Interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej
0113-KDIPT1-2.4012.824.2017.1.KT
z 9 stycznia 2018 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 13 § 2a, art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2017 r., poz. 201, z późn. zm.) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdza, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 14 listopada 2017 r. (data wpływu 21 listopada 2017 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości dokumentowania rozliczeń finansowych dokonywanych pomiędzy Wnioskodawcą a Bankiem za pomocą dokumentów księgowych innych niż faktura VAT – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 21 listopada 2017 r. wpłynął do tutejszego organu ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie:

• możliwości dokumentowania rozliczeń finansowych dokonywanych pomiędzy Wnioskodawcą a Bankiem za pomocą dokumentów księgowych innych niż faktura VAT
  

• braku obowiązku udokumentowania ww. rozliczeń fakturą, w przypadku uznania ich za czynności opodatkowane i korzystające ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.
  
  

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

1. PLANOWANA WSPÓŁPRACA WNIOSKODAWCY Z INNYMI AGENTAMI ORAZ ZAKŁADAMI UBEZPIECZEŃ
   
   

Spółka …. S.A. (dalej: „Wnioskodawca”) jest podmiotem działającym w formie polskiej spółki akcyjnej. Wnioskodawca posiada status agenta ubezpieczeniowego w rozumieniu ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r., poz. 2077 z póżn. zm.) – (dalej: „Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym”). Wnioskodawca zamierza również zachować status agenta ubezpieczeniowego pod rządami projektowanej ustawy o dystrybucji ubezpieczeń, która ma zastąpić obowiązującą aktualnie Ustawę o pośrednictwie ubezpieczeniowym (dalej, także łącznie, jako: „Przepisy o dystrybucji ubezpieczeń”).

W ramach swojej działalności Wnioskodawca wykonuje na rzecz polskiego banku („Bank”), prowadzącego działalność na podstawie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – prawo bankowe (tekst jednolity: Dz. U. z 2016 r., poz. 1988, z póżn. zm.) – (dalej: „Prawo bankowe”), czynności polegające na pośredniczeniu w zawieraniu z klientami Banku umów dotyczących produktów bankowych Banku. Czynności te są wykonywane na podstawie odpowiedniej umowy zawartej z Bankiem w tym zakresie. Niezależnie do powyższego, Wnioskodawca współpracuje także z Bankiem w zakresie dystrybucji produktów ubezpieczeniowych, które są powiązane z produktami bankowymi Banku lub są niezależne od takich produktów bankowych.

Dotychczasowa współpraca Wnioskodawcy z Bankiem w zakresie dystrybucji produktów ubezpieczeniowych oparta była na tzw. modelu grupowym, gdzie Bank (jako ubezpieczający) zawierał umowę ubezpieczenia na rachunek swoich klientów (jako ubezpieczonych), a następnie oferował swoim klientom (we współpracy z partnerami biznesowymi, m.in. z Wnioskodawcą) możliwość przystąpienia do takich umów grupowych. Wnioskodawca w odniesieniu do tego modelu współpracował z Bankiem w zakresie czynności wykonywanych przez Bank działający w roli ubezpieczającego w ramach umów grupowych, polegających przede wszystkim na umożliwieniu klientom Banku przystąpienia do danej grupowej umowy ubezpieczenia.

Bank poinformował Wnioskodawcę, że zmiany regulacyjne w środowisku prawnym dotyczącym Banku (m.in. brak możliwości otrzymywania wynagrodzenia przez Bank oraz partnerów Banku z tytułu czynności wykonywanych w modelu grupowym) oraz oczekiwania Komisji Nadzoru Finansowego sprawującej nadzór nad działalnością Banku przyczyniły się do podjęcia przez Bank decyzji o planowanym zakończeniu oferowania ubezpieczeń w tzw. modelu grupowym i prowadzenia w przyszłości działalności w zakresie dystrybucji ubezpieczeń w oparciu o tzw. model indywidualny, gdzie zarówno Bank, jak i partnerzy biznesowi Banku uczestniczący w takich czynnościach, będą występować jako agenci ubezpieczeniowi pośredniczący w imieniu i na rzecz dwóch polskich zakładów ubezpieczeń (dalej: „ZU”) w zawarciu umów ubezpieczenia pomiędzy klientami Banku a ZU (dalej: „Umowy Ubezpieczenia”).

Aby móc uczestniczyć we wdrożeniu wskazanego powyżej modelu indywidualnego dystrybucji ubezpieczeń, w ostatnim czasie, Wnioskodawca nawiązał współpracę w tym zakresie z Bankiem oraz z innymi niż Wnioskodawca podmiotami prowadzącymi lub zamierzającymi rozpocząć działalność gospodarczą w zakresie świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego i posiadającymi lub planującymi uzyskać status agentów ubezpieczeniowych (dalej: „Agenci”). W ramach powyższej współpracy, Wnioskodawca, Agenci oraz Bank zamierzają wspólnie wykonywać czynności agencyjne (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego) na rzecz ZU, przy czym celem nawiązania tej współpracy będzie świadczenie wspomnianych czynności agencyjnych z uwzględnieniem najwyższych standardów jakości i efektywności.

W celu sformalizowania przedmiotowej współpracy pomiędzy Wnioskodawcą, Agentami i Bankiem oraz ustalenia szczegółowych zasad współpracy, wymienione podmioty zawrą umowę o wspólne przedsięwzięcie (dalej: „Umowa Konsorcjum”) jak również (działając jako konsorcjanci, dalej łącznie: „Partnerzy Konsorcjum” „Konsorcjum”) zawrą z poszczególnymi ZU umowy agencyjne (dalej: „Umowy Agencyjne”) dotyczące wykonywania w ramach Konsorcjum, przez Partnerów Konsorcjum, w imieniu i na rzecz ZU czynności agencyjnych związanych z oferowanymi przez ZU Umowami Ubezpieczenia (w tym m.in. ubezpieczenia na życie, na wypadek utraty pracy, zachorowania, pobyt w szpitalu, NNW, ubezpieczenia nieruchomości, OC/AC, turystyczne i inne. Przedmiotem Umów Agencyjnych będzie zatem wspólne wykonywanie, w ramach Konsorcjum, przez Partnerów Konsorcjum, w imieniu i na rzecz ZU czynności agencyjnych związanych z oferowanymi przez ZU Umowami Ubezpieczenia, które zostaną powierzone Konsorcjum przez ZU na podstawie Umów Agencyjnych.

W ocenie stron, powołanie Konsorcjum umożliwi kompleksowe, spójne i terminowe zaspokojenie oczekiwań klientów Konsorcjum, tj. ZU, dzięki zacieśnieniu współpracy, koordynacji i współdziałania Partnerów w zakresie wykonywania zleconej Konsorcjum usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz sprawne kojarzenie oferty ZU z potrzebami klientów prowadzące do zawarcia umów i rozpoczęcia ochrony ubezpieczeniowej. Tym samym, należy oczekiwać, że powołanie Konsorcjum przyczyni się do zwiększenia skali sprzedaży produktów ubezpieczeniowych, co przełoży się na wzrost przychodów Partnerów Konsorcjum, w tym Wnioskodawcy. Ponadto, istotną korzyścią z perspektywy ZU będzie eliminacja konieczności utrzymywania odrębnych relacji z poszczególnymi podmiotami wchodzącymi w skład Konsorcjum, prowadzenia z nimi odrębnych rozliczeń oraz indywidualnej kontroli i nadzorowania współpracy z każdym z tych podmiotów; współpraca ZU z Konsorcjum zostanie uproszczona i ułatwiona dzięki zaangażowaniu Lidera Konsorcjum.

2. UMOWA KONSORCJUM
   
   

2.1 POSTANOWIENIA OGÓLNE

W projektowanej Umowie Konsorcjum znajdą się w szczególności postanowienia opisane poniżej.

Przedmiotem Umowy Konsorcjum będzie w szczególności określenie warunków współpracy stron w ramach Konsorcjum przy realizacji Umów Agencyjnych, wzajemnych rozliczeń w związku z wykonywaniem czynności w ramach Konsorcjum oraz zakresu odpowiedzialności stron za niewykonanie lub nienależyte wykonanie Umów Agencyjnych.

W zgodnej intencji stron Umowy Konsorcjum, zawarta przez nie umowa nie będzie stanowić i nie powinna być interpretowana jako umowa spółki, ani też nie będzie mieć charakteru jakiejkolwiek zorganizowanej formy prawnej wynikającej z ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 1777) lub ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jednolity Dz. U. z 2017 r. poz. 459), (dalej: „Kodeks cywilny”) (w szczególności, strony nie powołają spółki cywilnej) lub umowy o podobnym charakterze. Celem Umowy Konsorcjum będzie wyłącznie uregulowanie zasad współpracy stron w ramach Konsorcjum w związku z zawarciem i wykonywaniem Umów Agencyjnych, w tym zasad udziału stron w wynagrodzeniu należnym Konsorcjum od ZU.

Cel Konsorcjum zostanie określony jako świadome połączenie potencjałów technicznych, finansowych i organizacyjnych Partnerów Konsorcjum w celu zwiększenia efektywności i poprawy jakości czynności agencyjnych (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego) wykonywanych na rzecz ZU.

Przedmiotem działalności Konsorcjum będzie wykonywanie w imieniu i na rzecz ZU czynności agencyjnych (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego), które zostaną szczegółowo określone w Umowach Agencyjnych, polegających przede wszystkim na proponowaniu klientom zawierania Umów Ubezpieczenia oraz wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania z takimi klientami Umów Ubezpieczenia przez ZU, jak również zawieraniu Umów Ubezpieczenia z klientami w imieniu ZU oraz udzielaniu pomocy w administrowaniu i wykonywaniu Umów Ubezpieczenia – w zakresie określonym w Umowie Konsorcjum oraz w Umowach Agencyjnych.

Zgodnie z postanowieniami Umowy Konsorcjum, Bank będzie Liderem Konsorcjum i pełnomocnikiem Konsorcjum upoważnionym do samodzielnego reprezentowania Konsorcjum w stosunkach z podmiotami trzecimi. W szczególności, Bank jako Lider zostanie upoważniony do: negocjowania treści i zawarcia w imieniu Konsorcjum oraz Partnerów Konsorcjum Umów Agencyjnych z ZU; składania ZU oraz odbierania od ZU w imieniu Konsorcjum oraz Partnerów Konsorcjum wszelkich oświadczeń związanych z Umowami Agencyjnymi oraz zawierania w imieniu Konsorcjum oraz Partnerów Konsorcjum wszelkich aneksów, zmian lub porozumień dotyczących Umów Agencyjnych; negocjowania treści i zawarcia z każdym Partnerem Konsorcjum odrębnego porozumienia dotyczącego wysokości oraz zasad obliczania i wypłacania wynagrodzenia danemu Partnerowi Konsorcjum z tytułu czynności wykonywanych w ramach Konsorcjum oraz szczegółowych zadań i obowiązków danego Partnera Konsorcjum w ramach Konsorcjum; koordynacji działań Partnerów Konsorcjum oraz ustalania z nimi bieżących czynności wykonywanych w ramach Konsorcjum; złożenia Partnerowi Konsorcjum oświadczenia o wypowiedzeniu Umowy Konsorcjum w stosunku do takiego partnera oraz do przyjęcia od Partnera Konsorcjum oświadczenia o wypowiedzeniu umowy; zawarcia z podmiotem trzecim umowy o przystąpieniu do Konsorcjum, jak również do zawarcia wszelkich niezbędnych umów i porozumień, jakie Bank oraz ZU uznają za konieczne lub zasadne w związku z przystąpieniem takiego podmiotu trzeciego do Konsorcjum.

