INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. u. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. u. Nr 112, poz. 770 ze zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana reprezentowanego przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 11 grudnia 2009 r. (data wpływu 16 grudnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stwierdzenia, czy zbycie udziałów w nieruchomości stanowi usługę – jest nieprawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 16 grudnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie stwierdzenia, czy zbycie udziałów w nieruchomości stanowi usługę.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

W dniu 30 kwietnia 2004 r. Wnioskodawca wraz z małżonką nabył do majątku wspólnego (w ramach małżeńskiej wspólności ustawowej) prawo użytkowania wieczystego działki gruntu oraz własność budynku wzniesionego na tym gruncie stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności, celem prowadzenia działalności gospodarczej. Następnie, w roku 2005 Wnioskodawca przyjął nieruchomość (prawo użytkowania wieczystego gruntu oraz własność wzniesionego na gruncie budynku) jako środek trwały w jednoosobowo prowadzonej działalności gospodarczej.

W dniu 31 grudnia 2005 r. Zainteresowany na podstawie faktury VAT sprzedał przedmiotową nieruchomość na rzecz spółki cywilnej tworzonej przez Wnioskodawcę i jego małżonkę. Nieruchomość została ujęta w ewidencji środków trwałych. w dniu 12 stycznia 2009 r. pomiędzy podatnikiem a jego małżonką została zawarta umowa majątkowa małżeńska wyłączająca wspólność ustawową w formie aktu notarialnego. Strony nie dokonały w tej umowie podziału majątku wspólnego. Poza prowadzeniem działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej, podatnik oraz jego małżonka prowadzą jeszcze jednoosobowo dwa osobne przedsiębiorstwa jako osoby fizyczne. Obecnie Wnioskodawca oraz jego małżonka (jako wspólnicy spółki cywilnej) planują sprzedać powyższą nieruchomość w ten sposób, że Zainteresowany i jego małżonka nabędą (każde z nich) udział w wysokości 1/2. Następnie nieruchomość po dokonaniu podziału quoad usum będzie wykorzystywana w ramach indywidualnych działalności gospodarczych Wnioskodawcy i jego małżonki.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy czynność polegająca na zbyciu udziałów w nieruchomości przez spółkę cywilną do majątków odrębnych podatnika i jego małżonki, które to udziały w nieruchomości zostaną wprowadzone do ewidencji środków trwałych przedsiębiorstw prowadzonych indywidualnie przez podatnika i jego małżonkę jest usługą w rozumieniu art. 8 ust 1 ustawy o VAT...

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej.

Biorąc pod uwagę, że przeniesienie udziału we współwłasności nieruchomości niesie za sobą inne skutki aniżeli przeniesienie własności całej nieruchomości, udział we współwłasności nie jest rzeczą lecz zespołem uprawnień przysługujących właścicielowi w stosunku do rzeczy wspólnej. w związku z tym przeniesienie udziału we współwłasności nieruchomości powinno być na gruncie ustawy o VAT traktowane jako świadczenie usług a nie jako dostawa towarów.

To stanowisko znajduje potwierdzenie w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 października 2008 r., sygn. akt i FSK 1242/07: „przedmiotem sprzedaży podlegającym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług może być jedynie prawnie i fizycznie wyodrębniona część budynku lub budowli, wymienionego w klasyfikacji wydanej na podstawie przepisów o statystyce publicznej. w orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazuje się także na niematerialny charakter udziału w nieruchomości. w wyroku z 8 stycznia 2002 r., sygn. akt i CKN 978/00, Sąd Najwyższy przyjął, że w przypadku sprzedaży udziału, zbycie dotyczy tego udziału, a nie fizycznie wyodrębnionej części nieruchomości gdyż żaden ze współwłaścicieli nie ma prawa do takiej części dopóty, dopóki istnieje stosunek współwłasności. (por. również wyroki NSA: z dnia 22 czerwca 2006 r., sygn. akt i FSK 664/05 oraz z dnia 5 lipca 2007 r., sygn. akt i FSK 1058/06). w powołanym wyroku z 10 października 2008 r., sygn. akt i FSK 1242/07 NSA stwierdził również, iż VI Dyrektywa Rady w art. 5 ust. 3 umożliwiła Państwom Członkowskim uznanie za dostawę towarów udziałów lub innych tytułów będących odpowiednikiem udziałów, dającym ich posiadaczowi, de iure lub de facto, prawo własności lub posiadania nieruchomości lub ich części oraz określonych praw ustanowionych na nieruchomościach, a także praw rzeczowych dających posiadaczowi prawo do używania nieruchomości. Polski ustawodawca mógł więc na mocy wskazanego wyżej przepisu VI Dyrektywy uznać za dostawę towarów zbycie ułamkowego prawa własności.

