INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Sądu, przedstawione we wniosku z dnia 21 stycznia 2009 roku (data wpływu 26 stycznia 2009 roku) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia sposobu opodatkowania wynagrodzenia radcy prawnego świadczącego pomoc prawną z urzędu – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 stycznia 2009 roku został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie ustalenia sposobu opodatkowania wynagrodzenia radcy prawnego świadczącego pomoc prawną z urzędu.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Postanowieniem zawartym w wyroku z dnia 15 grudnia 2004 r. Sąd Rejonowy przyznał radcy prawnemu od Skarbu Państwa kwotę 1.800 zł tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej powodowi z urzędu.

W dniu 22 maja 2006 r. wpłynęła do Sądu Rejonowego faktura /AT wystawiona przez spółkę jawną w której jednym ze wspólników jest radca prawny któremu przyznano wynagrodzenie, na kwotę brutto 1.800 zł. Jako tytuł zapłaty wskazano zastępstwo procesowe w sprawie określonej w postanowieniu.

Zarządzeniem z dnia 15 maja 2007 r. polecono Oddziałowi Finansowo - Rachunkowemu Sądu Rejonowego dokonanie wypłaty przyznanego radcy prawnemu wynagrodzenia.

W lipcu 2008 r. do Sądu wpłynęło pismo spółki jawnej, do którego została załączona faktura korygująca do faktury uprzednio wystawionej. Korektę sporządzono w oparciu o interpretację przepisów prawa podatkowego ITPB1/415-63/08/MR oraz ITPP2/443-75/08/IK wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy. W piśmie tym wskazano, że uprzednio wystawiona faktura, do której dokonano korekty, została zaewidencjonowana w księgach spółki, w związku z czym wystąpiła konieczność jej skorygowania. W dniu 30 czerwca 2005 r. radca prawny wystawił rachunek na kwotę 1.800 zł. Pismem z dnia 22 października 2008 r. Sąd zwrócił się z prośbą do radcy prawnego o wystawienie faktury VAT celem zapłaty.

W dniu 1 grudnia 2008 r. wpłynęło do Sądu pismo radcy prawnego, do którego załączona została faktura VAT ponownie wystawiona przez spółkę jawną tytułem zastępstwa procesowego z urzędu. W piśmie tym radca prawny zakwestionował zasadność stanowiska Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy wyrażonego w przywołanych wyżej interpretacjach powołując się na pogląd Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie zawarty w wyrokach z dnia 31 stycznia 2007 r. sygn. akt I SA/Lu 781/06 i z dnia 09 lutego 2007 r. sygn. akt l SA/Lu 779/06. Radca prawny wskazał, iż zawód wykonuje wyłącznie w ramach spółki jawnej, zgodnie z treścią art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych przedsiębiorcą jest zatem wyłącznie ta spółka. On natomiast jest jedynie jej wspólnikiem i stąd nie prowadzi odrębnej od niej działalności. Radca prawny podniósł nadto, iż normy obowiązującego prawa nie wprowadzają rozróżnienia sytuacji prawnej radców prawnych udzielających pomoc prawnej z wyboru i z urzędu.

Z dniem 1 stycznia 2009 r. zobowiązania po zniesionym Sądzie Rejonowym przejął nowoutworzony Sąd Rejonowy.

Z uwagi na możliwość występowania w innych sprawach sądowych radcy prawnego przewidywane jest przyznanie orzeczeniem Sądu następnych należności za udzieloną pomoc prawną z urzędu. Ponadto przewidywane jest, że inni radcy prawni i adwokaci prowadząc działalność gospodarczą jako spółki prawa handlowego będą w ten sam sposób wystawiać faktury VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy przyznana postanowieniem Sądu opłata za udzielenie z urzędu pomocy prawnej przez radcę prawnego wykonującego zawód w osobowej spółce handlowej - spółce jawnej jest przychodem podlegającym opodatkowaniu stosownie do treści art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych czy też przychodem radcy prawnego z działalności wykonywanej osobiście w rozumieniu art. 13 pkt 6 ww. ustawy...

Zdaniem Wnioskodawcy, należności za udzielenie pomocy prawnej z urzędu przez radcę prawnego wykonującego ten zawód wyłącznie w ramach spółki jawnej są przychodem podlegającym opodatkowaniu na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Istotą instytucji pomocy prawnej z urzędu nie jest zlecenie (nakazanie) adwokatowi lub radcy prawnemu wykonania określonych czynności, o których mowa w art. 13 pkt 6 ww. ustawy, ale umożliwienie stronie lub oskarżonemu skorzystania z fachowej pomocy prawnej bez ponoszenia związanych z tym kosztów. Sąd nie wyznacza osoby adwokata lub radcy prawnego, który ma świadczyć pomoc prawną, ale robi to okręgowa rada adwokacka lub okręgowa izba radców prawnych albo prezes sądu. Te same organy podejmują również decyzje o zmianach tych osób. Ponadto sam radca lub adwokat, mając na uwadze rodzaj i charakter powierzonej mu sprawy oraz interes klienta decyduje o rodzaju podejmowanych czynności. Przyjęcie jako podstawy opodatkowania art. 13 pkt 6 ustawy, w przypadku wykonywania przez adwokata lub radcę prawnego zawodu w ramach spółki jawnej rodziłoby po stronie takiego adwokata czy radcy prawnego konieczność zarejestrowania się jako podmiot prowadzący odrębną od spółki jawnej działalność tylko po to aby uzyskać od sądu przyznane mu orzeczeniem wynagrodzenie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Świadczenie pomocy prawnej z urzędu regulują przepisy ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 r. Nr 43, poz. 296 ze zm.), ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1059 ze zm).

