Wnioskiem z 8.12.2006 r. Spółka zwróciła się z prośbą o udzielenie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług w odniesieniu do następującego stanu faktycznego:

Spółka zawarła z podmiotem mającym siedzibę na Białorusi umowę, na mocy której kontrahent białoruski kupuje od Niej określony towar, umowa opiewa na znaczną kwotę. Termin zapłaty za towar jest stosunkowo długi – wynosi 5 lat. Przed zawarciem umowy kupujący otwiera w banku akredytywę z odroczoną płatnością, obejmującą już ewentualne odsetki oraz inne opłaty, w tym prowizję szwajcarskiej instytucji finansowej. Płatność kontrahenta białoruskiego została zatem zabezpieczona nieodwołalną akredytywą bankową. Spółka po zawarciu umowy przedstawia w banku otwierającym akredytywę dokumenty związane z transakcją. Wnioskodawca przenosi (ceduje) prawa wynikające z tego kontraktu (roszczenie o zapłatę) na podmiot profesjonalny – instytucję finansową z siedzibą w Szwajcarii. Cesja zostaje dokonana przed nadejściem terminu płatności wierzytelności w zamian za natychmiastową płatność z dyskontem (potrącane są odsetki interkalarne oraz prowizja). Szwajcarska instytucja finansowa przejmuje na siebie pełne ryzyko ściągnięcia wierzytelności, nie przysługuje jej prawo zwrócenia się do zbywcy wierzytelności o zapłatę w przypadku bezskutecznej egzekucji od dłużnika. Szwajcarska instytucja finansowa otrzymuje swoje wynagrodzenie w ratach spłacanych przez nabywcę w ciągu pięciu lat. Instytucja finansowa z siedzibą w Szwajcarii nie jest zarejestrowana w Polsce i nie płaci polskich podatków.

W tak przedstawionym stanie faktycznym Spółka wnosi o wydanie pisemnej interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w następującym zakresie:

Czy czynność dokonywana przez wnioskodawcę jest opodatkowana VAT, czy też z niego zwolniona jako czynność pośrednictwa finansowego inna niż ściąganie długów i faktoring?

Zdaniem Spółki, na podstawie poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.; zmiana ostatnia: Dz. U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029), zwolnione od podatku od towarów i usług są usługi pośrednictwa finansowego z wyłączeniem usług ściągania długów oraz faktoringu. Faktoring oraz forfating należą do kategorii tzw. umów nienazwanych, których nie definiuje żadna ustawa. Ich cechy charakterystyczne wywodzić można li tylko z literatury i praktyki.

Według Spółki, ustawa z dnia 11 marca o podatku od towarów i usług nie wskazuje usługi forfaitingu, jako wyłączonej spod zwolnienia dotyczącego pośrednictwa finansowego. Na poparcie swego stanowiska Spółka powołała się na poglądy prezentowane w literaturze, zgodnie z którymi mimo, że forfaiting i faktoring wykazują pewne podobieństwa, ich istota jurydyczna jest zasadniczo odmienna. Odmiennie, niż ma to miejsce w przypadku faktoringu, ciężar ryzyka ściągalności wierzytelności przechodzi ze zbywcy wierzytelności na instytucję forfaitingową, mamy do czynienia z typową sprzedażą o skutkach definitywnych. Ponadto przedmiotem forfaitingu są duże sumy pieniędzy wynikające przede wszystkim z umów eksportowych. Jeden z poglądów głosi też, że forfaiting dotyczy wyłącznie należności eksportowych. Nadto należy wskazać, iż forfaiting jest średnio- i długoterminową formą finansowania, w której okres finansowania wynosi od sześciu miesięcy do dziesięciu lat. W przypadku faktoringu dochodzi do zawarcia umowy, w ramach której sprzedawca, dostawca lub usługobiorca zobowiązuje się do przedstawienia faktorowi do zakupu wszystkich należności określonego rodzaju lub też powstałych w ramach realizacji kontraktów z określonymi klientami, forfaiter natomiast przyjmuje należności do finansowania na zasadzie case-by-case – umowa forfaitingowa dotyczy tylko jednej, indywidualnej oznaczonej wierzytelności pieniężnej. Inne są także minimalne wielkości dla pojedynczej transakcji przyjmowane w obu tych umowach – dla faktoringu – rzędu kilku tysięcy dolarów, dla forfaitingu przy okresach do jednego roku ok. x USD, przy dłuższych okresach dyskontowane są należności w przedziale do y USD. W przypadku forfaitingu mamy do czynienia głównie z wierzytelnościami w wekslach, wierzytelnościami objętymi akredytywami oraz wynikającymi z umów leasingu.