Także Bank, jako Lider Konsorcjum, zostanie upoważniony do wystawiania na rzecz ZU zbiorczych dokumentów księgowych (not rozliczeniowych) zawierających sumaryczne informacje finansowe dotyczące wynagrodzenia należnego Konsorcjum (Partnerom Konsorcjum) z tytułu czynności wykonywanych przez Konsorcjum na rzecz ZU. Na podstawie ww. not rozliczeniowych, ZU będą wypłacać wynagrodzenie za czynności wykonywane przez Konsorcjum: zgodnie z Umową Konsorcjum, do odbierania od ZU wynagrodzenia należnego Konsorcjum (Partnerom Konsorcjum) upoważniony będzie Bank jako Lider. Zgodnie z życzeniem ZU oraz zgodną wolą Partnerów Konsorcjum, wszelkie rozliczenia pomiędzy Konsorcjum a ZU mają być dokonywane wyłącznie przez Bank. Konsekwentnie, w Umowie Konsorcjum znajda się zapisy, zgodnie z którymi wynagrodzenie za czynności wykonywane przez Konsorcjum w ramach Umów Agencyjnych ZU będzie wpłacał na rachunek bankowy Banku jako Lidera Konsorcjum (który będzie odbierał takie wynagrodzenie, w swoim imieniu oraz w imieniu pozostałych Partnerów Konsorcjum na podstawie udzielonych mu pełnomocnictw). Bank będzie wypłacał odpowiednią część wynagrodzenia z tytułu wykonywania czynności w ramach Konsorcjum na rzecz pozostałych Partnerów Konsorcjum, w tym, na rzecz Wnioskodawcy.

Bank nie będzie pobierał dodatkowego wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji Lidera Konsorcjum.

2.2 CZYNNOŚCI AGENCYJNE (CZYNNOŚCI POŚREDNICTWA UBEZPIECZENIOWEGO) ŚWIADCZONE PRZEZ KONSORCJUM:

W ramach czynności agencyjnych (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego) wykonywalnych przez Konsorcjum, wszyscy Partnerzy Konsorcjum działający wspólnie w ramach Konsorcjum, w tym Wnioskodawca, zobowiążą się w szczególności do:

1. inicjowania kontaktu z potencjalnymi klientami w celu zawarcia z nimi Umów Ubezpieczenia oraz nawiązywania kontaktu z potencjalnymi klientami w celu przedstawienia im oferty zawarcia Umów Ubezpieczenia, zachęcenia ich do zawarcia Umów Ubezpieczenia i pomocy w procesie zawierania Umów Ubezpieczenia, w tym w szczególności:

1. podejmowania kroków niezbędnych w opinii Partnera Konsorcjum do pozyskania nowych klientów, w tym przygotowywania listy klientów do późniejszego kontaktu;
2. zapewniania personelu sprzedaży w odpowiedniej liczbie niezbędnej w opinii Partnera Konsorcjum dla dystrybucji i obsługi Umów Ubezpieczenia w sposób uwzględniający cele biznesowe stron;
3. podejmowania czynności przygotowawczych w związku z zawieraniem Umów Ubezpieczenia, w tym zwłaszcza zapewnienia, że personel sprzedaży zapoznał się z ogólnymi warunkami ubezpieczenia jak również z pozostałą dokumentacją dotyczącą Umowy Ubezpieczenia dostarczoną przez ZU;

2. przedstawiania klientom oferty ubezpieczeniowej zgodnie zasadami określonymi w odpowiednich załącznikach do Umowy Agencyjnej, w szczególności pełnego informowania klientów o warunkach ochrony ubezpieczeniowej oferowanej przez ZU, a zwłaszcza o przedmiocie i zakresie ubezpieczenia, jak również prawach i obowiązkach klientów wynikających z Umów Ubezpieczenia, w tym przekazywania klientom ogólnych warunków ubezpieczenia i innych właściwych dokumentów zgodnie z procedurą ustaloną w odniesieniu do poszczególnych produktów w załącznikach do Umowy Agencyjnej;
3. przedstawiania klientom wysokości i zasad płatności składek ubezpieczeniowych zgodnie z procedurą ustaloną w odniesieniu do poszczególnych produktów ubezpieczeniowych w odpowiednich załącznikach do Umowy Agencyjnej;
4. przyjmowania od osób zainteresowanych ubezpieczeniem wniosków o zawarcie Umów Ubezpieczenia, sprawdzania poprawności i kompletności wniosków oraz, ewentualnie, przekazywania kopii wniosku klientowi zgodnie z procedurą ustaloną w załącznikach do Umowy Agencyjnej;
5. zawierania Umów Ubezpieczenia w imieniu ZU zgodnie z udzielonym przez ZU pełnomocnictwem;
6. przekazywania klientom odpowiednich dokumentów ubezpieczeniowych, w szczególności polis ubezpieczeniowych, zgodnie z procedurą ustaloną w załącznikach do Umowy Agencyjnej.
   
   

Szczegółowe czynności agencyjne wykonywane przez Konsorcjum w odniesieniu do poszczególnych Umów Ubezpieczenia oraz zobowiązania Konsorcjum wobec ZU w tym zakresie zostaną określone we właściwych Umowach Agencyjnych.

Czynności opisane powyżej będą wykonywane przez Partnerów Konsorcjum, w tym Wnioskodawcę, z uwzględnieniem postanowień właściwych Umów Agencyjnych, w tym, wskazanych zasad świadczenia czynności agencyjnych oraz obowiązków związanych z ich prawidłowym świadczeniem, o których mowa poniżej. Z każdym z Partnerów Konsorcjum, w tym z Wnioskodawcą, zostanie zawarte odrębne porozumienie dotyczące wysokości oraz zasad obliczania i wypłacania wynagrodzenia danemu Partnerowi Konsorcjum z tytułu czynności wykonywanych w ramach Konsorcjum, jak również jego szczegółowych zadań i obowiązków w ramach Konsorcjum.

Jednocześnie w Umowie Konsorcjum znajdą się postanowienia, zgodnie z którymi, w związku z wykonywaniem czynności agencyjnych (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego) wyłącznie Bank (działający jako Lider) będzie uprawniony do: udziału w razie potrzeby, w dyskusjach nad brzmieniem Umowy Ubezpieczenia, w tym zgłaszania ZU potencjalnych niedozwolonych postanowień umownych, w przypadku ich identyfikacji; zapewniania odpowiednich w ocenie Banku narzędzi do dystrybucji Umów Ubezpieczenia w rozumieniu wykonywania czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego; przygotowania i uzgodnienia z ZU procedur umożliwiających dystrybucję Umów Ubezpieczenia w ramach wykonywanych czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego; relacji z ZU (w tym, przekazywania do ZU odpowiednich raportów związanych z wykonywaniem właściwej Umowy Agencyjnej, odpowiadania na pytania ZU w tym zakresie, zapewnienia odpowiednich wymagań bezpieczeństwa uzgodnionych z ZU w ww. zakresie); pobierania składek ubezpieczeniowych na podstawie Umów Ubezpieczenia i przekazywania ich do właściwych ZU, jak również rozliczania z klientami zwrotów składek nienależnych; wystawiania w imieniu ZU odpowiednich dokumentów ubezpieczeniowych, w szczególności polis ubezpieczeniowych, zgodnie z ustaloną procedurą.

2.3 ZASADY ŚWIADCZENIA CZYNNOŚCI AGENCYJNYCH ORAZ OBOWIĄZKI ZWIĄZANE Z ICH PRAWIDŁOWYM ŚWIADCZENIEM

W Umowie Konsorcjum zostanie ponadto wskazane, że w związku z wykonywaniem opisanych w tej umowie czynności agencyjnych (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego) w ramach Konsorcjum, w imieniu i na rzecz ZU oraz mając na względzie dążenie do jak najlepszej obsługi klientów zawierających Umowy Ubezpieczenia z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, każdy z Partnerów Konsorcjum wykonujących takie czynności – w tym, Wnioskodawca – jako Agent ubezpieczeniowy w rozumieniu Przepisów o dystrybucji ubezpieczeń może być zobowiązany w szczególności do przestrzegania następujących zasad i procedur:

1. informowania klientów o warunkach i procedurach wypłaty świadczeń, a zwłaszcza o prawach i obowiązkach ubezpieczającego, ubezpieczonego i uprawnionego z umowy ubezpieczenia wynikających z Umów Ubezpieczenia;
2. udostępniania klientom i uprawnionym z Umów Ubezpieczenia odpowiednich formularzy związanych z realizacją Umów Ubezpieczenia, jak również przyjmowania od klientów i osób występujących z roszczeniami odpowiednich wniosków oraz przekazywania ich do ZU;
3. zapewnienia właściwego obiegu dokumentów i korespondencji z klientami;
4. potwierdzania z klientem aktualności danych klienta przekazanych do ZU;
5. przyjmowania reklamacji kierowanych przez klientów do ZU w zakresie związanym z udzielaną ochroną ubezpieczeniową;
6. przekazywania ZU odpowiednich danych i dokumentów niezbędnych dla wykonywania Umów Ubezpieczenia, zgodnie z przyjętymi procedurami;
7. przyjmowania oświadczeń dotyczących odstąpienia lub wypowiedzenia Umowy Ubezpieczenia i ich przekazywanie do ZU;
8. udostępnienia na wniosek ZU dokumentów związanych z zawarciem Umowy Ubezpieczenia (w szczególności wniosku o ubezpieczenie przyjętego od klienta), aneksowaniem oraz obsługą Umów Ubezpieczenia, oraz transkrypcji (w odpowiednim zakresie) zarejestrowanych rozmów telefonicznych prowadzonych z klientami w związku z Umowami Ubezpieczenia, lub dokumentów i informacji, w których posiadaniu jest Partner Konsorcjum, powiadomienia osób zgłaszających roszczenie o brakach w zgłoszeniu, zgodnie z ustalonymi zasadami;
9. stosowania niezbędnych środków bezpieczeństwa finansowego oraz odbycia i zorganizowania we własnym zakresie odpowiednich szkoleń dla osób fizycznych wykonujących czynności agencyjne („OFWCA”) z zakresu obowiązków w zakresie środków bezpieczeństwa finansowego;
10. przestrzegania przepisów dotyczących środków ograniczających wprowadzonych przez właściwe Rozporządzenia Rady Unii Europejskiej i Rezolucje Organizacji Narodów Zjednoczonych lub odpowiednie przepisy innych państw, jeżeli mają one zastosowanie;
11. informowania ZU o znanych Partnerom Konsorcjum przypadkach zatajenia prawdy lub podania nieprawdy przez osoby składające ZU oświadczenia związane z zamiarem zawarcia lub wykonywaniem Umowy Ubezpieczenia oraz o innych znanych mu faktach mających znaczenie dla działalności prowadzonej przez ZU, pod warunkiem, że takie działania nie naruszą przepisów prawa, w tym obowiązków Banku związanych z tajemnicą bankową;
12. niezwłocznego informowania ZU o żądaniach i wnioskach kierowanych przez uprawnione organy, jeżeli dotyczą one działalności ZU, pod warunkiem, że takie działania nie naruszą przepisów prawa, w tym obowiązków Banku związanych z tajemnicą bankową;
13. dotrzymywania terminów doręczania dokumentów związanych z wykonywaniem czynności określonych w Umowie Konsorcjum, przestrzegania zasad ich przechowywania i obiegu oraz zabezpieczenia takich dokumentów przed zagubieniem, kradzieżą oraz przed dostępem osób nieuprawnionych, oraz niezwłocznego powiadomienia ZU o ich utracie lub dostępie do nich osób nieuprawnionych;
14. należytego współdziałania z ZU, pracownikami oraz współpracownikami ZU w zakresie spraw związanych z wykonywaniem właściwej Umowy Agencyjnej;
15. podejmowania, w zakresie prowadzonych spraw (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego), czynności niezbędnych do należytej ochrony interesów klientów, ubezpieczających, ubezpieczonych i innych uprawnionych z Umowy Ubezpieczenia oraz ZU;
16. bezzwłocznego przekazywania ZU innych informacji mających znaczenie dla działalności prowadzonej przez ZU,
17. przestrzegania przepisów prawa, norm etycznych, standardów, procedur i wytycznych ZU.
    
