Interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu
ILPP2/443-560/12-4/MR
z 29 sierpnia 2012 r.

Mechanizm kojarzenia podobnych interpretacji

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 21 maja 2012 r. (data wpływu 28 maja 2012 r.) uzupełnionym pismem z dnia 10 sierpnia 2012 r. (data wpływu 16 sierpnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania „ulgi na złe długi” w odniesieniu do wierzytelności objętych umową powierniczego przelewu wierzytelności – jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 28 maja 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania „ulgi na złe długi” w odniesieniu do wierzytelności objętych umową powierniczego przelewu wierzytelności. Wniosek uzupełniono w dniu 16 sierpnia 2012 r. o doprecyzowanie opisu sprawy, sformułowanie pytania i własnego stanowisko w sprawie.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca prowadzi działalność handlowo-transportową od 1992 r. W grudniu 2009 r. kontrahent pobrał towar, za który Zainteresowany wystawił fakturę, w związku z brakiem zapłaty w lipcu 2010 r. dłużnik został poinformowany o zamiarze skorzystania z „ulgi za złe długi” i dokonania korekty VAT, następnie we wrześniu 2010 r. dłużnik został poinformowany o fakcie iż w deklaracji VAT-7 za sierpień 2010 r. została dokonana korekta należnego podatku VAT (za potwierdzeniem odbioru). Jednocześnie o dokonaniu korekty został poinformowany właściwy Urząd Skarbowy. Dłużnik nigdy nie odpowiedział żadnym pismem.

Dnia 7 października 2010 r. Wnioskodawca zawarł umowę powierniczego przelewu wierzytelności (a nie ich zbycie, czyli sprzedaż) z firmą zajmującą się profesjonalną windykacją wierzytelności. Dochodzona należność była umniejszona o skorygowany podatek VAT. W ocenie Zainteresowanego, jego firma przeniosła na powiernika nieuregulowane dotychczas wierzytelności, by powiernik w sposób profesjonalny podjął czynności zmierzające do odzyskania kwot wynikających z tych wierzytelności, za które to czynności otrzyma należne mu wynagrodzenie, wynikające z treści umowy.

W uzupełnieniu do wniosku Zainteresowany wskazał, że w odniesieniu do spełnienia warunków określonych w art. 89a ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r.:

1. towar został dostarczony w listopadzie 2009 r. na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,
2. wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny,
3. wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty, o której mowa w ust. 1, są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT,
4. faktura za pobrany towar została wystawiona dnia 2 grudnia 2009 r.,
5. od daty wystawienia faktury nie upłynęło 2 lata,
6. wierzyciel zawiadomił dnia 20 lipca 2010 r. – data nadania – pisemne poinformowanie dłużnika o zamiarze skorzystania z „ulgi na złe długi” i skorygowaniu podatku należnego. Dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie,
7. dnia 30 września 2010 r. – data nadania – pisemne poinformowanie dłużnika o dokonaniu korekty w deklaracji VAT-7 za sierpień 2010 r.
8. dnia 7 października 2010 r. – zawarta została umowa powierniczego przelewu wierzytelności.
   
   

W wyniku zawartej umowy powierniczego przelewu wierzytelności sprawa została oddana na drogę sądową, gdzie do dnia dzisiejszego nie zostały wyegzekwowane żadne środki pieniężne od dłużnika.

Wnioskodawca podkreślił, iż wierzytelność nie została zbyta.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu do wniosku).

W odniesieniu do terminów jakie zostały zachowane i zawarcia umowy powierniczego przelewu wierzytelności pytanie Wnioskodawcy brzmi: Czy miał on prawo do dokonania korekty należnego podatku VAT w oparciu o art. 89a ust. 2 ustawy o VAT?

Zdaniem Wnioskodawcy (ostatecznie sformułowanym w uzupełnieniu do wniosku), sugerując się interpretacją umieszczoną na stronie internetowej o sygn. IBPP2/443-125/09/ICz z dnia 30 czerwca 2009 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach, oraz jego własnej wiedzy, zawarcie takiej umowy nie stało na przeszkodzie skorygowania należnego podatku (VAT) na podstawie art. 89a ustawy o VAT.

Według wiedzy Wnioskodawcy i oceny sytuacji, terminy zostały zachowane, w chwili dokonania korekty wierzytelność nie była objęta żadną umową (umowa wierzytelności została podpisana miesiąc po dokonaniu korekty), ponadto wierzytelności nie zostały sprzedane (czyli fizycznie nie zostały spieniężone), jedynie przekazane firmie windykacyjnej by w sposób profesjonalny dokonała ściągnięcia długu, na dodatek kwota która została przekazana do ściągnięcia była kwotą umniejszoną o kwotę podatku VAT (kwota netto). Zainteresowany zapłacił od faktury podatek dochodowy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 89a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, z zastrzeżeniem ust. 2-5. Korekta podatku dotyczy również kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności odpisanej jako nieściągalna lub której nieściągalność została uprawdopodobniona.

Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze (art. 89a ust. 1a ustawy).

