INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy, przedstawione we wniosku z dnia 25 stycznia 2008r. (data wpływu 5 lutego 2008r.), uzupełnionym pismem z dnia 25 kwietnia 2008r. (data wpływu), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania odszkodowania za wywłaszczenie w trybie art. 112-128 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami - jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 5 lutego 2008r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług, w zakresie opodatkowania odszkodowania za wywłaszczenie w trybie art. 112-128 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami. Wniosek został uzupełniony przez Wnioskodawcę pismem z dnia 25 kwietnia 2008r. (data wpływu).

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca jest użytkownikiem wieczystym działek sklasyfikowanych w ewidencji jako pastwiska trwałe, grunty orne, łąki trwałe, drogi. Dla terenów tych działek brak aktualnie obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Działki objęte są decyzją Wojewody R z dnia 28 grudnia 1998r. o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej-autostrady płatnej A-4. Z ofertą zakupu prawa wieczystego użytkowania tych działek zwróciła się Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad Oddział w R. Wartość gruntów została oszacowana przez dwóch rzeczoznawców majątkowych - jeden na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad; drugi na zlecenie Wnioskodawcy - zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami. Wartość rynkowa prawa użytkowania gruntów w obu przypadkach nie odbiega od siebie w znaczący sposób. Jednak rzeczoznawca majątkowy sporządzający wycenę na zlecenie Wnioskodawcy w "klauzuli i zastrzeżeniach" zaznaczył, że określone w operacie szacunkowym wartości nie zawierają podatku VAT. W operacie szacunkowym sporządzonym przez drugiego rzeczoznawcę brak takiego zastrzeżenia.

Wnioskodawca zgodził się na wycenę sporządzoną przez GDDKiA zaznaczając, że wartość wynikająca z operatu szacunkowego jest wartością netto, do której w fakturze VAT zostanie doliczony podatek od towarów i usług ze stawką podstawową 22%.Z takim stanowiskiem nie zgadza się Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad twierdząc, że cena rynkowa wynikająca z operatu szacunkowego jest ostateczną ceną jaką może zapłacić za działki, transakcja nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a nawet gdyby była opodatkowana to koszty podatku VAT ponosi Wnioskodawca. W przypadku odrzucenia oferty w cenie łącznej określonej przez rzeczoznawcę majątkowego zostanie przez GDDKiA rozpoczęta procedura wywłaszczeniowa do przedmiotowych działek.

Ponadto w uzupełnieniu Wnioskodawca wskazał, że wymienione w opisie stanu faktycznego grunty – sklasyfikowane w ewidencji gruntów jako drogi – spełniają warunki towarów używanych określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 i ust. 2 oraz w trakcie ich użytkowania nie były ponoszone wydatki na ich ulepszenie, określone w art. 43 ust. 6 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy ewentualne odszkodowanie za wywłaszczenie w trybie art. 112-128 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług...

Zdaniem Wnioskodawcy, odszkodowanie za wykonanie usługi - przeniesienie prawa własności do wieczystego użytkowania gruntów z Wnioskodawcy na GDDKiA w wyniku procesu wywłaszczenia - podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług stawką 22%.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Definicja towarów znajduje się w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT. Pojęcie to obejmuje rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów i statystyce publicznej, a także grunty.

W myśl art. 7 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Z powołanej wyżej regulacji wynika, że w tym przypadku odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Zatem jeśli przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel następuje za odszkodowaniem, to wówczas stanowi ono odpłatną dostawę towarów i ze względu na przedmiot czynność taka jest objęta opodatkowaniem. Jednak opodatkowanie ma miejsce jedynie wtedy, gdy czynność ta zostanie wykonana przez podatnika podatku od towarów i usług, w związku z wykonywaną przez niego działalnością gospodarczą. Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ww. ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na jej cel lub rezultat. Za samodzielnie prowadzoną działalność gospodarczą ustawodawca rozumie również czynności wykonane jednorazowo, w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywanie ich w sposób częstotliwy.

Określony w cyt. ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, iż do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest by czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.

W świetle art. 233 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964r. Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16 poz. 93 ze zm.), w granicach, określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego oraz przez umowę o oddanie gruntu Skarbu Państwa lub gruntu należącego do jednostek samorządu terytorialnego bądź ich związków w użytkowanie wieczyste, użytkownik może korzystać z gruntu z wyłączeniem innych osób. W tych samych granicach użytkownik wieczysty może swoim prawem rozporządzać.

Zacytowane powyżej unormowanie, jak również następne przepisy Kodeksu Cywilnego (art. 234, art. 235, art. 237) kształtujące uprawnienia użytkownika wieczystego na wzór uprawnień właściciela, jak również długi czas trwania użytkowania wieczystego (art. 236 § 1 i 2) przemawiają za uznaniem, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi przeniesienie prawa do rozporządzania tym gruntem jak właściciel. W kwestii tej wypowiedział się Europejski Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 21 kwietnia 2005r. w sprawie C-25/03. ETS przedstawił pogląd, że pojęcie dostawy towaru nie odnosi się do przeniesienia własności w formach przewidzianych we właściwym prawie krajowym, lecz obejmuje każdą czynność polegającą na przeniesieniu dobra materialnego przez stronę, która przyznaje drugiej prawo do faktycznego dysponowania nim, jak gdyby była właścicielem tego dobra.