    

Partnerzy Konsorcjum, w tym Wnioskodawca, zobowiążą się wykonywać czynności w ramach Konsorcjum zgodnie z zawartymi porozumieniami oraz instrukcjami i wytycznymi, które mogą być wydawane przez Lidera, w tym do przestrzegania wymogów Banku w zakresie przetwarzania powierzonych danych osobowych, tajemnicy bankowej oraz poufności i bezpieczeństwa informacji, jak również w zgodzie z obowiązującymi przepisami prawa, warunkami Umowy Konsorcjum, Umowami Agencyjnymi, porozumieniami oraz pełnomocnictwami udzielonymi danemu Partnerowi Konsorcjum przez ZU. W szczególności oznacza to należyte i terminowe wykonywanie wszelkich zobowiązań względem ZU, w sposób umożliwiający Konsorcjum wywiązanie się ze zobowiązań wobec ZU zgodnie z postanowieniami Umów Agencyjnych.

Wszyscy Partnerzy Konsorcjum zobowiążą się do lojalnego współdziałania w celu realizacji Umów Agencyjnych oraz terminowego wywiązywania się z zaciągniętych zobowiązań, z dochowaniem należytej staranności. W Umowie Konsorcjum znajdzie się zapewnienie, że czynności agencyjne objęte zakresem Umowy Konsorcjum będą wykonywane przez Partnerów Konsorcjum wyłącznie przez osoby fizyczne, które spełniają wszystkie wymagania określone w Przepisach o dystrybucji ubezpieczeń (aktualnie art. 9 ust. 1 Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym). Osoby te będą wykonywać czynności agencyjne i będą działać w imieniu i na rzecz Partnerów Konsorcjum na podstawie odpowiedniego upoważnienia udzielonego przez właściwego Partnera Konsorcjum.

W Umowie Konsorcjum znajdą się także inne szczegółowe obowiązki Partnerów Konsorcjum związane z przestrzeganiem Przepisów o dystrybucji ubezpieczeń, innych przepisów dotyczących działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, przepisów o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu – Partnerzy złożą w tym zakresie odpowiednie oświadczenia i zapewnienia.

Partnerzy Konsorcjum zobowiążą się także do stałego podnoszenia własnych kwalifikacji zawodowych oraz zapewnienia podnoszenia kwalifikacji przez OFWCA, przekazywania ZU wymaganych informacji dotyczących danego partnera, w tym, bezzwłocznego poinformowania ZU o utracie uprawnień Partnera Konsorcjum niezbędnych do wykonywania Umowy Konsorcjum, odpowiedniej archiwizacji i zapewnienia bezpieczeństwa dokumentów. Partnerzy Konsorcjum podejmą także określone zobowiązania w odniesieniu do wykonywania czynności przez OFWCA zgodnie z obowiązującymi zasadami i przepisami prawa. Strony zobowiążą się w Umowie Konsorcjum, że powyższe czynności będą wykonywane przez Konsorcjum przy uwzględnieniu uzgodnionych zasad dotyczących podziału obowiązków pomiędzy Partnerami Konsorcjum.

3. UMOWY AGENCYJNE
   
   

Jak Wnioskodawca wskazuje powyżej, Konsorcjum podpisze z ZU Umowy Agencyjne (umowy te zostaną podpisane z ZU przez Bank w imieniu wszystkich Partnerów Konsorcjum, w tym, w imieniu Wnioskodawcy). Przedmiotem umów będzie wykonywanie przez Agentów (tj. wszystkich Partnerów Konsorcjum działających wspólnie w ramach Konsorcjum), w imieniu i na rzecz ZU, czynności agencyjnych (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego), o których mowa w art. 2 i 4 pkt 1) Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Należy założyć, że analogiczny zakres czynności będzie wynikać z projektowanej ustawy o dystrybucji ubezpieczeń.

Na podstawie Umów Agencyjnych, ZU zleci Konsorcjum, a Partnerzy Konsorcjum, w tym Wnioskodawca, zobowiążą się do wykonywania w imieniu i na rzecz ZU czynności agencyjnych (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego ), polegających na proponowaniu klientom zawierania Umów Ubezpieczenia oraz wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania z takimi klientami Umów Ubezpieczenia przez ZU jak również zawieraniu Umów Ubezpieczenia z klientami w imieniu ZU oraz udzielaniu pomocy w administrowaniu i wykonywaniu Umów Ubezpieczenia w szczególności w zakresie określonym w Umowach Agencyjnych i zgodnie z udzielonymi przez ZU pełnomocnictwami.

W ramach powyższych czynności Partnerzy Konsorcjum, w tym Wnioskodawca, zobowiążą się w szczególności do:

1. inicjowania kontaktu z potencjalnymi klientami w celu zawarcia z nimi Umów Ubezpieczenia oraz nawiązywania kontaktu z potencjalnymi klientami w celu przedstawienia im oferty zawarcia Umów Ubezpieczenia, zachęcenia ich do zawarcia Umów Ubezpieczenia i pomocy w procesie zawierania Umów Ubezpieczenia, w tym w szczególności:

1. podejmowania kroków niezbędnych w opinii Agenta do pozyskania nowych klientów, w tym przygotowywania listy klientów do późniejszego kontaktu;
2. zapewniania personelu sprzedaży w odpowiedniej liczbie niezbędnej w opinii Agenta dla dystrybucji i obsługi Umów Ubezpieczenia w sposób uwzględniający cele biznesowe stron;
   
3. podejmowania czynności przygotowawczych w związku z zawieraniem Umów Ubezpieczenia, w tym zwłaszcza zapewnienia, że personel sprzedaży zapoznał się z ogólnymi warunkami ubezpieczenia jak również z pozostałą dokumentacją dotyczącą Umowy Ubezpieczenia dostarczoną przez ZU;

2. przedstawiania klientom oferty ubezpieczeniowej zgodnie zasadami określonymi w odpowiednich załącznikach do Umowy Agencyjnej, w szczególności pełnego informowania klientów o warunkach ochrony ubezpieczeniowej oferowanej przez ZU, a zwłaszcza o przedmiocie i zakresie ubezpieczenia, jak również prawach i obowiązkach klientów wynikających z Umów Ubezpieczenia, w tym przekazywania klientom ogólnych warunków ubezpieczenia i innych właściwych dokumentów zgodnie z procedurą ustaloną w odniesieniu do poszczególnych produktów w załącznikach do Umowy Agencyjnej;
3. przedstawiania klientom wysokości i zasad płatności składek ubezpieczeniowych zgodnie z procedurą ustaloną w odniesieniu do poszczególnych produktów w odpowiednich załącznikach do Umowy Agencyjnej;
4. przyjmowania od osób zainteresowanych ubezpieczeniem wniosków o zawarcie Umów Ubezpieczenia, sprawdzania poprawności i kompletności wniosków oraz przekazywania kopii wniosku klientowi zgodnie z procedurą ustaloną w załącznikach do Umowy Agencyjnej;
5. zawierania Umów Ubezpieczenia w imieniu ZU zgodnie z udzielonym przez ZU pełnomocnictwem,
6. przekazywania klientom odpowiednich dokumentów ubezpieczeniowych, w szczególności polis ubezpieczeniowych, zgodnie z procedurą ustaloną w załącznikach do Umowy Agencyjnej.
   
   

Powyższe czynności będą wykonywane przez Agentów z uwzględnieniem pozostałych postanowień Umowy Agencyjnej, w tym, opisanych w tej umowie zasad świadczenia usług agencyjnych oraz obowiązków związanych z ich prawidłowym świadczeniem.

Z tytułu wykonywania przez Agentów ww. czynności, ZU będą zobowiązane do zapłaty na rzecz Agentów wynagrodzenia określonego w umowie.

W związku z wykonywaniem ww. czynności agencyjnych (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego) Bank (działający jako Lider Konsorcjum) zobowiąże się do: udziału w razie potrzeby, w dyskusjach nad brzmieniem Umowy Ubezpieczenia, w tym zgłaszania ZU potencjalnych niedozwolonych postanowień umownych, w przypadku ich identyfikacji; zapewniania odpowiednich w ocenie Banku narzędzi do dystrybucji Umów Ubezpieczenia w rozumieniu wykonywania czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego; przygotowania i uzgodnienia z ZU procedur umożliwiających dystrybucję Umów Ubezpieczenia w ramach wykonywanych czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego; relacji z ZU (w tym, przekazywanie do ZU odpowiednich raportów związanych z wykonywaniem właściwej Umowy Agencyjnej, odpowiadanie na pytania ZU w tym zakresie, zapewnienie odpowiednich wymagań bezpieczeństwa uzgodnionych z ZU w ww. zakresie); pobierania składek ubezpieczeniowych na podstawie Umów Ubezpieczenia i przekazywania ich do właściwych ZU, jak również rozliczania z klientami zwrotów składek nienależnych; wystawiania w imieniu ZU odpowiednich dokumentów ubezpieczeniowych, w szczególności polis ubezpieczeniowych, zgodnie z ustaloną procedurą.

W Umowie Agencyjnej zostanie ponadto wskazane, że w związku z wykonywaniem opisanych w tej umowie czynności agencyjnych (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego) w ramach Konsorcjum, w imieniu i na rzecz ZU oraz mając na względzie dążenie do jak najlepszej obsługi klientów zawierających Umowy Ubezpieczenia z uwzględnieniem obowiązujących przepisów prawa, każdy z Partnerów Konsorcjum wykonujących takie czynności - w tym Wnioskodawca - jako agent ubezpieczeniowy w rozumieniu Przepisów o dystrybucji ubezpieczeń będzie zobowiązany do przestrzegania tych samych zasad i procedur, które zostaną wskazane w Umowie Konsorcjum (opisane w ramach Umowy Konsorcjum powyżej), przy czym szczegółowe obowiązki Agentów dotyczące poszczególnych Umów Ubezpieczenia zostaną uregulowane w odpowiednich załącznikach do Umowy Agencyjnej.

Każdy z Partnerów, w tym, Wnioskodawca zobowiąże się, że czynności agencyjne objęte Umową Agencyjną będą wykonywane przez jego pracowników lub współpracowników prawidłowo zarejestrowanych jako OFWCA oraz zgodnie z właściwymi Przepisami o dystrybucji ubezpieczeń.