W myśl art. 89a ust. 2 ustawy, przepis ust. 1 stosuje się w przypadku, gdy spełnione są następujące warunki:

1. dostawa towarów lub świadczenie usług jest dokonywana na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny, niebędącego w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji,
2. wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny,
3. wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty, o której mowa w ust. 1, są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni,
4. wierzytelności nie zostały zbyte,
5. od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona,
6. wierzyciel zawiadomił dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego ze względu na wystąpienie okoliczności, o których mowa w ust. 1, a dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie.
   
   

Wobec powyższego, tylko łączne spełnienie wszystkich warunków wymienionych w art. 89a ust. 2 ustawy, daje prawo do skorygowania podatku należnego.

Art. 89a ust. 3 ustawy stanowi, iż korekta podatku należnego może nastąpić w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym upłynął termin określony w ust. 2 pkt 6, nie wcześniej niż w rozliczeniu za okres, w którym wierzyciel uzyskał potwierdzenie odbioru przez dłużnika zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2 pkt 6. Warunkiem dokonania korekty jest uzyskanie przez wierzyciela potwierdzenia odbioru przez dłużnika zawiadomienia, o którym mowa w ust. 2 pkt 6.

Ponadto, zgodnie z art. 89a ust. 7 ustawy, przepisów ust. 1-6 nie stosuje się, jeżeli pomiędzy wierzycielem a dłużnikiem istnieje związek, o którym mowa w art. 32 ust. 2-4.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że zastosowanie regulacji prawnej zawartej w art. 89a ust. 1 ustawy jest możliwe, o ile Wnioskodawca spełni uprzednio wszystkie warunki wymienione w art. 89a ust. 2 ustawy. Podkreślenia wymaga fakt, że warunek, aby nabywca (dłużnik) nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji należy odnieść wyłącznie do daty dostawy towaru lub świadczenia usługi stosownie do wyżej cyt. art. 89a ust. 2 pkt 1 ustawy, natomiast w chwili dokonania korekty dłużnik oraz wierzyciel muszą być zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni stosownie do wyżej cyt. art. 89a ust. 2 pkt 3.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność handlowo-transportową od 1992 r. W grudniu 2009 r. kontrahent pobrał towar, za który Zainteresowany wystawił fakturę. W związku z brakiem zapłaty w lipcu 2010 r. dłużnik został poinformowany o zamiarze skorzystania z „ulgi za złe długi” i dokonania korekty VAT, następnie we wrześniu 2010 r. dłużnik został poinformowany o fakcie, iż w deklaracji VAT-7 za sierpień 2010 r. została dokonana korekta należnego podatku VAT (za potwierdzeniem odbioru). Jednocześnie o dokonaniu korekty został poinformowany właściwy Urząd Skarbowy. Dłużnik nigdy nie odpowiedział żadnym pismem. Dnia 7 października 2010 r. Wnioskodawca zawarł umowę powierniczego przelewu wierzytelności (a nie ich zbycia, czyli sprzedaży) z firmą zajmującą się profesjonalną windykacją wierzytelności. Dochodzona należność była umniejszona o skorygowany podatek VAT.

Jak wskazał Wnioskodawca zostały spełnione warunki z art. 89a ust. 2 ustawy, aby skorzystać z „ulgi na złe długi”, ponieważ:

1. towar został dostarczony w listopadzie 2009 r. na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15 ust. 1, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny,
2. wierzytelności zostały uprzednio wykazane w deklaracji jako obrót opodatkowany i podatek należny,
3. wierzyciel i dłużnik na dzień dokonania korekty, o której mowa w ust. 1, są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT,
4. faktura za pobrany towar została wystawiona dnia 2 grudnia 2009 r.,
5. od daty wystawienia faktury nie upłynęło 2 lata,
6. wierzyciel zawiadomił dłużnika dnia 20 lipca 2010 r. (data nadania) o zamiarze skorzystania z „ulgi na złe długi” i skorygowaniu podatku należnego. Dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie uregulował należności w jakiejkolwiek formie,
7. dnia 30 września 2010 r. (data nadania) poinformowano pisemnie dłużnika o dokonaniu korekty w deklaracji VAT-7 za sierpień 2010 r.
8. dnia 7 października 2010 r. – zawarta została umowa powierniczego przelewu wierzytelności.
   
   

W wyniku zawartej umowy powierniczego przelewu wierzytelności sprawa została oddana na drogę sądową, gdzie do dnia dzisiejszego nie zostały wyegzekwowane żadne środki pieniężne od dłużnika. Wnioskodawca podkreślił, iż wierzytelność nie została zbyta.

Odnosząc się do wątpliwości Wnioskodawcy co do traktowania przedmiotowej umowy powierniczego przelewu wierzytelności jako odpłatnego zbycia wierzytelności, co w konsekwencji, w świetle art. 89a ust. 2 pkt 4 ustawy, uniemożliwia skorzystanie z prawa do ulgi na złe długi wskazać należy, że przepisy Kodeksu cywilnego nie zawierają regulacji prawnej instytucji powiernictwa. Nie ma jednak przeszkód do zawierania tego typu umów – pozwala na to zasada swobody umów wyrażona w art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 ze zm.), zgodnie z którym strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swojego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Podstawą dla dokonania cesji wierzytelności jest art. 509 k.c. Zgodnie z wymienionym przepisem wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Przelew wywiera taki skutek, że na osobę trzecią przechodzą wszelkie związane z wierzytelnością prawa, w tym roszczenie o odsetki. Przelew powierniczy nie jest jednak typową umową sprzedaży wierzytelności, lecz raczej podstawą do przeprowadzenia windykacji przez podmiot trudniący się ściąganiem długów.

