INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o. przedstawione we wniosku z dnia 29 sierpnia 2008 r. (data wpływu 02.09.2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 02 września 2008 r. został złożony ww. wniosek – uzupełniony pismem z dnia 01 grudnia 2008 r. oraz 05 grudnia 2008 r. – o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

W roku 2001 ujawniony został w Sp. z o.o. niedobór kasowy w kwocie 267.690,73 zł i została wówczas utworzona rezerwa w wysokości powstałego niedoboru, która wyłączona została z kosztów uzyskania przychodów jako podlegająca opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych. W latach 2001-2008 Spółka starała się wyegzekwować zaistniały niedobór od osoby odpowiedzialnej za powstałą szkodę, ale żadne działania sądowe, komornicze, nie spowodowały zwrotu należnej Spółce kwoty. W roku bieżącym, po wielu próbach sprzedaży tej wierzytelności, Spółka ma jedną pozytywną odpowiedź na sprzedaż, ale za cenę niższą niż kwota niedoboru. Ujęcie w księgach tego niedoboru i rozliczenie utworzonej rezerwy w straty, jak również uwzględnienie przychodu z tytułu sprzedaży wierzytelności po niższej cenie wyczerpuje finansowe rozliczenie zaistniałego zdarzenia Spółki.

W piśmie z dnia 01 grudnia 2008 r. Spółka wyjaśniła, iż:

1. Przyczyną powstania niedoboru kasowego było fałszowanie dokumentów kasowych (dowody wpłaty i wypłaty z kasy) przez pracownicę Sp. z o.o. zatrudnionej wówczas na stanowisku księgowa-kasjer.
2. Udokumentowanie niedoboru kasowego nastąpiło w wyniku kontroli wewnętrznej przeprowadzonej w Sp. z o.o. O wynikach kontroli został poinformowany Zarząd i Rada Nadzorcza, która następnie wystąpiła z wnioskiem do Prezydenta Miasta G(…). o oddelegowanie pracowników Wydziału Kontroli i Analiz Urzędu Miasta, w celu przeprowadzenia kontroli gospodarki finansowej Spółki w latach 1998-2001, w wyniku której ustalono niedobór w kwocie 261.329,93 zł.
3. W związku z powstałym niedoborem kasowym przeciwko pracownicy zostało wszczęte dochodzenie zakończone skierowaniem aktu oskarżenia do Sądu Rejonowego w G(…). W dniu 15.02.2002 roku Sąd Rejonowy wydał wyrok, sygn. akt VIIK 1059/01 orzekając oskarżoną winną popełnienia zarzucanego jej aktem oskarżenia czynu i za to na podstawie art. 294 § 1 Kodeksu karnego w zw. z art. 11 § 3 Kodeksu karnego w zw. z art. 12 Kodeksu karnego wymierzył karę 2 (dwóch) lat pozbawienia wolności i karę grzywny. Ponadto Sąd zasądził od skazanej na rzecz Zakładu Utylizacji Odpadów Sp. z o.o. kwotę 261.329,93 zł wraz z ustawowymi odsetkami od dnia wniesienia powództwa. W zakresie powyższego obowiązku Spółka skierowała sprawę do egzekucji komorniczej. Postępowanie zostało umorzone z braku jakiegokolwiek majątku skazanej oraz jej męża, przeciwko któremu Spółka dochodziła klauzuli wykonalności na możliwość zaspokojenia wierzytelności również z jego majątku. W celu zachowania należytej staranności przy wyegzekwowaniu zadłużenia w dniu 21.05.2007 roku Sp. z o.o. zawarła umowę z firmą windykacyjną w zakresie odzyskiwania należności od dłużników. Firma windykacyjna w sporządzanych cyklicznie raportach informowała o sytuacji majątkowej dłużniczki. Ponadto ze strony firmy windykacyjnej podejmowane były próby częściowej egzekucji w celu nakłonienia dłużniczki do spłaty. Niestety wszelkie próby wyegzekwowania należności na rzecz Sp. z o.o. okazały się bezskuteczne. W roku 2008 firma windykacyjna ponownie złożyła wniosek egzekucyjny do komornika celem przeprowadzenia wobec dłużniczki postępowania egzekucyjnego do ruchomości, wierzytelności dłużnika wynagrodzenia za pracę, zwrot podatku. Komornik w odpowiedzi na złożony wniosek poinformował firmę windykacyjną o bezskutecznej egzekucji z uwagi na to, że dłużnik nie posiada:

nnsp  - żadnych ruchomości podlegających zajęciu w świetle art. 824 § 1 pkt 3, mieszka w lokalu stanowiącym własność jej brata,
nnsp  - nigdzie nie pracuje i utrzymuje się z dochodów męża.

W piśmie z dnia 05 grudnia 2008 r. Spółka wskazała, iż:

1. Powstały niedobór w kwocie 261.329,93 zł powstał w okresie od grudnia 1998 roku do 31 lipca 2001 roku. Pracownik zatrudniony na stanowisku księgowa-kasjer miał podpisaną deklarację o odpowiedzialności materialnej za powierzone mienie w wyżej wymienionym okresie.
2. W okresie, w którym powstał ww. niedobór, funkcję kontrolną sprawował z racji zajmowanego stanowiska główny księgowy, zgodnie z podpisanym zakresem czynności i odpowiedzialności w zakresie spraw ekonomicznych i finansowych, gdzie szczegółowo zawarto odpowiedzialność za prawidłowo prowadzoną gospodarkę kasową w Sp. z o.o. Po ujawnieniu i potwierdzeniu zarzutów protokołem kontrolnym wobec pracownika zajmującego stanowisko księgowa-kasjer, główny księgowy został zwolniony dyscyplinarnie.
3. W związku z przedawnieniem się okresu przechowywania dokumentacji, Spółka nie posiada dokumentacji potwierdzającej kontrolę gospodarki finansowo-kasowej Sp. z o.o. w ww. okresie. Jedynym dokumentem, jaki Spółka posiada, jest oświadczenie Głównego Księgowego, iż mechanizm kradzieży oparty był na takim manipulowaniu dowodami kasowymi, że nie było to możliwe do wykrycia przy użyciu zwykle stosowanych środków nadzoru.

