INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2005r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.), Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko wnioskodawczyni przedstawione we wniosku z dnia 14 stycznia 2010r. (data wpływu do tut. Biura – 19 stycznia 2010r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości odliczenia przez żonę zaległych składek społecznych i zdrowotnych męża, które wpłacane są przez żonę po śmierci męża – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 stycznia 2010r. wpłynął do tut. Biura ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości odliczenia przez żonę zaległych składek społecznych i zdrowotnych męża, które wpłacane są przez żonę po śmierci męża.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny:

W lipcu 2005r. zmarł mąż wnioskodawczyni. Od 1995r. do 2003r. mąż prowadził jednoosobową działalność gospodarczą, w wyniku której w latach 2000-2003 powstał dług w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych z tytułu składek ubezpieczeniowych.

W sierpniu 2003r. działalność została zlikwidowana, co nie skutkowało likwidacją długu w ZUS. W tej sytuacji zmusiło to męża wnioskodawczyni do zawarcia umowy z ww. instytucją o rozłożeniu na raty należności z tytułu składek.

Taka umowa została zawarta w sierpniu 2004r., gdzie strony ustaliły następujący harmonogram spłat:

• ubezpieczenie społeczne 60 rat (od sierpnia 2004r. do lipca 2009r.),
• ubezpieczenie zdrowotne 60 rat (od sierpnia 2004r. do lipca 2009r.),
• fundusz pracy 15 rat (od sierpnia 2004r. do października 2005r.).
  
  

Do dnia śmierci, tj. do lipca 2005r. raty z ww. układu ratalnego spłacał maż wnioskodawczyni i zgodnie z przepisami ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w zeznaniach rocznych, wspólnych małżeńskich, dokonywał wraz z wnioskodawczynią odliczeń tych zapłaconych w danym roku składek, pomimo iż mąż nie prowadził już działalności gospodarczej, a odliczenia były dokonywane z ich umów o pracę.

Po śmierci męża wnioskodawczyni została poinformowana przez jego zakład pracy, że opłacane było ubezpieczenie pracownicze na wypadek leczenia szpitalnego i że w momencie kiedy przeprowadzi postępowanie spadkowe otrzyma kwotę 2.400,00 zł.

We wrześniu 2005r. wnioskodawczyni złożyła do sądu wniosek o stwierdzenie nabycia spadku. W skład masy spadkowej oprócz ww. kwoty z ubezpieczenia, wliczona została 1/2 samochodu osobowego wycenionego na kwotę 3.000,00 zł. W grudniu 2005r. na mocy postanowienia sądowego (wnioskodawczyni nadmienia, iż nie posiadała wiedzy na temat możliwości przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza co diametralnie zmieniłoby jej sytuację) przyjęła spadek po swoim mężu. Następnie wnioskodawczyni poinformowała urząd skarbowy o nabyciu i czekała na decyzję czy aby nie trzeba zapłacić jakiegoś podatku. W lutym 2006r. wydano zaświadczenie, iż nie ma przeszkód do ujawnienia nabytych praw majątkowych. Potem wnioskodawczyni udała się do PZU, gdzie wypłacono jej kwotę 2.400,00 zł za pobyt w szpitalu męża przed śmiercią, a w lutym 2006r. sprzedała samochód za kwotę 3.000,00 zł. Kwota 5.400,00 zł to całość spadku jaki wnioskodawczyni odziedziczyła po mężu. Następnie udała się do ZUS z pytaniem o układ ratalny. Poinformowano ją, iż przejmując spadek stałą się właścicielką owego zadłużenia i co za tym idzie jest zobowiązana do dalszej spłaty. Kiedy raty zaczęły przekraczać wartość odziedziczonej kwoty wnioskodawczyni zwróciła się z wnioskiem do ZUS o umorzenie reszty należności. W odpowiedzi uzyskała informację, że instytucja ta nie została poinformowana o stwierdzeniu jej odpowiedzialności za należności męża. W tym samym czasie z innych źródeł dowiedziała się, iż po przyjęciu spadku „wprost” odpowiada całym swoim majątkiem. Wnioskodawczyni dalej zatem spłacała zobowiązania wobec ZUS. W marcu 2009r. zakończyła spłatę ww. zobowiązań.