W Umowie Agencyjnej zostaną wskazane także pozostałe obowiązki Partnerów Konsorcjum – Partnerzy złożą w tym zakresie odpowiednie oświadczenia i zapewnienia; będą to obowiązki związane z przestrzeganiem przepisów, stałego podnoszenia własnych kwalifikacji oraz kwalifikacji OFWCA w imieniu i na rzecz Partnera Konsorcjum, przekazywaniem ZU wymaganych informacji dotyczących Partnera, w tym, bezzwłocznego poinformowania ZU o utracie uprawnień Partnera Konsorcjum niezbędnych do wykonywania Umowy Konsorcjum.

Za czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczone przez Konsorcjum na podstawie Umów Agencyjnych, ZU będą wypłacać Konsorcjum wynagrodzenie ustalone w Umowach Agencyjnych (załącznikach do tych umów). Wynagrodzenie będzie w całości wypłacane przez ZU na rachunek Bank działającego jako Lider Konsorcjum, który będzie odbierał takie wynagrodzenie w swoim imieniu oraz w imieniu pozostałych Partnerów Konsorcjum, w tym Wnioskodawcy, na podstawie udzielonych mu pełnomocnictw. Podstawą dla wypłaty wynagrodzenia przez ZU będą zbiorcze dokumenty księgowe (noty rozliczeniowe) zawierające sumaryczne informacje finansowe dotyczące wynagrodzenia należnego Partnerom Konsorcjum z tytułu czynności wykonywanych przez Partnerów Konsorcjum na rzecz ZU. Następnie, Bank wypłaci pozostałym Partnerom Konsorcjum (w tym, Wnioskodawcy) należne im kwoty wynagrodzenia zgodnie z zasadami określonymi w Umowie Konsorcjum.

Wnioskodawca wskazuje, że na gruncie przepisów Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, Konsorcjum, rozumiane jako Partnerzy Konsorcjum działający łącznie, nie może wspólnie występować w roli agenta ubezpieczeniowego; takiej możliwości nie przewidziano również w ramach projektowanej ustawy o dystrybucji ubezpieczeń. Zgodnie z art. 7 ust. 1 Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, agentem ubezpieczeniowym jest przedsiębiorca wykonujący działalność agencyjną na podstawie umowy agencyjnej zawartej z zakładem ubezpieczeń i wpisany do rejestru agentów ubezpieczeniowych. W związku z powyższym Wnioskodawca, Bank oraz każdy z Agentów będą posiadać status agentów ubezpieczeniowych; również każdy z Partnerów zostanie odrębnie zobowiązany do spełnienia odpowiednich wymogów określonych w Ustawie o pośrednictwie ubezpieczeniowym.

Ponieważ Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym wymaga zawarcia umowy agencyjnej pomiędzy agentem ubezpieczeniowym a zakładem ubezpieczeń, niezbędne jest, aby wszyscy Agenci – tj. zarówno Wnioskodawca, jak i Bank oraz pozostali Partnerzy Konsorcjum byli stronami Umów Agencyjnych zawartych z ZU; z powyższych względów, Umowy Agencyjne zostaną zawarte pomiędzy wszystkimi Partnerami Konsorcjum oraz ZU, a także wprost będą wymieniać wszystkich Partnerów Konsorcjum będących stroną tych umów.

Zgodnie z wymogami Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, wyznaczenie agenta ubezpieczeniowego należy do kompetencji zakładu ubezpieczeń, w imieniu i na rzecz którego taki agent ma działać. ZU musi udzielić agentowi odpowiedniego pełnomocnictwa (art. 12 ust. 1 i 2 Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym) oraz złożyć wniosek o wpisanie go do rejestru agentów ubezpieczeniowych. W wykonaniu powyższych obowiązków z Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, każdy z Partnerów Konsorcjum zostanie zgłoszony przez ZU do rejestru agentów ubezpieczeniowych i każdy z Partnerów otrzyma od danego ZU odpowiednie pełnomocnictwa do działania w jego imieniu i na jego rzecz. Każde z pełnomocnictw będzie określać w szczególności:

• zakres działalności agenta ubezpieczeniowego, ze wskazaniem działu i grup ubezpieczeń;
  

• wysokość maksymalnej sumy ubezpieczenia, na jaką agent ubezpieczeniowy może zawrzeć jedną umowę ubezpieczenia;
  

• obszar działalności agenta ubezpieczeniowego.
  
  

Końcowo, Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 12 ust. 3 Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, „Pełnomocnictwo udzielone przez zakład ubezpieczeń nie może zawierać upoważnienia do udzielania dalszych pełnomocnictw”. Zatem Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym wprowadza wyraźny zakaz wykorzystywania w działalności agencyjnej substytucji (należy założyć, że podobny zakaz znajdzie się w projektowanej ustawie o dystrybucji ubezpieczeń). Cytowany przepis stanowi ograniczenie ogólnej zasady wynikającej z art. 106 Kodeksu cywilnego, z której wynika, że pełnomocnik może ustanowić dla mocodawcy innych pełnomocników, gdy umocowanie takie wynika z treści pełnomocnictwa, ustawy lub ze stosunku będącego podstawą pełnomocnictwa. Zatem w przypadku agenta ubezpieczeniowego nie jest dopuszczalna sytuacja, w której udzieliłby on innemu agentowi dalszego pełnomocnictwa do działania w imieniu zakładu ubezpieczeń.

Powyższe ograniczenie sprawia, że ani Wnioskodawca ani pozostali Partnerzy Konsorcjum nie mają innej możliwości ułożenia wzajemnych relacji, aniżeli poprzez zawarcie umowy o wspólnym przedsięwzięciu (Umowy Konsorcjum). W szczególności, nie byłoby dopuszczalne podzlecenie przez Bank (agenta ubezpieczeniowego) Wnioskodawcy (również agentowi ubezpieczeniowemu) świadczenia usług pośrednictwa na rzecz Banku; podobnie, ani Bank (jako agent) ani Wnioskodawca (jako agent) nie może podzlecać świadczenia usług pośrednictwa Agentom (działającym jako agenci ubezpieczeniowi); usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego mogą być świadczone przez każdego z agentów (Partnerów Konsorcjum) jedynie bezpośrednio na rzecz ZU.

W tych uwarunkowaniach prawnych, model wspólnego przedsięwzięcia (konsorcjum) w sposób najwłaściwszy i jedynie dopuszczalny odzwierciedla zarówno intencje Partnerów Konsorcjum co do ich współdziałania i wzajemnego wsparcia w wykonywaniu Umów Agencyjnych, jak i ograniczenia regulacyjne (wynikające z art. 12 ust. 3 Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym) co do formy takiego współdziałania, wykluczające w szczególności jakiekolwiek „podzlecanie” lub „podwykonawstwo” w zakresie usług agencyjnych. Zgodnie z wiedzą Wnioskodawcy model ten spełnia także oczekiwania ZU, z perspektywy których zasadnym jest, aby czynności agencyjne wykonywane na rzecz ZU przez Bank, Wnioskodawcę oraz Agentów były wykonywane w sposób zorganizowany i kompleksowy, a nie odrębnie i niezależnie przez każdy z podmiotów na podstawie osobnej umowy agencyjnej zawartej przez takie podmioty z ZU (jak miałoby to miejsce w przypadku braku uregulowania współpracy pomiędzy Bankiem i Agentami w ramach Konsorcjum).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy rozliczenia finansowe dokonywane pomiędzy Wnioskodawcą (działającym jako Partner Konsorcjum) i Bankiem (działającym jako Partner i Lider Konsorcjum), powinny być dokumentowane dokumentami księgowymi innymi niż faktury VAT (np. notami obciążeniowymi wystawianymi przez Wnioskodawcę na Bank) – z tego względu, że podział wynagrodzeń otrzymanych od ZU dokonywany w ramach Konsorcjum przez Bank jako Lidera Konsorcjum nie będzie dotyczyć czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT?
2. Nawet gdyby uznać, że ww. podział wynagrodzeń dotyczy czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, to czy zważywszy na fakt, że realizowane przez Wnioskodawcę czynności będą mieć charakter pośrednictwa ubezpieczeniowego, które podlega zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. pkt 37 Ustawy o VAT, brak będzie obowiązku dokumentowania rozliczeń z Liderem Konsorcjum (Bankiem) fakturami VAT, co wynika z brzmienia art. 106b ust. 2 Ustawy o VAT (z zastrzeżeniem ust. 3 tego artykułu)?
   
   

Zdaniem Wnioskodawcy, jak to opisano w ramach zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku, Bank, jako Lider Konsorcjum, będzie upoważniony do wystawiania na rzecz ZU zbiorczych dokumentów rozliczeniowych (not księgowych) zawierających sumaryczne informacje finansowe dotyczące wynagrodzenia należnego Konsorcjum z tytułu czynności wykonywanych na rzecz ZU na podstawie danej Umowy Agencyjnej, jak również do odbierania od ZU wynagrodzenia należnego Konsorcjum udokumentowanego takimi notami.

W następnej kolejności, Bank będzie przekazywać odpowiednią część wynagrodzenia z tytułu wykonywania czynności w ramach Konsorcjum na rzecz pozostałych Partnerów Konsorcjum, w tym, na rzecz Wnioskodawcy, zgodnie z zasadami określonymi w Umowie Konsorcjum.

W opinii Wnioskodawcy, rozliczenia pomiędzy Bankiem (Liderem Konsorcjum) a Wnioskodawcą (Partnerem Konsorcjum) z ww. tytułu powinny być dokumentowane odpowiednimi dokumentami księgowymi (np. noty obciążeniowe wystawiane przez Zainteresowanego na Bank), innymi niż faktury VAT. Wystawianie faktur VAT w odniesieniu do rozliczeń dokonywanych pomiędzy Wnioskodawcą oraz Bankiem, jako Partnerami Konsorcjum nie miałoby uzasadnienia w świetle obowiązujących przepisów Ustawy o VAT z tego względu, że w opisanym modelu Konsorcjum, Zainteresowany nie będzie świadczyć żadnych usług na rzecz Banku, ale wspólnie z Bankiem i pozostałymi Agentami będzie świadczyć usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego bezpośrednio na rzecz ZU.

Jednocześnie Wnioskodawca wskazuje, że nawet gdyby uznać, że Wnioskodawca świadczy na rzecz Banku usługi (z czym Zainteresowany się nie zgadza), to zważywszy na fakt, że realizowane przez Wnioskodawcę czynności będą mieć charakter pośrednictwa ubezpieczeniowego, które podlega zwolnieniu z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. pkt 37 Ustawy o VAT, co do zasady brak będzie obowiązku dokumentowania ich fakturami VAT, co wynika z brzmienia art. 106b ust. 2 Ustawy o VAT.

UZASADNIENIE WNIOSKODAWCY

1. CHARAKTER PRAWNY UMOWY KONSORCJUM
   
   

Umowa konsorcjum nie występuje ani w prawie cywilnym, ani podatkowym. Wyjątkiem jest Prawo bankowe, które wymienia konsorcjum bankowe. Zawieranie porozumień o charakterze konsorcjum jest jednak dopuszczalne w ramach swobody umów, przewidzianej w art. 353¹ Kodeksu cywilnego. Powołany przepis przewiduje, że „Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego”. Zgodnie z tym przepisem, strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Umowa konsorcjum jest umową gospodarczą co najmniej dwóch przedsiębiorców, zawartą w celu realizacji wspólnego przedsięwzięcia. Celem zawiązania konsorcjum jest najczęściej wspólne działanie w realizacji określonego przedsięwzięcia gospodarczego, które ze względu na potencjał finansowy lub też zakres przedmiotowy przekracza możliwości jednego tylko podmiotu. Konsorcjum nie jest jednak podmiotem gospodarczym, nie posiada osobowości prawnej ani podmiotowości prawnej, nie musi być rejestrowane, ani mieć odrębnej nazwy, czy też siedziby. Podmioty tworzące konsorcjum zachowują niezależność w swoich dotychczasowych działaniach (czyli w działaniach niezwiązanych z konsorcjum), a w działaniach związanych z konsorcjum realizują wspólne przedsięwzięcie objęte porozumieniem. Zawierając umowę konsorcjum partnerzy mogą określić, kto będzie reprezentował konsorcjum na zewnątrz (lider), przy czym może to być jeden z konsorcjantów lub osoba trzecia. Konsorcjum nie posiada wspólnego majątku, chociaż zazwyczaj ma wspólny rachunek rozliczeniowy, a wszelkie płatności regulowane są za pośrednictwem lidera reprezentującego konsorcjum.

