INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zmianami) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zmianami) Dyrektor IzbySkarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 18 listopada 2012 r. (data wpływu 22 listopada 2012 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 22 listopada 2011 r. został złożony, ww wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowegood osób prawnych w zakresie kwalifikacji do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z wypłatą odszkodowania za wypowiedzenie umowy o pracę oraz zwrotu połowy opłaty od pozwu wypłaconego na podstawie zawartej ugody sądowej przed sądem okręgowym pomiędzy Szkołą w sprawie z powództwa byłej pracownicy.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Zdaniem Uczelni kwestię zaliczenia do kosztów podatkowych odszkodowania za wypowiedzenie umowy o pracę oraz zwrotu połowy opłaty od pozwu wypłaconego na podstawie zawartej ugody sądowej przed Sądem Okręgowym - Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych pomiędzy Szkołą,w sprawie z powództwa byłej pracownicy należącej do władz Uczelni, o zapłatę odszkodowania, reguluje art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, według którego kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Zgodnie z tymi uregulowaniami Uczelnia ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem iż wykaże ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. W świetle powyższego Uczelnia musi spełnić następujące warunki:

• wydatek został poniesiony przez podatnika - Uczelnia pokryła koszt odszkodowania oraz zwrotu połowy opłaty od pozwu wypłaconego na podstawie zawartej ugody sądowej byłej pracownicy z zasobów majątkowych Uczelni.
• wydatek jest definitywny (rzeczywisty) - wartość poniesionych kosztów nie została zwrócona Uczelni w jakikolwiek sposób.
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą – prowadzone spory prawne są konsekwencją prowadzonej przez Uczelnię działalności .

Uczelnia jest zawodową uczelnią niepubliczną utworzoną na podstawie decyzji Ministra Edukacji Narodowej, która działa na podstawie ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz.1365 ze zm.) i jej celem statutowym jest działalność oświatowa polegająca na kształceniu studentów w celu zdobywania wiedzy i przygotowania do pracy zawodowej

.

Dodatkowo Uczelnia broni prawnie swojego dobrego imienia, aby nie utracić przychodów z działalności gospodarczej. Ataki kierowane na Uczelnię mają na celu dyskredytację Uczelni na rynku oświatowym, co może znacznie obniżyć osiągane przez Uczelnię przychody.

• poniesiony został koszt w celu uzyskania , zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiąganych przychodów.

Uczelnia broniąc swojego dobrego imienia prawnie, tocząc spory prawne z osobami prywatnymi próbującymi uszczuplić zasoby majątkowe Uczelni, jest w stanie zabezpieczyć i zachować swoje źródła przychodów. Pomiędzy wydatkami poniesionymi przez Uczelnię na wypłatę odszkodowania istnieje związek spełniający warunek celowości, a więc dążenia do zabezpieczenia źródła przychodu, ponieważ Uczelnia, chcąc uniknąć większych kosztów z ewentualnego zasądzenia wyższego odszkodowania jakiego domagał się w pozwie były pracownik należący do Władz Uczelni, wyższych kosztów procesu w wyniku długo toczących się postępowań sadowych oraz broniąc swojego dobrego imienia prawnie, jest w stanie zabezpieczyć i zachować swoje źródła przychodów podpisując ugodę sądową na kwotę znacznie niższą niż domagał się pracownik oraz uchronić się od niepotrzebnego rozgłosu, który mógłby negatywnie wpłynąć na dochody Uczelni.

• poniesiony koszt został właściwie udokumentowany - Uczelnia zawarła ugodę sądową z powódką przed Sądem Okręgowym Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w formie pisemnej. Płatności dokonywane są na podstawie odpisu uprawomocnionej ugody sądowej zawartej przed Sądem Okręgowym pomiędzy Szkołą, a byłą pracownicą z jej powództwa o zapłatę.

