finansowanych ze środków publicznych w rozumieniu odrębnych przepisów, lub praw do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności.

Stosowanie do treści art. 187 ust. 1-3 ww. ustawy, niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny może być utworzony jako fundusz z wydzielonymi subfunduszami. Do momentu utworzenia drugiego subfunduszu aktywa i zobowiązania subfunduszu stanowią aktywa i zobowiązania funduszu. Niestandaryzowany fundusz sekurytyzacyjny jest obowiązany lokować nie mniej niż 75% wartości aktywów funduszu, a w przypadku niestandaryzowanego funduszu sekurytyzacyjnego z wydzielonymi subfunduszami nie mniej niż 75% wartości aktywów każdego subfunduszu, w określone wierzytelności, papiery wartościowe inkorporujące wierzytelności pieniężne, prawa do świadczeń z tytułu określonych wierzytelności.

Z opisanego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, iż Bank, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, oferuje i świadczy na rzecz klientów szereg usług Finansowych, w tym usługi udzielania kredytów i pożyczek. W związku z powyższą działalnością, Bankowi przysługuje wobec klientów szereg różnego rodzaju wierzytelności. Obecnie, Bank rozważa sprzedaż wybranych wierzytelności posiadanych wobec klientów z tytułu kredytów i pożyczek do funduszu sekurytyzacyjnego („Pakiet wierzytelności”). Jednocześnie, mając na uwadze fakt, że Bank dysponuje odpowiednim zapleczem personalnym, technicznym i organizacyjnym, jak również odpowiednią wiedzą i doświadczeniem, Bank rozważa świadczenie usług w zakresie zarządzania Pakietem wierzytelności („Usługi”). W szczególności, Bank rozważa świadczenie takich Usług na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego, który potencjalnie może stać się nabywcą Pakietu wierzytelności. Bank rozważa również świadczenie usług w zakresie zarządzania wierzytelnościami w odniesieniu do innych wierzytelności niż te wchodzące w skład Pakietu wierzytelności, jak również na rzecz innych funduszy. Bank jest w trakcie przygotowywania odpowiedniego wniosku do Komisji Nadzoru Finansowego o udzielenie zgody na zarządzanie sekurytyzowanymi wierzytelnościami funduszu sekurytyzacyjnego przez podmiot inny niż towarzystwo. Konieczność uzyskania zgody na świadczenie takich usług na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego wynika wprost z ustawy o funduszach inwestycyjnych. W związku z tym, że wierzytelności stanowią szczególny rodzaj aktywów, zarządzanie nimi nie ogranicza się jedynie do obrotu, tj. zakupu i sprzedaży tych wierzytelności. Zarządzanie tego typu aktywami polega bowiem na ich efektywnym wykorzystaniu w celu osiągnięcia zysku, co w praktyce wymaga podjęcia szeregu działań. Bank dzięki posiadanemu zapleczu i wiedzy jest w stanie takie działania podjąć. Na podstawie zawartej umowy, Bank planuje zatem świadczyć na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego Usługi, w ramach których Bank planuje wykonywać szereg czynności, w tym m.in.:

