Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi
IPTPB2/436-173/12-2/AK
z 12 grudnia 2012 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 2 i § 5a rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 3 października 2012 r. (data wpływu 12 października 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji indywidualnej przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash-poolingu – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 października 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania umowy cash-poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca Spółka zamierza przystąpić do mechanizmu pozwalającego na zarządzanie płynnością finansową (tzw. cash pooling) przy zastosowaniu usługi domestic zero-balancing cash pooling, oferowanej przez S.A. (dalej: „Bank”).

Planuje się, że w mechanizmie cash poolingu będą uczestniczyć następujące podmioty należące do Grupy X (dalej: „Uczestnicy”):

• A,
  

• B,
  

• C,
  

• D.
  
  

W ramach mechanizmu domestic zero-balancing cash pooling dokonywany będzie automatyczny rzeczywisty transfer środków pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników (ewentualnie pomiędzy specjalnie wyodrębnionymi subkontami do rachunków bieżących) i rachunkiem rozliczeniowym (ewentualnie specjalnie wyodrębnionym subkontem do rachunku bieżącego) Pool Leadera. Salda dodatnie na rachunkach Uczestników będą automatycznie przekazywane na rachunek rozliczeniowy, natomiast deficyty na rachunkach wszystkich Uczestników, również Pool Leadera, będą pokrywane z rachunku rozliczeniowego Pool Leadera.

Wprowadzenie mechanizmu cash poolingu, w którym mają partycypować Uczestnicy odbędzie się poprzez zawarcie pomiędzy Bankiem oraz Uczestnikami umowy o świadczenie usługi Domestic Cash Concentration (dalej:”umowa cash poolingu”). Spółka – będąc Uczestnikiem mechanizmu domestic zero-balancing cash pooling – będzie też pełnić w nim rolę Pool Leadera. Umowa cash poolingu będzie przewidywać, iż Bank będzie prowadził dla każdego z Uczestników rachunek bieżący. W ramach prowadzonego rachunku Bank udzieli każdemu z Uczestników umowy cash poolingu limit zadłużenia – intra-day limit.

W rozliczeniach pomiędzy Uczestnikami usługi i Bankiem w ramach wykonywania umowy cash poolingu będą brały udział:

• rachunek rozliczeniowy prowadzony dla Pool Leadera oraz
  

• rachunki Uczestników prowadzone dla Uczestników (w tym również dla Pool Leadera jako Uczestnika).
  
  

Będą to albo rachunki bieżące Pool Leadera i pozostałych Uczestników umowy cash poolingu albo subkonta otworzone przez Bank do tych rachunków bieżących.

Zarządzanie rachunkiem rozliczeniowym i nadzór nad wzajemnymi rozliczeniami w ramach struktury dokonywany będzie przez Pool Leadera. Każdy wykorzystany na rachunkach Uczestników intra-day limit musi zostać spłacony przez Pool Leadera z rachunku rozliczeniowego do końca każdego dnia, nie później jednak niż do terminu wymagalności wskazanego w umowie intra-day limit. Uczestnicy umowy cash poolingu będą odpowiedzialni solidarnie za wykorzystane przez nich limity zadłużenia z tytułu poręczenia.

W szczególności, stosownie do postanowień umowy cash poolingu, jej Uczestnicy udzielą Bankowi poręczenia za wszelkie zobowiązania wynikające z umowy cash poolingu, jak również za zadłużenia powstałe na skutek wykorzystania kredytu na każdym z rachunków z osobna, jak i na wszystkich rachunkach bieżących razem. Uczestnicy zobowiązują się do nie przekraczania limitów udzielonych kredytów. Udzielenie poręczeń stanowi warunek konieczny do zawarcia umowy cash poolingu z Bankiem – poręczenia te stanowią formę zabezpieczenia dla Banku.