2. ZAKRES OPODATKOWANIA NA PODSTAWIE USTAWY O VAT
   
   

Zgodnie z art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju;
2. eksport towarów;
3. import towarów na terytorium kraju;
4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju;
5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.
   
   

Zatem, aby dane zdarzenie (rozliczenie) mogło zostać uznane za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, musi ono stanowić jedną z czynności wskazanych w art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT.

Na podstawie art. 7 ust. 1 Ustawy o VAT, przez dostawę towarów należy rozumieć, co do zasady, przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stosownie do art. 8 ust. 1 Ustawy o VAT, świadczeniem usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, jest każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: 1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej; 2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji; 3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jak wynika z powołanych przepisów, dla uznania, że dane zdarzenie (rozliczenie) podlega opodatkowaniu, kluczowe jest zakwalifikowanie tego zdarzenia (rozliczenia) jako jednego ze świadczeń wskazanych w art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT. Natomiast uznanie danego zdarzenia (rozliczenia) za podlegające opodatkowaniu „odpłatne świadczenie usług” wymaga identyfikacji „świadczenia” realizowanego przez podatnika, które ma charakter odpłatny, jak również wskazania odbiorcy takiego świadczenia (konsumenta). W przeciwnym razie, w braku świadczenia, odpłatności za świadczenie lub konsumenta, nie można bowiem mówić o czynności podlegającej opodatkowaniu.

Dokonywanie czynności opodatkowanych wskazanych w art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT podlega dokumentowaniu w sposób wskazany w Ustawie o VAT. Zgodnie z przepisem art. 106b ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. W świetle art. 2 pkt 22 Ustawy o VAT, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Jednakże, zgodnie z art. 106b ust. 2, podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3. Wyjątkiem jest sytuacja określona w ust. 3 pkt 2, który stanowi, że na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118, jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

Zdarzenia i rozliczenia niewskazane w art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT (nieobjęte opodatkowaniem VAT), nie podlegają dokumentowaniu fakturami VAT, ale powinny być dokumentowane w inny sposób (w tym, za pomocą dokumentów/not księgowych).

3. ZASTOSOWANIE W/W PRZEPISÓW DO SYTUACJI WNIOSKODAWCY
   
   

W świetle art. 15 ust. 1 Ustawy o VAT, każdy z Partnerów Konsorcjum jest odrębnym podatnikiem podatku VAT; podatnikiem nie jest natomiast samo Konsorcjum. W związku z powyższym, Partnerzy Konsorcjum, w odniesieniu do wzajemnych rozliczeń powinni stosować wskazane zasady zawarte w Ustawie o VAT dotyczące identyfikacji czynności opodatkowanych, jak również dokumentowania ewentualnych czynności opodatkowanych.

Jak wynika z brzmienia art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT, tylko wskazane w tym przepisie świadczenia mogą zostać uznane za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT; zdarzenia (rozliczenia) niewymienione w art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak wskazano w opisie zdarzenia przyszłego wniosku, Konsorcjum zostanie zawiązane w celu połączenia potencjałów technicznych, finansowych i organizacyjnych Partnerów Konsorcjum z myślą o zwiększeniu efektywności i poprawieniu jakości czynności agencyjnych (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego) wykonywanych na rzecz ZU.

Partnerzy Konsorcjum oczekują, że powołanie Konsorcjum umożliwi kompleksowe, spójne i terminowe zaspokojenie oczekiwań klienta Konsorcjum, ZU, dzięki zacieśnieniu współpracy, koordynacji i współdziałania Partnerów w zakresie wykonywania zleconej Konsorcjum usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego. Zatem istotą działania Partnerów (w tym, Wnioskodawcy) w ramach Konsorcjum będzie wykonywanie świadczeń (czynności pośrednictwa ubezpieczeniowego) na rzecz ZU, a nie wykonywanie takich czynności na rzecz innych Partnerów Konsorcjum, w tym, na rzecz Banku jako Lidera Konsorcjum.

Jak wyjaśniono powyżej, taki sposób organizacji współpracy pomiędzy Partnerami Konsorcjum jest jedynym dopuszczalnym w świetle art. 12 ust. 3 Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, z którego wynika wyraźny zakaz wykorzystywania w działalności agencyjnej substytucji. W świetle powołanej regulacji, nie byłoby zatem dopuszczalne w szczególności podzlecenie przez Bank (agenta ubezpieczeniowego) Wnioskodawcy (również agentowi ubezpieczeniowemu) świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego na rzecz Banku; podobnie zresztą Wnioskodawca (jako agent) nie może podzlecać świadczenia usług pośrednictwa ubezpieczeniowego innym Agentom (działającym jako agenci ubezpieczeniowi). Usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego mogą być świadczone przez każdego z Partnerów Konsorcjum jedynie bezpośrednio na rzecz ZU. Wskazane wymogi regulacyjne zostały odzwierciedlone w modelu organizacyjnym Konsorcjum oraz w sposobie organizacji rozliczeń Konsorcjum, który wyklucza jakiekolwiek „podzlecanie” lub „podwykonawstwo” w zakresie usług agencyjnych (usług pośrednictwa ubezpieczeniowego).

Powyższe potwierdza, że Partnerzy Konsorcjum, w tym, Wnioskodawca, nie będą (i nie mogą) wykonywać żadnych czynności, w tym, nie będą świadczyć odpłatnie usług, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, na rzecz innych Partnerów Konsorcjum. Przeciwnie, usługi takie będą świadczone przez Konsorcjum (Partnerów Konsorcjum) wyłącznie bezpośrednio na rzecz klienta, tj. ZU.

W konsekwencji należy uznać, że wzajemnie rozliczenia pomiędzy Partnerami Konsorcjum nie będą dotyczyć odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, a jedynie partycypowania we wspólnie osiągniętych przez Konsorcjum przychodach. Celem tych rozliczeń będzie wyłącznie zrealizowanie ustalonych pomiędzy Partnerami Konsorcjum udziałów w przychodach z prowadzonego wspólnie przedsięwzięcia, jakim jest Konsorcjum. Uzyskana przez danego Partnera Konsorcjum partycypacja w przychodach Konsorcjum nie będzie stanowić wynagrodzenia za jakiekolwiek usługi wykonane przez tego Partnera na rzecz Lidera, ale będzie odzwierciedlać jego zaangażowanie we współpracę w ramach wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego. Czynność taka nie rodzi skutków w podatku od towarów i usług, a tym samym nie podlega fakturowaniu na podstawie art. 106a pkt 1 ust. 1 Ustawy o VAT, nie stanowi bowiem sprzedaży, o której mowa w art. 2 pkt 22 Ustawy o VAT. Z tego względu, przepływy gotówkowe dokonywane pomiędzy Partnerami Konsorcjum w związku z ich wzajemnymi rozliczeniami nie powinny być dokumentowane fakturami VAT, ale innymi dokumentami księgowymi.

W tych okolicznościach Wnioskodawca stoi na stanowisku, że rozliczenia pomiędzy Bankiem (Liderem Konsorcjum) a Zainteresowanym (Partnerem Konsorcjum) dotyczące czynności wykonywanych przez Konsorcjum na rzecz ZU powinny być dokumentowane odpowiednimi dokumentami księgowymi (np. noty obciążeniowe wystawiane przez Wnioskodawcę na Bank), innymi niż faktury VAT. Wystawianie faktur VAT w odniesieniu do rozliczeń dokonywanych pomiędzy Wnioskodawcą oraz Bankiem, jako Partnerami Konsorcjum nie miałoby uzasadnienia w świetle obowiązujących przepisów Ustawy o VAT z tego względu, że w opisanym modelu Konsorcjum, Wnioskodawca nie będzie świadczyć żadnych usług na rzecz Banku (ale wspólnie z Bankiem i Agentami będzie świadczyć usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego bezpośrednio na rzecz ZU).

W tym miejscu należy wskazać, że przepisy Ustawy o VAT nie regulują sposobu dokumentowania transakcji, w przypadku których nie jest wymagane wystawianie faktur VAT. Należy zatem stwierdzić, że dopuszczalne jest dokumentowanie takich transakcji innym dokumentem księgowym, np. notą księgową. Trzeba przy tym zauważyć, że nota księgowa (nota rozliczeniowa) nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy o podatku VAT, i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów.

4. WYKŁADNIA EUROPEJSKA
   
   

Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości UE („TSUE”). Mianowicie, w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro SGPS SA (EDM) przeciwko Fazenda Publica (wyrok z dnia 29 kwietnia 2004 r.) TSUE zajął stanowisko, zgodnie z którym „wykonywane przez członków konsorcjum czynności korespondujące z posiadanymi przez nich, zgodnie z postanowieniami umowy, udziałami, nie stanowią czynności odpłatnych. W odniesieniu zatem do takich działań nie można mówić o transakcjach podlegających opodatkowaniu. [...] Z drugiej strony, gdy wykonanie pewnych czynności wykraczających ponad określony w umowie konsorcjum udział jego członka, powoduje sytuację, w której pozostali członkowie konsorcjum płacą za te czynności przekraczające ten udział, czynności takie stanowią dostawę towarów lub świadczenie usług realizowane odpłatnie w rozumieniu art. 2 ust. 1 VI Dyrektywy”. – pkt 87 i pkt 89 wyroku.

W konsekwencji TSUE stwierdził, że „Działania wykonywane przez członków konsorcjum na podstawie postanowień umowy ustalającej zasady działania konsorcjum oraz zgodnie z ustalonym udziałem w konsorcjum każdego przedsiębiorstwa, nie stanowią dostawy towaru lub usługi świadczonej odpłatnie w rozumieniu art. 2 pkt 1 szóstej dyrektywy 77/388 w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych, ani nie są, w związku z tym, transakcją podlegającą opodatkowaniu tym podatkiem w rozumieniu przywołanej dyrektywy”. Tylko wówczas, „jeżeli działania członków konsorcjum dotyczące czynności wykraczających poza wynikający z umowy ich udział w konsorcjum obejmują z tego tytułu zapłatę od innych członków konsorcjum, takie działania stanowią dostawę towarów lub usług „świadczonych odpłatnie” w rozumieniu tego przepisu”.

