INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 8 października 2009 r. (data wpływu 12 października 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania usługi cash poolingu - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 12 października 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowania usługi cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka w dniu 10 czerwca 2009 roku przystąpiła do funkcjonującej w grupie kapitałowej „P.” S.A. umowy cash poolingu. Struktura tej umowy oparta jest o mechanizm prawny, zdefiniowany w prawie cywilnym jako subrogacja, czyli wstąpienie w prawa zaspokojonego wierzyciela poprzez spłacenie cudzego długu.

Usługa ta świadczona jest przez bank na rzecz grupy podmiotów powiązanych. „P.” S.A. w strukturze tej pełni funkcję agenta struktury, natomiast Spółka jest jednym z uczestników usługi cash poolingu.

Rozliczenia w ramach tego systemu oparte są na bilansowaniu sald debetowych i kredytowych oraz odpowiednie przypisanie odsetek z tytułu występowania tych sald.

W związku z wątpliwościami dotyczącymi rozliczeń podatkowych w zakresie powyższej sprawy, Spółka wystąpiła do Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy za pośrednictwem Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu i otrzymała interpretacje indywidualne:

1. ITPB3/423-295/09/MK z dnia 25 sierpnia 2009 r.
2. ITPB3/423-295a/09/MK z dnia 25 sierpnia 2009 r.
3. ITPB2/436-89/09/PS z dnia 28 sierpnia 2009 r.

Obok uczestnictwa w powyżej opisanej strukturze cash poolingu, Spółka zamierza także podpisać z innym bankiem mającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (zwanym dalej: „Bankiem") wspólnie z innymi mającymi siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej spółkami z grupy kapitałowej „P.” S.A. (zwanego dalej: „P."), występującego również w roli Agenta cash poolingu, (powiązanymi kapitałowo w rozumieniu art. 11 ust. 5a UPDOP) (zwanymi dalej „Posiadaczami Rachunku") umowę na opisaną poniżej usługę cash poolingu (zwaną dalej: „Umową"). Umowa ma na celu optymalizację wykorzystania środków pieniężnych będących w dyspozycji Posiadaczy Rachunków oraz efektywne zarządzanie tymi środkami i poprawę płynności finansowej Posiadaczy Rachunków.

Na podstawie odrębnych umów bieżących rachunków bankowych zawartych przez Bank z Posiadaczami Rachunków tzn. „P.” i pozostałymi spółkami (w tym również ze Spółką po przystąpieniu do tej struktury cash poolingu), Bank przechowuje środki pieniężne Posiadaczy Rachunków i dokonuje na ich zlecenie rozliczeń pieniężnych. Agent posiada w Banku dwa rachunki: jeden jako Posiadacz Rachunku, a drugi jako Agent (zwany dalej: „Rachunkiem Agenta"). Na koniec każdego dnia roboczego będą dokonywane dwa rodzaje czynności prawnych pomiędzy Bankiem a Agentem oparte na instytucjach przelewu (cesji) wierzytelności i przejęcia długu (w zależności od tego, czy stan rachunku danego Posiadacza Rachunku będzie wykazywał saldo dodatnie czy ujemne).

W ramach pierwszego rodzaju czynności Bank przeniesie na Agenta wszystkie wierzytelności przysługujące mu wobec Posiadaczy Rachunków (zwane dalej: „Wierzytelnościami") z wyłączeniem Wierzytelności wobec Agenta oraz dokona przeksięgowania na Rachunek Agenta wierzytelności przysługującej Bankowi wobec Agenta z tytułu ujemnego salda na jego Rachunku. Z tytułu nabycia Wierzytelności Agent zapłaci Bankowi cenę w wysokości ich wartości nominalnej. Cena zostanie zapłacona przez obciążenie Rachunku Agenta.

