W odpowiedzi na pismo Spółdzielni z dnia 19.05.2004 r. w sprawie stosowania przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535) Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w Tarnowie działając na podstawie art. 14 a § 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. Nr 137, poz. 926 ze zmianami) wyjaśnia:

We wniosku Spółdzielnia pyta o możliwość obniżenia podatku należnego o podatek naliczony zawarty w fakturach VAT za wykonane roboty budowlano - montażowe od wykonawców tych usług w sytuacji, gdy w budynku będą znajdować się mieszkania o prawie własności i własnościowym spółdzielczym prawie do lokalu. Mieszkania na prawie własności - w momencie ustanowienie odrębnej własności tych mieszkań na rzecz ostatecznych nabywców - zostaną wyksięgowane z ewidencji środków trwałych Spółdzielni.

Zauważyć na wstępie należy, iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, stosownie do normy art. 86 ust. 1 ww. ustawy VAT przysługuje podatnikowi, o którym mowa w art. 15, w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o podatku od towarów i usług obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego.

Przepis ten nie ma jednak zastosowania, zgodnie z art. 88 ust. 3 pkt 1 i 2 ww. ustawy, m. in. do:
1. wydatków związanych z nabyciem towarów i usług, o których mowa w art. 87 ust. 3 ustawy (tj. środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji) oraz nabyciem gruntów i praw wieczystego użytkowania gruntów;
2. wydatków związanych z nabyciem towarów i usług zaliczanych u podatnika do środków trwałych niepodlegających amortyzacji, zgodnie z przepisami o podatku dochodowym, jeżeli fakt ten pozostaje w ścisłym związku ze zwolnieniem od tego podatku.

Dla rozstrzygnięcia przedstawionego problemu decydujące znaczenie odgrywa występowanie (bądź nie) w sprawie podstaw do zastosowania, w oparciu o art. 88 ust. 3 pkt 1 lub 2, wyłączenia zakazu obniżenia podatku należnego określonego w ww. art. 88 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o VAT.

Analiza stanu prawnego w tym zakresie pozwala na następujące konkluzje:

Ww. przepis art. 88 ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT w przedstawionym w piśmie Spółdzielni z dnia 9.05.2004 r. stanie faktycznym nie ma zastosowania.

Na mocy art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116) przedmiotem działalności spółdzielni może być:
- budowanie lub nabywanie budynków w celu ustanowienia na rzecz członkówspółdzielczych lokatorskich praw do znajdujących się w tych budynkach lokalimieszkalnych;
- budowanie lub nabywanie budynków w celu ustanowienia na rzecz członkówspółdzielczych własnościowych praw do znajdujących się w tych budynkach lokali mieszkalnych lub lokali o innym przeznaczeniu, a także do miejsc postojowych w garażach wielostanowiskowych;
- budowanie lub nabywanie budynków w celu ustanowienia na rzecz członkówodrębnej własności znajdujących się w tych budynkach lokali mieszkalnych lub lokali o innym przeznaczeniu, a także ułamkowego udziału we współwłasności w garażach wielostanowiskowych;
- budowanie lub nabywanie domów jednorodzinnych w celu przeniesienia na rzecz członków własności tych domów;
- udzielanie pomocy członkom w budowie przez nich budynków mieszkalnych lub domów jednorodzinnych;
- budowanie lub nabywanie budynków w celu wynajmowania lub sprzedażyznajdujących się w tych budynkach lokali mieszkalnych lub lokali o innym przeznaczeniu.

Stosownie do art. 16 c pkt 2 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. Nr 54, poz. 654 ze zmianami) amortyzacji nie podlegają budynki, lokale budowle i urządzenia zaliczane do spółdzielczych zasobów mieszkaniowych lub służących działalności społeczno - wychowawczej prowadzonej przez spółdzielnie mieszkaniowe.

Nie oznacza to jednak braku uprawnienia Spółdzielni do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony od dokonywanych zakupów, bowiem zdaniem tut. Organu, zakaz obniżenia w przedstawionym stanie faktycznym wyłączony jest na podstawie art. 88 ust. 3 pkt 2 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. f ww. ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - uchylonym wprawdzie od 1 stycznia 2004 r., lecz obowiązującym do 31.12.2004 r. - zwolnione od podatku dochodowego od osób prawnych są dochody spółdzielni mieszkaniowych uzyskane z gospodarki zasobami mieszkaniowymi i z innych źródeł przychodów, w części przeznaczonej na cele związane z utrzymaniem zasobów mieszkaniowych i inne cele statutowe, z wyjątkiem działalności gospodarczej.

Skoro zatem w przypadku tym mamy do czynienia z wydatkami związanymi z nabyciem towarów, którymi są - budynki, lokale, budowle i urządzenia zaliczane do spółdzielczych zasobów mieszkaniowych lub służące działalności społeczno - wychowawczej prowadzonej przez spółdzielnie mieszkaniowe - zaliczanymi w Spółdzielni do środków trwałych niepodlegających amortyzacji (na podstawie cyt. powyżej art. 16 c pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), a fakt ten pozostaje w ścisłym związku ze zwolnieniem od tego podatku - z uwagi na art. 17 ust. 1 pkt 4 f ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - do końca bieżącego roku nie ma przeszkód wynikających z art. 88 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o VAT do odliczania przez Spółdzielnię podatku naliczonego od wydatków związanych z nabyciem ww. środków trwałych zaliczanych do spółdzielczych zasobów mieszkaniowych lub służących działalności społeczno - wychowawczej prowadzonej przez Spółdzielnię.