Zgodnie z § 15 pkt 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.) koszty nieopłaconej pomocy prawnej ponoszone przez Skarb Państwa obejmują niezbędne, udokumentowane wydatki radcy prawnego.

Analiza przytoczonych powyżej przepisów jednoznacznie wskazuje zatem, iż pomocy prawnej z urzędu, na zlecenie sądu, udziela osobiście radca prawny a nie spółka, nawet w sytuacji gdy radca ten jest wspólnikiem spółki; ewentualnie wyznaczony przez radcę prawnego zastępca, po udzieleniu substytucji. Na podkreślenie zasługuje także fakt, iż wykonywanie zarówno zawodu radcy prawnego jest nieodłącznie związane z osobistą odpowiedzialnością (dyscyplinarną, cywilną…).

Przechodząc na grunt przepisów prawa podatkowego stwierdzić należy, iż w myśl art. 10 ust. 1 pkt 2 i 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) źródłami przychodów są m.in.:

pkt 2 – działalność wykonywana osobiście,

pkt 3 – pozarolnicza działalność gospodarcza.

Zgodnie z art. 5a pkt 6 ww. ustawy przez działalność gospodarczą albo pozarolniczą działalność gospodarczą należy rozumieć działalność zarobkową:

1. wytwórczą, budowlaną, handlową, usługową,
2. polegającą na poszukiwaniu, rozpoznawaniu i wydobywaniu kopalin ze złóż,
3. polegającą na wykorzystywaniu rzeczy oraz wartości niematerialnych i prawnych

prowadzoną we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9.

Przepis art. 13 pkt 6 ww. ustawy stanowi, iż za przychody z działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 2, uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9. Z powyższych przepisów wynika, iż pozarolnicza działalność gospodarcza oraz działalność wykonywana osobiście stanowią odrębne źródła przychodu.

Podkreślenia wymaga, iż w uregulowaniach prawa podatkowego nie ma przeszkód, aby osoby prowadzące działalność gospodarczą równocześnie wykonywały na zlecenie sądu, prokuratury, czy też ww. organów władzy określone czynności i osiągały z tego tytułu przychody, o których mowa w art. 13 pkt 6 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten nie zawiera żadnych wyłączeń.

W przypadku bowiem świadczenia pomocy prawnej z urzędu nie ma znaczenia fakt, czy radca prawny jest wspólnikiem spółki jawnej, gdyż to on osobiście świadczy pomoc prawną z urzędu. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od fizycznej, o czym mowa wyżej, kwalifikują uzyskane w ten sposób przychody do przychodów z działalności wykonywanej osobiście.

Zakwalifikowanie przychodów do działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 6 ww. ustawy powoduje, iż na sądach, prokuraturach, czy też organach władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, jako płatnikach dokonujących wypłat z powyższego tytułu ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. Zaliczkę od dochodów, o których mowa w ust. 1, obliczoną w sposób określony w tym przepisie, zmniejsza się, z zastrzeżeniem art. 27b ust. 1 pkt 2 i ust. 2, o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne pobranej przez płatnika, o którym mowa w ust. 1, zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. (art. 41 ust. 1a ww. ustawy)

Na podstawie art. 42 ust. 1 powoływanej ustawy, płatnik ma (w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu w którym zaliczkę pobrano) obowiązek przekazania pobranej zaliczki na rachunek urzędu skarbowego właściwego według siedziby płatnika. W terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym, płatnik ma obowiązek przesłać podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania podatnika, imienne informacje o wysokości dochodu na formularzu PIT-11. Jednocześnie podatnik osiągający przedmiotowe dochody obowiązany jest wykazać je w zeznaniu rocznym, wraz z innymi dochodami uzyskanymi w roku podatkowym.

Zasadnym jest dodać, iż przedmiotu niniejszej interpretacji nie stanowi ocena prawidłowości rozliczeń finansowych Wnioskodawcy z radcą prawnym oraz ze spółką jawną, w której jest on wspólnikiem.

Odnosząc się natomiast do wskazanych przez Wnioskodawcę wyroków Sądu, należy stwierdzić, iż wyroki wiążą w sprawie, w której zostały wydane i nie są źródłem prawa powszechnie obowiązującego; tym samym nie stanowią podstawy wydania interpretacji indywidualnej.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej powoduje, że niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, ul. Staromłyńska 10, 70-561 Szczecin po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.