INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 04 lutego 2008r. (data wpływu do tut. BKIP 08 lutego 2008r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów 2007r. wartości skradzionego wyłudzonego towaru - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 08 lutego 2008r. wpłynął do tut. Biura wniosek Spółki o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wartości wyłudzonego towaru.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

Wnioskodawca dokonał w księgach odpisu wierzytelności Firmy P. jako nieściągalnej. Odpis w kwocie 258.156,77 zł dokonany został na podstawie dwóch dokumentów wydanych przez Prokuraturę:

• postanowieniu o umorzeniu dochodzenia,
• postanowienia o podjęciu zawieszonego dochodzenia.
  
  

Wierzytelność, która uznana została przez Spółkę jako nieściągalna związana jest z wyłudzeniem dokonanym w 2000r. Przestępstwo polegało na zawarciu umowy na dostawę towarów z osobą podającą się za prezesa Firmy P., posługującą się sfałszowanym dowodem osobistym. Osoba, na której nazwisko wystawiony był dowód osobisty, była wpisana do KRS jako uprawniona do reprezentacji Firmy. Jak Wnioskodawca został poinformowany, transakcja zabezpieczona została wekslem wystawionym przez osobę podającą się za prezesa tej Firmy, zawierającym podpis poświadczony przez notariusza.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy straty powstałe w związku z wyłudzeniem towaru o wartości 314.951,27 zł mogą zostać zakwalifikowane przez Spółkę jako koszt uzyskania przychodów roku 2007...

Zdaniem Wnioskodawcy ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera szczegółowych regulacji odnoszących się do kwalifikowania strat w środkach pieniężnych podatnika do kosztów uzyskania przychodów. W związku z powyższym, dla stwierdzenia czy poniesione przez Wnioskodawcę straty powstałe w rezultacie wyżej opisanego zdarzenia stanowią koszty uzyskania przychodów należy odnieść się do zasad ogólnych zawartych w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Mając na uwadze fakt, że przyczyny straty determinującej jej kwalifikację podatkową stwierdzone zostały w roku 2007, w omawianej sprawie zastosowanie znaleźć powinien art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym w roku 2007. Zgodnie z tym przepisem, za koszty uzyskania przychodów uważa się koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, niewymienione w art. 16 updop.

Praktyka władz skarbowych, oparta na wspomnianych wyżej regulacjach, dopuszcza kwalifikowanie poniesionych przez podatnika strat do kosztów uzyskania przychodów. Istnienie takiej możliwości wynika m. in. z następujących regulacji:

• art. 16 ust. 1 pkt 5 i 6 updop, odnoszących się do kwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów strat w środkach trwałych;
• art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. c) updop, odnoszącym się do kwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów strat ponoszonych przez bank z tytułu gwarancji i poręczeń;
• art. 16 ust. 1 pkt 39 updop, odnoszącym się do kwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności;
• art. 16 ust. 1 pkt 47 updop, odnoszącym się do kwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku ubytków lub niedoborów towarów akcyzowych;
• art. 16 ust. 1 pkt 50 updop, odnoszącym się do kwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów strat powstałych w wyniku utraty lub likwidacji samochodów stanowiących własność podatnika.
  
  

Wnioskodawca uważa, że żaden z powołanych wyżej przepisów szczegółowych nie znajduje zastosowania do straty w towarach, poniesionej przez Spółkę. Nie istnieje również żadna ogólna formuła zakazująca zaliczania tego typu strat do kosztów uzyskania przychodów. Konstrukcja art. 16 ust. 1 updop skłania natomiast do przyjęcia wniosku, że generalnie straty mogą stanowić koszty uzyskania przychodów (z uwzględnieniem wyjątków wyraźnie przewidzianych w art. 16 ust. 1 updop), jeżeli spełniają one ogólne przesłanki kwalifikacyjne, o których mowa w art. 15 ust. 1 updop oraz są właściwie udokumentowane.Na podstawie orzecznictwa sądów administracyjnych, jak również interpretacji wydawanych przez władze podatkowe, Spółka stwierdza, że różnego rodzaju straty ponoszone przez podatnika (przykładowo : straty w środkach obrotowych, straty w środkach trwałych i inne) stanowią jedną z kategorii kosztów uzyskania przychodów. Przyjmuje się jednak, że nie każda strata stanowić będzie koszt podatkowy. Jak zwraca się uwagę, powstanie takiej straty musi zostać racjonalnie uzasadnione przez podatnika.

Na podstawie praktyki władz skarbowych Wnioskodawca stwierdza, że warunkiem dokonania takiej kwalifikacji jest spełnienie następujących warunków:

1. pozostawanie straty w bezpośrednim związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
2. współmierność wysokości straty do wyników finansowych osiąganych przez podatnika,
3. brak winy podatnika w powstaniu straty (tj. strata powinna być wynikiem zdarzenia losowego, któremu trudno było zapobiec, a nie niedochowania należytej staranności przez podatnika) oraz
4. podjęcie przez podatnika odpowiednich czynności zmierzających do ograniczenia straty.
   