5. POLSKA PRAKTYKA PODATKOWA
   
   

W uzupełnieniu przedstawionego uzasadnienia prawnego, Wnioskodawca przywołuje poniżej przykładowe wyroki polskich sądów administracyjnych oraz indywidualne interpretacje podatkowe, które bezpośrednio potwierdzają prawidłowość wykładni przepisów prawa podatkowego dokonanej przez Wnioskodawcę:

• Wyrok NSAz dnia 8 czerwca 2017 r., sygn. akt I FSK 1839/15: „w zakresie omawianej problematyki dotyczącej rozliczeń w ramach konsorcjum istnieje ugruntowane już orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, uznające, że przy ustalaniu na gruncie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT jako przedmiotu opodatkowania – świadczenia usług o złożonym charakterze, jakie stanowią umowy o współpracy (kooperacyjne lub konsorcjalne), należy uwzględniać podstawowy cel wynikający z takich porozumień gospodarczych, a nie dokonywać wyodrębniania na potrzeby podatkowe w sposób oderwany od ich sensu gospodarczego poszczególnych czynności służących realizacji tego celu (por. wyrok NSA z dnia 12 sierpnia 2015 r. sygn. akt I FSK 1373/14 i powoływane tam orzecznictwo sądów administracyjnych). [...] Na tle przedstawionego stanu faktycznego sprawy, za w pełni uzasadnione należy uznać stanowisko Sądu pierwszej instancji, który przyjął, że organ podatkowy w oderwaniu od przyjętych w zawartej przez partnerów konsorcjum umowie, celów i zasad wspólnego przedsięwzięcia uznał, że czynności organizacyjne wewnątrz konsorcjum będą czynnościami podlegającymi opodatkowaniu VAT, co skutkowało stwierdzeniem, że podmioty działające w ramach konsorcjum należy uznać za podatników VAT w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT i do wzajemnych rozliczeń jak i do rozliczeń z podmiotem na rzecz którego konsorcjum świadczy usługę powinny stosować ogólne zasady w zakresie wystawiania faktur. W konsekwencji błędnie uznano też, że faktury dokumentujące części zamówienia przypadające na każdego z członków Konsorcjum, powinny wystawione być na Lidera, a nie na Zamawiającego a Spółka powinna księgować fakturę zbiorczą, uwzględniając w przychodach podatkowych i ewidencji sprzedaży VAT całość przedmiotu zamówienia dla Zamawiającego. [...] To Członkowie Konsorcjum (w tym lider), każdy w swojej części świadczą usługę Zamawiającemu, a nie Liderowi Konsorcjum. Warto wskazać w tym względzie na wyrok TSUE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie Empresa de Desenvolvimento Mineiro SGPS SA (EDM), C-77/01, EU:C:2004:243, zgodnie z którym czynności wykonywane przez członków konsorcjum, na podstawie postanowień umowy tworzącej to konsorcjum oraz odpowiadające części przypisanej każdemu z nich w tej umowie, nie stanowią dostawy towarów lub świadczenia usług za wynagrodzeniem w rozumieniu art. 2 pkt 1 Szóstej Dyrektywy Rady [...] ani też w konsekwencji czynności opodatkowanej na podstawie tej dyrektywy”.
  

• Wyrok WSA w Warszawie z dnia 9 czerwca 2017 r., sygn. akt III SA/Wa 1911/16: „Okolicznością, która w świetle art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT decyduje o opodatkowaniu jest odpłatność za świadczoną usługę, którą należy rozumieć jako wynagrodzenie należne za dane świadczenie. Jest ono najczęściej określane umową pomiędzy stronami transakcji i stanowi skutek określonego przysporzenia. Trudno zaś taką cechę przypisywać operacji księgowej dokonywanej przez L. na rzecz P. Umowy o Współpracę (konsorcjum), polegającej na proporcjonalnym obciążeniu kosztami, stosownie do określonego udziału we wspólnym przedsięwzięciu lub proporcjonalnym przysporzeniu uzyskanym od Zamawiającego przychodem. [...] pomiędzy dostawami i usługami świadczonymi przez podmioty należące do konsorcjum na jego rzecz, a w rezultacie na rzecz Zamawiającego, z przeniesieniem na członków konsorcjum proporcjonalnej części kosztów i przychodów całego konsorcjum, brak jest takiego stosunku prawnego, z którego wynikałaby wzajemność świadczenia L. konsorcjum przybierającego postać rozdziału kosztów i przychodów całego przedsięwzięcia. Nie jest to zatem świadczenie wzajemne L. konsorcjum, a jedynie umownie określony obowiązek „rozdziału” kosztów i przychodów całego przedsięwzięcia. [...] W ocenie Sądu, w opisanym stanie faktycznym umowa konsorcjum nie stanowi także stosunku prawnego, w którym podział przychodów i kosztów pomiędzy partnerów konsorcjum stanowiłby wynagrodzenie za dostarczane na rzecz konsorcjum przez jej partnerów towary i usługi. [...] Wskazać trzeba, iż odwołujące się do pojęcia świadczenia, określenie zakresu przedmiotowego w art. 8 ust. 1 ustawy VAT, nie może być odczytywane w ten sposób, że świadczeniem usług jest każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania, bądź zaniechania innej strony. [...] Reasumując, należało stwierdzić, iż trafne okazały się zarzuty skargi naruszenia przepisów prawa materialnego poprzez błędną wykładnię. Nie stanowi bowiem ani dostawy towarów, ani świadczenia usług, w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 7 ust. 1 i art. 8 ust. 1 ustawy o VAT podział przychodów i kosztów konsorcjum dokonywany przez Partnerów Umowy o Współpracę stosownie do ich udziału we wspólnym przedsięwzięciu (konsorcjum)”.
  

• Wyrok NSAz dnia 12 sierpnia 2015 r., sygn. akt I FSK 1373/14: „W zakresie omawianej problematyki istnieje ugruntowane już orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, uznające, że przy ustalaniu na gruncie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT jako przedmiotu opodatkowania – świadczenia usług o złożonym charakterze, jakie stanowią umowy o współpracy (kooperacyjne lub konsorcjalne), należy uwzględniać podstawowy cel wynikający z takich porozumień gospodarczych, a nie dokonywać wyodrębniania na potrzeby podatkowe w sposób oderwany od ich sensu gospodarczego poszczególnych czynności służących realizacji tego celu. Przytoczyć należy orzeczenia NSA: z dnia 12 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 1128/12, z dnia 4 czerwca 2014 r., sygn. akt I FSK 1012/13, z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt I FSK 1108/13, z dnia 29 lutego 2012 r., sygn. akt I FSK 526/11, z dnia 23 kwietnia 2008 r., sygn. akt I FSK 1788/07, z dnia 9 października 2008 r., sygn. akt I FSK 291/08, z dnia 6 sierpnia 2014 r., sygn. akt I FSK 1288/13, z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt I FSK 1072/13 (orzeczenia dostępne w internetowej Centralnej Bazie Orzeczeń i Informacji o Sprawach). [...] Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla, że dychotomiczny podział na gruncie ustawy o VAT na świadczenie usług i dostawę towarów nie oznacza, że wypełnia on wszelkie przejawy bogatej aktywności podmiotów gospodarczych, a każdy przepływ środków finansowych, odbywający się w ramach relacji pomiędzy podatnikami VAT, musi być przyporządkowany świadczeniu usług lub dostawie towarów. Takiego przyporządkowania nie determinuje także podkreślana przez organ w skardze kasacyjnej okoliczność, że każdy podmiot będący partnerem Konsorcjum jest odrębnym podatnikiem VAT. Szerokie, odwołujące się do pojęcia świadczenia, określenie zakresu przedmiotowego w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, nie oznacza, że świadczeniem usług jest każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania bądź zaniechania innej strony. Z powyższych uregulowań ustawy o VAT wynika bowiem, że usługą jest każde, co do zasady, odpłatne świadczenie, które nie jest dostawą towarów i które przejawia się tym, że świadczeniobiorca (będący konsumentem danej usługi) odnosi z niego, choćby nawet potencjalną korzyść. [...] W tym samym tonie wypowiadał się ETS w wyroku z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie C-77/01 Empresa de Desenvolvimento Mineiro. W wyroku tym Trybunał stwierdził, że „czynności wykonywane przez członków konsorcjum, na podstawie postanowień umowy tworzącej to konsorcjum oraz odpowiadające części przypisanej każdemu z nich w tej umowie, nie stanowią dostawy towarów lub świadczenia usług za wynagrodzeniem w rozumieniu art. 2 pkt 1 VI Dyrektywy VAT, ani też w konsekwencji czynności opodatkowanej na podstawie tej dyrektywy”.
  

• Wyrok NSA z dnia 10 października 2014 r„ sygn. akt I FSK 1493/13: „[...] należy powołać orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego uznające, że przy ustalaniu na gruncie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT jako przedmiotu opodatkowania – świadczenia usług o złożonym charakterze, jakie stanowią umowy o współpracy (kooperacyjne lub konsorcjalne), należy uwzględniać podstawowy cel wynikający z takich porozumień gospodarczych, a nie dokonywać wyodrębniania na potrzeby podatkowe w sposób oderwany od ich sensu gospodarczego poszczególnych czynności służących realizacji tego celu. Przytoczyć należy orzeczenia NSA: z dnia 12 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 1128/12, z dnia 4 czerwca 2014 r., sygn. akt I FSK 1012/13, z dnia 25 czerwca 2014 r., sygn. akt I FSK 1108/13, z dnia 29 lutego 2012 r., sygn. akt I FSK 526/11, z dnia 23 kwietnia 2008 r., sygn. akt I FSK 1788/07, z dnia 9 października 2008 r., sygn. akt I FSK 291/08, z dnia 6 sierpnia 2014 r., sygn. akt I FSK 1288/13 [...]. W przytoczonych wyżej uzasadnieniach wyroków NSA podkreślał, że celem kooperacji (współpracy, współdziałania) jest uzyskanie przez skoordynowane i wspólne działania partnerów rezultatu o korzystnym dla nich wymiarze ekonomicznym. Działań takich nie można do celów podatku od towarów i usług oceniać jednostkowo, lecz z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość. [...] nie dochodzi do czynności podlegających opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług, to w konsekwencji czynność ta nie powinna być dokumentowana fakturą VAT, lecz innym dokumentem księgowym. Z art. 106 ust. 1 ustawy o VAT wynika bowiem, że faktura VAT służy jedynie do dokumentowania transakcji objętych przepisami ustawy. [...] Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla, że dychotomiczny podział na gruncie ustawy o VAT na świadczenie usług i dostawę towarów nie oznacza, że wypełnia on wszelkie przejawy aktywności podmiotów gospodarczych, a każdy przepływ środków finansowych, odbywający się w ramach relacji pomiędzy podatnikami VAT, musi być przyporządkowany świadczeniu usług lub dostawie towarów. Nie można bowiem przyjąć, że świadczeniem usług jest każda czynność czy zdarzenie, którego efektem jest odpłatne przysporzenie jednej ze stron na skutek działania bądź zaniechania innej strony”.
  
  

Podobne stanowisko znajdujemy m.in. w: wyroku NSA z dnia 12 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 1128/12, wyroku WSA w Poznaniu z dnia 8 lutego 2013 r., sygn. akt I SA/Po 148/13, wyroku WSA w Poznaniu z dnia 23 kwietnia 2012 r., sygn. akt I SA/Po 880/11, wyroku WSA w Rzeszowie z dnia 2 listopada 2010 r., sygn. akt I SA/Rz 760/10.

Analogiczne stanowisko było także wielokrotnie prezentowane przez organy
podatkowe, przykładowo w następujących interpretacjach: z dnia 19 sierpnia 2015 r., sygn. IPTPP3/4512-153/15-4/UNR, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi, z dnia 14 stycznia 2014 r., sygn. ITPP2/443-1120/13/AP, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, z dnia 29 listopada 2013 r., sygn. ILPP2/443-885/11/13-S/EN, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, z dnia 17 września 2013 r., sygn. ILPP4/443-230/13-4/ISN, wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, i wiele innych.