Problem ten znalazł również swoje rozstrzygnięcie w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 stycznia 2007r. sygn. akt I FPS 1/06, w myśl której należy opowiedzieć się za stanowiskiem, że oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 tej ustawy, a nie świadczenie usług, do którego odnosi się art. 8 ust. 1. W wyniku ustanowienia prawa wieczystego użytkowania dochodzi do ekonomicznego przeniesienia władztwa nad gruntem (towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy) na rzecz użytkownika wieczystego, co pozwala rozporządzać nim jak właściciel. Znajduje to wyraz zarówno w swobodzie korzystania z gruntu i czerpania z niego pożytków w sposób niemalże taki jak w przypadku właściciela tego gruntu, jak również w możliwości przeniesienia takiego władztwa na inny podmiot, tak jak ma to miejsce w przypadku dokonywania sprzedaży gruntu przez właściciela. Właśnie z uwagi na uznanie użytkowania wieczystego za prawo rzeczowe o charakterze zbliżonym do prawa własności, a nie do praw rzeczowych ograniczonych, nie było konieczne odrębne wymienianie tego prawa w definicji dostawy zawartej w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

Z przedmiotowego wniosku wynika, iż w przypadku odrzucenia przez Wnioskodawcę oferty zbycia prawa wieczystego użytkowania gruntu, złożonej przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad o cenie łącznej określonej przez rzeczoznawcę majątkowego, zostanie wszczęta procedura wywłaszczeniowa w trybie art. 112-128 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami, ponieważ przedmiotowa nieruchomość obejmująca działki sklasyfikowane jako pastwiska i łąki trwałe, grunty orne i drogi została objęta decyzją Wojewody R. z dnia 28 grudnia 1998r. o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej - autostrady płatnej A-4.

Zgodnie z art. 112 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz. U. z 2004r. Nr 261, poz. 2603 ze zm.), wywłaszczenie nieruchomości polega na pozbawieniu albo ograniczeniu, w drodze decyzji, prawa własności, prawa użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego na nieruchomości. Wywłaszczenie nieruchomości może być dokonane, jeżeli cele publiczne nie mogą być zrealizowane w inny sposób niż przez pozbawienie albo ograniczenie praw do nieruchomości, a prawa te nie mogą być nabyte w drodze umowy.

W myśl art. 128 ust. 1 ww. ustawy, wywłaszczenie własności nieruchomości, użytkowania wieczystego lub innego prawa rzeczowego następuje za odszkodowaniem na rzecz osoby wywłaszczonej odpowiadającym wartości tych praw. W myśl art. 121 ust. 1 i 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami, przejście prawa własności na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego następuje z dniem, w którym decyzja o wywłaszczeniu nieruchomości stała się ostateczna. Przejście prawa użytkowania wieczystego na rzecz Skarbu Państwa lub na rzecz jednostki samorządu terytorialnego następuje z dniem, w którym decyzja o wywłaszczeniu tego prawa stała się ostateczna, jeżeli prawo użytkowania wieczystego było ustanowione na nieruchomości gruntowej stanowiącej własność innej osoby niż ta, na rzecz której nastąpiło wywłaszczenie.

W przedstawionym stanie faktycznym podmiotem wywłaszczonym będzie Wnioskodawca, będący podatnikiem podatku od towarów i usług, zaś przedmiotem wywłaszczenia będą działki sklasyfikowane jako pastwiska, łąki trwałe, grunty orne oraz drogi – spełniające warunki towarów używanych określone w art. 43 ust. 1 pkt 2, ust. 2 i ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług. Przy czym wywłaszczenie nastąpi w zamian za odszkodowanie.

Wobec powyższego, mając na uwadze szerokie ekonomiczne, a nie cywilistyczne rozumienie pojęcia przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, a także uwzględniając fakt, że definicja towaru, zawarta w art. 2 pkt 6 ustawy o VAT obejmuje grunty, należy uznać, że pozbawienie prawa wieczystego użytkowania gruntu z nakazu władzy publicznej (w drodze decyzji) w zamian za odszkodowanie, stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podlegającą opodatkowaniu według stawki podatku od towarów i usług właściwej dla gruntów, będących przedmiotem wywłaszczenia. Ponieważ nieruchomość będąca przedmiotem wywłaszczenia została objęta decyzją Wojewody R z dnia 28 grudnia 1998r. o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej – autostrady płatnej A-4, z której wynika przeznaczenie tego terenu jako terenu pod zabudowę, to dostawa na skutek wywłaszczenia za odszkodowaniem w części dotyczącej działek sklasyfikowanych jako pastwiska, łąki trwałe, grunty orne podlega opodatkowaniu 22% stawką podatku na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy o VAT w związku z art. 43 ust. 1 pkt 9 tej ustawy.Natomiast w części dotyczącej działek – sklasyfikowanych jako drogi, budowle – spełniające warunki dla uznania ich za towary używane w świetle regulacji zawartych w art. 43 ust. 1 pkt 2, ust. 2 i ust. 6 ustawy o VAT, dostawa na skutek wywłaszczenia za odszkodowaniem korzystać będzie ze zwolnienia od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT w związku z przepisami § 8 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 27 kwietnia 2004r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 97, poz. 970 ze zm.).

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy, iż odszkodowanie za wywłaszczenie stanowi świadczenie usług podlegających opodatkowaniu 22% stawką podatku od towarów i usług należało uznać za nieprawidłowe.

Kwestie interpretacji przepisów w zakresie:

• opodatkowania sprzedaży prawa wieczystego użytkowania gruntów dla Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad z przeznaczeniem na budowę autostrady,
• ustalenia czy wartość rynkowa prawa wieczystego użytkowania gruntów ustalona przez rzeczoznawcę majątkowego stanowi wartość netto czy brutto

zostały zawarte w odrębnych rozstrzygnięciach.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.