   

Zdaniem Spółki poniesiona przez nią strata spełnia wymienione wyżej przesłanki, na dowód czego przedstawia co następuje. Przyczyną powstania straty po stronie Spółki było wyłudzenie towarów przez nieuczciwego kontrahenta. Zdarzenie to związane było z dokonaną sprzedażą materiałów budowlanych. Strata powstała po stronie Spółki w rezultacie oszustwa jest równa wydatkom poniesionym na nabycie towarów, które zostały przekazane kontrahentowi i za które Spółka nie otrzymywała należnego wynagrodzenia. Fakt, ze sprzedaż materiałów budowlanych należy do podstawowej działalności wykonywanej przez Wnioskodawcę, przemawia za przyjęciem wniosku, że strata pozostaje w ścisłym związku z działalnością prowadzona przez Spółkę.

Wydatki poniesione przez Wnioskodawcę na nabycie materiałów budowlanych wynosiły 235.207,88 złotych. Równocześnie, łączne obroty Spółki w roku 2000 osiągnęły poziom 100.064.299,68 złotych. Poniesiona przez Wnioskodawcę strata stanowi zatem zaledwie ułamek procenta łącznych obrotów Spółki w tym roku.

Wnioskodawca podkreśla również, że strata nie była wynikiem jakiegokolwiek zaniedbania ze strony Spółki. Została ona wywołana celowym działaniem zorganizowanej grupy osób, która posłużyła się wyspecjalizowanymi metodami. Popełnienie oszustwa nie było zatem wynikiem jakiegokolwiek zaniedbania ze strony Wnioskodawcy czy też brakiem odpowiednich procedur. Co więcej, Spółka sprzedając towar kontrahentowi, zgodnie ze standardowymi zasadami bezpieczeństwa, w sposób dokładny sprawdziła wiarygodność nabywcy. Następnie podjęła dodatkowe kroki zmierzające do bardziej efektywnego zabezpieczenia spłaty należności. W celu zbadania wiarygodności kontrahenta, w pierwszej kolejności potwierdzona została zgodność danych osoby odpowiedzialnej za reprezentację kontrahenta (zawartych w dowodzie osobistym) z danymi zawartymi w Krajowym Rejestrze Sądowym. Taka metoda weryfikacji danych osobowych kontrahenta jest zgodna z powszechną praktyką obowiązującą wśród przedsiębiorstw dokonujących transakcji o wyższej wartości. Z porównywanych przez Spółkę danych (tj. wypisu z KRS, dowodu osobistego oraz podpisu na umowie) nie wynikała jakakolwiek nieprawidłowość. Wnioskodawca uważa, iż trudno zarzucić mu, że nie dochował w tym przypadku należytej staranności, również ze względu na fakt, że same władze sądownicze dokonały wpisu danych osobowych do urzędowego rejestru na podstawie tego samego sfałszowanego dokumentu. Co więcej, spłata należności zabezpieczona została w dodatkowy sposób – za pomocą weksla wystawionego przez osobę reprezentującą kontrahenta. Dla dodatkowej pewności czynność prawna została zawarta w szczególnej formie – podpis na wekslu został poświadczony przez notariusza. Również w tym przypadku nie doszło do jakiegokolwiek zaniedbania. Spółka zwraca uwagę, że w tej sytuacji osobie posługującej się fałszywym dowodem osobistym udało się wprowadzić w błąd notariusza, a zatem osobę zaufania publicznego, która jest odpowiedzialna za dokładne sprawdzenie tożsamości osoby dokonującej czynności prawnej oraz co więcej – zajmuje się na co dzień weryfikowaniem podobnych (posiada zatem odpowiednia wiedzę i doświadczenie). Świadczy to również o bardzo profesjonalnych metodach użytych przez przestępców do sfałszowania dokumentu. Zdaniem Spółki, fakt ten dodatkowo potwierdza, że uniknięcie strat było praktycznie niemożliwe.

Spółka potwierdza również, że w związku z nieotrzymaniem w terminie płatności, podjęła kroki prawne zmierzające do wyjaśnienia sprawy oraz co za tym idzie – odzyskania należności. Fakt podejrzenia popełnienia przestępstwa został zgłoszony na Policję, zaś ostatecznie sprawa trafiła do prokuratury. W drodze prowadzonego dochodzenia, dopiero w 2007r. udało się dokładnie ustalić stan faktyczny opisany wyżej, o czym Spółka została poinformowana w załączonym do niniejszego wniosku piśmie z dnia 19 lutego 2007r. Mając jednak na uwadze, że postępowanie karne do tej pory nie doprowadziło do wykrycia sprawców przestępstwa, odzyskanie utraconych towarów lub ich równowartości w obecnej chwili wydaje się mało prawdopodobne. W związku z tym, Wnioskodawca odpisał w księgach rachunkowych wspomniane wierzytelności jako nieściągalne.