Spółka wskazuje, iż z powyższej analizy wynika, że transakcja dokonywana przez wnioskodawcę zawiera w sobie essentialia negoti forfaitingu, dotyczy bowiem należności eksportowej objętej akredytywą, wierzytelność dotyczy znacznej kwoty, umowa przelewu zawierana jest wyłącznie dla jednej wierzytelności z długim terminem płatności. Nadto w przypadku wierzytelności wnioskodawcy nie mamy do czynienia z tzw. sumą zablokowaną – instytucją charakterystyczną dla umowy faktoringowej.

Wnioskodawca powołał się na stanowisko NSA wyrażone w wyroku z dnia 28 czerwca 2002 r. (III SA 604/01 Legalis), w którym stwierdzono, iż zgodnie z art. 120 ustawy Ordynacja podatkowa (Dz. U. nr 137, poz. 926 ze zm.) organy podatkowe działają na podstawie przepisów prawa, co oznacza, że w przypadku braku możliwości zinterpretowania przepisów w sposób jednoznaczny i trudnościami w przeprowadzeniu postępowania dowodowego nie można nakładać na podatnika zobowiązań podatkowych.

Ponadto w wyroku z dnia 2 grudnia 1999 r. Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, iż jedną z fundamentalnych zasad, na których opiera się w Polsce porządek prawny, jest wyrażona między innymi w art. 8 KPA (obecnie art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej) zasada zaufania do organów państwa. W myśl tej zasady nie można przerzucać na podatnika błędów lub uchybień popełnionych przez samego prawodawcę (niejasność przepisów), jak i przez organ podatkowy (niewłaściwa ich interpretacja). W wyroku z dnia 24 kwietnia 1997 r. Sąd Najwyższy uznał, że jakiekolwiek wątpliwości dotyczące interpretacji przepisów obowiązującego prawa w sytuacji, gdy ustawa zobowiązuje organ podatkowy do wydania decyzji, która ma autorytatywnie i indywidualnie dla każdego podatnika ustalić podstawową dla dokonania obliczenia należności podatkowej wartość (normę wynagrodzeń), nie mogą być interpretowane na niekorzyść podatnika.

W ocenie Spółki, z uwagi na powyższe, nie sposób przyjąć, iż wyłączenia usług ujęte w poz. 3 pkt 5 załącznika nr 4 do ustawy o VAT obejmują także umowy forfaitingu, ten rodzaj czynności prawnych funkcjonuje bowiem w porządku prawnym już od dłuższego czasu obok umów faktoringu i niezależnie od nich – gdyby więc ustawodawca uznał, iż podlegają one wyłączeniu spod zwolnienia, wskazałby je wprost tak, jak to uczynił w przypadku faktoringu.

Uwzględniając powyższe w ocenie wnioskodawcy usługa pośrednictwa finansowego, z którą mamy do czynienia w przedstawionym stanie faktycznym, jest zwolniona od podatku VAT na mocy poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Na podstawie stanu faktycznego przedstawionego we wniosku Naczelnik Podlaskiego Urzędu Skarbowego w Białymstoku stwierdza co następuje:

