Odpowiadając na pismo z dnia 29 lipca 2004r. w sprawie zakresu stosowania przepisów art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych – Naczelnik Łódzkiego Urzędu Skarbowego w Łodzi w celu zapewnienia jednolitego stosowania prawa przy ocenie skutków w podatku dochodowym od osób prawnych, działając na podstawie przepisów art. 14a § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zm.) informuje:

Przepisy art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) stanowią podstawę prawną dla organów podatkowych i kontrolnych do określenia dochodu podatnika w sposób odmienny niż nakazuje to definicja podstawowa określona w art. 7 tej ustawy.

Tym sposobem jest określenie dochodu w drodze oszacowania, gdy zostaje stwierdzone jego zaniżenie w wyniku istnienia szczególnych powiązań pomiędzy podatnikami.

Metodę szacunkową należy stosować także w wypadku wykazania przez podmiot zależny (powiązany) zawyżonej straty, odliczonej od dochodów w następnych latach podatkowych.

Zaniżenie dochodu (lub zawyżenie straty) może sprowadzać się do takiego kształtowania umów pomiędzy podmiotami powiązanymi (w sposób określony w ustawie) w wyniku których następuje u jednej ze stron:

• zaniżenie przychodów,
• zawyżenie kosztów,

i w efekcie uniknięcia płacenia podatku (lub jego zaniżenie) przez tę stronę.
W drodze oszacowania organ podatkowy określa zatem:

• kwotę zaniżonych przychodów i (lub)
• kwotę zawyżonych kosztów,

jak gdyby określone związki pomiędzy podatnikami nie istniały lub świadczenia pomiędzy nimi nie zostały wykonane.
Na podstawie art. 11 ust. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 10 października 1997r. w sprawie sposobu i trybu określania dochodu podatników w drodze oszacowania cen w transakcjach dokonywanych przez tych podatników (Dz. U. Nr 128, poz. 833), które weszło w życie z dniem 6 listopada 1997r.

Organy podatkowe i kontrolne w czasie prowadzonych czynności kontrolnych w celu oceny prawidłowości ustalania dochodu podatkowego zgodnie z art. 7 tej ustawy mogą uznać, że w konkretnej sprawie wystąpiły przesłanki do zastosowania przepisu art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. zgodnie z którym jeżeli:

• podatnik podatku dochodowego mający siedzibę ( zarząd) lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (...) bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym za granicą lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa albo
• osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania albo siedzibę (zarząd) za granicą (...) bierze udział (...) w zarządzaniu lub kontroli podmiotem krajowym albo posiada udział w kapitale podmiotu krajowego albo,
• te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie (...) biorą udział w zarządzaniu lub kontroli albo posiadają udział w kapitale podmiotu krajowego i podmiotu zagranicznego

i jeżeli w wyniku takich powiązań zostaną ustalone (...) warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały – dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Określenie przychodów ze sprzedaży bez uwzględnienia uwarunkowań wynikających z tych powiązań, odbywa się między innymi metodą szacowania dochodów wyszczególnioną w ust. 2 pkt 3 art. 11 ustawy o pdop, tj. metodą rozsądnej marży („ koszt plus”), zdefiniowaną w § 6 ust. 1 powołanego rozporządzenia z dnia 10 października 1997r. uzasadniając jednocześnie powody wyboru takiej metody.

Wprowadzenie z dniem 1 maja 2004r. nowej struktury współpracy „Grupy ...” w zakresie produkcji nie uprawnia poszczególnych spółek wchodzących w skład „Grupy ...” do określania dochodu podatnika w sposób odmienny niż nakazuje definicja podstawowa określona w art. 7 tej ustawy.

A przepisy zawarte w art. 11 ustawy z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych mają tworzyć bariery przeciwdziałające wykorzystywaniu umów cywilnoprawnych zawieranych między podatnikami do omijania przepisów podatkowych w celu pomniejszenia należnego podatku.

Natomiast nie mogą wpływać na ograniczenie wolności gospodarczej, która polega między innymi na tworzeniu podmiotów specjalistycznych, wzajemnie się uzupełniających. Kontakty handlowe między takimi podmiotami nie muszą być podyktowane unikaniem lub ograniczaniem opodatkowania a mogą mieć na celu wyłącznie obniżenie kosztów działalności, podział obszarów działalności, bądź zapewnienie pewności obrotu.

Wobec powyższego do opisanej w pismie Spółki metody wyceny produktów w ramach nowej struktury współpracy w „Grupie ...” w zakresie produkcji, przepisy art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie mają zastosowania.