INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Sądu przedstawione we wniosku z dnia 19 czerwca 2009 r. (data wpływu 26 czerwca 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym należności wypłacanych ławnikom i biegłym sądowym – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 26 czerwca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie opodatkowania zryczałtowanym podatkiem dochodowym należności wypłacanych ławnikom i biegłym sądowym.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Sąd wypłaca rekompensaty ławnikom oraz wynagrodzenie biegłym sądowym uznawane, w świetle art. 13 pkt 5 i 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście.

Ławnikowi za czas wykonywania czynności w sądzie przysługuje rekompensata pieniężna, której zasady wypłacania oraz wysokość regulują przepisy art. 158-175 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.).

Z art. 172 § 4 ustawy o ustroju sądów powszechnych wynika, iż za czas wykonywania czynności w sądzie ławnikowi przysługuje rekompensata w wysokości 1,9% podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego. Aktualnie podstawą ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego w danym roku jest przeciętne wynagrodzenie w II kwartale roku poprzedniego, ogłoszone w Monitorze Polskim przez Prezesa GUS, tj. przeciętne wynagrodzenie w II kwartale 2008 r. wynosiło 2.951,36 zł (M.P. Nr 61, poz. 546). Zatem wysokość rekompensaty pieniężnej przysługującej ławnikowi za udział w rozprawie wynosi aktualnie 56,08 zł. Ławnik może uczestniczyć w rozprawach w wymiarze do 12 dni w ciągu roku, natomiast liczba dni może zostać zwiększona tylko z ważnych przyczyn. Wobec tego miesięczna należność ławnika na ogół nie przekracza kwoty 200 zł.

Sąd na podstawie właściwych przepisów zleca również biegłym sądowym wykonanie określonych czynności w postępowaniu sądowym, za które określa wynagrodzenie w wydanym postanowieniu. Wysokość wynagrodzenia biegłego regulują przepisy zawarte w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 grudnia 1975 r. w sprawie kosztów przeprowadzania dowodu opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 46, poz. 254 ze zm.). Biegły sądowy wykonuje na polecenie sądu określone czynności, któremu jest podporządkowany jako organowi władzy. Na wysokość miesięcznej należności biegłego ma wpływ ilość opinii sporządzanych w różnych sprawach. Na koniec miesiąca można jednoznacznie określić kwotę, jaka miesięcznie przysługuje biegłemu.

Przychody z działalności wykonywanej osobiście przez ławnika lub przez biegłego sądowego niejednokrotnie nie przekraczają kwoty 200 zł miesięcznie, jednak podstawą osiągnięcia przychodu nie jest formalnie zawarta umowa, a powołanie bądź zlecenie wykonania czynności przez określony w ustawie organ.

Od dnia 1 stycznia 2009 r. obowiązuje dodany do art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wprowadzający zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów z działalności wykonywanej osobiście, o których mowa w art. 13 pkt 2 lub pkt 5-9, jeżeli suma należności określonych w umowie lub umowach zawartych z osobą niebędącą pracownikiem płatnika z tego samego tytułu nie przekracza miesięcznie od tego samego płatnika kwoty 200 zł – pobiera się zryczałtowany podatek w wysokości 18% bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania (art. 30 pkt 3 tej ustawy).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy właściwym jest zastosowanie art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do przychodów działalności wykonywanej osobiście przez ławników i biegłych sądowych mimo, iż Sąd nie zawiera z nimi formalnej umowy, lecz na podstawie aktu powołania ławnika zawiadamia o terminie rozprawy lub postanowieniem Sądu zleca wykonanie opinii biegłemu...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, Sąd, jako płatnik zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od przychodów wypłaconych na podstawie art. 13 pkt 5 i 6 tej ustawy, powinien odprowadzić zaliczkę na podatek dochodowy pomniejszoną o koszty uzyskania przychodów zgodnie z art. 22 ust. 9 pkt 4 i 5 ustawy w przypadku wypłaty należności w kwocie przekraczającej 200 zł miesięcznie. Jednak w przypadku wypłaty kwoty do 200 zł miesięcznie na rzecz ławnika lub biegłego, zgodnie z art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, można zastosować zryczałtowaną formę podatku dochodowego w wysokości 18% bez pomniejszania przychodu o koszty uzyskania.