W ramach przewidywanej struktury umowy cash poolingu funkcjonować będzie następujący mechanizm rozliczeń – o godzinie, w której nastąpi ustalenie przez Bank sald na rachunkach uczestniczących w strukturze cash poolingu:

• środki zgromadzone przez Uczestników na rachunkach wykazujących salda dodatnie przekazywane będą automatycznie na rachunek rozliczeniowy Pool Leadera,
  

• salda ujemne z rachunków Uczestników będą automatycznie spłacane (w całości) przez Pool Leadera z rachunku rozliczeniowego, również przy wykorzystaniu przyznanego Pool Leaderowi przez Bank limitu zadłużenia.
  
  

Na mocy zawartej umowy cash poolingu, Uczestnicy oraz Pool Leader zlecą Bankowi wykonywanie powyższych przeksięgowań pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników oraz rachunkiem rozliczeniowym Pool Leadera w sposób automatyczny bez konieczności uzyskania dodatkowej zgody poszczególnych Uczestników w tym zakresie.

Tytuły prawne rozliczeń dokonywanych pomiędzy Uczestnikami umowy cash poolingu wobec zadośćuczynienia zobowiązaniom względem Banku wynikającym z udzielonych Bankowi wzajemnych poręczeń oparte będą na spłacie wierzyciela (tj. Banku) przez Uczestnika wykazującego saldo dodatnie na rachunku bieżącym w oparciu o przesłankę wyrażoną w art. 518 § 1 pkt 1 Kodeksu cywilnego: „osoba trzecia, która spłaca wierzyciela, nabywa spłaconą wierzytelność do wysokości dokonanej zapłaty, jeżeli płaci cudzy dług, za który jest odpowiedzialna osobiście albo pewnymi przedmiotami majątkowymi”.

Do rozliczenia wzajemnych wierzytelności pomiędzy Uczestnikami z tytułu wstąpienia w prawa zaspokojonego wierzyciela (subrogacja) dochodzić będzie na podstawie odrębnych ustaleń pomiędzy Uczestnikami na koniec określonego okresu rozliczeniowego (np. miesiąc, kwartał).

Od sald powstałych na rachunku rozliczeniowym w wyniku dokonanych przelewów naliczane będą odsetki w wysokości uzależnionej od rodzaju salda (ujemnego lub dodatniego). Rachunek rozliczeniowy zostanie uznany lub obciążony odsetkami w ostatnim dniu roboczym każdego miesiąca. Umowa cash poolingu będzie przewidywać, że w przypadku, gdy na rachunku rozliczeniowym Pool Leadera zgromadzone będą środki pieniężne, Pool Leader może dokonywać lokat z wykorzystaniem tychże środków. Lokaty będą oprocentowane według wynegocjowanej stawki. Uzyskane odsetki wpłacane będą na rachunek rozliczeniowy.

Rozliczenia pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami umowy cash poolingu w zakresie odsetek należnych z tytułu wierzytelności powstałych w wyniku dokonywania poszczególnych operacji w ramach proponowanej struktury (w szczególności obliczenie kwot należnych odsetek poszczególnym Uczestnikom umowy za dany miesiąc oraz ich przekazywanie pomiędzy rachunkami Uczestników umowy) dokonywane będą na zlecenie i za zgodą Uczestników przez Bank.

Umowa cash poolingu będzie przewidywać, że w sytuacji utrzymywania się długu Uczestników umowy cash poolingu, Bank skalkuluje / obliczy i przeksięguje kwoty odsetek (i) pomiędzy rachunkami poszczególnych Uczestników, za pośrednictwem rachunku rozliczeniowego Pool Leadera, z tytułu subrogacji wierzytelności Banku względem Uczestników dłużnych przez Uczestników, których rachunki wykazały salda dodatnie na koniec danego dnia roboczego, jak również (ii) między rachunkiem rozliczeniowym Pool Leadera a rachunkami Uczestników, z tytułu przekazania sald dodatnich z rachunków poszczególnych Uczestników na rachunek rozliczeniowy Pool Leadera, po spłaceniu ewentualnych wierzytelności Banku wobec pozostałych Uczestników z tytułu sald ujemnych, wykazanych na tych rachunkach na koniec danego dnia roboczego, zgodnie z uzgodnionym algorytmem wskazanym w umowie za każdy dzień utrzymywania się długu. Rozliczenie odsetek nastąpi przy wykorzystaniu rachunku rozliczeniowego Pool Leadera.