Strona powodowa oświadcza, że wypłata kwot z ugody sądowej wyczerpuje wszelkie roszczenia wynikające z łączącego strony stosunku pracy na określonym stanowisku. Uczelnia na podstawie regulacji art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, korzysta ze zwolnienia z opodatkowania swoich dochodów z działalności statutowej. Ponadto Uczelnia od początku roku ponosi stratę podatkową ze swojej działalności.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy odszkodowanie z tytułu zawartej ugody sądowej przed sądem okręgowym oraz zwrot połowy opłaty od pozwu zapłaconej na podstawie ugody sądowej byłej pracownicy wypłacone w celu zabezpieczenia źródła przychodów będą kosztami uzyskania przychodów w momencie poniesienia (art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych) ...

Zdaniem Uczelni kwestię zaliczenia do kosztów podatkowych odszkodowania oraz zwrotu połowy opłaty od pozwu wypłaconego na podstawie zawartej ugody sądowej przed Sądem Okręgowym - Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych pomiędzy Szkołą w sprawie z powództwa byłej pracownicy o zapłatę odszkodowania, reguluje art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, według którego kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Zgodnie z tymi uregulowaniami Uczelnia ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich wydatków, pod warunkiem, iż wykaże ich związek z prowadzoną działalnością gospodarczą, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu.

Zdaniem Uczelni art. 16 ustawy nie wyłącza z kosztów uzyskania przychodów odszkodowań wypłacanych byłym pracownikom na podstawie wyroku lub ugody sądowej zawartej przed Sądem Pracy. Pomiędzy wydatkami poniesionymi przez Uczelnię na wypłatę odszkodowania istnieje związek spełniający warunek celowości, a więc dążenia do zabezpieczenia źródła przychodu, ponieważ Uczelnia, chcąc uniknąć większych kosztów z ewentualnego zasądzenia wyższego odszkodowania jakiego domagał się w pozwie były pracownik, oraz broniąc swojego dobrego imienia prawnie, tocząc spory prawne z osobami prywatnymi próbującymi uszczuplić zasoby majątkowe Uczelni, jest w stanie zabezpieczyć i zachować swoje źródła przychodów, podpisując ugodę sądową na kwotę o połowę niższą niż domagał się tego w pozwie pracownik należący do Władz Uczelni.

Istniało domniemanie, że w momencie zawierania ugody podatnik miał podstawy przypuszczać, że spór sądowy może toczyć się latami co może znacznie podwyższyć koszty obsługi prawnej jak również istniało zagrożenie, uszczuplenia majątku Uczelni w momencie zakończonego niekorzystnego wyroku Sądu lub narazić się na rozgłos, który mógłby zaszkodzić interesom Uczelni i poniesienie wydatku miało lub mogło mieć wpływ na wielkość osiągniętego w roku podatkowym przychodu lub zabezpieczenia źródła przychodu. Zwolnienie pracownika zostało podyktowane racjonalizacją zatrudnienia przez pracodawcę (było to bardziej opłacalne niż jego dalsze zatrudnianie). Uczelnia twierdzi, że wypłacone pracownikowi na mocy ugody zawartej przed Sądem Pracy odszkodowanie za wypowiedzenie umowy o pracę, wykazuje związek z prowadzoną działalnością a tym samym z przychodami pracodawcy, w efekcie stanowi koszt uzyskania przychodu.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego o podatku dochodowym od osób prawnych(t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.) podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych są (z zastrzeżeniem art. 1 ust. 2 oraz art. 1a powołanej ustawy) osoby prawne.

W myśl art. 12 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. Nr 164, poz. 1365 ze zm.), którą stosuje się do publicznych i niepublicznych szkół wyższych,uczelnia ma osobowość prawną, tak więc szkoły wyższe jako osoby prawne są podatnikami podatku dochodowego od osób prawnych.

Jednocześnie uczelnie nie zostały wymienione przez ustawodawcę w treści art. 6 ust. 1oraz ust. 2 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jako podmioty, które zwolnione są od podatku. Zatem uczelnie, tak jak inne podmioty posiadające osobowość prawną, podlegają ogólnym regułom podatkowym przewidzianym w ww. ustawie. Oznacza to, że uczelnie ustalają dochód bez względu na rodzaje źródeł przychodów, z jakich dochód ten został osiągnięty. Bez znaczenia pozostaje zatem, czy dochód osiągnięty jest przez uczelnie z działalności statutowej, czy też z działalności gospodarczej i czy przychody osiągane z tych źródeł mają charakter trwały czy sporadyczny.