Wprawdzie podstawy przychodu ławników i biegłych sądowych nie stanowi formalnie zawarta umowa, ale racjonalny ustawodawca, odnosząc się wprost w art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych do należności wykazanych w art. 13 pkt 5-7 ustawy, działał ze świadomością, że podmioty w nim wymienione nie zawierają umowy lub umów.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Stosownie do przepisu art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody z wyjątkiem dochodów zwolnionych na podstawie art. 21, 52, 52a i 52c wymienionej ustawy oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z artykułem 10 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych źródłem przychodów jest działalność wykonywana osobiście.

Do tej kategorii przychodów, stosownie do treści art. 13 pkt 5 ww. ustawy, należy zakwalifikować przychody otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych lub obywatelskich, bez względu na sposób powoływania tych osób, nie wyłączając odszkodowania za utracony zarobek, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 7.

Natomiast w myśl art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody z działalności wykonywanej osobiście uważa się przychody osób, którym organ władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, sąd lub prokurator, na podstawie właściwych przepisów, zlecił wykonanie określonych czynności, a zwłaszcza przychody biegłych w postępowaniu sądowym, dochodzeniowym i administracyjnym oraz płatników, z zastrzeżeniem art. 14 ust. 2 pkt 10, i inkasentów należności publicznoprawnych, a także przychody z tytułu udziału w komisjach powoływanych przez organy władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, z wyjątkiem przychodów, o których mowa w pkt 9.

Zakwalifikowanie przychodów do działalności wykonywanej osobiście, o której mowa w art. 13 pkt 5 lub 6 ww. ustawy powoduje, iż na sądach, prokuraturach, czy też organach władzy lub administracji państwowej albo samorządowej, jako płatnikach dokonujących wypłat z powyższego tytułu ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W myśl tego przepisu, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, osoby prawne i ich jednostki organizacyjne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które dokonują świadczeń z tytułu działalności, o której mowa w art. 13 pkt 2 i 4-9 oraz art. 18, osobom określonym w art. 3 ust. 1, są obowiązane jako płatnicy pobierać, z zastrzeżeniem ust. 4, zaliczki na podatek dochodowy, stosując do dokonywanego świadczenia, pomniejszonego o miesięczne koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 9 oraz o potrącone przez płatnika w danym miesiącu składki, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), najniższą stawkę podatkową określoną w skali, o której mowa w art. 27 ust. 1. Zaliczkę od dochodów, o których mowa w ust. 1, obliczoną w sposób określony w tym przepisie zmniejsza się o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w art. 27b, pobranej ze środków podatnika przez płatnika, o którym mowa w ust. 1 (art. 41 ust. 1a ww. ustawy).

Jednakże, w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2009 r., ustawodawca ukonstytuował w art. 30 ust. 1 pkt 5a ww. ustawy odmienne zasady opodatkowania dla przychodów z działalności wykonywanej osobiście spełniających określone warunki.

Zgodnie z tym przepisem od dochodów (przychodów) z tytułu, o którym mowa w art. 13 pkt 2 lub 5-9, jeżeli suma należności określonych w umowie lub w umowach zawartych z osobą niebędącą pracownikiem płatnika z tego samego tytułu nie przekracza miesięcznie od tego samego płatnika kwoty 200 zł pobiera się zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 18% przychodu. Zryczałtowany podatek od wyżej wymienionych przychodów pobierany jest bez pomniejszania tych przychodów o koszty ich uzyskania (art. 30 ust. 3 ustawy). Dodatkowo, przychody te nie łączą się z dochodami podlegającymi opodatkowaniu według skali podatkowej, co wynika z art. 30 ust. 8 ustawy.

Z kolei przepis art. 41 ust. 4 ustawy obliguje płatnika do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od dokonywanych wypłat (świadczeń) lub stawianych do dyspozycji podatnika pieniędzy lub wartości pieniężnych z ww. tytułu. Płatnik przekazuje kwoty zryczałtowanego podatku dochodowego w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano podatek na rachunek urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę, miejsce prowadzenia działalności lub miejsce zamieszkania płatnika (art. 42 ust. 1 ustawy). Dodatkowo płatnik do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym przesyła deklarację roczną o zryczałtowanym podatku dochodowym do urzędu skarbowego właściwego ze względu na siedzibę, miejsce prowadzenia działalności lub miejsce zamieszkania płatnika, co bezpośrednio wynika z art. 42 ust. 1a ustawy.