Drugi rodzaj czynności polegać będzie na przejęciu przez Agenta od Banku zobowiązań Banku wobec Posiadaczy Rachunków (zwanych dalej: „Długami") z wyłączeniem Długu wobec Agenta, a Bank dokona przeksięgowania na Rachunek Agenta Długu Banku wobec Agenta z tytułu dodatniego salda na jego Rachunku. Z tytułu przejęcia Długów Bank zapłaci Agentowi wynagrodzenie w wysokości ich wartości nominalnej. Wynagrodzenie zostanie zapłacone przez uznanie Rachunku Agenta.

Na początek każdego dnia roboczego będą przeprowadzane operacje odwrotne. W zależności od stanu faktycznego Bank przejmie ponownie Dług i obciąży Rachunek Agenta kwotą wartości nominalnej Długu. Agent dokona natomiast przelewu zwrotnego Wierzytelności na rzecz Banku, a Bank uzna Rachunek Agenta kwotą nominalnej wartości Wierzytelności.

Jeżeli po dokonaniu opisanych wyżej czynności nabycia Wierzytelności oraz przejęcia Długów na Rachunku Agenta powstanie saldo dodatnie, Bank będzie naliczał odsetki od tego salda w określonej w Umowie wysokości za każdy dzień utrzymywania się tego salda na Rachunku Agenta. W ostatnim dniu roboczym każdego miesiąca z datą waluty następnego dnia roboczego Bank uzna tymi odsetkami Rachunek Agenta. Jeżeli zaś po dokonaniu tych czynności na Rachunku Agenta powstanie saldo ujemne, Bank będzie pobierał odsetki od tego salda w określonej w Umowie wysokości za każdy dzień utrzymywania się tego salda na Rachunku Agenta. W ostatnim dniu roboczym każdego miesiąca z datą waluty następnego dnia roboczego Bank obciąży tymi odsetkami Rachunek Agenta.

Ostatniego dnia roboczego każdego miesiąca odsetki, którymi Rachunek Agenta został uznany lub obciążony, podlegają podziałowi pomiędzy Posiadaczy Rachunków poprzez, odpowiednio, uznanie bądź obciążenie ich Rachunków na zasadach określonych w Umowie. Bank za wykonywanie czynności przewidzianych w Umowie pobierać będzie miesięczne wynagrodzenie, którego koszt będzie zaliczany w ciężar Rachunków poszczególnych Posiadaczy Rachunków.

Oprócz przystąpienia do wyżej opisanej struktury cash poolingu grupy kapitałowej „P.”. Spółka rozważa również podpisanie z tym samym Bankiem, na identycznych zasadach rozliczeń jak powyżej, umowę cash poolingu, wspólnie z innymi mającymi siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej spółkami z grupy kapitałowej Spółki (powiązanymi kapitałowo w rozumieniu art. 11 ust. 5a UPDOP). W umowie tej Spółka z jednej strony będzie pełniła rolę Agenta struktury, z drugiej strony zaś Posiadacza Rachunku, natomiast spółki z grupy kapitałowej, będą Posiadaczami Rachunków.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

1. Czy z tytułu uczestnictwa w opisanym wyżej mechanizmie świadczonej przez Bank usługi cash poolingu Spółka będzie podatnikiem podatku od towarów i usług...
2. Czy opisana wyżej usługa cash poolingu świadczona m.in. na rzecz Spółki podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych...
3. Czy do odsetek wypłacanych w ramach opisanej wyżej usługi cash poolingu mają zastosowania przepisy dotyczące niedostatecznej kapitalizacji zawarte w art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 UPDOP...
4. Czy w opisanym stanie faktycznym Spółka obowiązana będzie do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a UPDOP...