Koszty są drugim po przychodach elementem konstrukcyjnym podatku mającym wpływ na dochód jako przedmiot opodatkowania podatkiem dochodowym. Właściwe zakwalifikowanie kosztów wpływa na ustalenie wielkości dochodów, które podlegają opodatkowaniu lub zwolnieniu od podatku.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów, pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.

Oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem, a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy. W oparciu o kryterium stopnia tego powiązania, ustawodawca wyróżnia koszty podatkowe bezpośrednio związane z przychodami i inne niż bezpośrednio z nimi związane, których nie można wprost przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako zmierzające do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Zatem, aby wydatek poniesiony przez podatnika mógł stanowić koszt uzyskania przychodów, muszą zaistnieć łącznie następujące przesłanki:

• został poniesiony przez podatnika,
• jest definitywny, a więc bezzwrotny,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie jest kosztem wymienionym w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 ustawy, stanowić mogą koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowym z osiąganymi przychodami. Właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

• przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu) oraz
• potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Jako, że przepisy omawianej ustawy nie przewidują bezpośredniego wyłączenia kosztów dotyczących odszkodowania z tytułu zawartej ugody sądowej przed sądem okręgowym oraz zwrotu połowy opłaty od pozwu zapłaconej na podstawie ugody sądowej byłej pracownicy.

Jak wynika z przedstawionych informacji, pracodawca rozwiązał z pracownikiem umowę o pracę w trybie Kodeksu pracy. Rozwiązanie takie zostało zakwestionowane przez pracownika, który wniósł pozew. W wyniku ugody sądowej, pracodawca zobowiązał się do zapłaty równowartości połowy opłaty od pozwu wypłaconego na podstawie zawartej ugody sądowej przed Sądem Okręgowym pomiędzy Szkołą w sprawie z powództwa byłej pracownicy oraz odszkodowania. W związku z takim stanem faktycznym powstały wątpliwości, co do możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych ww. wydatków wynikającego z zawartej ugody sądowej.

Zauważyć należy, że uregulowania dotyczące odszkodowań posługują się terminologią prawa cywilnego i są zawarte są w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny(Dz. U. z 1964 r., Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego dłużnik obowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi. Natomiastw myśl art. 472 - jeżeli ze szczególnego przepisu ustawy albo z czynności prawnejnie wynika nic innego, dłużnik odpowiedzialny jest za niezachowanie należytejstaranności. Na podstawie art. 474 stosownie do którego dłużnik odpowiedzialny jest za własne działanie lub zaniechanie, za działania i zaniechania osób, z których pomocą zobowiązanie wykonywa, jak również osób, którym wykonanie zobowiązania powierza.

Co istotne, odszkodowania są sposobem naprawienia szkody, a zobowiązany do odszkodowania ponosi odpowiedzialność tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego szkoda wynikła.

W przypadku odszkodowania wypłaconego przez podatnika na mocy zawartej ugody sądowej, np. z tytułu uznania wypowiedzenia umowy o pracę za bezskuteczne, nie można mówić o ponoszeniu takiego wydatku w celu osiągnięcia przychodu lub zabezpieczenia (zachowania) źródła przychodów, chociaż wynika z zobowiązania wobec byłego pracownika (art. 15 ust. 1 ustawy).

Należy również zwrócić uwagę na stanowisko podnoszone w literaturze przedmiotu, że do kosztów podatkowych mogą zostać zaliczone tylko te wydatki na rzecz pracowników, które wykazują związek z uzyskanym przychodem, i to niezależnie od tego, czy podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, stanowiąc przychody pracownika ze stosunku pracy (R. Pasternak, Wynagrodzenie pracownika, które nie jest kosztem, „Rzeczpospolita” z dnia 1 lipca 2004 r.; (por. B. Dauter Błystak L., Dauter B., Gruszczyński B., Hnatiuk B., Łysikowska H., Madej E., Mudrecki A., Niezgódka-Medek M., Pęk R., Wujek K., Zubrzycki J., Podatek dochodowy od osób prawnych. Komentarz 2007, Wrocław 2007. s. 457-458 i 503).