Zgodnie z art. 2 pkt 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz.535 z późn. zm.; zmiana ostatnia: Dz. U. z 2006 r. Nr 143, poz. 1029) przez „import usług“ należy rozumieć świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Przepis ten wymienia osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne będące usługobiorcami usług świadczonych przez podatników posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania albo pobytu poza terytorium kraju.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. Pod poz. nr 3 w/w załącznika do ustawy jako usługi zwolnione wymienione są usługi pośrednictwa finansowego o symbolu PKWiU Sekcja (65-67), z wyłączeniem:
1) działalności lombardów, z wyjątkiem usług świadczonych przez banki,
2) usług polegających na oddaniu w odpłatne użytkowanie rzeczy ruchomej,
3) usług doradztwa finansowego (PKWiU ex 67.13.10- 00.20),
4) usług doradztwa ubezpieczeniowego oraz wyceny dla towarzystw ubezpieczeniowych (PKWiU ex 67.20.10- 00.20, -00.30), z wyjątkiem świadczonych przez zakład ubezpieczeń w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej oraz świadczonych w tym zakresie przez podmioty działające w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń,
5) usług ściągania długów oraz faktoringu.

Jak wynika z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego, Spółka nabywa od instytucji finansowej z siedzibą w Szwajcarii, usługi tzw. forfaitingu. Instytucja ta nie jest zarejestrowana jako podatnik podatku VAT w Polsce.

Z treści art. 27 ust. 3 ustawy o VAT wynika, że gdy usługi wymienione w ust. 4 (w tym usługi bankowe, finansowe i ubezpieczeniowe łącznie z reasekuracją) są świadczone na rzecz:
1) osób fizycznych, osób prawnych oraz jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, posiadających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium państwa trzeciego, lub
2) podatników mających siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w kraju innym niż kraj świadczącego usługę– miejscem świadczenia tych usług jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności, stały adres lub miejsce zamieszkania.

W związku z powyższym, nabyta przez Spółkę usługa forfaitingu od instytucji finansowej ze Szwajcarii, która nie jest zarejestrowana jako podatnik VAT w Polsce, stanowi import usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Czynność ta – forfaiting, korzysta ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług pod warunkiem, że jest wymieniona pod poz. nr 3 w załączniku nr 4 do ustawy i nie korzysta z wyłączenia z tego zwolnienia.

Spółka w tej sytuacji zobowiązana będzie wystawić fakturę wewnętrzną określając w niej wartość usługi w złotych polskich odpowiadającą kwocie należności otrzymanych od szwajcarskiej instytucji finansowej. Zwolniony od podatku obrót z tytułu importu tych usług należy jednak wykazać w poz. 34 deklaracji VAT-7 wg wzoru obowiązującego od 3 października 2005 r. zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 19 września 2005 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 185, poz. 1545).

Dla prawidłowego sklasyfikowania rodzaju nabywanych usług Spółka może wystąpić do właściwego organu w celu uzyskania informacji jak takie usługi są identyfikowane za pomocą klasyfikacji wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej (art. 8 ust. 3 ustawy o VAT).

Jednocześnie informuje się, iż Naczelnik Urzędu Skarbowego nie jest organem właściwym do dokonania klasyfikacji usług. W tym celu należy zwrócić się do Urzędu Statystycznego Ośrodek Interpretacji Standardów Klasyfikacyjnych, ul. Suwalska 28, 93-176 Łódź.

Mając powyższe na uwadze organ podatkowy postanowił jak w sentencji.

Interpretacja została udzielona w odniesieniu do stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę we wniosku i stanu prawnego obowiązującego w dacie złożenia wniosku.

Stosownie do art. 14b § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej interpretacja nie jest wiążąca dla Wnioskodawcy, wiąże natomiast organy podatkowe i organy kontroli skarbowej właściwe dla Wnioskodawcy – do czasu jej zmiany lub uchylenia.

Interpretacja niniejsza wiąże organ podatkowy do czasu zmiany przepisów prawa.

Na postanowienie służy zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w Białymstoku, za pośrednictwem Naczelnika Podlaskiego Urzędu Skarbowego w Białymstoku, w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia (art. 14a § 4 oraz art. 236 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej).

Zażalenie, zgodnie z przepisem art. 222 w związku z art. 239 Ordynacji podatkowej, powinno określać istotę i zakres żądania będącego przedmiotem zażalenia oraz wskazywać dowody uzasadniające to żądanie.