Bank będzie otrzymywał od Uczestników umowy cash poolingu wynagrodzenie z tytułu świadczenia usługi domestic zero-balancing cash pooling.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm., dalej: ustawa PCC), umowa cash-poolingu nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (dalej: PCC) i w związku z tym po stronie Spółki nie powstanie zobowiązanie z tytułu podatku od czynności cywilnoprawnych w związku z zawarciem i wykonywaniem tej umowy ?

Zdaniem Wnioskodawcy, umowa cash poolingu nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych i w związku z tym po stronie Spółki nie powstanie zobowiązanie podatkowe w podatku od czynności cywilnoprawnych z tytułu przystąpienia do tej umowy lub z tytułu ewentualnych transferów środków pieniężnych na rachunek bankowy Spółki z rachunków pozostałych Uczestników lub z rachunku rozliczeniowego Pool Leadera na podstawie tej umowy.

Spółka wskazuje, iż ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera zamknięty katalog czynności podlegających temu podatkowi. Co do zasady, opodatkowane są czynności, które zostały wymienione w art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wnioskodawca pragnie zaznaczyć, że umowa cash poolingu nie została wymieniona w tym przepisie. Również przedstawiona w niniejszym wniosku konstrukcja domestic zero-balancing cash poolingu, czyli mechanizmu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących w nim podmiotów, w ocenie Spółki, nie odpowiada żadnej z czynności ujętych w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych. Zatem, Spółka nie powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych z tytułu zawarcia przedmiotowej umowy oraz jej późniejszej realizacji.

W ocenie Spółki, spośród czynności cywilnoprawnych wymienionych enumeratywnie w przepisie art. 1 ust. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, stosunek prawny powstający w związku z uczestnictwem w domestic zero-balancing cash poolingu ze względu na swój ekonomiczny charakter najbliższy jest umowie pożyczki lub umowie depozytu nieprawidłowego.

Spółka stoi na stanowisku, iż konstrukcja cash poolingu nie wyczerpuje jednak istotnych znamion instytucji pożyczki uregulowanej w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 ze zm.; dalej: KC). W myśl przepisu art. 720 KC „dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości". W przypadku domestic zero-balancing cash poolingu, brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

W szczególności, w momencie zawarcia umowy cash poolingu, Spółka nie będzie miała wiedzy na temat przyszłych wpływów na jej rachunek, których celem będzie pokrycie ewentualnych sald ujemnych powstałych na rachunku Spółki w ciągu danego dnia roboczego. Kwoty konkretnych transakcji uzależnione będą od ustalonych przez Bank sald na rachunkach Uczestników na koniec danego dnia roboczego.

Wnioskodawca pragnie podkreślić, że w ramach Umowy cash poolingu żaden z Uczestników nie zobowiązuje się do przeniesienia na rzecz Spółki określonej ilości pieniędzy, a po stronie Spółki nie powstaje również zobowiązanie do zwrotu tych kwot. Jednocześnie, Spółka nie będzie miała wiedzy, od którego Uczestnika pochodzą środki ewentualnie wpływające na jej rachunek bieżący w związku z powstałym na nim saldem ujemnym.

Mając powyższe na uwadze, zdaniem Spółki, Umowa cash poolingu nie precyzuje roli, jaką Spółka będzie faktycznie pełnić w trakcie realizacji Umowy cash poolingu (quasi wierzyciela bądź qausi dłużnika), jak również nie określa wartości sum pieniężnych, które Spółka otrzyma wykazując na swoim rachunku saldo ujemne. W ocenie Spółki, brak określenia powyższych elementów stosunku prawnego powstałego pomiędzy Uczestnikami w związku z zawarciem Umowy cash poolingu dyskwalifikuje go z zakresu pojęciowego umowy pożyczki.