opracowanie planu działania w stosunku do poszczególnych portfeli wierzytelności oraz sporządzanie sprawozdań z realizacji danego planu;
monitoring skuteczności realizowanych planów działania;
cykliczna wycena pakietów na potrzeby szacowania ceny jednostki funduszu;
przekazywanie dłużnikom wezwań do zapłaty oraz dokonywanie innych czynności mających na celu doprowadzenie do zapłaty przez dłużników długu, prowadzenie negocjacji z dłużnikami zmierzających do odzyskania świadczeń z obsługiwanych wierzytelności;
gromadzenie na rachunek funduszu należności wynikających z poszczególnych wierzytelności i monitoring płatności;
naliczanie odsetek, kar i innych świadczeń należnych funduszowi w przypadku niedokonania przez dłużnika płatności w ustalonym terminie;
nadzór nad sądowym i pozasądowym procesem egzekwowania wierzytelności;
przyjmowanie w imieniu funduszu od dłużników ofert zawarcia ugód pozasądowych oraz monitoring realizacji tych ugód;
monitorowanie kondycji finansowej dłużników;
przygotowanie rekomendacji odnośnie nabycia lub zbycia przedmiotów, będących zabezpieczeniem nabytych wierzytelności;
obsługa skarg dłużników;
prowadzenie analitycznych rachunków funduszu w wyodrębnionym systemie finansowo -księgowym;
utrzymywanie oraz zarządzanie bazą danych rachunków analitycznych dłużników funduszu (numer rachunku, nazwa rachunku, saldo, historia spłat, potwierdzenie spłat);
księgowanie zmian stanu środków na rachunkach analitycznych funduszu obejmujące spłaty kapitału, odsetek oraz innych opłat;
monitoring ilościowy i jakościowy portfeli wierzytelności, w tym przygotowanie modeli oceny ryzyka;
zarządzanie odpisami windykowanych należności, w tym w szczególności ustalenie kryteriów uznania danej wierzytelności za nieściągalną i podlegającą spisaniu;
sporządzanie raportów dla funduszu na temat działań podjętych w ramach czynności zarządzania wierzytelnościami, poniesionych kosztów, uzyskanych i przewidywanych przychodów;
prowadzenie i dokonywanie na bieżąco odpowiednich zmian w dokumentacji związanej z nabytymi przez fundusz wierzytelnościami, w tym administrowanie danymi klientów i ich aktualizacja;
wycena aktywów funduszu;
archiwizowanie dokumentacji związanej z wierzytelnościami.

reprezentowanie funduszu w postępowaniach mających na celu nabycie lub zbycie pakietów wierzytelności lub pojedynczych wierzytelności w oparciu o udzielone pełnomocnictwo;
składanie w imieniu funduszu ofert nabycia wierzytelności, w tym negocjowanie warunków nabycia oraz projektów umów;
reprezentowanie funduszu w postępowaniach przetargowych.

Odnosząc powyższe do treści przytoczonych regulacji należy stwierdzić, iż w szczególności, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT, z opodatkowania podatkiem VAT zwolnione są usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych oraz usługi zarządzania portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych lub ich częścią.

Stosownie do treści przepisu art. 135 ust. 1 pkt g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L Nr 347, str. 1 ze zm.), państwa członkowskie zwalniają zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie.

Ponadto, art. 2 ust. 1 pkt b Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (Dz. Urz. UE L 302/32) stanowi, iż „spółka zarządzająca” oznacza spółkę, której zasadniczy rodzaj działalności to zarządzanie UCITS w formie funduszy wspólnych lub spółek inwestycyjnych (zarządzanie zbiorowym portfelem UCITS).

Zgodnie z art. 2 ust. 2 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE, do celów ust. 1 lit. b) zasadniczy rodzaj działalności spółki zarządzającej obejmuje funkcje, o których mowa w załączniku II.

Jak stanowi załącznik II ww. Dyrektywy, funkcje wchodzące w skład zbiorowego zarządzania portfelem:

zarządzanie inwestycjami,
administracja:
1. obsługa prawna i obsługa rachunkowo-księgowa w zakresie zarządzania funduszem;
2. zapytania klientów;
3. wycena i wyznaczanie ceny (w tym zwroty podatkowe);
4. monitorowanie przestrzegania uregulowań;
5. prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa;
6. wypłata zysków;
7. emisja i umarzanie jednostek uczestnictwa;
8. rozliczanie umów (w tym wysyłanie potwierdzeń);
9. prowadzenie ksiąg,
wprowadzanie do obrotu.

Wskazać należy, że Dyrektywa nie zawiera definicji „zarządzania”. W tej kwestii wypowiedział się TSUE w wyroku z dnia 7 kwietnia 2013 r. C-275 w sprawie GfBk Gesellschaft für Börsenkommunikation mbH przeciwko Finanzamt Bayreuth. I tak „W pkt 26, 63 i 64 wyroku w sprawie Abbey National (C-169/04) TSUE orzekł, iż nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów, wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym. Nie ma więc większego znaczenia fakt, że – jak to miało miejsce w sprawie będącej przedmiotem postępowania głównego – zadanie wykonywania udzielanych przez GfBk zaleceń kupna i sprzedaży aktywów, po weryfikacji ich zgodności z ograniczeniami w zakresie inwestowania, należało do wspomnianego TFI.