Ponadto, podnieść należy wyraźnie, że nie każdy wydatek związany z prowadzoną działalnością gospodarczą, to wydatek poniesiony w celu uzyskania przychodów lub zachowania (zabezpieczenia) źródła przychodów. W odniesieniu do jednorazowych odszkodowań wypłata taka, aczkolwiek związana z prowadzoną działalnością – nie ma na celu osiągania przychodów. Celem zapłaty jest zwolnienie z zobowiązania. Odszkodowanie nie przynosi żadnego przychodu - Jednostka w obawie przed niekorzystnym wyrokiem Sądu, chcąc uniknąć większych kosztów z ewentualnego zasądzenia wyższego odszkodowania jakiego domagał się w pozwie były pracownik należący do Władz Uczelni, zdecydowała zawrzeć ugodę.

W tym przypadku sam fakt, że Jednostka broni prawnie, jak określiła, swojego dobrego imienia przed atakami kierowanymi na Uczelnię, które jak twierdzi, mają na celu dyskredytację Uczelni na rynku oświatowym, nie przesądza, o ponoszeniu takiego wydatku w celu osiągnięcia przychodu lub zabezpieczenia (zachowania) źródła przychodów albo zabezpieczenia źródła przychodów. Trudno również uznać za słuszne stwierdzenie, że spór pracowniczy – którego przedmiot nie sprowadza się do oceny zakresu prowadzonej przez Szkołę działalności (działalności oświatowej) może spowodować dyskredytację Uczelni na rynku oświatowym, co w konsekwencji może obniżyć osiągane przez Jednostkę przychody, bowiem w tym przypadku istnieją dwie różne, nie powiązane ze sobą sfery aktywności Wnioskodawcy (sfera zewnętrzna związana z działalnością oświatową orazsfera w zakresie wewnętrzna spraw pracowniczych, która nie wpływa bezpośrednio na postrzeganie Jednostki z zewnątrz jako podmiotu kształcącego studentów w celu zdobywania wiedzy i przygotowania do pracy zawodowej.

Biorąc pod uwagę, że ww. wydatki dotyczącą byłego pracownika, podnieść należy, że nie wiążą się one z prowadzoną działalnością gospodarczą, i oceniając charakter omawianego wydatku nie można wykazać związku przyczynowo pomiędzy ich poniesieniem a uzyskanym przez Jednostkę przychodem. Argument, że wydatki na rzecz byłego pracownika odgrywają rolę w zabezpieczeniu i zachowaniu źródła przychodów jakim jest działalność oświatowa polegająca na kształceniu studentów w celu zdobywania wiedzy i przygotowania do pracy zawodowej jest także gołosłowny. Nie sposób bowiem nie zauważyć, że w odróżnieniu od pracowników, byli pracownicy Spółki nie są związani w jakimkolwiek stopniu, w tym pośrednim, z osiąganymi przez Spółkę przychodami.

W konsekwencji, w przedstawionym stanie faktycznym, wypłacane byłej pracownicy na podstawie ugody sądowej jednorazowe odszkodowanie oraz kwota stanowiąca równowartość połowy opłaty od pozwu, jaką uiściła była pracownica - wypłacone na podstawie zawartej ugody sądowej przed sądem okręgowym, wobec niespełnienia przesłanek z art. 15 ust. 1 nie stanowi kosztu uzyskania przychodów. Zatem w świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Końcowo wskazać należy, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego czy kontrolnego. Co do zasady przedmiotem interpretacji indywidualnych wydawanych na podstawie art. 14b Ordynacji jest sam przepis prawa podatkowego. zgodnie z tym przepisem minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Organ wydający interpretację indywidualną dokonuje oceny stanowiska wnioskodawcy i przedstawia jej uzasadnienie prawne, a w przypadku oceny negatywnej - wskazuje stanowisko prawidłowe wraz z uzasadnieniem prawnym (art. 14c § 1 - 2 tej ustawy).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie, ul. Emilii Plater 1, 10-562 Olsztyn, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się(w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.