6. USŁUGA POŚREDNICTWA UBEZPIECZENIOWEGO ŚWIADCZONA PRZEZ KONSORCJUM JAKO USŁUGA ZWOLNIONA Z PODATKU VAT
   
   

6.1 Zakres zwolnienia dla usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego

Z regulacji art. 41 ust. 1 Ustawy o VAT wynika, że stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Zgodnie natomiast z art. 146a pkt 1 Ustawy o VAT, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2018 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110 wynosi 23%.

Ustawa o VAT przewiduje opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub ich zwolnienie z opodatkowania. W świetle przedstawionego w niniejszym wniosku stanu faktycznego, zasadnicze znaczenie ma regulacja art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT, zwalniająca od podatku: „usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji”.

Zwolnienie od podatku VAT określone w art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT jest konsekwencją treści art. 135 ust. 1 pkt a) Dyrektywy 2006/112/WE, zgodnie z którym zwolnione z opodatkowania są „transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych”.

Należy wskazać, że ani Dyrektywa 2006/112/WE, ani polska Ustawa o VAT nie zawierają definicji pojęć kluczowych dla zastosowania przedmiotowego zwolnienia z podatku VAT, takich jak „usługi pokrewne świadczone przez agenta ubezpieczeniowego” oraz „usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych”. W tej sytuacji wskazane jest sięgnięcie do dorobku orzeczniczego TSUE, jak również polskiej praktyki podatkowej.

Zgodnie z wypracowanym przez TSUE stanowiskiem, czynności agenta ubezpieczeniowego polegają na pozyskiwaniu klientów oraz zawieraniu w imieniu i na rzecz ubezpieczyciela umów ubezpieczeń, a także uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń. Natomiast w odniesieniu do usług pokrewnych do usług ubezpieczeniowych wskazuje się (tak: opinia Rzecznika Generalnego M. Poiaresa Madura przedstawiona w dniu 12 stycznia 2005 r. w sprawie C-472/03 Staatssecretaris van Financien przeciwko Arthur Andersen & Co. Accountants c.s.), że należy przez nie rozumieć wszystkie usługi, które są powiązane z usługami ubezpieczeniowymi, a zatem mogą być uznane za usługi pokrewne tym czynnościom. W ww. sprawie podkreślono, że dla kwalifikacji czynności jako usług pośrednictwa ubezpieczeniowego kluczowy jest status usługodawcy jako brokera lub agenta ubezpieczeniowego: „Pojęcie „usług pokrewnych” jest wystarczająco szerokie, aby mogło ono teoretycznie obejmować swym zakresem wszystkie usługi, które są powiązane z usługami ubezpieczeniowymi, a zatem które mogą być uznane za usługi pokrewne tym czynnościom. Jednakże prawodawca wspólnotowy wyraźnie ograniczył zakres zwolnienia wyłącznie do tej części usług, które są świadczone przez brokerów lub pośredników ubezpieczeniowych. Zakwalifikowanie osoby, która domaga się zwolnienia, jako brokera lub pośrednika ubezpieczeniowego jest zatem elementem kluczowym, pozwalającym na ustalenie istnienia działalności pokrewnej czynnościom ubezpieczeniowym, która na mocy art. 13 część B lit. A) podlega zwolnieniu z opodatkowania”.

W wyroku C-235/00 z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie CBS Financial Services wskazano, że działalność pośrednictwa „dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek strony umowy dotyczącej produktu finansowego [...]. [Powinna to być] usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. (...) Pośrednictwo to ma zatem na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności, które umożliwiłyby zawarcie przez obie strony umowy, przy czym pośrednik nie realizuje w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu”.

Także w wyrokach z dnia 25 lutego 1999 r. (sprawa C-349/96, Card Protection Plan), z dnia 8 marca 2001 r. (sprawa C-240/99, Skandia) oraz z dnia 20 listopada 2003r. (sprawa C-8/01, Assurander-Societetet działający na rzecz Taksatorringen przeciwko Skatteministeriet), TSUE potwierdził, że pojęcie usług pokrewnych, świadczonych przez pośredników ubezpieczeniowych w rozumieniu Dyrektywy 2006/112/WE dotyczy wyłącznie świadczeń dokonanych przez profesjonalistów. Broker/agent ubezpieczeniowy powinien być wyłącznie pośrednikiem – pojęcie to kładzie nacisk na działanie zewnętrzne pośrednika ubezpieczeniowego, czyli pozycję pośrednika między ubezpieczającym a zakładem ubezpieczeniowym.

Jednocześnie, w wyroku z 3 kwietnia 2008 r. (w sprawie C-124/07, J.C.M. Beheer BV przeciwko Staatssecretaris van Financiśn) TSUE potwierdził możliwość realizacji usług zwolnionych w różnych modelach organizacyjnych wskazując m.in., co następuje: „brzmienie art. 13 część B lit. a) szóstej dyrektywy nie wyklucza co do zasady, by działalność brokerów i pośredników ubezpieczeniowych dzieliła się na odrębne usługi mogące, jako takie, należeć do „usług pokrewnych [transakcjom ubezpieczeniowym i reasekuracyjnym] świadczonych przez brokerów i pośredników ubezpieczeniowych” [...]. W tej sytuacji z zasady neutralności podatkowej wynika, że podmioty gospodarcze powinny mieć możliwość wyboru modelu organizacyjnego, który z czysto gospodarczego punktu widzenia byłby dla nich najbardziej odpowiedni, nie narażając się na to, że dokonywane przez nie czynności nie będą objęte zwolnieniem z opodatkowania przewidzianym w art. 13 część B lit. a) szóstej dyrektywy [zob. podobnie, w odniesieniu do art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy, ww. wyrok w sprawie Abbey National, pkt 68, a w odniesieniu do art. 13 część B lit. d) pkt 1 tej dyrektywy – ww. wyrok w sprawie Ludwig, pkt 35). (...) art. 13 część B lit. a) szóstej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że okoliczność, iż broker lub pośrednik ubezpieczeniowy nie pozostaje w bezpośrednim stosunku ze stronami umowy ubezpieczenia lub reasekuracji do zawarcia której się przyczynia, lecz pozostaje z nimi jedynie w pośrednim stosunku, za pośrednictwem innego podatnika, który sam pozostaje w bezpośrednim stosunku z jedną ze stron tej umowy, i z którym ów broker lub pośrednik ubezpieczeniowy jest związany umownie, nie wyklucza, by świadczone przez niego usługi były zwolnione od podatku VAT na mocy tego przepisu”.

Wskazane tezy i uzasadnienia orzeczeń potwierdzają, że przedmiotowe zwolnienie od podatku VAT dotyczy usług: (i) mających charakter usług pokrewnych usługom ubezpieczeniowym i reasekuracyjnym, (ii) świadczonych przez brokerów lub agentów ubezpieczeniowych, (iii) świadczonych na rzecz zakładów ubezpieczeń lub podmiotów poszukujących ochrony ubezpieczeniowej („klientów”). Jednocześnie, TSUE powołuje się na zasadę neutralności VAT i wskazuje, że podmioty gospodarcze powinny mieć możliwość wyboru takiego modelu organizacyjnego, który jest dla nich najbardziej odpowiedni ze względów gospodarczych, nie narażając się przez to, że dokonywane przez nie czynności nie będą objęte zwolnieniem z opodatkowania.

Świadczenie usług pośrednictwa ubezpieczeniowego w polskim systemie prawa reguluje Ustawa o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Zgodnie z art. 2 ust. 1 Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia. W ust. 2 artykułu 2 zapisano, że pośrednictwo ubezpieczeniowe jest wykonywane wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych (z zastrzeżeniem art. 3).

Stosownie do art. 4 Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, pośrednik ubezpieczeniowy wykonuje m.in. czynności w imieniu lub na rzecz zakładu ubezpieczeń, zwane „czynnościami agencyjnymi”, polegające na: pozyskiwaniu klientów, wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia, zawieraniu umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych (działalność agencyjna).

W świetle art. 9 Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, czynności agencyjne mogą być wykonywane wyłącznie przez podmioty spełniające określone tą ustawą warunki.

Z powołanych przepisów wynika, iż działalność w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy czynności wykonywanych przez uprawnionego pośrednika (agenta lub brokera), który wykonuje czynności związane z zawieraniem przez strony umów ubezpieczenia lub wykonywaniem takich umów.

Jak podkreślono powyżej, polska Ustawa o VAT nie zawiera odrębnej definicji usług pośrednictwa ubezpieczeniowego. W tej sytuacji, polskie sądy administracyjne oraz organy podatkowe w celu określenia, czym jest usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego, wielokrotnie odwoływały się do zapisów Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym i prezentowały tezę o konieczności dokonywania wykładni pojęcia „pośrednictwa ubezpieczeniowego” oraz zakresu „czynności agencyjnych” zgodnie z brzmieniem przepisów tej ustawy. Takie stanowisko zajął m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacjach indywidualnych z dnia 19 sierpnia 2011 r. (sygn. IPPP1/443-834/11-2/AW) oraz z dnia 13 października 2015 r. (IPPP2/4512-641/15-5/KOM), Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w indywidualnej interpretacji z dnia 13 lipca 2015 r. (IPTPP2/4512-304/15-2/PRP) czy Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w indywidualnych interpretacjach z dnia 8 sierpnia 2011 r. (ILPP1/443-738/11-4/MS), z dnia 29 grudnia 2015 r. (ILPP2/4512-1-767/15-2/EW) oraz z dnia 18 grudnia 2015 r. (ILPP1/4512-1-751/15-2/MK). Podobnie uznał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 12 marca 2012 r. (sygn. akt III SA/Wa 942/12) oraz Naczelny Sąd Administracyjny w wyrokach z 4 marca 2013 r. (sygn. akt I FSK 577/12) i z 2 lipca 2013 r. (sygn. akt I FSK 740/13).

Odniesienie do istoty pojęcia pośrednictwa ubezpieczeniowego znajdujemy także, przykładowo, w prawomocnym wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (sygn. VIII SA/Wa 27/16 z dnia 13 lipca 2016 r.) i wydanej w następstwie tego wyroku indywidualnej interpretacji Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 23 listopada 2016 r. (IPPP1/4512-894/15-6/MP), w której wyjaśniono m.in.: „W wyroku

C-235/00 z dnia 13 grudnia 2001 r. w sprawie CBS Financial Services wskazano, że działalność pośrednictwa „dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek strony umowy dotyczącej produktu finansowego (...). Powinna to być usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. (...) Pośrednictwo to ma zatem na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności, które umożliwiłyby zawarcie przez obie strony umowy, przy czym pośrednik nie realizuje w stosunku do treści umowy żadnego własnego interesu”.

W związku z powyższym, na podstawie powołanych wyroków, należy uznać, że zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT ma zastosowanie także wtedy, gdy zadaniem pośrednika jest poszukiwanie klienta na usługę ubezpieczeniową przekazanie mu ewentualnych informacji o usłudze i wskazanie okazji do zawarcia umowy o produkt bankowy lub ubezpieczeniowy.