Z takiej jednak możliwości krajowy ustawodawca nie skorzystał, uznając jedynie za dostawę towarów niektóre prawa na nieruchomościach, tj. ustanowienie spółdzielczego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu, przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu rodzinnego (vide art. 7 ust 1 pkt 5 ustawy o VAT). Oczywistym jest, że współwłasność rzeczy w spółce cywilnej jest współwłasnością bezudziałową oraz że wspólnik nie może rozporządzać udziałem we wspólnym majątku wspólników, ani udziałem w poszczególnych składnikach tego majątku, ale z punktu widzenia powołanego orzeczenia zbycie przez spółkę cywilną udziału na rzecz podatnika oraz drugiego udziału na rzecz małżonki podatnika będzie świadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust 1 ustawy o VAT. Zbycie nieruchomości nastąpi de facto w formie dwóch odrębnych transakcji udokumentowanych dwoma fakturami VAT. Każdy z nabywców dysponować będzie udziałem w wysokości 1/2 przedmiotowej nieruchomości, a następnie podatnik oraz jego małżonka dokonają podziału quoad usum, zachowując współwłasność ułamkową.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. u. Nr 54, poz. 535 ze zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. Pojęcie części budynków i budowli należy rozumieć jako fizycznie wyodrębnione części mogące mieć inny status prawny niż same budynki lub budowle (np. lokale).

Przez dostawę towarów, stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

1. przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2. wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3. wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4. wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5. ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6. oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7. zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.

Punkty 6 oraz 7 zostały dodane do przytoczonego przepisu ustawą z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. u. Nr 209, poz. 1320) i obowiązują od dnia 1 grudnia 2008 r. Należy jednak zaznaczyć, że wspomniana zmiana miała charakter wyłącznie techniczny potwierdzający dotychczas stosowaną praktykę.

Jak wynika z powyższego, zarówno sprzedaż prawa użytkowania wieczystego jak również oddanie nieruchomości w użytkowanie wieczyste stanowi dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 tejże ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195 – 221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz. u. Nr 16, poz. 93 ze zm.). Zgodnie z art. 195 ww. ustawy, własność tej samej rzeczy może także przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Udział we współwłasności, w aspekcie regulacji zawartych w przepisach Kodeksu cywilnego, wyraża zakres uprawnień, współwłaściciela względem rzeczy wspólnej (także w stosunku do pozostałych współwłaścicieli) i jest określony odpowiednim ułamkiem. Każdy ze współwłaścicieli stosownie do art. 198 Kodeksu cywilnego może swym udziałem swobodnie rozporządzać, bez zgody pozostałych współwłaścicieli, a wyjątki wynikać mogą jedynie z przepisów prawa. Zatem w zakresie pojęcia towarów, jako budynków, budowli i ich części jak również gruntów mieści się współwłasność jako prawo do rzeczy wspólnej.

Z uwagi na powyższe, w świetle przepisów ustawy o podatku od towarów i usług zarówno sprzedaż udziału we współwłasności gruntu (udziału w prawie użytkowania wieczystego) na podstawie art. 198 k.c., jak i sprzedaż wspólnego gruntu (udziału w prawie użytkowania wieczystego) za zgodą wszystkich współwłaścicieli na podstawie art. 199 k.c. stanowi odpłatną dostawę towarów.

Kwestię opodatkowania dostawy gruntu, na którym posadowione zostały budynki lub budowle rozstrzyga przepis art. 29 ust. 5 cyt. ustawy o podatku od towarów i usług. Na podstawie tego przepisu w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntów. Powyższa zasada nie ma zastosowania dla czynności oddania nieruchomości w użytkowanie wieczyste, o czym stanowi art. 29 ust. 5a ustawy o VAT.