Jak każdy podatnik co roku wnioskodawczyni składa do urzędu skarbowego zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu. Wywiązując się z owego obowiązku, korzysta również z przysługujących przywilejów m.in. możliwości odliczenia zapłaconych w danym roku składek społecznych i zdrowotnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie:

Czy w momencie przyjęcia spadku po zmarłym mężu i przejęcia jego długów wnioskodawczyni ma prawo do odliczenia zapłaconych w danym roku składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne...

Zdaniem wnioskodawczyni, gdyby jej maż, spłacał zaległe składki w ZUS miałby prawo do ich odliczenia w zeznaniu rocznym. Ta sama sytuacja dotyczyłaby zeznania wspólnego małżeńskiego. Przyjmując spadek po zmarłym mężu staje się bezpośrednim właścicielem jego długu, czyli od grudnia 2005r. układ ratalny z ZUS stał się jej zadłużeniem, więc wnioskodawczyni uważa, iż również nabyła prawa do odliczenia tych składek w zeznaniu rocznym.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego stwierdzam, co następuje:

Zgodnie z 26 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) podstawę obliczenia podatku, z zastrzeżeniem art. 24 ust. 3, art. 29-30c oraz art. 30e, stanowi dochód ustalony zgodnie z art. 9, art. 24 ust. 1, 2, 4, 4a-4e, ust. 6 lub art. 24b ust. 1 i 2, lub art. 25, po odliczeniu kwot składek określonych w ustawie z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 ze zm.):

1. zapłaconych w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika oraz osób z nim współpracujących,
2. potrąconych w roku podatkowym przez płatnika ze środków podatnika, z tym że w przypadku podatnika osiągającego przychody określone w art. 12 ust. 6, tylko w części obliczonej, w sposób określony w art. 33 ust. 4, od przychodu podlegającego opodatkowaniu

-odliczenie nie dotyczy składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy, oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. Nr 137, poz. 887 ze zm.) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi.

Z przepisu art. 16 ust. 4 pkt 1 ww. ustawy wynika, iż składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe osób prowadzących pozarolniczą działalność finansują w całości, z własnych środków, sami ubezpieczeni.

Przepis art. 18 ust. 8 tej ustawy stanowi, iż podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, z zastrzeżeniem ust. 9 i 10. Składka w nowej wysokości obowiązuje od trzeciego miesiąca następnego kwartału.

Biorąc pod uwagę powołane przepisy ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych należy stwierdzić, iż w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą do odliczenia od dochodu kwot zapłaconych składek na ubezpieczenie społeczne ma zastosowanie art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast z jego treści w sposób jednoznaczny wynika, iż odliczeniu od dochodu podlegają tylko i wyłącznie składki zapłacone w roku podatkowym bezpośrednio na własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe podatnika.

Zatem w przypadku wnioskodawczyni odliczeniu od dochodu uzyskanego w 2009r. i wykazanego w zeznaniu podatkowym za 2009r. podlegają wyłącznie kwoty składek na ubezpieczenie społeczne potrąconych w roku podatkowym przez płatnika ze środków wnioskodawczyni na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jeżeli wnioskodawczyni uzyskuje dochody np. ze stosunku pracy – bądź zapłacone w 2009r. kwoty składek na ubezpieczenie społeczne na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a) tej ustawy bezpośrednio na jej własne ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe oraz wypadkowe w przypadku prowadzenia przez nią pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zgodnie z art. 27b ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych podatek dochodowy, obliczony zgodnie z art. 27 lub art. 30c, w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2008r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.):

1. opłaconej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych,
2. pobranej w roku podatkowym przez płatnika zgodnie z przepisami o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych

-obniżenie nie dotyczy składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy oraz składek, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z przepisu art. 66 ust. 1 pkt 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych wynika, iż obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego podlegają osoby spełniające warunki do objęcia ubezpieczeniami społecznymi lub ubezpieczeniem społecznym rolników, które są m.in.:

1. pracownikami w rozumieniu ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych,
2. osobami prowadzącymi działalność pozarolniczą lub osobami z nimi współpracującymi, z wyłączeniem osób, które zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej.
   