Warunkiem jest jednak to, że działalność pośrednika nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową (czynności administracyjnych). Pośrednik nie musi zatem koniecznie uczestniczyć w innych czynnościach związanych z zawarciem umowy, w szczególności nie musi negocjować w imieniu stron warunków umowy ani uczestniczyć w jej zawieraniu, reprezentując jedną ze stron.

Wnioskodawca wykonuje różnego rodzaju czynności faktyczne zmierzające do zawarcia umowy między Ubezpieczycielem, a klientem Wnioskodawcy, który ma się stać również klientem Ubezpieczyciela. Przede wszystkim działanie polega na kojarzeniu stron transakcji, tj. Ubezpieczyciela jako instytucji ubezpieczeniowej zainteresowanej sprzedażą oferowanych przez nią polis z Klientem, czyli podmiotem zainteresowanym ze skorzystania ze stosownego ubezpieczenia turystycznego.

Działanie Wnioskodawcy nie ogranicza się jedynie do czynności technicznych związanych z zawieraniem polisy, czyli m.in. do doręczania polisy oraz innych dokumentów dołączonych do polisy zgodnie z zasadami obowiązującymi u Ubezpieczyciela. Wnioskodawca czynnie działa na rzecz Ubezpieczyciela, zamieszczając m.in. informacje dotyczące możliwości nabycia stosownego ubezpieczenia turystycznego na swoim portalu internetowym, na którym sprzedawane są bilety lotnicze przez Wnioskodawcę. Tym samym Wnioskodawca daje możliwość swoim Klientom do zapoznania się z ofertą Ubezpieczyciela.

Zdaniem Wnioskodawcy biorąc pod uwagę wskazane powyżej definicje i wykładnię pojęcia usług pośrednictwa w zakresie usług ubezpieczeniowych, należy uznać że usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz Ubezpieczyciela, których głównym celem jest nawiązanie kontaktu między Ubezpieczycielem, a klientem Wnioskodawcy i doprowadzenie do zawarcia umowy ubezpieczeniowej, poprzez zaprezentowanie oferty Ubezpieczyciela w zakresie ubezpieczeń turystycznych oraz umożliwienie nabycia ubezpieczenia w trakcie kupowania np. biletów lotniczych, powinny zostać zakwalifikowane, jako usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego.

W interpretacji z dnia 4 lutego 2016 r., sygn. IPPP1/4512-1313/15-2/AS, wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie, w odniesieniu do zdarzenia przyszłego analogicznego do opisanego w niniejszym wniosku, organ interpretacyjny zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy, że „kompleksowa usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczona przez Konsorcjum, w tym Bank, działający jako Partner i Lider Konsorcjum, na rzecz ZU, na podstawie Nowej Umowy Agencyjnej, korzystać będzie ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT”.

Wnioskodawca podkreśla, że kompleksowa usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego, która będzie świadczona przez Konsorcjum, w tym Wnioskodawcę jako Partnera Konsorcjum, na rzecz ZU na podstawie danej Umowy Agencyjnej spełni wszystkie przesłanki kwalifikujące ją jako usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego, o której mowa w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT, jak również przesłanki, na które wskazuje praktyka TSUE oraz polskich sądów administracyjnych i organów podatkowych. W szczególności:

• Będzie to usługa realizowana na rzecz ubezpieczyciela (ZU) wspólnie przez Wnioskodawcę oraz pozostałych Partnerów Konsorcjum działających jako Agentów ubezpieczeniowych, wpisanych do rejestru agentów ubezpieczeniowych prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego (KNF),
  

• Zakres przedmiotowej usługi będzie zgodny z zakresem wskazanym w art. 4 pkt 1 Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, tj. obejmie ona zespół czynności wykonywanych w imieniu i na rzecz zakładu ubezpieczeń, polegających na: „pozyskiwaniu klientów, wykonywaniu czynności przygotowawczych zmierzających do zawierania umów ubezpieczenia, zawieraniu umów ubezpieczenia oraz uczestniczeniu w administrowaniu i wykonywaniu umów ubezpieczenia, także w sprawach o odszkodowanie, jak również na organizowaniu i nadzorowaniu czynności agencyjnych”; Szczegółowy zakres czynności Konsorcjum obejmie takie czynności, jak: inicjowanie kontaktu z potencjalnymi klientami w celu zawarcia z nimi Umów Ubezpieczenia oraz nawiązywanie kontaktu z potencjalnymi klientami w celu przedstawienia im oferty zawarcia Umów Ubezpieczenia, zachęcenie klientów do zawarcia Umów Ubezpieczenia, przedstawianie klientom oferty ubezpieczeniowej, w tym, informowanie klientów o warunkach ochrony ubezpieczeniowej oferowanej przez ZU, a zwłaszcza o przedmiocie i zakresie ubezpieczenia, jak również prawach i obowiązkach klientów wynikających z Umów Ubezpieczenia oraz wysokości i zasad płatności składek ubezpieczeniowych, przyjmowanie od osób zainteresowanych ubezpieczeniem wniosków o zawarcie Umów Ubezpieczenia oraz sprawdzania poprawności i kompletności wniosków, pomoc w procesie zawierania Umów Ubezpieczenia, zawieranie Umów Ubezpieczenia w imieniu ZU zgodnie z udzielonym przez ZU pełnomocnictwem, przekazywanie klientom odpowiednich dokumentów ubezpieczeniowych;
  

• Usługa pośrednictwa ubezpieczeniowego będzie świadczona na rzecz strony umowy (ZU), przy czym ani Wnioskodawca ani Agenci nie będą realizować w stosunku do treści umowy ubezpieczenia żadnego własnego interesu - będą jedynie reprezentować interes ZU;
  

• Usługa będzie świadczona przez Konsorcjum, w tym, Wnioskodawcę za wynagrodzeniem (będzie mieć charakter odpłatny);
  

1. Istotnym wymogiem warunkującym świadczenie usługi na podstawie danej Umowy Agencyjnej będzie działanie Wnioskodawcy oraz Agentów w zgodzie z wymogami Ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym dotyczącymi prowadzenia działalności pośrednictwa ubezpieczeniowego przez agentów ubezpieczeniowych. Zatem z punktu widzenia prawidłowej realizacji danej Umowy Agencyjnej, kluczowe znaczenie będzie mieć status Wnioskodawcy oraz Agentów jako agentów ubezpieczeniowych działających na podstawie wpisu do rejestru agentów ubezpieczeniowych prowadzonego przez KNF.
   
   

W świetle powyższego, w ocenie Wnioskodawcy, nawet gdyby uznać, że Wnioskodawca świadczy na rzecz Banku usługę (z czym Wnioskodawca się nie zgadza), to usługa taka podlegałaby zwolnieniu z podatku VAT jako usługa pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych.

6.2 Dokumentowanie usług zwolnionych z podatku VAT

Dokonywanie czynności opodatkowanych wskazanych w art. 5 ust. 1 Ustawy o VAT podlega dokumentowaniu w sposób przewidziany w przepisach tej ustawy. Zgodnie z przepisem art. 106b ust. 1 pkt 1 Ustawy o VAT, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą w szczególności sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem. W świetle art. 2 pkt 22 Ustawy o VAT, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Jednakże, zgodnie z art. 106b ust. 2, podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1, art. 113 ust. 1 i 9 lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3. Wyjątkiem jest sytuacja określona w ust. 3 pkt 2, który stanowi, że na żądanie nabywcy towaru lub usługi podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż zwolnioną, o której mowa w ust. 2, z zastrzeżeniem art. 117 pkt 1 i art. 118, jeżeli żądanie jej wystawienia zostało zgłoszone w terminie 3 miesięcy, licząc od końca miesiąca, w którym dostarczono towar lub wykonano usługę bądź otrzymano całość lub część zapłaty.

W opisanym tu zdarzeniu przyszłym, Konsorcjum (Partnerzy Konsorcjum) będzie świadczyć na rzecz danego ZU usługę pośrednictwa ubezpieczeniowego korzystającą ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT. Zatem, w świetle art. 106b ust. 2 Ustawy o VAT nie wystąpi obowiązek dokumentowania świadczonej usługi fakturami VAT (z zastrzeżeniem ust. 3 tego artykułu).

Jak wskazano powyżej, w ocenie Wnioskodawcy, Zainteresowany nie będzie świadczyć żadnej usługi na rzecz Banku (Lidera), ale wspólnie z Bankiem i pozostałymi Partnerami Konsorcjum będzie świadczyć usługę na rzecz ZU. Z powyższego względu, brak jest obowiązku dokumentowania rozliczeń pomiędzy Wnioskodawcą a Bankiem fakturami VAT. Jednocześnie, Wnioskodawca zastrzega, że nawet gdyby organ podatkowy uznał, że Wnioskodawca świadczy na rzecz Banku usługę (z czym Wnioskodawca się nie zgadza), to usługa taka podlegałaby zwolnieniu z podatku VAT jako usługa pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych. Tym samym, również w takim wypadku nie wystąpiłby obowiązek dokumentowania wskazanej usługi fakturami VAT ze względu na brzmienie powołanego wyżej art. 106b ust. 2, w świetle którego podatnik nie jest obowiązany do wystawienia faktury w odniesieniu do sprzedaży zwolnionej od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 Ustawy o VAT (z zastrzeżeniem ust. 3).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Mając powyższe na względzie, stosownie do art. 14c § 1 Ordynacji podatkowej, odstąpiono od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska Wnioskodawcy.

Uwzględniając zaś stanowisko Organu w zakresie pytania nr 1 wniosku ORD-IN, zgodnie z którym podział wynagrodzeń otrzymanych od ZU dokonywany w ramach Konsorcjum przez Bank jako Lidera Konsorcjum nie będzie dotyczyć czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT, to udzielenie odpowiedzi na pytanie nr 2 stało się bezprzedmiotowe.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Końcowo należy zauważyć, iż mając na uwadze, że Wnioskodawca we własnym stanowisko wskazał m.in. „ art. 43 ust. 1 pkt 37” to wskazanie w pytaniu oznaczonym we wniosku jako nr 2 „ art. 43 ust. pkt 37”, potraktowano jako oczywistą omyłkę pisarską.

Tut. Organ informuje, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie sprawy, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być – zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej – rozpatrzone.

Jednocześnie podkreślić należy, iż tut. Organ wydając interpretację przepisów prawa podatkowego na podstawie art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej nie prowadzi postępowania podatkowego w rozumieniu tej ustawy. Niniejsza interpretacja indywidualna ogranicza się wyłącznie do udzielenia pisemnej informacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego w okolicznościach zdarzenia przyszłego podanego przez Wnioskodawcę. Tut. Organ informuje, iż nie jest właściwy do przeprowadzenia postępowania dowodowego, które w przedmiotowej sprawie umożliwiłoby weryfikację opisanego zdarzenia przyszłego.

Zaznacza się także, że zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, o ile rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez Wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, wydana interpretacja traci swą aktualność.

Zgodnie z art. 14na Ordynacji podatkowej przepisów art. 14k–14n nie stosuje się, jeżeli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej stanowi element czynności będących przedmiotem decyzji wydanej:

1. z zastosowaniem art. 119a;
2. w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.
   
   

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego ….. w dwóch egzemplarzach (art. 47 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. z 2017 r., poz. 1369, z późn. zm.) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemu rozstrzygnięcia w sprawie albo aktu, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 4a (art. 53 § 1 ww. ustawy).

Jednocześnie, zgodnie z art. 57a ww. ustawy, skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie, opinię zabezpieczającą i odmowę wydania opinii zabezpieczającej może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania jest przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.