Zgodnie z § 12 ust. 1 pkt 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. u. Nr 224, poz. 1799), zwalnia się od podatku zbycie prawa wieczystego użytkowania gruntu, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli, jeżeli budynki te lub budowle albo ich części są zwolnione od podatku.

Natomiast w myśl § 6 ust. 5 pkt 1 ww. rozporządzenia, obniżoną do wysokości 7% stawkę podatku stosuje się również do zbycia prawa wieczystego użytkowania gruntu, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych albo części takich budynków lub budowli, jeżeli budynki te lub budowle albo ich części są opodatkowane stawką 7%.

Z powyższego jednoznacznie wynika, że co do zasady grunt będący przedmiotem sprzedaży (w tym zbycie użytkowania wieczystego) podlega opodatkowaniu według takiej stawki podatku od towarów i usług, jaką opodatkowane są budynki na nim posadowione. Oznacza to, że w sytuacji, gdy budynki, budowle lub ich części korzystają ze zwolnienia od podatku VAT, również sprzedaż gruntu (w tym zbycie prawa użytkowania wieczystego gruntu) korzystać będzie ze zwolnienia od podatku.

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Podatnikami – stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług – są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat tej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wtedy, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 cyt. ustawy).

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że w roku 2004 Wnioskodawca wraz z małżonką nabył do majątku wspólnego (w ramach małżeńskiej wspólności ustawowej) prawo użytkowania wieczystego działki gruntu oraz własność budynku wzniesionego na tym gruncie stanowiącego odrębny od gruntu przedmiot własności, celem prowadzenia działalności gospodarczej. Następnie, w roku 2005 Wnioskodawca przyjął nieruchomość (prawo użytkowania wieczystego gruntu oraz własność wzniesionego na gruncie budynku) jako środek trwały w jednoosobowo prowadzonej działalności gospodarczej. w dniu 31 grudnia 2005 r. Zainteresowany na podstawie faktury VAT sprzedał powołaną nieruchomość na rzecz spółki cywilnej tworzonej przez Wnioskodawcę i jego małżonkę. Nieruchomość została ujęta w ewidencji środków trwałych. w dniu 12 stycznia 2009 r. pomiędzy podatnikiem a jego małżonką została zawarta umowa majątkowa małżeńska wyłączająca wspólność ustawową w formie aktu notarialnego. Strony nie dokonały w tej umowie podziału majątku wspólnego. Poza prowadzeniem działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej, podatnik oraz jego małżonka prowadzą jeszcze jednoosobowo dwa osobne przedsiębiorstwa jako osoby fizyczne. Obecnie Wnioskodawca oraz jego małżonka (jako wspólnicy spółki cywilnej) planują sprzedać powyższą nieruchomość w ten sposób, że Zainteresowany i jego małżonka nabędą (każde z nich) udział w wysokości 1/2. Następnie nieruchomość po dokonaniu podziału quoad usum będzie wykorzystywana w ramach indywidualnych działalności gospodarczych Wnioskodawcy i jego małżonki.

Mając na uwadze powyższą analizę przepisów należy stwierdzić, iż budynki oraz grunty spełniają definicję towarów wynikającą z art. 2 pkt 6 ustawy o VAT, a zatem sprzedaż udziału w nieruchomości, na którą składa się prawo użytkowania wieczystego gruntu wraz z posadowionym na nim budynkiem, dokonywana przez podatnika podatku VAT, jest traktowana jako czynność odpłatnej dostawy towarów na terytorium kraju i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione przez Wnioskodawcę w opisie zdarzenia przyszłego, które nie zostały objęte pytaniem - nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 oraz art. 14c ust. 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności kwestii stawki podatku dla czynności zbycia udziału w nieruchomości zabudowanej.

Ponadto tut. Organ informuje, że stosownie do art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Podkreślić zatem należy, że w przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla Spółki oraz dla małżonki Wnioskodawcy.

W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej przedstawionego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług w zakresie stwierdzenia, czy zbycie udziałów w nieruchomości stanowi usługę. Natomiast w kwestii dotyczącej prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, w dniu 9 marca 2010 r. została wydana odrębna interpretacja indywidualna nr ILPP1/443-1553/09-5/KG.

Wniosek w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie rozstrzygnięty odrębnym pismem.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu – do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – Dz. u. Nr 153, poz. 1270 ze zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach – art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.