Przedmiot niniejszej interpretacji stanowi odpowiedź na pytanie drugie. W pozostałym zakresie zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Zdaniem Wnioskodawcy – w zakresie pytania drugiego – zgodnie z art. 1 ust. 1 UPCC opodatkowaniu tym podatkiem podlegają jedynie czynności w tymże artykule enumeratywnie wymienione. Oznacza to, że każda czynność prawna, która nie została wymieniona w tym wyliczeniu pozostaje poza zakresem opodatkowania tym podatkiem. Niewątpliwym jest, iż celem ustawodawcy tworzącego opisywaną normą prawną w takiej właśnie postaci było precyzyjne określenie czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu. Natura kompleksowej usługi cash poolingu, świadczonej na podstawie Umowy, wskazuje, że jest to rozbudowany, wielostopniowy system rozliczeń finansowych w obrębie danej grupy kapitałowej. Umowa przewidująca świadczenie tej usługi (będąca umową nienazwaną) nie jest jednak tożsama z żadną z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. W szczególności nie jest to umowa pożyczki. W usłudze cash poolingu mamy bowiem do czynienia z transakcją wielostronną, w której uczestniczą spółki z grupy kapitałowej „P.” w tym Spółka) oraz Bank jako podmiot dokonujący na ich zlecenie rozliczeń. Dla każdego z tych podmiotów powstają określone prawa i obowiązki wynikające z tytułu uczestnictwa w transakcji, jednak żaden z uczestników systemu nie jest zobowiązany do przeniesienia własności określonej kwoty pieniędzy na inny określony w Umowie podmiot.

Tym samym, zdaniem Spółki, opisana powyżej Umowa nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jednocześnie Spółka zauważa, iż identyczne stanowisko w sprawie Umowy opisanej powyżej Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (działający w imieniu Ministra Finansów) zajął już w wydanej na wniosek „P.” indywidualnej interpretacji prawa podatkowego nr IPPB2/436-244/09-2/AK z dnia 2 września 2009 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 1 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 68, poz. 450 ze zm.) podatkowi podlegają:

1. następujące czynności cywilnoprawne:
   
   
   1. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
   2. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
   3. (uchylona),
   4. umowy darowizny - w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
   5. umowy dożywocia,
   6. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności - w części dotyczącej spłat lub dopłat,
   7. (uchylona),
   8. ustanowienie hipoteki,
   9. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
   10. umowy depozytu nieprawidłowego,
   11. umowy spółki;
       
       
2. zmiany umów wymienionych w pkt 1, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych, z zastrzeżeniem ust. 3 pkt 4;
3. orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne, jak czynności cywilnoprawne wymienione w pkt 1 lub 2.

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikację pod względem prawnym.

Na podstawie art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b ww. ustawy przedmiotem opodatkowania są umowy pożyczki, w których w myśl art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy lub tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa cash poolingu to nowoczesna forma efektywnego zarządzania finansami grupy podmiotów powiązanych. Cash pooling polega na koncentrowaniu środków z jednostkowych rachunków (sald) poszczególnych jednostek (rachunki uczestników) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą przy wykorzystaniu korzyści skali. Umowa cash poolingu ma na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez uczestniczące w niej podmioty dzięki odpowiedniemu wykorzystaniu sumy dziennych sald (dodatnich i ujemnych) na rachunkach bankowych każdego z nich. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków w tym systemie.

Przedstawiona we wniosku Spółki konstrukcja cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi uczestniczących podmiotów, pomimo zawierania w sobie pewnych elementów pożyczki, nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Cash pooling polega na umożliwieniu lepszej gospodarki finansowej grupy kapitałowej.

Z tytułu uczestnictwa w tych transakcjach dla wszystkich podmiotów powstają określone prawa i obowiązki, jednak nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Uczestnik cash poolingu posiadający wolne środki nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez którego uczestnika. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie debetowym, jest rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je uczestników cash poolingu.

Reasumując stwierdza się, iż czynności dokonywane w ramach cash poolingu nie należą do katalogu czynności cywilnoprawnych wymienionych w art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych i tym samym nie podlegają opodatkowaniu. Czynności tego typu nie można również zakwalifikować jako umowy pożyczki wymienionej w tym katalogu. A zatem przedstawione we wniosku transakcje nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu datowania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, ul. Jana Kazimierza 5, 85-035 Bydgoszcz po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Bydgoszczy Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Toruniu, ul. Św. Jakuba 20, 87-100 Toruń.