Ponadto treść art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy nie wyklucza co do zasady, by na zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składały się różne odrębne usługi, które mogą wówczas być objęte zakresem pojęcia „zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi” w rozumieniu wskazanego przepisu, oraz by korzystały one z przewidzianego w nim zwolnienia, nawet wówczas gdy świadczący te usługi jest podmiotem zarządzającym będącym osobą trzecią (ww. wyrok w sprawie Abbey National, pkt 67), pod warunkiem, że skutkiem każdej z omawianych usług jest spełnianie szczególnych i istotnych funkcji zarządzania specjalnym funduszem inwestycyjnym. Tymczasem, jak już wskazano w pkt 24 niniejszego wyroku, tak właśnie się dzieje w przypadku zaleceń kupna aktywów udzielanych TFI przez osobę trzecią”.

Jak wynika z opisu sprawy Usługi zarządzania świadczone przez Bank służyć będą w szczególności efektywnemu zarządzaniu wartością i jakością nabytego przez fundusz Pakietu wierzytelności, m.in. poprzez zapewnienie bieżącego regulowania zobowiązań przez dłużników oraz podejmowanie niezbędnych działań zmierzających do uzyskania przez fundusz spłaty nabytych wierzytelności. Za wskazane powyżej Usługi Bankowi będzie przysługiwało wynagrodzenie, które będzie składać się z części stałej oraz części zmiennej, uzależnionej od efektów działań Banku w zakresie zarządzania wierzytelnościami. Cel i istota czynności podejmowanych przez Bank są tożsame z celem i istotą czynności podejmowanych w ramach zarządzania aktywami finansowymi (np. papierami wartościowymi) każdego innego funduszu inwestycyjnego. Ponadto, Bank będzie całościowo wspierać fundusz w zarządzaniu nabytymi przez ten fundusz aktywami, którymi w przypadku funduszu sekurytyzacyjnego są wierzytelności. Od momentu nabycia wierzytelności przez fundusz do momentu jej wygaśnięcia to Bank będzie zobowiązany do podejmowania wszelkich niezbędnych działań w celu zmaksymalizowania zysków, jakie te aktywa mogą przynieść funduszowi.

Odnosząc się do kompleksowości przedmiotowej usługi, podkreślić należy, iż co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy kilka świadczeń obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia jedną usługę, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.

Kwestia kompleksowości usług była rozstrzygana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Przywołać można chociażby wyrok z dnia 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07, w którym stwierdzono, iż „każde świadczenie powinno być zwykle uznawane za odrębne i niezależne” (również wyrok z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06). Wyrok ten sformułował kryteria przesądzające o tym, kiedy występuje świadczenie złożone. Ma ono zatem miejsce w sytuacji, gdy (i) świadczenie pomocnicze nie stanowi celu samego w sobie, lecz stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z usługi podstawowej, (ii) poszczególne czynności są ze sobą tak ściśle związane, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny, (iii) kiedy nie istnieje możliwość nabywania danego świadczenia od podmiotów zewnętrznych, (iv) kiedy nie istnieje możliwość odrębnego fakturowania za daną czynność.

Usługa kompleksowa zawiera zatem kilka czynności (usług) opodatkowanych różnymi stawkami podatku VAT, z tym, że jedna z nich jest usługą główną, przeważającą, nadającą danej usłudze jej główny charakter, przy czym wszystkie zmierzają do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego wskazanej w umowie. Usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać bez usługi pomocniczej usługi głównej. Odnosząc powyższe do przedmiotowej sprawy uznać należy, iż czynności wykonywane przez Bank na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego stanowić będą usługę kompleksową, gdzie wszystkie czynności wchodzące w jej zakres łączy wspólny cel – zmaksymalizowania zysków, jakie aktywa (wierzytelności) mogą przynieść funduszowi. Stąd też dokonywanie podziału ww. czynności, i traktowanie każdej z nich z osobna w zaistniałych okolicznościach przybierałoby sztuczny charakter.

Zatem, usługi świadczone przez Bank na rzecz funduszu sekurytyzacyjnego podlegać będą zwolnieniu z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin