2018.10.10 - Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej

Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0114-KDIP4.4012.500.2018.1.BS
z 10 października 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2018 r. poz. 800, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 2 sierpnia 2018 r. (data wpływu 10 sierpnia 2018 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku, importu usług oraz podstawy opodatkowania – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 10 sierpnia 2018 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku, importu usług oraz podstawy opodatkowania.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Spółka S.A. („Bank”) jest instytucją finansową prowadzącą działalność bankową. Bank jest polskim rezydentem podatkowym. Bank świadczy, w szczególności, usługi finansowe obejmujące, między innymi, udzielanie kredytów i pożyczek. Działalność Banku wymaga posiadania odpowiedniego finansowania, które Bank uzyskuje, między innymi, poprzez zaciąganie kredytów w innych instytucjach lub poprzez przyjmowanie lokat. Zgodnie z opisem przedstawionym poniżej, rozważane jest przystąpienie przez Bank do transakcji sekurytyzacji wierzytelności (zdefiniowanej poniżej), co pozwoli Bankowi na pozyskanie środków finansowych potrzebnych do prowadzonej działalności gospodarczej.

Sp. z o.o. (dalej: „Spółka”) jest podmiotem prowadzącym działalność finansową, w szczególności, w zakresie zawierania umów leasingu operacyjnego i finansowego oraz udzielania klientom finansowania w formie pożyczek.

Celem uzyskania finansowania potrzebnego do prowadzonej działalności Spółka zamierza przeprowadzić transakcję sekurytyzacyjną (dalej: „Sekurytyzacja”; określenie to ma zastosowanie także do sekurytyzacji wierzytelności zbytych do Banku, w przypadku, gdy Bank będzie brał udział w transakcji sekurytyzacyjnej, zgodnie z poniższym opisem) w odniesieniu do następujących wierzytelności:

wierzytelności wynikających z umów leasingu („Umowy Leasingu”) zawartych przez Spółkę (jako finansującego) z korzystającymi będącymi polskimi przedsiębiorcami (dalej: „Leasingobiorcy”) i stanowiących roszczenia w stosunku do Leasingobiorców przede wszystkim o zapłatę rat leasingowych oraz ewentualnie innych należności wynikających z zawartych Umów Leasingu, a także wierzytelności o zapłatę ceny za przedmiot leasingu (tj. wynikającej z wykonania prawa do żądania przez Leasingobiorcę sprzedaży przedmiotu leasingu po zakończeniu Umowy Leasingu za ustaloną cenę – dalej: „Wierzytelności Leasingowe”);
wierzytelności wynikających z umów pożyczek (dalej: „Umowy Pożyczek”) zawartych przez Spółkę (jako pożyczkodawcę) oraz pożyczkobiorców będących polskimi przedsiębiorcami (dalej: „Pożyczkobiorcy”), na podstawie których Spółka udzieliła Pożyczkobiorcom finansowania na zakup przedmiotów określonych w Umowach Pożyczek (dalej: „Wierzytelności Pożyczkowe”)

(dalej łącznie: „Wierzytelności” zaś Leasingobiorcy i Pożyczkobiorcy będą łącznie określani jako „Dłużnicy”).

Wierzytelności Leasingowe mogą wynikać zarówno z umów leasingu operacyjnego (uregulowanego w art. 17b Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), jak i finansowego (uregulowanego w art. 17f Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Przedmiotem Umów Leasingu są, w szczególności, środki transportu, w skład których wchodzą również pojazdy samochodowe w rozumieniu Ustawy o podatku od towarów i usług, a także maszyny i urządzenia.

W skład Wierzytelności będących przedmiotem Sekurytyzacji nie będzie wchodził podatek od towarów i usług, który naliczany jest przez Spółkę na Wierzytelnościach Leasingowych. Wierzytelności, które będą objęte Sekurytyzacją będą wierzytelnościami niewymagalnymi. Nie będą to również wierzytelności stanowiące tzw. złe długi, a wręcz przeciwnie, na dzień stanowiący tzw. datę graniczną (cut-off date) poprzedzającą przeprowadzenie Sekurytyzacji Wierzytelności (tj. ich zbycie do spółki celowej), nie będą istniały przesłanki do uznania tych Wierzytelności za zagrożone nieściągalnością. Przedmiotem Sekurytyzacji mogą być zarówno Wierzytelności wyrażone w walucie PLN, jak i w EURO.

Działalność leasingowa i pożyczkowa Spółki jest finansowana przede wszystkim ze środków uzyskanych od Banku, który jest podmiotem powiązanym ze Spółką w rozumieniu przepisów Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Działalność Spółki w zakresie zawierania Umów Leasingu finansowana jest w przeważającej większości poprzez sprzedaż przez Spółkę wierzytelności do Banku na podstawie umów faktoringu tj. wierzytelności wynikające z Umów Leasingu zawieranych przez Spółkę są przelewane przez Spółkę (jako faktoranta) na Bank (jako faktora) w zamian za wartość nominalną zbytych wierzytelności, pomniejszoną o pobrane z góry przez Bank wynagrodzenie z tytułu świadczonych usług faktoringu w postaci odsetek dyskontowych, obliczonych zgodnie ze szczegółowymi postanowieniami umów faktoringu.

Działalność w zakresie udzielania pożyczek oraz bieżąca działalność Spółki finansowana jest z kredytów pozyskanych przez Spółkę z Banku.

Powyższy model finansowania będzie kontynuowany w przyszłości. Niemniej jednak, celem uzyskania dodatkowego finansowania, przede wszystkim od podmiotów zewnętrznych, Spółka zamierza przeprowadzić wspomnianą wyżej Sekurytyzację Wierzytelności.

Zważywszy na fakt, iż część Wierzytelności Leasingowych, które będą przedmiotem Sekurytyzacji, została przeniesiona na podstawie umów faktoringowych do Banku, rozważane są dwa opisane poniżej scenariusze przeprowadzenia Sekurytyzacji, w której Wierzytelności zostaną zbyte do spółki celowej („SPV”):

dokonane zostanie zwrotne przeniesienie z Banku do Spółki Wierzytelności Leasingowych będących przedmiotem faktoringu, a następnie jedynie Spółka dokona zbycia do SPV w ramach Sekurytyzacji zarówno Wierzytelności Leasingowych zwrotnie przeniesionych do Spółki z Banku, jak i Wierzytelności Leasingowych, które nie były wcześniej przedmiotem faktoringu, a także Wierzytelności Pożyczkowych,
ewentualnie, Sekurytyzacja zostanie dokonana poprzez zbycie przez Spółkę do SPV Wierzytelności Pożyczkowych oraz tych Wierzytelności Leasingowych, które nie były przedmiotem faktoringu z Bankiem, natomiast Bank dokona w ramach Sekurytyzacji zbycia do SPV Wierzytelności Leasingowych, które nabył na podstawie umów faktoringowych od Spółki.

W przypadku rozwiązania opisanego pod literą (a) powyżej, zwrotne przeniesienie Wierzytelności Leasingowych z Banku do Spółki poprzedzałoby ich Sekurytyzację (tj. zbycie do SPV) i zostałoby dokonane w rezultacie częściowego rozwiązania zawartych umów faktoringu i zwrotnego przeniesienia Wierzytelności Leasingowych z Banku do Spółki w zamian za zwrot przez Spółkę do Banku otrzymanej kwoty wartości nominalnej przenoszonych zwrotnie Wierzytelności Leasingowych pomniejszonej o odpowiednią korektę wynagrodzenia w postaci odsetek dyskontowych należnego Bankowi. Bank zamierza wystawić fakturę korygującą pierwotną fakturę wystawioną z tytułu usługi faktoringowej.

Jak wyżej wspomniano, planowana Sekurytyzacja zostanie przeprowadzona poprzez odpłatny przelew Wierzytelności przez Spółkę oraz ewentualnie także przez Bank do spółki celowej – SPV o nazwie S., która została utworzona w Irlandii. SPV jest rezydentem podatkowym Irlandii. SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej. SPV nie jest też zarejestrowana dla celów podatku od towarów i usług w Polsce (rejestracja dla celów VAT w Polsce może mieć miejsce jedynie w nadzwyczajnej w sytuacji, w której konieczne byłoby w przyszłości przejęcie własności Przedmiotów Zabezpieczeń, jak wspomniano poniżej). SPV nie jest powiązana kapitałowo lub organizacyjnie ze Spółką oraz z Bankiem, a przedmiotem działalności SPV jest wyłącznie nabywanie wierzytelności oraz uzyskanie finansowania (w szczególności, poprzez emisję papierów wartościowych, o której mowa poniżej), a także wykonywanie czynności z tym związanych (przy czym, jak niżej wskazano, po ewentualnym przejęciu w przyszłości własności Przedmiotów Zabezpieczeń, przedmiotem działalności SPV będzie także oddawanie przejętych przedmiotów w odpłatne używanie lub/oraz ich odsprzedaż).

Zagadnienie sekurytyzacji zostało opisane w art. 92a ustawy Prawo Bankowe. Zgodnie z ustępem 3 tego artykułu, bank może przenieść wierzytelność w drodze umowy na, niebędącą towarzystwem funduszy inwestycyjnych tworzącym fundusz sekurytyzacyjny albo funduszem sekurytyzacyjnym, spółkę kapitałową (podmiot emisyjny) w celu emisji przez ten podmiot papierów wartościowych, których zabezpieczenie stanowią sekurytyzowane wierzytelności. Zgodnie natomiast z art. 92a ust. 4 ustawy Prawo Bankowe, podmiot emisyjny, na rzecz którego nastąpiło przeniesienie wierzytelności, nie może być powiązany kapitałowo lub organizacyjnie z bankiem przenoszącym wierzytelności, a przedmiotem jego działalności może być wyłącznie nabywanie wierzytelności i emisja papierów wartościowych, o której mowa w art. 92a ust. 3, a także wykonywanie czynności z tym związanych.

W przypadku zatem, gdy w Sekurytyzacji będzie brał udział także Bank (przenosząc Wierzytelności Leasingowe wcześniej nabyte od Spółki w ramach faktoringu), wówczas powyższe przepisy będą mieć bezpośrednie zastosowanie do transakcji sekurytyzacyjnej. SPV jest podmiotem emisyjnym o statusie odpowiadającym opisowi wskazanemu w art. 92a ust. 3 i ust. 4 Prawa Bankowego.

Transakcja sekurytyzacji jest procesem składającym się z wielu czynności oraz wymagającym współpracy przynajmniej trzech podmiotów – inicjatora sekurytyzacji, podmiotu emisyjnego oraz inwestorów lub inwestora. Efektem i ekonomicznym celem Sekurytyzacji będzie pozyskanie środków pieniężnych przez Spółkę oraz przez Bank (w przypadku udziału Banku w Sekurytyzacji) poprzez wykorzystanie aktywów w postaci Wierzytelności. Sekurytyzacja wpłynie na poprawę płynności finansowej Spółki oraz Banku (w przypadku jego udziału w transakcji).

Planowana Sekurytyzacja nie będzie obejmować wyłącznie zbycia Wierzytelności przez Spółkę / Bank do SPV, ale do jej przeprowadzenia konieczne będą także inne kluczowe operacje. W skład planowanej Sekurytyzacji wchodzić będą m.in. następujące podstawowe elementy transakcyjne:

Przeniesienie Wierzytelności ze Spółki / Banku do SPV będzie następować w wykonaniu umowy sprzedaży wierzytelności zawartej pomiędzy Spółką / Bankiem i SPV. Przelew Wierzytelności w ramach Sekurytyzacji będzie dokonywany w sposób rewolwingowy, co oznacza, że zgodnie z założeniami Sekurytyzacji, do SPV będą sprzedawane periodycznie poszczególne transze Wierzytelności w czasie trwania okresu rewolwingowego, przy założeniu, że Wierzytelności ujęte w danej transzy będą spełniać wcześniej ustalone warunki kwalifikujące te Wierzytelności do Sekurytyzacji (przede wszystkim, przedmiotowe Wierzytelności muszą być wierzytelnościami tzw. performującymi, czyli niestanowiącymi złych długów). Wierzytelności będą przenoszone wraz z roszczeniami ubocznymi (zarówno o charakterze pieniężnym jak i niepieniężnym). Wraz z Wierzytelnościami SPV będzie także nabywać prawo do zaspokojenia się z zabezpieczeń ustanowionych celem zagwarantowania prawidłowego wykonania przez Dłużników zobowiązań wynikających z Umów Leasingu i Umów Pożyczki.

W zamian za nabyte Wierzytelności SPV zapłaci cenę Spółce oraz Bankowi (w przypadku sprzedaży Wierzytelności Leasingowych także przez Bank). Cena za Wierzytelności Leasingowe będzie niższa od łącznej kwoty zbywanych Wierzytelności Leasingowych (obejmującej ich część kapitałową i odsetkową, a także kwotę ceny nabycia przedmiotu leasingu przez Leasingobiorcę w przypadku skorzystania przez niego z prawa zakupu przedmiotu po zakończeniu Umowy Leasingu) określonej na tzw. datę graniczną (cut-off date, tj. datę ustaloną przez strony i poprzedzającą dzień sprzedaży Wierzytelności przenoszonych w ramach jednej transzy). Różnica między sumą Wierzytelności Leasingowych wskazaną powyżej a ceną sprzedaży stanowić będzie dyskonto uzyskiwane przez SPV na nabyciu Wierzytelności Leasingowych. Cena należna Spółce za Wierzytelności Pożyczkowe będzie odpowiadać wartości nominalnej części kapitałowej Wierzytelności Pożyczkowych, określonej na wyżej wskazaną datę graniczną.

Wierzytelności Pożyczkowe sprzedawane przez Spółkę do SPV nie będą obejmować odsetek naliczonych do dnia sprzedaży tych Wierzytelności (tj. odsetek należnych Spółce przed dniem sprzedaży Wierzytelności). SPV będzie uprawniona do otrzymania odsetek od udzielonych pożyczek należnych od dnia nabycia Wierzytelności Pożyczkowych od Spółki. Wierzytelności Pożyczkowe przenoszone do SPV będą obejmować kwotę główną pożyczek począwszy od daty granicznej (cut-off date). W konsekwencji, kwoty główne spłaconych pożyczek otrzymane przez Spółkę począwszy od daty granicznej będą przekazywane do SPV.

Umowa zbycia Wierzytelności może również zawierać postanowienie o dopłacie do ceny za przelewane Wierzytelności, która będzie wypłacana przez SPV w przypadku zaistnienia nadwyżek finansowych po stronie SPV wynikających ze spłat Wierzytelności.

Przelew Wierzytelności do SPV dokonywany będzie bez regresu.

Celem nabycia poszczególnych transz Wierzytelności, SPV będzie emitować obligacje lub inne instrumenty dłużne, których zabezpieczeniem (źródłem spłaty) będą Wierzytelności nabyte od Spółki/Banku. SPV może również zgromadzić potrzebne środki finansowe poprzez zaciągnięcie kredytów lub pożyczek. SPV może uzyskiwać finansowanie w formie emisji obligacji lub zaciągania kredytów/pożyczek również w przypadku, gdy będzie to konieczne do sfinansowania innych zobowiązań związanych z działalnością SPV. Finansowanie będzie udzielane SPV przez jednego lub większą liczbę inwestorów, którzy mogą być podmiotami polskimi lub zagranicznymi.

W zamian za udział SPV w transakcji Sekurytyzacji i zapewnienie finansowania Spółce / Bankowi poprzez zapłatę ceny za Wierzytelności, SPV uzyska od Spółki oraz od Banku (w przypadku jego udziału w Sekurytyzacji) odpowiednie wynagrodzenie. Wynagrodzenie to będzie miało formę opisanego powyżej dyskonta uzyskanego przez SPV na nabyciu Wierzytelności Leasingowych od Spółki oraz od Banku (w przypadku udziału Banku w Sekurytyzacji). Natomiast w zamian za udział SPV w Sekurytyzacji dotyczącej Wierzytelności Pożyczkowych Spółka zapłaci SPV odpowiednią prowizję.

Jak wyżej wskazano, uzyskane przez SPV finansowanie będzie wykorzystywane do zapłaty ceny za Wierzytelności, przy czym płatność części ceny może zostać odroczona i zapłacona przez SPV do Spółki / Banku po spłacie przez SPV jej pozostałych zobowiązań. W konsekwencji, przeprowadzona Sekurytyzacja będzie stanowić efektywną metodę finansowania Spółki / Banku, w której Spółka / Bank uzyska potrzebne środki finansowe przed datą wymagalności rat leasingowych i rat udzielonych pożyczek składających się na Wierzytelności będące przedmiotem Sekurytyzacji.

Przepisy unijne oraz wydane na ich podstawie regulacje polskie dotyczące wymogów kapitałowych dla podmiotów finansowych, w tym także w przypadku uczestniczenia takich podmiotów jako inwestorów w transakcjach sekurytyzacyjnych wymagają, aby inicjator sekurytyzacji (Bank, Spółka) zachował przez czas transakcji tzw. istotny udział ekonomiczny (z ang. material economic interest), czyli partycypował w ryzyku spłaty obligacji emitowanych przez podmiot emisyjny (SPV). Planowana Sekurytyzacja również przewidywać będzie odpowiednią konstrukcję zapewniającą spełnienie przez Spółkę / Bank powyższych wymogów. W szczególności, nastąpić to może poprzez zastosowanie rozwiązania, w którym nie wszystkie Wierzytelności spełniające określone kryteria zostaną sprzedane do SPV (tj. część losowo wybranych Wierzytelności, które spełniają warunki wymagane do zakwalifikowania ich do Sekurytyzacji, zostanie pozostawiona w Spółce / Banku i nie będzie przedmiotem sprzedaży). Ponadto, odroczona może zostać płatność dopłaty do ceny za zbycie Wierzytelności, która, jak wyżej wskazano, może być należna Spółce / Bankowi pod warunkiem zaistnienia nadwyżek finansowych po stronie SPV wynikających ze spłat Wierzytelności. Możliwe jest również, iż spełnienie powyższych wymogów zostanie zapewnione poprzez udzielenie tzw. finansowania podporządkowanego przez Spółkę / Bank do SPV na podstawie umowy pożyczki lub obligacji wyemitowanych przez SPV, których spłata będzie mogła nastąpić dopiero po spłacie obligacji objętych przez głównych inwestorów.

Po zbyciu Wierzytelności do SPV Spółka będzie pełniła funkcję tzw. serwisera w zakresie administrowania przedmiotowymi Wierzytelnościami (zarówno zbytymi przez Spółkę, jak i ewentualnie przez Bank). Usługi te będą pełnione przez Spółkę w oparciu o odpowiednią umowę o obsługę nabytych Wierzytelności, a w skład tych usług wejdzie, między innymi: wydawanie Dłużnikom zaświadczeń i udzielanie im wyjaśnień co do Wierzytelności, prowadzenie dokumentacji dotyczącej Wierzytelności, odbieranie wpłat od Dłużników, prowadzenie korespondencji z Dłużnikami, wysyłanie monitów, przekazywanie wpłat z tytułu spłaty Wierzytelności na rachunek SPV. W zamian za świadczone usługi serwisowania Wierzytelności Spółka będzie otrzymywać od SPV określone wynagrodzenie. Serwisowanie Wierzytelności przez Spółkę jest konieczne z uwagi na to, iż Spółka, jako podmiot, który wygenerował Wierzytelności, posiada wiedzę o tych Wierzytelnościach, umowach będących ich podstawą i Dłużnikach Wierzytelności oraz po zbyciu w dalszym ciągu pozostanie stroną Umów Leasingu i Umów Pożyczki. Z uwagi na fakt, iż SPV jest spółką celową przeznaczoną do przeprowadzenia Sekurytyzacji, serwisowanie nabytych Wierzytelności przez samą SPV byłoby bardzo utrudnione, przez co zaangażowanie w ten proces Spółki jest kluczowe.

Podobnie jak w innych transakcjach sekurytyzacyjnych, w Sekurytyzacji może zostać powołany także serwiser zastępczy (back-up servicer), którego zadaniem będzie zastąpienie Spółki, jako serwisera, w sytuacji, gdyby Spółka nie mogła pełnić swojej funkcji w tym zakresie (w szczególności, na skutek ewentualnej upadłości lub też gdyby z innych powodów Spółka nie wykonywała obowiązków na podstawie umowy o świadczenie usług administrowania Wierzytelnościami). Celem powołania takiego zastępczego podmiotu jest zapewnienie ciągłości w ściąganiu Wierzytelności od Dłużników i przekazywaniu tych należności do SPV. Jest to element kluczowy z uwagi na fakt, iż sekurytyzowane Wierzytelności stanowić będą zabezpieczenie finansowania uzyskanego przez SPV na zakup Wierzytelności. W konsekwencji też, kwoty ściągniętych Wierzytelności muszą zostać przeznaczone na zwrot finansowania zaciągniętego przez SPV.

Celem zachęcenia inwestorów do nabycia obligacji emitowanych przez SPV, dla obligacji może zostać uzyskany odpowiedni rating od renomowanych agencji ratingowych. Obligacje mogą być również notowane na wybranej giełdzie papierów wartościowych, co umożliwi swobodny obrót tymi papierami wartościowymi.

Przelew Wierzytelności Leasingowych do SPV nie będzie połączony z przeniesieniem na SPV własności przedmiotów leasingu objętych Umowami Leasingu. W konsekwencji, pomimo przeniesienia Wierzytelności Leasingowych na SPV, to Spółka w dalszym ciągu pozostanie stroną Umów Leasingu. Spółka będzie też wystawiać faktury na Leasingobiorców na poszczególne raty leasingowe, wchodzące w skład Wierzytelności przelanych na SPV. Analogicznie, w odniesieniu do Umów Pożyczek, to Spółka pozostanie pożyczkodawcą, pomimo że prawo do otrzymywania spłat kwoty głównej pożyczek, należnych odsetek i innych wynikających z nich wierzytelności zostanie przeniesione na SPV.

Możliwe jest, iż w przyszłości Spółka / Bank i SPV podejmą decyzję o zakończeniu transakcji sekurytyzacyjnej poprzez odkup przez Spółkę / Bank części Wierzytelności pozostałych jeszcze do spłacenia (tzw. clean-up call). W szczególności, sytuacja taka może wystąpić po spłaceniu całości lub części finansowania zaciągniętego przez SPV na nabycie Wierzytelności. Odkup wierzytelności w ramach tzw. clean-up call jest standardowym elementem transakcji sekurytyzacyjnych, który umożliwia inicjatorowi sekurytyzacji (Spółka, Bank) zakończenie transakcji w przypadku, gdy ze względu na niewielką wartość wierzytelności pozostałych do spłaty oraz fakt całkowitego spłacenia inwestorów, utrzymywanie struktury przestaje być ekonomicznie uzasadnione.

Transakcja Sekurytyzacji może także przewidywać obowiązek odkupu Wierzytelności, czyli zobowiązanie Spółki / Banku do odkupienia Wierzytelności od SPV przykładowo w przypadku wystąpienia naruszenia ustalonych warunków Sekurytyzacji, np. w przypadku, gdy dana Wierzytelność nie spełnia wymogów niezbędnych do objęcia jej Sekurytyzacją (tzw. eligibility criteria).

Opisane przepływy pieniężne SPV są ustalone w taki sposób, by wszelkie nadwyżki finansowe SPV były przekazywane do Spółki / Banku. Może to nastąpić poprzez zapłatę na rzecz Spółki / Banku dopłaty do ceny za przeniesienie Wierzytelności, lub też zapłatę pod innym tytułem prawnym.

W celu zabezpieczenia wierzytelności pieniężnych SPV w stosunku do Spółki wynikających, między innymi, z umowy dotyczącej administrowania (serwisowania) Wierzytelnościami, a w szczególności wierzytelności względem Spółki o przekazywanie do SPV otrzymywanych strumieni płatności należnych od Leasingobiorców i Pożyczkobiorców, na rzecz SPV mogą zostać ustanowione zabezpieczenia ("Zabezpieczenia") na określonych aktywach należących do Spółki ("Przedmioty Zabezpieczenia"). Zabezpieczenia mogą zostać ustanowione w formie warunkowego przewłaszczenia na SPV przedmiotów Umów Leasingu, jak również w formie zastawu rejestrowego na zbiorze rzeczy ruchomych lub praw Spółki stanowiących organizacyjną całość, w tym na środkach transportu, maszynach i urządzeniach będących przedmiotem Umów Leasingu. Celem zabezpieczenia wierzytelności SPV wynikających z Wierzytelności Pożyczkowych, określone zabezpieczenia mogą również zostać ustanowione na przedmiotach stanowiących zabezpieczenie Umów Pożyczek.

Samo ustanowienie Zabezpieczeń, do czasu ich faktycznej realizacji, nie będzie skutkować zmianą stron Umów Leasingu. Do czasu faktycznej realizacji Zabezpieczeń, finansującym (leasingodawcą) w tych umowach w dalszym ciągu pozostanie Spółka.

SPV może mieć prawo do zaspokojenia swoich zabezpieczonych wierzytelności w szczególności poprzez przejęcie na własność Przedmiotów Zabezpieczenia oraz przedmiotów zabezpieczających Wierzytelności Pożyczkowe. Przed przejęciem na własność Przedmiotów Zabezpieczenia oraz przedmiotów zabezpieczających Wierzytelności Pożyczkowe, SPV złoży zgłoszenie rejestracyjne dla celów polskiego podatku od towarów i usług. Po przejęciu na własność Przedmiotów Zabezpieczenia SPV będzie kontynuowała (jako leasingodawca) Umowy Leasingu dotyczące Przedmiotów Zabezpieczenia, a po zakończeniu tych umów dokona sprzedaży Przedmiotów Zabezpieczenia, ewentualnie odda je w kolejny leasing lub najem / dzierżawę. W przypadku przedmiotów zabezpieczających Wierzytelności Pożyczkowe, SPV przeznaczy środki pieniężne uzyskane ze sprzedaży tych przedmiotów na poczet zaspokojenia Wierzytelności i rozliczeń z Dłużnikami.

Jak wynika z powyższego szczegółowego opisu planowanej transakcji Sekurytyzacji, będzie to skomplikowana operacja finansowa zawierająca wiele istotnych elementów, które są nieodzowne dla skutecznego jej przeprowadzenia. Należy podkreślić, że wszystkie opisane powyżej elementy zdarzenia przyszłego są ze sobą ściśle powiązane i kluczowe dla przeprowadzenia Sekurytyzacji. W szczególności, SPV jest podmiotem o szczególnym statusie uregulowanym (w przypadku, gdy w Sekurytyzacji Wierzytelności Leasingowych będzie brał udział również Bank) w wyżej wspomnianym art. 92a Prawa Bankowego, którego działalność skupiona jest wyłącznie na udziale w opisanej w zdarzeniu przyszłym transakcji Sekurytyzacji.

Nie będzie to zatem transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew Wierzytelności do SPV. Wręcz przeciwnie, równie istotnymi elementami w Sekurytyzacji będzie także uzyskanie odpowiedniego finansowania przez SPV, zagwarantowanie skutecznej obsługi i administrowania sekurytyzowanych Wierzytelności, pozwalającego na terminowe ściąganie kwot należnych od Dłużników i w konsekwencji realizację zobowiązań finansowych SPV wobec podmiotów finansujących.

Celem planowanej Sekurytyzacji nie będzie zbycie przez Spółkę / Bank Wierzytelności poprzez ich sprzedaż do SPV celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na uzyskanie przez Spółkę / Bank środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności, w drodze finansowania zapewnionego przez SPV w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności. Właśnie z tych względów, sekurytyzowane Wierzytelności muszą być wierzytelnościami „zdrowymi”, nienoszącymi cech nieściągalności lub zagrożenia nieściągalnością. Wierzytelności te muszą pozwolić SPV na emisję w oparciu o nie „zdrowych” papierów wartościowych w formie obligacji, które zostaną nabyte przez inwestorów.

Bank pragnie wskazać, iż niniejszy wniosek dotyczy konsekwencji po stronie Banku w zakresie podatku VAT wynikających z transakcji Sekurytyzacji w przypadku, gdy Bank weźmie udział w tej transakcji sprzedając do SPV Wierzytelności Leasingowe będące wcześniej przedmiotem umów faktoringowych ze Spółką.

Bank nadmienia również, iż analogiczny wniosek o wydanie interpretacji dotyczącej zasad opodatkowania transakcji podatkiem VAT zostanie złożony także przez Spółkę oraz przez SPV.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

Czy przelewy Wierzytelności Leasingowych przez Bank do SPV w ramach transakcji Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Banku podlegającej zwolnieniu z podatku VAT?
Czy Bank będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV i w konsekwencji, czy Bank będzie zobowiązany do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce?
Czy dla Banku podstawą opodatkowania usług świadczonych przez SPV w ramach Sekurytyzacji będzie jedynie kwota dyskonta ustalana na dzień sprzedaży Wierzytelności Leasingowych przez Bank do SPV i, w konsekwencji, czy ewentualna dopłata do ceny za Wierzytelności Leasingowe, która może być w przyszłości uiszczona przez SPV nie będzie miała wpływu na podstawę opodatkowania usługi świadczonej przez SPV?

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad 1.

Zdaniem Banku, przelewy Wierzytelności Leasingowych przez Bank do SPV w ramach transakcji Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Banku, podlegającej zwolnieniu z podatku VAT.

Ad 2.

W zakresie drugiego pytania zadanego we wniosku Bank stoi na stanowisku, iż Bank będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV i w konsekwencji, Bank będzie zobowiązany do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce.

Ad 3.

W zakresie pytania trzeciego Bank stoi na stanowisku, iż dla Banku podstawą opodatkowania usług świadczonych przez SPV w ramach Sekurytyzacji będzie jedynie kwota dyskonta ustalana na dzień sprzedaży Wierzytelności Leasingowych przez Bank do SPV. Ewentualna dopłata do ceny za Wierzytelności Leasingowe, która może być w przyszłości uiszczona przez SPV w przypadku zaistnienia po jej stronie nadwyżek finansowych, nie będzie miała wpływu na podstawę opodatkowania usługi świadczonej przez SPV.

Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy

Ad 1.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1) Ustawy o VAT, opodatkowaniu tym podatkiem podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Bogate orzecznictwo (zarówno Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, jak i sądów polskich), a także dorobek doktryny w zakresie podatku VAT pozwoliły na wypracowanie określonych warunków, których zaistnienie musi być zweryfikowane dla uznania, iż określona transakcja stanowi usługę dla celów tej daniny. Zgodnie z jednolitym stanowiskiem w tym zakresie (potwierdzonym m.in. w komentarzu „VAT 2010” J. Martini, P. Skorupa, M. Wojda, C.H.Beck, Warszawa 2010, str. 70), co do zasady, warunkami koniecznymi do uznania transakcji za usługę dla celów VAT są:

działanie w charakterze podatnika w ramach danej transakcji, czyli konieczność uznania danej czynności za wykonaną w ramach działalności gospodarczej,

odpłatność, czyli istnienie bezpośredniego związku między świadczeniem a płatnością,

istnienie konsumenta danej usługi, czyli podmiotu odnoszącego korzyść w wyniku jej wyświadczenia,

istnienie stosunku prawnego będącego podstawą realizacji danej usługi.

Analiza planowanej transakcji sekurytyzacyjnej, w której Bank będzie przenosić do SPV Wierzytelności Leasingowe prowadzi do wniosku, iż wszystkie wyżej wymienione elementy konieczne do uznania tej transakcji za usługę świadczoną przez SPV na rzecz Banku, będą w tym przypadku spełnione.

Zgodnie z przedstawionym szczegółowym opisem Sekurytyzacji, celem Banku jest uzyskanie finansowania przed wymagalnością Wierzytelności Leasingowych, czyli przed wymagalnością rat leasingowych wynikających z zawartych przez Spółkę Umów Leasingu i przeniesionych na Bank na podstawie umów faktoringowych zawartych między Spółką i Bankiem. Planowana Sekurytyzacja jest zatem instrumentem pozwalającym na wcześniejsze otrzymanie środków finansowych przez Bank (jak również, w odniesieniu do Sekurytyzacji dotyczącej Wierzytelności Spółki – pozyskanie środków finansowych przez Spółkę w wyniku zbycia do SPV Wierzytelności Spółki). W tym też celu zorganizowane zostanie całe przedsięwzięcie obejmujące, między innymi, założenie spółki celowej SPV, której rolą będzie nabycie Wierzytelności od Spółki oraz od Banku (w przypadku, gdy w Sekurytyzacji weźmie udział także Bank), emisja obligacji i, ewentualnie, zaciągnięcie pożyczek lub kredytów na sfinansowanie zakupu Wierzytelności, a następnie obsługa zaciągniętego finansowania środkami pochodzącymi ze spłaty Wierzytelności przez Leasingobiorców oraz Pożyczkobiorców. Procedura ta pozwoli na zrefinansowanie Wierzytelności i uwolnienie środków finansowych zaangażowanych przez Bank w nabycie Wierzytelności Leasingowych od Spółki oraz środków zaangażowanych przez Spółkę w nabycie przedmiotów leasingu oraz udzielenie pożyczek. Biorąc pod uwagę te cele, należy stwierdzić, iż z perspektywy podatku VAT, SPV wykona na rzecz Banku oraz Spółki usługę polegającą na zapewnieniu finansowania potrzebnego Bankowi i Spółce. Z uwagi na fakt, iż to SPV, poprzez nabycie Wierzytelności, emisję obligacji i zaciągnięcie pożyczek lub kredytów, zorganizuje finansowanie i przekaże je Bankowi (w przypadku udziału Banku w Sekurytyzacji) oraz Spółce tytułem ceny za Wierzytelności, podmiotem świadczącym przedmiotową usługę będzie SPV. Spółka, uzyskując przedmiotowe środki finansowe, będzie natomiast konsumentem tej usługi.

W planowanej transakcji sekurytyzacyjnej wystąpi również element odpłatności, gdyż SPV uzyska od Spółki oraz od Banku określone wynagrodzenie (dyskonto prowizja) za przystąpienie i zaangażowanie w transakcję sekurytyzacyjną. Podstawą prawną do wzajemnych rozliczeń będą odpowiednie umowy i dokumenty transakcyjne regulujące wzajemne obowiązki stron.

Reasumując powyższą analizę, należy stwierdzić, iż przelewy Wierzytelności przez Bank do SPV będą dokonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Banku, gdyż w jej rezultacie Bank uzyska od SPV finansowanie potrzebne do prowadzonej działalności.

W ocenie Banku, usługa świadczona przez SPV stanowić będzie usługę zwolnioną z VAT. Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38) Ustawy o VAT, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę. Z kolei art. 43 ust. 1 pkt 40) Ustawy o VAT przewiduje zwolnienie z podatku VAT dla usług w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Biorąc zatem pod uwagę, iż planowana transakcja sekurytyzacyjna (w odniesieniu do Sekurytyzacji z udziałem Banku) ma na celu zapewnienie Bankowi finansowania przez SPV poprzez nabycie Wierzytelności przez SPV i emisję obligacji na ich podstawie oraz zaciągnięcie pożyczek lub kredytów przez SPV, transakcja ta, jako specyficzna operacja finansowa, będzie zwolniona z podatku VAT w oparciu o powyższe przepisy. Celem planowanej Sekurytyzacji jest uzyskanie finansowania, zatem cel przedmiotowej usługi świadczonej przez SPV będzie analogiczny do transakcji udzielenia pożyczki lub kredytu, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 38) Ustawy o VAT. Należy przy tym wskazać, iż zastosowanie wspomnianego artykułu nie może być ograniczane jedynie do finansowania w formie pożyczki lub kredytu, lecz zwolnienie w nim przewidziane powinno mieć zastosowanie także do innych form finansowania.

Przepis ten stanowi implementację art. 135 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej („Dyrektywa VAT”). Zgodnie z tą regulacją, państwa członkowskie zwalniają z podatku VAT „udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę”. Aczkolwiek pojęcie udzielenia kredytu nie zostało zdefiniowane w Dyrektywie VAT, orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości („ETS”) wskazuje na szerokie zastosowanie zwolnienia przewidzianego w tej regulacji. Konkluzję tę potwierdza, między innymi, orzeczenie ETS w sprawie C-281/91 pomiędzy Muys’en De Winters Bouw-en Aannemingsbedrijf BV a Staatssecretaris van Financien (Holandia), w którym ETS nie podzielił poglądu, iż zwolnienie zawarte w komentowanym artykule odnosi się jedynie do kredytów udzielanych przez banki i instytucje finansowe. ETS, definiując termin „udzielenie kredytu”, wskazał również, iż: „udzielenie kredytu i pośrednictwo kredytowe jest w zasadzie pojęciem wystarczająco szerokim, aby uwzględniać kredyt udzielony przez dostawcę towarów w formie odroczenia płatności”.

Rozciągnięcie przez ETS pojęcia „udzielenie kredytu” nawet na odroczenie płatności ceny w umowie sprzedaży (tzw. kredyt kupiecki) potwierdza, iż zakres przedmiotowy tego pojęcia powinien być definiowany szeroko. W zakres ten wchodzą zatem różne formy finansowania, w tym również takie, które dokonywane jest na podstawie umowy o sekurytyzację.

Zwolnienie planowanej transakcji sekurytyzacyjnej z podatku VAT znajduje uzasadnienie również w art. 43 ust. 1 pkt 40) Ustawy o VAT z uwagi na fakt, iż jest to usługa w zakresie długów. Przeniesienie Wierzytelności do SPV będzie stanowiło element kompleksowej transakcji finansowej, której sensem i celem ekonomicznym jest zapewnienie Bankowi (oraz Spółce) finansowania i poprawa jego płynności finansowej. W efekcie Sekurytyzacji upłynnione zostaną Wierzytelności w stosunku do Dłużników, poprzez ich wprowadzenie do obrotu rynkowego w zmienionej formie, tj. w postaci papierów wartościowych o wyższym stopniu płynności, jakimi będą obligacje wyemitowane przez SPV. Obligacje te będą natomiast zabezpieczone Wierzytelnościami przynoszącymi SPV stały i przewidywalny dopływ finansowania pozwalający na obsługę wyemitowanych obligacji oraz innego finansowania zaciągniętego dla celów transakcji.

Podkreślić należy, iż do przedmiotowej transakcji nie znajdzie zastosowania art. 43 ust. 15 Ustawy o VAT, który wyłącza ze zwolnienia, o którym mowa, między innymi, czynności ściągania długów oraz factoringu. Z uwagi na charakter i cel transakcji sekurytyzacyjnej, brak byłoby uzasadnienia dla uznania tej transakcji za czynność ściągania długów lub też factoring. Cel i specyfika omawianej transakcji sekurytyzacyjnej z jednej strony i cele czynności ściągania długów lub factoringu z drugiej strony są zasadniczo różne. O ile głównym powodem przeprowadzenia sekurytyzacji jest uzyskanie finansowania poprzez zamianę niepłynnych aktywów (Wierzytelności) na aktywa płynne (obligacje), o tyle celem czynności ściągania długów jest wyłącznie windykacja wierzytelności. W umowie sekurytyzacyjnej obejmującej przelew Wierzytelności z Banku (oraz ze Spółki) do SPV brak będzie postanowień przewidujących obowiązek SPV do windykacji Wierzytelności na rzecz Banku, czy też Spółki. Co więcej, to Spółka na podstawie odrębnej umowy zawartej z SPV o obsługę sekurytyzowanych Wierzytelności pełnić będzie funkcję tzw. serwisera zajmującego się ściąganiem Wierzytelności od Dłużników i ich przekazywaniem do SPV.

Planowana Sekurytyzacja będzie się również w zasadniczy sposób różniła od czynności factoringu. Usługi tego rodzaju składają się z wielu różnych działań podejmowanych przez faktora, obejmujących, między innymi, windykację należności, monitorowanie spłat przez dłużników, dochodzenie należności, udzielenie kredytu faktorantowi, itd. Tymczasem, głównym celem Sekurytyzacji, któremu podporządkowane będą wszystkie jej elementy składowe, jest zapewnienie Bankowi (oraz Spółce) finansowania poprzez zamianę aktywów w postaci Wierzytelności na papiery wartościowe emitowane przez odrębną spółkę celową, będącą podmiotem emisyjnym (SPV).

Powyższe stanowisko Banku / Spółki o zwolnieniu usługi sekurytyzacji z podatku VAT potwierdza orzecznictwo sądowe oraz liczne interpretacje podatkowe. Orzecznictwo to i interpretacje powszechnie aprobowało zwolnienie tego rodzaju transakcji jeszcze na gruncie Ustawy o VAT w wersji obowiązującej do końca 2010 r., na podstawie której przedmiotowe zwolnienie wynikało z art. 43 ust. 1 pkt 1) w zw. z załącznikiem nr 4 do Ustawy o VAT.

Przykładowo, w uzasadnieniu do wyroku z dnia 2 lutego 2007 r., (sygn. III SA/Wa 3887/06) WSA w Warszawie stwierdził, iż: „Sąd administracyjny, badając niniejszą sprawę, ma zatem obowiązek zwrócić uwagę, że istota sekurytyzacji polega na pozyskiwaniu środków finansowych przez emisję wierzycielskich papierów wartościowych zabezpieczonych aktywami, które są przedmiotem sekurytyzacji, np. wierzytelnościami. Oznacza to, że jeżeli wierzytelności Spółki były nabywane w celu sekurytyzacji, tj. w celu ich wykorzystania do wykonania określonych operacji gospodarczych, to w badanej sprawie nie miała miejsca – jak chcą tego organy podatkowe – wyłącznie cesja wierzytelności, lecz cesja która była elementem świadczonej usługi finansowej”.

Podobny pogląd został wyrażony w uzasadnieniu wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 25 listopada 2009 r. (sygn. I SA/Wr 1564/09), który stwierdził, iż „Wyjaśniając w największym skrócie pojęcie sekurytyzacji, należy wskazać, że „jest to proces ekonomiczny, którego celem jest emisja papierów wartościowych na podstawie zespołu wierzytelności” [patrz: I. Raczkowska, Sekurytyzacja wierzytelności bankowych, Warszawa 2001 r. s.13-14). Jak z tego wynika, czynności podejmowane przez spółkę celową w ramach sekurytyzacji nie sprowadzają się do samego nabycia wierzytelności w ramach cesji, lecz cesja stanowi jedynie element – świadczonej przez spółkę celową – szerszej (kompleksowej) usługi pośrednictwa finansowego, związanego z nabywaniem wierzytelności oraz redystrybucją środków finansowych i ograniczeniem ryzyka niewypłacalności dłużników”.

Również w orzeczeniu wydanym przez Naczelny Sąd Administracyjny dnia 2 grudnia 2010 r. (sygn. I FSK 669/10), Sąd uznał, że usługi świadczone przez spółkę celową w ramach procesu sekurytyzacji, jako usługi finansowe podlegają zwolnieniu od podatku VAT. NSA pokreślił także kompleksowy charakter sekurytyzacji stwierdzając: „Mając na uwadze powyższe oraz przedstawiony przez podatnika stan faktyczny, stwierdzić należy, iż realizowane przez spółkę celową C. czynności w ramach wskazanego we wniosku o udzielenie interpretacji procesu stanowią kompleksową usługę o złożonym charakterze. Organ w wydanej interpretacji, koncentrując uwagę przede wszystkim na aspekcie cesji wierzytelności, nie uwzględnił wszystkich elementów stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, które mogły mieć wpływ na określenie właściwego charakteru usług świadczonych przez Spółkę celową na rzecz V”.

Pomimo tego, że załącznik nr 4 do Ustawy o VAT został usunięty z dniem 1 stycznia 2011 r., to zmiana ta nie wpłynęła na odmienne traktowanie sekurytyzacji na gruncie przepisów obowiązujących od tej daty. Przewidziane w nim usługi zwolnione z podatku zostały implementowane bezpośrednio do art. 43 ust 1 Ustawy VAT. Regulacjami tymi są właśnie wyżej omawiane przepisy art. 43 ust. 1 pkt 38) i 40) Ustawy VAT. Należy zaznaczyć, iż, zgodnie z uzasadnieniem do ustawy nowelizującej Ustawę o VAT w powyższym zakresie, przedmiotowa nowelizacja nie miała na celu ograniczenia zakresu dotychczasowych usług zwolnionych z opodatkowania VAT, a jedynie odejście od klasyfikowania usług na podstawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług. W konsekwencji, wprowadzenie zmian do Ustawy VAT od 1 stycznia 2011 r. nie powinno skutkować zmianą zakresu usług zwolnionych od tego podatku. Jak wskazuje się w uzasadnieniu przedmiotowych zmian do Ustawy o VAT, „w odniesieniu do usług, zmiany w klasyfikacji statystycznej nie pozwoliły na takie „przełożenie” przepisów wykorzystujących te klasyfikacje, aby było pewne, że zakres zwolnień, określony w załączniku nr 4 do ustawy, jest zgodny z przepisami dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm.). Oparcie zaś przepisów dotyczących zwolnienia usług od podatku na opisach tych usług zawartych w ww. dyrektywie pozwoli na zapewnienie zgodności regulacji krajowych z przepisami dyrektywy”.

Powyższe potwierdza, że celem ustawodawcy nie była zmiana zakresu zwolnienia, ale dostosowanie brzmienia polskich przepisów o VAT do regulacji wspólnotowych. Stąd, w stosunku do usług, które dotychczas podlegały zwolnieniu od VAT, nie powinna nastąpić zmiana opodatkowania.

Biorąc pod uwagę powyższe, w odniesieniu do sposobu traktowania transakcji sekurytyzacyjnych w zakresie podatku VAT w pełni aktualne pozostaje wyżej powołane dotychczasowe orzecznictwo sądów administracyjnych w tego rodzaju sprawach, które w sposób jednoznaczny potwierdza, iż tego rodzaju transakcje są usługami zwolnionymi z podatku VAT. Zasadność tego stanowiska znajduje potwierdzenie również w licznych interpretacjach wydanych już na gruncie obecnie obowiązującego brzmienia art. 43 Ustawy VAT (tj. po nowelizacji z 2011 r.). Tytułem przykładu można wskazać następujące interpretacje podatkowe:

Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. (nr ILPP4/443-185/13-4/EWW) dotycząca transakcji sekurytyzacyjnej, w której spółka celowa z siedzibą w Irlandii brała udział w sekurytyzacji wierzytelności. W odpowiedzi na zapytanie podatnika organ jednoznacznie wskazał, iż: „Odnosząc powyższe do zagadnienia przelewu przez Zainteresowanego wierzytelności z tytułu udzielonych kredytów lub pożyczek, które stanowić będą zabezpieczenie dokonanej przez SPV emisji obligacji, w opinii tut. Organu, nie można uznać za usługę ściągania długów i factoringu. Ekonomicznym celem opisanej transakcji jest bowiem nabycie wierzytelności, które stanowić będą podstawę dokonanej emisji papierów wartościowych (obligacji), a więc pozyskanie środków na rynku kapitałowym. W istotny sposób odróżnia to taką transakcję cesji wierzytelności od nabycia wierzytelności zrealizowanej w celu odzyskania reprezentowanych przez nie wartości pieniężnych.
Biorąc pod uwagę opis sprawy oraz powołane przepisy stwierdzić należy, iż usługi świadczone przez SPV na rzecz Spółki nie będą stanowić czynności wymienionych w art. 43 ust 15 ustawy, jako czynności wyłączonych ze zwolnienia od podatku.
W związku z powyższym stwierdzić należy, że import usług świadczonych przez SPV na rzecz Wnioskodawcy w ramach umowy sekurytyzacji stanowić będzie usługi finansowe w zakresie długów, zwolnione od podatku na podstawie art. 43 ust 1 pkt 40 ustawy”.
Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 24 stycznia 2014 r. (nr ILPP4/443-500/13-2/BA), która prezentuje identyczne stanowisko do wyżej przedstawionego. Należy przy tym podkreślić, iż interpretacja ta dotyczy analogicznej transakcji, tj. sekurytyzacji wierzytelności wynikających z leasingu z udziałem spółki celowej w Irlandii.
Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 stycznia 2015 r. (nr IPPP3/443-1099/14-2/JF), która dotyczyła analogicznej transakcji sekurytyzacyjnej, w której wierzytelności wynikające z umów leasingu były przenoszone do spółki celowej z siedzibą w Irlandii.
Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 11 maja 2016 r. (ILPP1/4512-1-196/16-2/JKu] wydana dla banku biorącego udział w transakcji sekurytyzacyjnej.
Interpretacje Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 20 listopada 2017 r. nr 0114-KDIP1-2.4012.500.2017.1.SM oraz z 23 listopada 2017 r. nr 0112-KDIL1-3.4012.418. 2017.2.KM dotyczące sekurytyzacji wierzytelności leasingowych i pożyczkowych z udziałem spółki celowej z siedzibą w Luksemburgu.
Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 28 kwietnia 2017 r. nr 1462-IPPP1.4512.110.2017.1.MPE dotycząca sekurytyzacji wierzytelności leasingowych z udziałem spółki celowej z siedzibą w Irlandii.

Mając na uwadze przedstawione powyżej szerokie uzasadnienie, wsparte licznymi przykładami interpretacji podatkowych oraz orzeczeń sądów, zasadne jest stanowisko Banku, iż usługa, która będzie świadczona przez SPV w ramach planowanej transakcji Sekurytyzacji korzystać będzie ze zwolnienia z podatku VAT.

Ad 2.

Dla ustalenia podmiotu zobowiązanego do rozpoznania dla celów VAT usługi sekurytyzacji nabywanej przez Bank od SPV konieczne jest określenie miejsca świadczenia tej usługi. Stosownie do art. 28b ust. 1 Ustawy o VAT, co do zasady, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej. Za „podatnika” w rozumieniu powyższego przepisu uznaje się (zgodnie z art. 28a Ustawy o VAT), między innymi, podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6.

Mając na uwadze, iż Bank jest „podatnikiem” w rozumieniu powyższej definicji i jednocześnie jest usługobiorcą usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV polegającej na nabywaniu Wierzytelności Leasingowych od Banku, miejscem świadczenia przedmiotowej usługi będzie Polska, jako kraj, w którym Bank ma siedzibę działalności gospodarczej.

Jak stanowi art. 17 ust. 1 pkt 4) Ustawy o VAT, podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
usługobiorcą, w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b (co ma w tym przypadku miejsce), jest podatnik, o którym mowa w art. 15 Ustawy o VAT lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Wyżej wskazane warunki dla uznania Banku, jako podatnika z tytułu usług świadczonych przez SPV będą spełnione w omawianej transakcji. Bank będzie usługobiorcą przedmiotowych usług, a SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 2 pkt 9) Ustawy o VAT pod pojęciem „import usług” rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4) Ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 17 ust. 2 Ustawy o VAT, w przypadku wymienionym w wyżej powołanym art. 17 ust. 1 pkt 4) usługodawca nie rozlicza podatku należnego.

Mając na uwadze powyższe, usługi sekurytyzacji Wierzytelności nabywane przez Bank od SPV stanowić będą import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9) Ustawy o VAT, których miejscem świadczenia jest Polska, a Bank, jako usługobiorca tych usług, będzie zobowiązany do ich rozliczenia dla celów VAT, jako usług zwolnionych z tego podatku (zgodnie z wnioskami wskazanymi w zakresie pytania nr 1).

Powyższe stanowisko znajduje pełne potwierdzenie m.in. w wyżej powołanych interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. (nr ILPP4/443-185/13-4/EWW) oraz z dnia 24 stycznia 2014 r. (nr ILPP4/443-500/13-2/BA), jak również w interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 stycznia 2015 r. (nr IPPP3/443-1099/14-2/JF). Interpretacje te dotyczyły analogicznych transakcji sekurytyzacyjnych, w których wierzytelności wynikające z umów leasingu były przenoszone do spółki celowej z siedzibą w Irlandii.

Ad 3.

Zgodnie z art. 29a. ust. 1 Ustawy o VAT, podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Zgodnie z powyższymi przepisami, podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę otrzymaną lub którą dostawca lub usługodawca otrzyma w zamian za dokonanie czynności objętej katalogiem transakcji opodatkowanych podatkiem VAT.

W opisie planowanej transakcji Sekurytyzacji wskazano, że cena należna od SPV za Wierzytelności Leasingowe będzie niższa od łącznej kwoty zbywanych Wierzytelności Leasingowych (obejmującej ich część kapitałową i odsetkową, a także kwotę ceny nabycia przedmiotu leasingu przez Leasingobiorcę w przypadku skorzystania przez niego z prawa zakupu przedmiotu po zakończeniu Umowy Leasingu) określonej na tzw. datę graniczną. Różnica między sumą Wierzytelności Leasingowych wskazaną powyżej a ceną sprzedaży stanowić będzie dyskonto uzyskiwane przez SPV na nabyciu Wierzytelności Leasingowych od Banku. Zdaniem Banku, przedmiotowe dyskonto będzie stanowić wynagrodzenie SPV z tytułu usługi sekurytyzacyjnej świadczonej dla Banku.

Należy zaznaczyć, że przelew Wierzytelności nie stanowi oderwanego od procesu Sekurytyzacji zdarzenia gospodarczego, a jest niejako narzędziem do uzyskania celu Sekurytyzacji, jakim jest uzyskanie przez Bank środków finansowych. W konsekwencji, podstawę opodatkowania za świadczoną przez SPV dla Banku usługę będzie stanowiło jedynie wynagrodzenie w formie dyskonta należne SPV od Banku w zamian za usługę związaną z udziałem w Sekurytyzacji, natomiast w żadnym wypadku nie będzie to wartość nominalna zbywanych przez Bank Wierzytelności Leasingowych ani cena (lub też dopłata do ceny za zbywane Wierzytelności, która może być należna Bankowi], za którą są one sprzedawane. Kwota wartości nominalnej Wierzytelności nie będzie stanowiła dla SPV przysporzenia, a stąd nie może być uznawana na gruncie Ustawy o VAT za wynagrodzenie z tytułu wykonanego świadczenia.

W związku z powyższym, w przedstawionej we wniosku sytuacji podstawą opodatkowania podatkiem VAT usługi Sekurytyzacji świadczonej dla Banku będzie kwota wynagrodzenia w formie dyskonta za usługę należna SPV od Banku. Jak wskazano w opisie planowanej transakcji, w przypadku zaistnienia w przyszłości po stronie SPV ewentualnych nadwyżek finansowych, po pokryciu innych zobowiązań SPV, może nastąpić dopłata przez SPV ceny za Wierzytelności Leasingowe zbyte przez Bank. W opinii Banku, ewentualna dopłata tego rodzaju, która może mieć miejsce już po sprzedaży Wierzytelności nie będzie wpływać na podstawę opodatkowania w VAT usługi świadczonej przez SPV, która to podstawa zostanie ustalona w oparciu o wartość dyskonta określoną na dzień dokonania sprzedaży Wierzytelności Leasingowych. Wynika to z faktu, iż na dzień sprzedaży przedmiotowych Wierzytelności, czyli na dzień wyświadczenia usługi przez SPV, kwota ustalonego w tym dniu dyskonta stanowić będzie całość świadczenia należnego od Banku na rzecz SPV w zamian za partycypację w transakcji Sekurytyzacji.

Należy wskazać, że organy podatkowe w wydawanych interpretacjach powszechnie akceptują powyższe stanowisko. Przykładem może być interpretacja wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 18 lipca 2013 r. (ILPP4/443-185/13-3/EWW), interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 28 stycznia 2015 r. (IPPP3/443-1099/14-2/JF), a także interpretacja wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 13 lipca 2015 r. (IPPP1/4512-423/15-3/AW). Stanowisko powyższe potwierdza także interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 17 marca 2017 r. (nr 3063-ILPP1-3.4512.52.2017.1.KB).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2017 r., poz. 1221, z późn. zm.) – zwanej dalej ustawą – opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy – przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy – przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa o podatku od towarów i usług zalicza do grona usług każde świadczenie niebędące dostawą towarów.

Należy zauważyć, że pojęcie usługi zostało zdefiniowane bardzo szeroko. Taka konstrukcja definicji usług pozwala na objęcie zakresem przedmiotowym podatku VAT wszelkich transakcji wykonywanych w ramach działalności gospodarczej. Pojęcie usługi według ustawy jest także szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU jako klasyfikacji, o której mowa w art. 5a ustawy.

Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie niebędące dostawą towarów i świadczone na rzecz innego podmiotu. Powołane przepisy wskazują, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Należy jednak zaznaczyć, że nie każde powstrzymanie się od działania czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy.

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym, przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług, określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Reasumując, dostawa towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Jak wskazał Wnioskodawca – niniejszy wniosek dotyczy konsekwencji po stronie Banku w zakresie podatku VAT wynikających z transakcji Sekurytyzacji w przypadku, gdy Bank weźmie udział w tej transakcji sprzedając do SPV Wierzytelności Leasingowe będące wcześniej przedmiotem umów faktoringowych ze Spółką.

W związku z przedstawionym opisem sprawy, wątpliwość Wnioskodawcy w pierwszej kolejności budzi kwestia, czy przelewy Wierzytelności Leasingowych przez Wnioskodawcę do SPV w ramach transakcji Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Wnioskodawcy podlegającej zwolnieniu z podatku VAT (pytanie nr 1).

Wyjaśnić należy, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2018 r. poz. 1025, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego – wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania.

W myśl § 2 Kodeksu cywilnego – wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego – umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia wierzytelności przenosi wierzytelność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność.

W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Natomiast pojęcie sekurytyzacji zawarte zostało w przepisach ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (Dz. U. z 2018 r., poz. 1355) oraz w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz. U. z 2017 r., poz. 1876, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 2 pkt 30-32 ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzania alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi – ilekroć w ustawie jest mowa o:

puli wierzytelności – rozumie się przez to przynoszącą regularny dopływ kapitału grupę jednolitych rodzajowo wierzytelności, posiadanych i wyodrębnionych przez inicjatora sekurytyzacji, z których każda z wierzytelności stanowiących łącznie co najmniej 75% grupy przynosi regularny dopływ kapitału oraz każda wierzytelność spełnia kryteria określone w statucie funduszu (pkt 30);

inicjatora sekurytyzacji – rozumie się przez to jednostkę samorządu terytorialnego, związek jednostek samorządu terytorialnego lub podmiot prowadzący działalność gospodarczą, zbywające funduszowi sekurytyzacyjnemu pulę wierzytelności albo zobowiązujące się do przekazywania funduszowi sekurytyzacyjnemu wszystkich świadczeń otrzymanych przez nie z określonej puli wierzytelności (pkt 31);

sekurytyzowanych wierzytelnościach – rozumie się przez to wierzytelności stanowiące przedmiot lokat funduszu sekurytyzacyjnego oraz wierzytelności wyodrębnione przez inicjatora sekurytyzacji albo inny podmiot, który zawarł z funduszem umowę zobowiązującą go do przekazywania funduszowi świadczeń uzyskanych w związku z tymi wierzytelnościami (pkt 32).

Szczegółowe zasady dotyczące funkcjonowania funduszów sekurytyzacyjnych zawiera Rozdział III ustawy o funduszach inwestycyjnych (…).

W literaturze istnieje wiele definicji „sekurytyzacji”, uzależnionych od przyjętego modelu. Można jednakże przyjąć, że sekurytyzacja wierzytelności to proces, podczas którego z bilansu banku zostaje wydzielona określona pula wierzytelności, a następnie przekazana spółce specjalnego przeznaczenia (Special Purpose Vehicle, SPV), która następnie refinansuje zakupioną pulę wierzytelności przez emisję papierów wartościowych. Najważniejszym celem procesu sekurytyzacji jest pozyskanie kapitałów na prowadzenie dalszej działalności oraz rozwój. Wówczas najczęściej stosowana jest sekurytyzacja wierzytelności przyszłych, a więc takich, które jeszcze nie powstały, natomiast istnieją przesłanki ich prawnego i ekonomicznego ukonstytuowania się w przyszłości.

W przedstawionym zdarzeniu przyszłym, tj. w sytuacji gdy Wnioskodawca weźmie udział w Sekurytyzacji, w przypadku usługi świadczonej przez SPV na rzecz Wnioskodawcy nie będzie miała miejsca transakcja obejmująca wyłącznie sprzedaż i przelew wierzytelności do SPV. Nabycie wierzytelności przez SPV będzie stanowiło element szerszej usługi finansowej, której celem jest uzyskanie przez Wnioskodawcę finansowania przed wymagalnością Wierzytelności Leasingowych, czyli przed wymagalnością rat leasingowych wynikających z zawartych przez Spółkę Umów Leasingu i przeniesionych na Wnioskodawcę na podstawie umów faktoringowych zawartych między Spółką i Wnioskodawcą. W celu przeprowadzenia planowanej Sekurytyzacji – będącej instrumentem pozwalającym na wcześniejsze otrzymanie środków finansowych przez Wnioskodawcę – zorganizowane zostanie całe przedsięwzięcie obejmujące, między innymi, założenie spółki celowej SPV, której rolą będzie nabycie Wierzytelności – Wnioskodawcy oraz Spółki, emisja obligacji i, ewentualnie, zaciągnięcie pożyczek lub kredytów na sfinansowanie zakupu Wierzytelności, a następnie obsługa zaciągniętego finansowania środkami pochodzącymi ze spłat Wierzytelności przez Leasingobiorców oraz Pożyczkobiorców.

Zatem, biorąc pod uwagę przepisy ustawy o podatku od towarów i usług w okolicznościach niniejszej sprawy uznać należy, że SPV wyświadczy na rzecz Wnioskodawcy usługę polegającą na zapewnieniu mu potrzebnego finansowania (uwolnienie środków finansowych zaangażowanych przez Wnioskodawcę na nabycie Wierzytelności Leasingowych od Spółki). Za powyższą usługę SPV uzyska od Wnioskodawcy określone wynagrodzenie ustalone przez strony.

Wobec tego SPV wykona czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 w zw. z art. 5 ustawy.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy – stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże, stosownie do art. 146a pkt 1 ustawy – w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w treści wskazanej ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy – zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy – zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Ponadto, jak stanowi art. 43 ust. 15 ustawy – zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37- 41, nie mają zastosowania do:

czynności ściągania długów, w tym factoringu;
usług doradztwa;
usług w zakresie leasingu.

W analizowanym przypadku charakter czynności wykonywanych przez SPV na rzecz Wnioskodawcy wskazuje, że SPV przez nabycie Wierzytelności Leasingowych udziela Wnioskodawcy finansowania ze środków pochodzących z emisji obligacji oraz zaciągniętych przez SPV pożyczek lub kredytów. Celem SPV nie jest faktyczne nabycie przedmiotowych Wierzytelności Leasingowych i w konsekwencji próba ich odzyskania od dłużników.