Najistotniejsze postanowienia umowy przelewu powierniczego wierzytelności są następujące:

1. nabywca wierzytelności posiada uprawnienie do zwrotu wierzytelności w przypadku nieskuteczności windykacji,
2. ryzyko nieściągalności wierzytelności obciąża cedenta, czyli podmiot, który dokonał powierniczego przelewu,
3. ustala się czas obowiązywania umowy, po upływie którego, przy braku skuteczności działań windykacyjnych, wierzytelność „wraca” do pierwotnego wierzyciela,
4. nie dokonuje się zapłaty cedentowi aż do czasu ściągnięcia długu lub zbycia wierzytelności,
5. wynagrodzenie firmy windykacyjnej ustalane jest najczęściej w określonym procencie odzyskanej kwoty i jest ono potrącane ze ściągniętego długu.
   
   

Jak wynika z powyższego, firma windykacyjna, „nabywająca” wierzytelności na podstawie umowy określanej potocznie mianem „przelewu powierniczego”, nie przejmuje ryzyka niewypłacalności dłużnika, chociaż działa w imieniu własnym. Dlatego istotą omawianej czynności prawnej nie jest sprzedaż wierzytelności (powiększenie majątku cesjonariusza o wartość przelanej wierzytelności), lecz odpłatne świadczenie usługi ściągania długów oraz ewentualnie pośrednictwo w obrocie wierzytelnościami.

Omawiana usługa przyjmuje formę przelewu wierzytelności wyłącznie dla potrzeb prawa procesowego, ponieważ większość firm windykacyjnych nie ma statusu kancelarii adwokackich lub radcowskich i z tego powodu nie może reprezentować wierzyciela przed sądem. Po nabyciu wierzytelności firma windykacyjna może występować przeciwko dłużnikowi jako wierzyciel, a więc strona postępowania cywilnoprawnego. Firmy windykacyjne mogą także zbywać wierzytelność na warunkach ustalonych z cedentem, jeżeli jednak po upływie określonego czasu, nabywca nie zostanie znaleziony, wierzytelność powraca do cedenta.

Powierniczy przelew wierzytelności dokonywany jest na podstawie umowy, która nie została uregulowana wprost w przepisach prawa cywilnego (tzw. umowa nienazwana). W praktyce przelew powierniczy nie jest niczym innym, jak zleceniem windykacji należności, z przeniesieniem na windykatora praw przysługujących wierzycielowi.

Przelew powierniczy, jak wspomniano, nie jest umową sprzedaży wierzytelności, lecz zawierany jest dla stworzenia prawnych podstaw dla windykacji należności, której ryzyko zapłaty przez cały czas ciąży na pierwszym wierzycielu.

Mając na uwadze przedstawiony stan prawny należy stwierdzić, iż zawarta przez Wnioskodawcę umowa powierniczego przelewu wierzytelności nie jest równoznaczna ze zbyciem wierzytelności. Wobec powyższego zawarcie umowy powierniczego przelewu wierzytelności nie oznacza ich zbycia, o ile z zawartej, pomiędzy Wnioskodawcą a firmą windykacyjną, umowy wynika m.in., że ryzyko nieściągalności wierzytelności obciąża cedenta, czyli Wnioskodawcę, w której ustalono czas obowiązywania umowy, po upływie którego, przy braku skuteczności działań windykacyjnych, wierzytelność „wraca” do pierwotnego wierzyciela, tj. Wnioskodawcy, firma windykacyjna nie dokonała zapłaty Wnioskodawcy aż do czasu ściągnięcia długu lub zbycia wierzytelności.

Ponadto z treści wniosku wynika, iż zostały dopełnione pozostałe warunki zawarte w art. 89a ust. 2 ustawy, a korekty podatku należnego dokonano w terminie i na warunkach, o których mowa w art. 89a ust. 3 ustawy.

Wobec powyższego należy uznać, iż Wnioskodawca po spełnieniu wszystkich warunków wynikających z art. 89a ust. 2 ustawy, w przypadku zawarcia umowy powierniczego przelewu wierzytelności miał prawo do skorygowania podatku należnego, na podstawie przepisu art. 89a ust. 1 ustawy, z zastrzeżeniem ust. 2-5.

Należy zauważyć, iż stosownie do przepisu art. 14b § 3 ww. ustawy, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Należy zatem zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie przedstawionego stanu faktycznego nie dokonując analizy treści przedstawionej umowy powierniczego przelewu wierzytelności, bowiem Organ wydający interpretację nie jest uprawniony do analizowania i oceny przedstawionych we wniosku o interpretację dokumentów.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

doradcapodatkowy.com gdy potrzebujesz własnej indywidualnej interpretacji podatkowej.