   

Zgodnie z art. 81 ust. 1 ww. ustawy do ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa m.in. w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. a, stosuje się przepisy określające podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe tych osób, z zastrzeżeniem ust. 5, 6 i 10. Natomiast z ust. 2 tego artykułu wynika, iż podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski". Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.

Z przepisu art. 84 ust. 1 ww. ustawy wynika, iż składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca osoba podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu, z zastrzeżeniem art. 85 i 86.

Zgodnie z art. 85 ust. 1 ww. ustawy za osobę pozostającą w stosunku pracy, w stosunku służbowym albo odbywającą służbę zastępczą składkę jako płatnik oblicza, pobiera z dochodu ubezpieczonego i odprowadza pracodawca, a w razie wypłaty świadczeń pracowniczych z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, o których mowa w ustawie z dnia 29 grudnia 1993r. o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy (Dz. U. z 2002r. Nr 9, poz. 85 ze zm.) - podmiot obowiązany do wypłaty tych świadczeń.

Przepis art. 95 ust. 1 ww. ustawy stanowi, iż składka na ubezpieczenie zdrowotne podlega odliczeniu:

1. od podatku dochodowego od osób fizycznych - na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 lipca 1991r. o podatku dochodowym od osób fizycznych;
2. od ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, karty podatkowej oraz zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych - na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 listopada 1998r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. Nr 144, poz. 930 ze zm.).
   
   

Biorąc pod uwagę powołane przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych należy stwierdzić, iż w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą do obniżenia podatku dochodowego o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne ma zastosowanie art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Natomiast z jego treści w sposób jednoznaczny wynika, iż obniżeniu podatku dochodowego o składki na ubezpieczenie zdrowotne podlegają tylko i wyłącznie składki opłacone w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika, tj. podatnika prowadzącego pozarolniczą działalność gospodarczą.

Zatem w przypadku wnioskodawczyni, do odliczenia od jej podatku dochodowego należnego za 2009r. i wykazanego w zeznaniu podatkowym za 2009r. podlegają wyłącznie kwoty składek na ubezpieczenie zdrowotne pobrane w 2009r. przez płatnika na zasadach określonych w art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – jeżeli wnioskodawczyni uzyskała w tym roku dochody np. ze stosunku pracy – bądź opłacone w 2009r. bezpośrednio przez nią zgodnie z art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. a) tej ustawy kwoty składek na ubezpieczenie zdrowotne w przypadku prowadzenia przez nią pozarolniczej działalności gospodarczej.

Reasumując, zapłacone przez żonę (wnioskodawczynię) za zmarłego męża (który prowadził jednoosobową działalność gospodarczą) składki na ubezpieczenia społeczne nie będą podlegały odliczeniu od jej dochodu ani na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ani na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b) tej ustawy. Również zapłacone przez żonę za zmarłego męża składki na ubezpieczenie zdrowotne nie będą podlegały odliczeniu od jej podatku dochodowego ani na podstawie art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. a), ani na podstawie art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. b) ww. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Należy podkreślić, iż fakt, że wnioskodawczyni jest spadkobiercą zmarłego męża nie daje jej prawa do odliczenia od swojego dochodu składek na ubezpieczenie społeczne oraz od jej podatku dochodowego składek na ubezpieczenie zdrowotne tego męża, gdyż z przepisów jednoznacznie wynika, że odliczać wnioskodawczyni może wyłącznie składki zapłacone na własne ubezpieczenie. Okoliczność iż wnioskodawczyni jako spadkobierca przejęła dług męża wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie zmienia faktu, że wnioskodawczyni płaci składki za ubezpieczenia męża a nie własne.

Wobec powyższego stanowisko wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Do wniosku wnioskodawczyni dołączyła plik dokumentów. Należy jednak zauważyć, że wydając interpretacje w trybie art. 14b Ordynacji podatkowej Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach działając w imieniu Ministra Finansów nie przeprowadza postępowania dowodowego w związku z czym nie jest obowiązany, ani uprawniony do ich oceny; jest związany wyłącznie opisem stanu faktycznego przedstawionym przez wnioskodawczynię i jej stanowiskiem.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach, ul. Prymasa S. Wyszyńskiego 2, 44-100 Gliwice, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Katowicach Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Bielsku-Białej, ul. Traugutta 2a, 43-300 Bielsko-Biała.