Obsługą administracyjną zbytych zarówno przez Spółkę jak i Wnioskodawcę wierzytelności do SPV będzie pełniła Spółka na podstawie odrębnej umowy.

Celem transakcji zawartej pomiędzy SPV a Wnioskodawcą nie będzie zbycie przez Wnioskodawcę Wierzytelności Leasingowych poprzez ich sprzedaż do SPV celem windykacji, lecz wdrożenie szczególnego instrumentu pozwalającego na zyskanie przez niego środków finansowych przed wymagalnością Wierzytelności Leasingowych, w drodze finansowania zapewnionego przez SPV w oparciu o zabezpieczenie w postaci Wierzytelności. Zatem istotą przedmiotowej transakcji będzie uzyskanie przez Wnioskodawcę finansowania potrzebnego do prowadzonej działalności.

W konsekwencji, usługę świadczoną przez SPV polegającą na nabyciu Wierzytelności Leasingowych i zapewnieniu Wnioskodawcy finansowania potraktować należy jako usługę w zakresie długów, która będzie korzystała ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Do powyższej usługi nie mają zastosowania wyłączenia wskazane w art. 43 ust. 15 ustawy. Wskazany artykuł wyłącza możliwość zastosowania zwolnienia z VAT w zakresie „czynności ściągania długów, w tym factoringu”. Oznacza to, że opodatkowanie VAT przewidziano jedynie dla zdarzeń, z którymi wiąże się podejmowanie czynności mających na celu ściągnięcie długu, co nie ma miejsca w ramach ww. czynności.

Podsumowując, przelewy ww. Wierzytelności przez Wnioskodawcę do SPV w ramach transakcji Sekurytyzacji będą wykonane w ramach usługi świadczonej przez SPV na rzecz Wnioskodawcy podlegającej zwolnieniu z podatku VAT, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe, przy czym wskazać należy, iż w przypadku opisanych we wniosku usług zasadność zwolnienia z podatku VAT stanowi wskazana wyżej podstawa prawna.

Wnioskodawca powziął również wątpliwość czy będzie on podatnikiem w odniesieniu do usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV i w konsekwencji, czy będzie on zobowiązany do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce (pytanie nr 2).

Dla ustalenia podmiotu zobowiązanego do rozpoznania dla celów VAT usługi sekurytyzacji nabywanej przez Wnioskodawcę od SPV konieczne jest określenie miejsca świadczenia tej usługi. Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług regulują przepisy art. 28a do 28o ustawy.

Stosownie do art. 28a ustawy – na potrzeby stosowania niniejszego rozdziału:

ilekroć jest mowa o podatniku – rozumie się przez to:
1. podmioty, które wykonują samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, lub działalność gospodarczą odpowiadającą tej działalności, bez względu na cel czy rezultat takiej działalności, z uwzględnieniem art. 15 ust. 6,
2. osobę prawną niebędącą podatnikiem na podstawie lit. a, która jest zidentyfikowana lub obowiązana do identyfikacji do celów podatku lub podatku od wartości dodanej;
podatnika, który prowadzi również działalność lub dokonuje transakcji nieuznawanych za podlegające opodatkowaniu dostawy towarów lub świadczenia usług zgodnie z art. 5 ust. 1, uznaje się za podatnika w odniesieniu do wszystkich świadczonych na jego rzecz usług.

Art. 28a ustawy wprowadza drugą definicję podatnika do ustawy. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji, jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Z opisu niniejszej sprawy wynika, że Wnioskodawca spełnia definicję podatnika, o której mowa w art. 28a ustawy.

Ogólna zasada dotycząca określania miejsca świadczenia usług na rzecz podatników zawarta została w art. 28b ust. 1 ustawy, zgodnie z którym – miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

Zastrzeżenia wskazane w art. 28b ust. 1 ustawy nie będą miały zastosowania w niniejszej sprawie.

Mając na uwadze, że Wnioskodawca jest usługobiorcą usługi sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV polegającej na nabywaniu Wierzytelności Leasingowych od Wnioskodawcy, miejscem świadczenia przedmiotowej usługi będzie Polska, jako kraj, w którym Wnioskodawca posiada siedzibę działalności gospodarczej.

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy – przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania, których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy.

Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy – podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,
usługobiorcą jest:
- w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b – podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,
- w pozostałych przypadkach – podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Stosownie do art. 17 ust. 2 ustawy – w przypadkach wymienionych w ust. 1 pkt 4, 5, 7 i 8, usługodawca lub dokonujący dostawy towarów nie rozlicza podatku należnego.

Mając na uwadze powyższe, skoro, jak wynika z wniosku, Wnioskodawca będzie usługobiorcą przedmiotowych usług, a SPV nie posiada w Polsce siedziby działalności gospodarczej, ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, usługi sekurytyzacji Wierzytelności Leasingowych, nabywane przez Wnioskodawcę od SPV stanowić będą import usług w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy, których miejscem świadczenia jest Polska, a Wnioskodawca, jako usługobiorca tych usług, będzie zobowiązany do ich rozliczenia dla celów VAT, jako usług zwolnionych z tego podatku.

Zatem Bank będzie podatnikiem w odniesieniu do usługi Sekurytyzacyjnej świadczonej przez SPV i w konsekwencji Bank będzie zobowiązany do rozpoznania tej transakcji, jako importu usług dla celów podatku VAT w Polsce.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 2 jest także prawidłowe.

Kolejną wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy podstawą opodatkowania usług świadczonych przez SPV w ramach Sekurytyzacji będzie jedynie kwota dyskonta ustalana na dzień sprzedaży Wierzytelności Leasingowych przez Wnioskodawcę do SPV i w konsekwencji, czy ewentualna dopłata do ceny za Wierzytelności Leasingowe, która może być w przyszłości uiszczona przez SPV nie będzie miała wpływu na podstawę opodatkowania usług świadczonej przez SPV (pytanie nr 3).

W odniesieniu do powyższych wątpliwości należy wskazać, że zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy – podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Jak wynika z opisu sprawy, w zamian za udział SPV w transakcji Sekurytyzacji i zapewnienie finansowania Wnioskodawcy poprzez zapłatę ceny za Wierzytelności Leasingowe, SPV uzyska od Wnioskodawcy odpowiednie wynagrodzenie. Wynagrodzenie to będzie miało formę dyskonta uzyskanego przez SPV na nabyciu Wierzytelności Leasingowych od Spółki (cena za Wierzytelności Leasingowe będzie niższa od łącznej kwoty zbywanych Wierzytelności Leasingowych określoną na tzw. datę graniczną). Umowa zbycia przedmiotowych Wierzytelności może również zawierać postanowienie o dopłacie do ceny za przelewane Wierzytelności Leasingowe, która będzie wypłacana przez SPV w przypadku zaistnienia nadwyżek finansowych po stronie SPV wynikających ze spłat ww. Wierzytelności.

W związku z powyższym, podstawą opodatkowania świadczonych przez SPV usług na rzecz Wnioskodawcy obejmujących Wierzytelności Leasingowe będzie kwota dyskonta uzyskana przez SPV ustalona na dzień sprzedaży tych wierzytelności.

W odniesieniu natomiast do kwestii, czy ewentualna dopłata do ceny za Wierzytelności Leasingowe, która może być w przyszłości uiszczona przez SPV nie będzie miała wpływu na podstawę opodatkowania usług świadczonej przez SPV należy zgodzić się z Wnioskodawcą, że dopłata tego rodzaju, która może mieć miejsce już po sprzedaży Wierzytelności nie będzie wpływać na podstawę opodatkowania usługi świadczonej przez SPV określoną powyżej, ponieważ na dzień sprzedaży przedmiotowych Wierzytelności, czyli na dzień wyświadczenia usługi przez SPV, kwota ustalonego w tym dniu dyskonta i prowizji stanowić będzie całość świadczenia należnego od Wnioskodawcy na rzecz SPV w zamian za partycypację w transakcji Sekurytyzacji.

W związku z powyższym, dla Wnioskodawcy podstawą opodatkowania usług świadczonych przez SPV w ramach Sekurytyzacji będzie jedynie kwota dyskonta ustalana na dzień sprzedaży Wierzytelności Leasingowych przez Spółkę i w konsekwencji, ewentualna dopłata do ceny za Wierzytelności Leasingowe, która może być w przyszłości uiszczona przez SPV nie będzie miała wpływu na podstawę opodatkowania usługi świadczonej przez SPV.

Tym samym stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 3 również jest prawidłowe.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Ponadto zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, na wniosek zainteresowanego, wydaje, w jego indywidualnej sprawie, interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Z powyższego wynika zatem, że interpretacja indywidualna przepisów prawa podatkowego dotyczy stosowania przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług przez Wnioskodawcę, który z tym wnioskiem występuje. W związku z tym zaznacza się, że interpretacja indywidualna wydana Wnioskodawcy nie wywiera skutku prawnego dla Sp. z o.o.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

z zastosowaniem art. 119a;
w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa, w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2018 r. poz. 1302, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.

Reklama

O nas

Regulamin