Z protokołu kontroli problemowej Sp. z o.o. przeprowadzonej przez pracowników Wydziału Kontroli Urzędu Miasta G(…). wynika, że w roku 1999 pomimo, iż Spółka nie spełniała warunków do badania bilansu, Rada Nadzorcza wraz z Zarządem Sp. z o.o. wystąpiła o przeprowadzenie takiego badania. Jednakże to badanie również nie ujawniło żadnych nieprawidłowości w funkcjonowaniu gospodarki finansowo-kasowej Spółki .

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zaistniały niedobór kasowy w kwocie 267.690,73 zł, sprzedany jako wierzytelność osoby prawnej po niższej cenie, stanowić będzie stratę i czy strata ta stanowić będzie koszt uzyskania przychodów w rozumieniu prawa podatkowego...

Zdaniem Wnioskodawcy, wartość sprzedanej wierzytelności osoby prawnej po niższej cenie niż powstały niedobór kasowy stanowić będzie koszt uzyskania przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (…).

Konstrukcja przepisu dotyczącego kosztów uzyskania przychodów daje podatnikowi możliwość odliczenia dla celów podatkowych wszelkich kosztów (nie wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), pod warunkiem, że wykaże ich bezpośredni bądź pośredni związek z prowadzoną działalnością, a ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Tak więc kosztami uzyskania przychodów są wszelkie, racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów, z wyjątkiem wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),
• jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,
• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,
• został właściwie udokumentowany,
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.
  
  

Wśród kosztów wymienionych w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust, 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty podatkowe, nie wyszczególniono strat w środkach obrotowych. Niemniej każdy przypadek oraz każde tego rodzaju zdarzenie należy rozpatrywać i oceniać indywidualnie, jako konkretny przypadek z uwzględnieniem okoliczności faktycznych badanej sprawy.

Pojęcie straty jako kosztu uzyskania przychodów nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Definicja straty określona w art. 7 ust. 2 ww. ustawy odnosi się bowiem wyłącznie do wyniku działalności podatnika.

Niemniej zaliczenie strat w środkach obrotowych do kosztów uzyskania przychodów powinno być każdorazowo oceniane w aspekcie:

• całokształtu prowadzonej przez podatnika działalności,
• okoliczności, które spowodowały powstanie straty,
• udokumentowania straty,
• podjętych przez podatnika działań zabezpieczających.
  
  

W świetle powyższego, nie w każdej sytuacji straty w środkach obrotowych mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów. Przyjmuje się, iż dla celów podatkowych tylko kradzież powstałą na skutek zdarzeń nieprzewidywalnych, nie do uniknięcia, na którą podatnik nie ma wpływu, można uznać za zdarzenie losowe, które uzasadnia zaliczenie powstałej straty w ciężar kosztów uzyskania przychodów. Niektóre rodzaje strat w środkach obrotowych mogą więc nie stanowić kosztów uzyskania przychodów z uwagi na okoliczności faktyczne powstania strat i ich udokumentowanie oraz istnienie winy podatnika lub jego pracowników w procesie ich powstawania.

Na podstawie art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych podatnicy są obowiązani m. in. do prowadzenia ewidencji rachunkowej, zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy. Odrębnymi przepisami, o których mowa powyżej, są przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t. j. Dz. U z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.).

W myśl art. 4 ust. 1 ustawy o rachunkowości, jednostki obowiązane są stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy. Zgodnie natomiast z treścią art. 4 ust. 5 ww. ustawy, odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą, w tym z tytułu nadzoru, ponosi kierownik jednostki. Odpowiedzialność spoczywa na kierowniku jednostki również wtedy, gdy obowiązki w tym zakresie zostaną powierzone innej osobie.

Argumentem przemawiającym za nieuznaniem przedmiotowej straty za koszt uzyskania przychodu jest brak należytej staranności dla zapobieżenia powstaniu niedoboru kasowego. Należy bowiem zauważyć, że kosztem podatkowym może być tylko taka strata, która jest następstwem zdarzeń (w postaci działania lub zaniechania) niezależnych od woli podatnika.

Z przedstawionego przez Spółkę stanu faktycznego wynika, że prowadzeniem kasy zajmował się ten sam pracownik (zatrudniony na stanowisku księgowa-kasjer) a proceder fałszowania dokumentów kasowych (dowodów wpłaty i wypłaty z kasy) trwał blisko 3 lata. Jeden pracownik był zatem odpowiedzialny za prowadzenie kasy oraz sporządzanie dokumentacji finansowej. Wykonywanie tych wszystkich czynności przez jedną osobę mogło zatem przyczynić się do procederu dokonywania przez tego pracownika przywłaszczeń środków pieniężnych z kasy Spółki oraz fałszowania dokumentacji księgowej w taki sposób, aby przywłaszczenie to nie zostało wykryte.

Mając na uwadze powyższe stwierdzić należy, że strata w środkach pieniężnych – powstała na skutek przywłaszczenia kwot pieniężnych przez pracownika, w sytuacji niedostatecznego wypełniania funkcji kontrolnych i nadzoru nad działaniami pracownika – nie może stanowić dla Spółki kosztu uzyskania przychodu.

Natomiast sprzedaż wierzytelności po niższej cenie stanowić będzie przychód Spółki.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.