Równocześnie, mając na uwadze, że:

• strata poniesiona przez Spółkę pozostawała w bezpośrednim związku z prowadzoną przez nią działalnością,
• nie była ona wynikiem nie dołożenia należytej staranności przez Wnioskodawcę (Spółka posiada efektywne procedury weryfikacji danych kontrahentów oraz w przedmiotowej sytuacji podjęła dodatkowe czynności zabezpieczające – tj. uzyskała weksel z podpisem notarialnie poświadczonym),
• Spółka podjęła kroki zmierzające do odzyskania utraconych towarów (bądź ich równowartości),
• w obecnej chwili możliwości odzyskania skradzionych towarów (bądź ich równowartości) są czysto teoretyczne,
  
  

Wnioskodawca powinien mieć możliwość rozpoznania poniesionej straty w wysokości 235.207,88 złotych jako kosztu uzyskania przychodów w roku, w którym ustalone zostały dokładnie przyczyny powstania straty (tj. w roku 2007) przez właściwe organy.

Na tle przedstawionego stanu faktycznego stwierdzam, co następuje:

Z opisu stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, iż Wnioskodawca dokonał w księgach odpisu wierzytelności Firmy P. jako nieściągalnej. Odpis w kwocie 258.156,77 zł dokonany został na podstawie dwóch dokumentów wydanych przez Prokuraturę:

• postanowieniu o umorzeniu dochodzenia,
• postanowienia o podjęciu zawieszonego dochodzenia.
  
  

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a) ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.) nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w ust. 2.

Jak stanowi art. 16 ust. 2 ww. ustawy za wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

1. postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, albo
2. postanowieniem sądu o:
   a) oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości obejmującej likwidację majątku, gdy majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania, lub
   b) umorzeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, gdy zachodzi okoliczność wymieniona pod lit. a), lub
   c) ukończeniu postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku, albo
   
3. protokołem sporządzonym przez podatnika, stwierdzającym, że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty.
   
   

Z powyższego uregulowania wynika, że ustawodawca ściśle określił rodzaj dokumentów jakimi należy udokumentować nieściągalność wierzytelności, aby móc zaliczyć ją do kosztów uzyskania przychodów. Posiadanie przez podatnika postanowienia o umorzeniu dochodzenia i postanowienia o podjęciu zawieszonego dochodzenia nie stanowi podstawy do uznania wierzytelności nieściągalnych za koszt uzyskania przychodów.

Należy jednak zauważyć, iż Wnioskodawca myli pojęcie straty z pojęciem wierzytelności nieściągalnej. Zgodnie z definicją zawartą w internetowym słowniku języka polskiego termin „wierzytelność” oznacza uprawnienie przysługujące wierzycielowi do domagania się od dłużnika spełnienia określonego świadczenia; suma pieniężna, przedmiot odpowiadające wartością tym świadczeniom. „Nieściągalny” to niemożliwy do ściągnięcia, wyegzekwowania. „Strata” oznacza to, co się przestało posiadać; też fakt, że się przestało coś posiadać. A zatem nie są to pojęcia tożsame znaczeniowo.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Wśród wymienionych w tzw. negatywnym katalogu kosztów ujętym w art. 16 ust. 1 w/w ustawy nie wyszczególniono strat w środkach obrotowych. Oznacza to, iż co do zasady straty te, jako związane z prowadzoną działalnością, mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Zaliczenie strat w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów powinno być jednak każdorazowo oceniane w aspekcie:

• całokształtu prowadzonej przez podatnika działalności,
• okoliczności, które spowodowały powstanie straty,
• udokumentowania straty,
• podjętych przez podatnika działań zabezpieczających.
  
  

Przyjmując zatem, iż strata w środkach obrotowych jest konsekwencją prowadzenia działalności gospodarczej podatnika można stwierdzić, iż będzie ona kosztem uzyskania przychodu, o ile jest normalnym następstwem prowadzonej działalności w danej branży, a podatnikowi nie będzie można przypisać winy przy jej powstaniu. Jeśli podatnik zachował należna staranność przeciwdziałającą ewentualnemu wystąpieniu uszczerbku w swoim majątku, to powstałą stratę będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów w kwocie netto w cenie zakupu.

W świetle powyższego:

• za nieprawidłowe uznać należy zaliczenie przez Spółkę do kosztów uzyskania przychodów wartości netto wyłudzonego towaru w cenie sprzedaży, tj. kwoty 258.156,77 zł,
• za prawidłowe należy uznać stanowisko Spółki, iż kosztem uzyskania przychodów może być strata odpowiadająca wartości wyłudzonego towaru netto w cenie zakupu.
  
  

Zważywszy na fakt, iż stosownie do postanowień art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej interpretacja indywidualna zawiera m. in. ocenę stanowiska wnioskodawcy, stanowisko to uznano za prawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku Spółka dołączyła kserokopie dokumentów obrazujących przedstawiony we wniosku stan faktyczny. Należy zauważyć, że wydając interpretację w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach, działając w imieniu Ministra Finansów, nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do oceny tych materiałów: jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawcę i jego stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).
Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a 43-300 Bielsko-Biała.