W opisie stanu faktycznego wskazano, że Sąd wypłaca wynagrodzenie dla biegłych sądowych, którym zlecił wykonanie określonych czynności w postępowaniu sądowym oraz rekompensaty dla ławników.

Wynagrodzenie biegłych określane jest na podstawie dekretu z dnia 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym (Dz. U. Nr 49, poz. 445 ze zm.). Zgodnie z art. 10 ust. 1 ww. dekretu, wysokość wynagrodzenia biegłego za wykonaną pracę określa sąd, uwzględniając wymagane od biegłego kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii nakład pracy i poświęcony czas, a także w miarę potrzeby pokrycie wydatków niezbędnych do wykonania zleconej pracy.

W myśl art. 15 ust. 1 dekretu, należności świadków, biegłych i stron przyznaje i ustala sąd, a na rozprawie przewodniczący kompletu orzekającego. W przypadkach zgłoszenia żądania po zamknięciu rozprawy należności może przyznać i ustalić także kierownik sądu.

W odniesieniu do wynagradzania ławników należy odnieść się do przepisu art. 172 § 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. Nr 98, poz. 1070 ze zm.), zgodnie z którym wysokość rekompensaty dla ławników biorących udział w rozpoznawaniu spraw w sądach powszechnych, za jeden dzień pełnienia obowiązków ławnika, wynosi 1,9% podstawy ustalenia wynagrodzenia zasadniczego sędziego, o której mowa w art. 91 § 1c.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż biegli oraz ławnicy wykonują czynności każdorazowo na zlecenie sądu. Wysokość ich wynagrodzenia nie jest ustalana na podstawie umowy. Wynagrodzenie biegłych nie jest określone w stałej wysokości, jego wysokość uzależniona jest m.in. od wymaganych kwalifikacji, nakładu pracy, poświęconego czasu. Natomiast wysokość miesięcznego wynagrodzenia ławników uzależniona jest od ilości posiedzeń w danym miesiącu.

Analiza normy wyrażonej w cytowanym art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy wykazuje, że opodatkowanie zryczałtowanym podatkiem dochodowym ma miejsce, gdy:

• umowa lub umowy zawarte są z osobą niebędącą pracownikiem płatnika,
• suma należności określona w umowie lub umowach z tego samego tytułu nie przekracza miesięcznie od tego samego płatnika kwoty 200 zł,
• wysokość należności za miesiąc musi wynikać z umowy (umów).

Przepis ten może mieć zastosowanie do dochodów z tytułów określonych w art. 13 pkt 2 lub pkt 5-9 cytowanej ustawy, zatem przy spełnieniu wskazanych warunków mógłby obejmować również dochody o których mowa w pkt 5 i pkt 6 art. 13 ustawy.

Ponadto, mimo iż Wnioskodawca nie zawiera umowy z biegłymi i ławnikami to jednak zleca im wykonanie określonych czynności lub wzięcie udziału w posiedzeniu sądu. Niemniej jednak, skoro z tych zleceń nie wynika należność określona za miesiąc, to oznacza, że nie są spełnione warunki do zastosowania opodatkowania zryczałtowanego na podstawie tego przepisu.

W kontekście przedstawionego we wniosku stanu faktycznego oznacza to, że przepis art. 30 ust. 1 pkt 5a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie ma zastosowania do wypłat dokonywanych na rzecz biegłych sądowych i ławników.

W konsekwencji, na Wnioskodawcy ciąży obowiązek określony w art. 41 ust. 1 ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Złożenie przez Wnioskodawcę fałszywego oświadczenia, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, postępowania kontrolnego organu kontroli skarbowej oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej – powoduje, iż niniejsza interpretacja indywidualna nie wywołuje skutków prawnych (art. 14b § 4 Ordynacji podatkowej).

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku, ul. H. Sienkiewicza 84, 15-950 Białystok, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.