Zdaniem Spółki, czynności wynikające z umowy cash poolingu nie pozwalają również na zakwalifikowanie tego stosunku prawnego jako umowy depozytu nieprawidłowego uregulowanego w art. 845 KC. W myśl tej regulacji „jeżeli z przepisów szczególnych albo z umowy lub okoliczności wynika, że przechowawca może rozporządzać oddanymi na przechowanie pieniędzmi lub innymi rzeczami oznaczonymi tylko co do gatunku, stosuje się odpowiednio przepisy o pożyczce (depozyt nieprawidłowy)”, zaś „czas i miejsce zwrotu określają przepisy o przechowaniu”.

Spółka pragnie wskazać, że w cash poolingu biorą udział przynajmniej trzy kategorie podmiotów: podmiot posiadający wolne środki finansowe, podmiot wykazujący ich niedobór oraz bank występujący w roli pośrednika działającego we własnym imieniu. Jak zostało już wykazane powyżej, uczestnictwo w tym mechanizmie prowadzi do powstania określonych praw i obowiązków dla tych podmiotów, jednak zdaniem Spółki, nie można twierdzić, że realizowana jest w ten sposób umowa pożyczki lub depozytu nieprawidłowego. W świetle powołanych definicji cywilnoprawnych umów pożyczki i depozytu nieprawidłowego należy podkreślić, że te czynności prawne składają się z elementów, których nie przewiduje umowa cash poolingu.

Dodatkowo, Spółka pragnie podkreślić, iż tytuły prawne powstania zobowiązań pomiędzy Pool Leaderem a Uczestnikami będą oparte na spłacie wierzyciela (tj. Banku) przez Uczestnika wykazującego saldo dodatnie na rachunku bieżącym, w oparciu o przesłankę wyrażoną w przepisie art. 518 § 1 pkt 1 KC (subrogacja). Oznacza to, iż w każdym momencie wykonywania umowy cash poolingu to Bank pozostanie kredytodawcą. Spłata sald debetowych Uczestników przez Pool Leadera będzie dotyczyła zaspokojenia wierzyciela (Banku), a nie udzielenia pożyczki Uczestnikowi, na którego rachunku bieżącym powstanie saldo ujemne. Zaspokojenie wierzyciela i następujące po nim wejście w prawa zaspokojonego wierzyciela jest odrębną instytucją cywilnoprawną, która została uregulowana w sposób specyficzny na gruncie KC. Jednocześnie, mając na uwadze katalog czynności podlegających podatkowi od czynności cywilnoprawnych, zawarty w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, należy stwierdzić, iż subrogacja nie jest objęta zakresem tej ustawy. W konsekwencji, należy uznać, iż nawet w ramach wykonania umowy cash poolingu, w żadnym momencie nie dojdzie do udzielenia na rzecz Spółki pożyczki lub dokonania depozytu nieprawidłowego na jej rachunek bieżący przez pozostałych Uczestników cash poolingu. W konsekwencji, uczestnictwo Spółki w mechanizmie cash poolingu nie powinno rodzić dla Spółki obowiązku podatkowego w zakresie podatku od czynności cywilnoprawnych, gdyż w jego ramach nie występują czynności lub przepływy środków pieniężnych, które potencjalnie mogłyby zostać zakwalifikowane jako pożyczki lub depozyty nieprawidłowe.

Biorąc powyższe pod uwagę Wnioskodawca jest zdania, iż umowa cash poolingu samoistnie oraz w związku z transferami środków (sald i odsetek) wykonywanymi na rachunek bieżący Spółki z tytułu subrogacji wierzytelności Banku nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Powyższe stanowisko Spółki zostało potwierdzone w licznych interpretacjach wydanych przez organy skarbowe, m.in. w:

• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu w dniu 22 września 2011 r. (nr ILPB2/436-122/11 -2/AJ),
  

• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 29 lipca 2011 r. (nr IPPB2/436-197/11-4/AF),
  

• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora izby Skarbowej w Warszawie w dniu 10 czerwca 2011 r. (nr IPPB2/436-112/11-4/AF),
  

• interpretacji indywidualnej wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie w dniu 16 maja 2011 r. (nr IPPB2/436-96/11-2/AF).
  
  

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749), odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania niniejszej interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Łodzi, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim, ul. Wronia 65, 97-300 Piotrków Trybunalski.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.